Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Σάββατο 27 Ιανουαρίου 2018

Η Βιρτζίνια Γουλφ στη χώρα του φεγγαριού. Παλιές φωτογραφίες από το ταξίδι της Βιρτζίνια Γουλφ στην Ελλάδα

Ποιος θυμάται τα ταξίδια της Βιρτζίνια Γουλφ στην Ελλάδα

  Ας θυμηθούμε τη Βιρτζίνια Γουλφ (1882-1941). Γεννήθηκε αυτές τις ημέρες, στις 25 Ιανουαρίου του 1882. Αναμφισβήτητα, υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές της αγγλόγλωσσης λογοτεχνίας και πρωτοπόρος του μοντερνισμού τον 20ό αιώνα μαζί με τον Μαρσέλ Προυστ και τον Τζέιμς Τζόυς. Νουβέλες, διηγήματα, δοκίμια για τη λογοτεχνία, κείμενα για το φεμινισμό, κριτικές, ημερολόγια, άρθρα συμπεριλαμβάνονται στο έργο της. Τα κείμενα της χαρακτηρίζονται από ψυχογραφική διεισδυτική ματιά, εσωτερικότητα και στοχαστική διάθεση, ποιητική γραφή και την αφηγηματική τεχνική του εσωτερικού μονόλογου και της "συνειδησιακής ροής".  

H Βιρτζίνια Γουλφ το 1902. Φωτογραφία του Georges Charles Beresford. Γόνος οικογένειας με καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά ενδιαφέροντα, κινήθηκε από τα πρώτα χρόνια της ζωής της σε κύκλους λογοτεχνών και ζωγράφων της Βικτωριανής Αγγλίας που σύχναζαν στο σπίτι του πατέρα της. Ο πατέρας της ήταν λόγιος, κριτικός λογοτεχνίας και εκδότης. Η μητέρα της ήταν γνωστή μούσα και μοντέλο των Προραφαηλιτών ζωγράφων.

H Βιρτζίνια Γουλφ το 1902. Φωτογραφία του Georges Charles Beresford. 

H Βιρτζίνια ενθαρρύνει την αδελφή της Βανέσσα να παίξει κρίκετ. Πριν το 1900. Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Harvard. Η αδελφή της έγινε ζωγράφος, γνωστή ως Βανέσσα Μπελ.

Η Βιρτζίνια Γουλφ ταξίδεψε στην Ελλάδα δύο φορές, το 1906 και το 1932. Στο πρώτο ταξίδι, που έγινε την περίοδο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου του 1906, νεαρή ακόμα και άσημη, ταξίδεψε στην Ελλάδα και την Κωνσταντινούπολη μαζί με τα αδέλφια της, Βανέσσα, Aδριανό και Τόμπυ και μία οικογενειακή φίλη, τη Βάιολετ Ντίκινσον. Κατέγραψε τις εντυπώσεις της σε ταξιδιωτικό σημειωματάριο.

Η Βιρτζίνια Γουλφ το 1917. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

Η Βιρτζίνια Γουλφ το 1917. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

Roger Fry, Πορτραίτο της Βιρτζίνια Γουλφ. 1917. 

    Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου είχε ήδη σημαντική θέση στην αγγλική λογοτεχνία και ήταν, μαζί με τον άντρα της, συγγραφέα Λέοναρντ Γουλφ,  μέλη του καλλιτεχνικού κύκλου του Λονδίνου, γνωστού με το όνομα "Ομάδα του Μπλούσμπερυ".  Γνωστά έργα της είναι οι νουβέλες-μυθιστορήματα Η κυρία Νταλογουέι (Mrs Dalloway, 1925), Στο φάρο (To The Lighthouse, 1927),  Ορλάντο: μια βιογραφία (Orlando, 1928), και το δοκίμιο Ένα δωμάτιο ολοδικό σου (A Room of One's Own, 1929), Τα κύματα (1930),  Τρεις γκινέες κ.ά. 

H Bιρτζίνια Γουλφ με τον Τ. Σ. Έλλιοτ. 1924. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell. 

