Άννα Αγγελοπούλου: Οι Απόκριες στη ζωγραφική. Αρλεκίνος. Πίνακες του Πάμπλο Πικάσσο

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

Οι Απόκριες στη ζωγραφική. Αρλεκίνος. Πίνακες του Πάμπλο Πικάσσο

Αρλεκίνος. Πίνακες του Πάμπλο Πικάσο

...Συνεχίζω με "αποκριάτικο" θέμα. Το κοστούμι του Αρλεκίνου, όπως και του συντρόφου του Πιερρότου, ήταν κάποτε από τις συνηθισμένες αποκριάτικες στολές (δεν ξέρω αν παραμένει ακόμα...). Ο Αρλεκίνος, ο χαρακτηριστικός τύπος του υπηρέτη από την ιταλική Commedia dell' Arte, υπήρξε ένα από τα αγαπημένα θέματα των καλλιτεχνών της πρωτοπορίας των αρχών του 20ού αιώνα.

Σας παρουσιάζω κάποια από τα πολλά έργα του Πάμπλο Πικάσσο που έχουν ως θέμα του τον Αρλεκίνο. Ο Πικάσσο, στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα (συνέχισε να ζωγραφίζει τον Αρλεκίνο και αργότερα), ζωγράφισε μια σειρά έργων διαφόρων τεχνοτροπιών με πρωταγωνιστή τον Αρλεκίνο με τη γνωστή καρό στολή του. Ο Αρλεκίνος, ως ήρωας της Ιταλικής κωμωδίας, είναι ο χαρακτηριστικός τύπος του χαρούμενου και ανοιχτόκαρδου μικροαπατεώνα υπηρέτη που πάντα καταφέρνει να κερδίσει την Κολομπίνα, με την οποία ήταν ερωτευμένος και ο φίλος του, ο Πιερρότος.

Π. Πικάσσο, Αρλεκίνος καθισμένος. 1901. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Ν. Υόρκη.

Ο Πικάσσο ζωγραφίζει μια σειρά από πορτρέτα που απεικονίζουν ένα νεαρό άνδρα με κοστούμι Αρλεκίνου να κάθεται θλιμμένος, μόνος του ή με παρέα, σ' ένα γαλλικό καφέ. Οι σκηνές αυτές που έχουν προφανείς καταβολές από πίνακες του Ντεγκά, του Μονέ, αλλά και του Βαν Γκογκ, του Γκωγκέν και του Λωτρέκ, αποπνέουν μελαγχολία και ίσως εκφράζουν τη βαριά ψυχική διάθεση του Πικάσσο εξαιτίας της αυτοκτονίας ενός φίλου του από ερωτική απογοήτευση.

Π. Πικάσσο, Αρλεκίνος και η παρέα του (οι ακροβάτες). 1901. Μουσείο Καλών Τεχνών Πούσκιν. Μόσχα.

Π. Πικάσσο, Αρλεκίνος με ποτήρι ή Au Lapin Agille. 1905. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης.

Ν. Υόρκη.

Οι μορφές των ηρώων της Commedia dell' Arte, Αρλεκίνος και Πιερρότος, ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο Πικάσσο ζωγράφισε πολλές σκηνές με θέμα τον Αρλεκίνο και αρκετές με τον Πιερρότο. Είναι ενδιαφέρον το ότι αποδίδει και στον Αρλεκίνο χαρακτηριστικά του Πιερρότου. Δηλαδή, οι Αρλεκίνοι του Πικάσσο παρουσιάζονται σκεπτικοί, θλιμμένοι και μελαγχολικοί.