Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Τετάρτη 5 Ιουνίου 2013

Αισιοδοξία: ένα από τα τελευταία ποιήματα του Κώστα Καρυωτάκη

Κώστα Καρυωτάκη, Αισιοδοξία
και Edw. Munch, Μελαγχολία

    Δεν ξέρω γιατί θυμήθηκα το ποίημα του Καρυωτάκη σήμερα και γιατί αυτό μου θύμισε πίνακες του Νορβηγού ζωγράφου Edward Munch. Είναι περίεργοι οι συνειρμοί και ανεξιχνίαστες ατροποί οι σκέψεις μας... 
  Το ποίημα με τον τίτλο Αισιοδοξία είναι ένα από τα τελευταία κείμενα του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη (1896-1928). Γράφτηκε τον Απρίλιο-Mάιο του 1928 και δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του στο περιοδικό Νέα Εστία, την 1η Αυγούστου του 1929. "Ας υποθέσουμε" από τον τίτλο ότι το ποίημα εκφράζει αισιοδοξία...όμως, αυτό, ασφαλώς, δεν ισχύει. Η πικρή ειρωνεία του Καρυωτάκη είναι εμφανής και υποδηλώνεται αμέσως στους δύο πρώτους στίχους από τη φωνή του ποιητικού υποκειμένου που μιλά σε πρώτο πρόσωπο πληθυντικού. Το εγώ κρύβεται πίσω από το εμείς. "Ας υποθέσουμε πως δεν έχουμε φτάσει στο μαύρο αδιέξοδο, στην άβυσσο του νου..." σημαίνει πως έχουμε ήδη φθάσει... Ο Καρυωτάκης, ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της ποίησης του Μεσοπολέμου, ο πλέον αντιπροσωπευτικός ποιητής μίας Γενιάς ή μιας ομάδας νέων ανθρώπων που άφησε τις ελπίδες της να διαψευσθούν, αρνείται την αισιοδοξία και παραιτείται από κάθε απόπειρα σωτηρίας...

Χειρόγραφο του Κ. Καρυωτάκη με το ποίημα Αισιοδοξία.

Edw. Munch, Προς το δάσος. 1915. Μουσείο Μunch.

K. Καρυωτάκη, Αισιοδοξία


Ας υποθέσουμε πως δεν έχουμε φτάσει
στο μαύρο αδιέξοδο, στην άβυσσο του νου.
Ας υποθέσουμε πως ήρθανε τα δάση
μ' αυτοκρατορικήν εξάρτηση πρωινού
θριάμβου, με πουλιά, με το φως τ' ουρανού,
και με τον ήλιο όπου θα τα διαπεράσει.


Ας υποθέσουμε πως είμαστε κει πέρα,
σε χώρες άγνωστες, της δύσης, του βορρά,
ενώ πετούμε το παλτό μας στον αέρα,
οι ξένοι βλέπουνε περίεργα, σοβαρά.
Για να μας δεχθεί κάποια λαίδη τρυφερά,
έδιωξε τους υπηρέτες της ολημέρα.


Ας υποθέσουμε πως του καπέλου ο γύρος
άξαφνα εφάρδυνε, μα εστένεψαν, κολλούν,
τα παντελόνια μας και, με του πτερνιστήρος
το πρόσταγμα, χιλιάδες άλογα κινούν.
Πηγαίνουμε -- σημαίες στον άνεμο χτυπούν --
ήρωες σταυροφόροι, σωτήρες του Σωτήρος.


Ας υποθέσουμε πως δεν έχουμε φτάσει
από εκατό δρόμους, στα όρια της σιγής,
κι ας τραγουδήσουμε, -- το τραγούδι να μοιάσει
νικητήριο σάλπισμα, ξέσπασμα κραυγής --
τους πυρρούς δαίμονες, στα έγκατα της γης,
και, ψηλά, τους ανθρώπους να διασκεδάσει.

Edw. Munch,  Mελαγχολία. 1892. Εθνική Πινακοθήκη της Νορβηγίας. Όσλο.


Edw. Munch,  Mελαγχολία. 1894-95. Rasmus Meyer Συλλογή. Μπέργκεν Νορβηγίας.

http://karyotakis.awardspace.com/poems/last/aisiodoxia.htm
http://karyotakis.awardspace.com/images/misc/aisiodoxia_auto.htm
http://www.wikipaintings.org/en/edvard-munch/towards-the-forest-ii-1915
http://kodebergen.no/en/article/munch-museum-bergen

2 σχόλια:

  1. Μακάρι να αισιοδοξούμε έστω και με τη φαντασία μας. Σπουδαία και προσεγμένη η αναφορά σου τόσο στον Καρυωτάκη όσο και στον Ed. Munch. Όπως πάντα άλλωστε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρομαι πολύ που σας άρεσε αυτή η ανάρτηση…και συγγνώμη για την καθυστερημένη απάντηση.

      Διαγραφή