H Bιρτζίνια Γουλφ το 1926. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

H Bιρτζίνια Γουλφ το 1926. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

H Bιρτζίνια Γουλφ με τον Λεόναρντ Γουλφ το 1926. Φωτογραφία από τη Vita Sackville West. Με τον άνδρα της Λεόναρντ Γουλφ είχαν ιδρύσει τον εκδοτικό οίκο Hogarth και εξέδιδαν μοντερνιστές συγγραφείς.

H Bιρτζίνια Γουλφ το 1926. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

Φωτογραφία της Βιρτζίνια Γουλφ στο περιοδικό LIFE. 1930. Φωτογραφία Lenare.



Η Βιρτζίνια Γουλφ στο Monks House το 1931.

Η Βιρτζίνια Γουλφ. Φωτογραφία του διάσημου φωτογράφου Man Ray. 1934.

Τον Απρίλιο και τον Μάιο του 1932 η Βιρτζίνια ταξιδεύει για δεύτερη φορά στην Ελλάδα, μαζί με τον σύζυγό της Λέοναρντ και τα αδέλφια Roger και Margery Fry. Είναι πλέον μία ώριμη γυναίκα και διάσημη συγγραφέας. Έχουν διασωθεί μία σειρά φωτογραφιών από αυτό το ταξίδι σ' ένα φωτογραφικό άλμπουμ που βρίσκεται στα αρχεία της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Harvard. H ίδια έχει καταγράψει στο ημερολόγιο της και σε επιστολές τις εντυπώσεις της από το ταξίδι. Στο δεύτερο αυτό ταξίδι βλέπει την Ελλάδα ως μία "ουτοπία", ως "μία χώρα του φεγγαριού".

To ζεύγος Λέοναρντ και Βιρτζίνια Γουλφ και τα αδέλφια Roger και Margery Fry μπροστά στο ναό του Ολύμπιου Διός. Αθήνα. 8 Μαΐου 1932.

Γράφει στη φίλη της Έθελ: "...Η Ελλάδα είναι χωρίς αμφιβολία η πιο όμορφη χώρα που έχει απομείνει. Οι άνθρωποι είναι πιο συμπαθητικοί που γνώρισα ποτέ. Όλοι χαμογελάνε. Γιατί δεν μου είπες ότι η Ελλάδα είναι τόσο όμορφη; Αυτή η θάλασσα ήταν παρθένα. Κι έκοψα άγρια κρίνα και κίτρινα αστεράκια που δεν τα 'χα ξαναδεί, και μικρά βυσσινιά, μωβ, μπλε, άσπρα λουλουδάκια, σαν μαργαρίτες. Ολόκληρο το βουνό ήταν κόκκινο από τα ηλιάνθεμα και τις παπαρούνες. Τα ξενοδοχεία λάμπουν από καθαριότητα. Κρυστάλλινη θάλασσα και πεντακάθαρη άμμος. Είναι τρέλα να χάνει κανείς τα καλύτερά του χρόνια πασχίζοντας να πλουτίσει, όταν υπάρχει αυτή η άγρια αλλά πολιτισμένη και πανέμορφη χώρα όπου μπορείς να ζήσεις..."

To ζεύγος Ντόναλντ και Βιρτζίνια Γουλφ και τα αδέλφια Roger και Margery Fry μπροστά στο ναό του Ολύμπιου Διός. Αθήνα. 8 Mαΐου 1932.

Η Βιρτζίνια Γουλφ με τον Roger Fry στο Σούνιο.  22 Απριλίου 1932. Ο Roger Fry (1866-1934) ήταν ζωγράφος και φίλος της Βιρτζίνια από παλιά. Ζωγράφισε το πορτρέτο της το 1917.

"...Στο Σούνιο η θάλασσα σπάει πάνω σε πράσινη και κόκκινη πέτρα, και σκουρογάλαζα καράβια αρμενίζουνε — όλα όπως τον καιρό του Τσώσερ ή του Ομήρου, ούτε προβλήτα ή προκυμαία, ούτε μάτι ανθρώπου..."

Ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο. 22 Απριλίου 1932.

Ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο. 22 Απριλίου 1932.

