Άννα Αγγελοπούλου: Καλή Χρονιά με τον Λένιν. Εικόνες από τη Σοβιετική Ένωση

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Κυριακή 21 Ιανουαρίου 2018

Καλή Χρονιά με τον Λένιν. Εικόνες από τη Σοβιετική Ένωση

Πρωτοχρονιάτικες εικόνες από τη Σοβιετική Ένωση. Ο Λένιν στο Πρωτοχρονιάτικο Δέντρο με παιδιά.

Μέχρι τη ρωσική πανάσταση (1917) και την ανάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους, ο στολισμός του έλατου συνδεόταν με τον εορτασμό των Χριστουγέννων. Με την αλλαγή του πολιτικού καθεστώτος ο στολισμός του δέντρου άρχισε να απομακρύνεται από τη χριστουγεννιάτικη παράδοση και να αποσυνδέεται από τον εορτασμό της Γέννησης του Χριστού. Οι Μπολσεβίκοι κατήργησαν τον θρησκευτικό εορτασμό των Χριστουγέννων στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Κατήργησαν επίσης τις Διακοπές των Χριστουγέννων το 1929. Tα Χριστούγεννα, ως θρησκευτική γιορτή, ανήκε στις παραδοσιακές συνήθειες της εποχής του παλιού καθεστώτος της Τσαρικής Ρωσίας.

Ωστόσο, το 1935 επανήλθε επίσημα ο εορτασμός, αλλά έχοντας μετατραπεί σε Γιορτή της Πρωτοχρονιάς. Το έλατο επανήλθε ως το κύριο διακοσμητικό στοιχείο, μόνο που δεν ήταν πια χριστουγεννιάτο δέντρο, αλλά το δέντρο της Πρωτοχρονιάς και της Αλλαγής του Χρόνου. Ο κόσμος γιόρταζε τον ερχομό του νέου χρόνου γύρω από το στολισμένο με πολύχρωμα στολίδια δέντρο κάτω από το οποίο υπήρχαν τα δώρα. ...Και φυσικά το δέντρο της Πρωτοχρονιάς ήταν η χαρά των μικρών παιδιών που περίμεναν με ανυπομονησία τα δώρα. Και σύμφωνα τη ρωσική σλαβική παράδοση, η οποία επιβίωσε και επί νέου καθεστώτος, αυτός που έφερναν τα δώρα δεν ήταν ένας Άγιος, αλλά ο "Ded Moroz" (ο "Παππούς Παγετός") μαζί με τη βοηθό του, την εγγονή του "Snegurochka" (η "κοπέλα του χιονιού").

Με την πάροδο των χρόνων για τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς χρησιμοποιήθηκαν και πρόσωπα-σύμβολα της ρωσικής επανάστασης, που δεν βρίσκονταν πια στη ζωή, αλλά είχαν περάσει στη σφαίρα του μύθου, όπως ο Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ, γνωστός ως Λένιν (1870-1924), επικεφαλής της ΕΣΣΔ (1922-1924), ηγέτης του Μπολσεβικικού Κόμματος και της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Βέβαια, ο ίδιος ο Λένιν δεν θα φανταζόταν ότι η αναγνωρίσιμη από μικρούς και μεγάλους μορφή του θα απεικονιζόταν μαζί με χαρούμενα παιδάκια δίπλα στο δέντρο να χαίρονται και να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά.

Pavel Semjachkin, Ο Λένιν με παιδιά στο Πρωτοχρονιάτικο Δέντρο. Δεκαετία του 1950.

Από τη δεκαετία του 1950 παρουσιάζονται πολλές απεικονίσεις του Λένιν με παιδιά στο Δέντρο της Πρωτοχρονιάς. Ο Πατέρας της Επανάσταση συνομιλεί με τη νέα Γενιά και τους καθοδηγεί στο δρόμο που είχε χαράξει...