Εκκλησία στην Αθήνα. 5 Μαΐου 1932.

Ο ναός της Αφαίας στην Αιγίνα. 6 Μαΐου 1932.


Ο ναός της Αφαίας στην Αίγινα.  6 Μαΐου 1932.

"..Ω η βροχή, η βροχή! Αυτό την άλλη μέρα στην Αίγινα. Αυτό το όμορφο μαλακό νησί, με το ηλιοψημένο μονοπάτι, τη θάλασσα και την ακρογιαλιά, τα μικρά ροζ και κίτρινα σπίτια, το θυμάρι, την απότομη λοφοπλαγιά, το Ναό, σκελετώδη, κυρίαρχο, τους κόλπους ξέχειλους από θάλασσα — όλα αυτά δεν ήταν παρά ψύχρα, ομίχλη, βροχή, Αμερικάνοι μαζεμένοι γύρω από έναν κοκαλιάρη καθηγητή' και μεις ζαρωμένοι κάτω από ένα πεύκο που άφηνε τη βροχή να περνάει. Αλλά ακόμη κι έτσι, ο Ρότζερ έλεγε «Σπουδαίο, σπουδαίο», ένας ναός από ψαμμόλιθο καλύτερος απ' το Σούνιο..."

Πλήθος στην Αίγινα. 23 Απριλίου ή  6 Μαΐου 1932.

Η Βιρτζίνια Γουλφ στην παραλία. Αίγινα. 6 Μαΐου 1932.

"...Η Ελλάδα... είναι μια χώρα τόσο παλιά που είναι σαν να περιφέρεσαι σε σεληνιακά τοπία... Είναι πολύ γυμνή, πολύ πετρώδης, πολύ κακοτράχαλη... Οι αιώνες δεν άφησαν σημάδια. Δεν υπάρχει 18ος,  16ος, 15ος αιώνας, η μια επίστρωση πάνω στην άλλη, όπως στην Αγγλία – τίποτα ανάμεσα σ’ αυτούς και το 300 π.Χ. Για αυτό είναι η χώρα του φεγγαριού. Θέλω να πω, φωτίζεται από έναν νεκρό ήλιο. Ανακαλύπτεις έναν όρμο και είναι έρημος. Το ίδιο και οι λόφοι, κι οι κοιλάδες. Ούτε ένα σπίτι, ούτε ένα καφενείο, ούτε ένας στάβλος. Ούτε τηλεγραφόξυλα, ούτε εκκλησίες, σχεδόν ούτε νεκροταφεία.."

Μοναστήρι στη Δάφνη. 21 Απριλίου 1932.

Μοναστήρι στην Καισαριανή. 1932.

Το Μοναστήρι στη Δάφνη. 21 Απριλίου 1932.

Μοναστήρι. Νταού Πεντέλης. 5 Μαΐου 1932.

Ο Λέων της Χαιρώνειας. 30 Απριλίου 1932.

Το θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου. 26 Απριλίου 1932.

Το θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου. 26 Απριλίου 1932.

Ελιές στο Ναύπλιο. 25 ή 26 Απριλίου 1932.

Άγιος Δημήτριος. Μυστράς. 27 Απριλίου 1932.

Μυστράς. Παντάνασσα. 27 Απριλίου 1932.

Ο ναός του Απόλλωνα στην Κόρινθο. 25 Απριλίου 1932.

Ο ναός του Απόλλωνα στην Κόρινθο. 25 Απριλίου 1932.

Ακροκόρινθος.  25 Απριλίου 1932.


Eξώφυλλο του περιοδικού ΤΙΜΕ με φωτογραφία της Βιρτζίνια Γουλφ από τον Man Ray. 1937.

Η Βιρτζίνια Γουλφ το 1938. Φωτογραφία της Barbara Strachey.


Τα αποσπάσματα είναι από το βιβλίο, Βιρτζίνια Γουλφ, Ελλάδα και Μάης μαζί. Εγγραφές ημερολογίου και γράμματα. Επιμέλεια Άρη Μπερλή, Μετάφραση Μαρία Τσάτσου. Εκδ. Ύψιλον. 1996. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου