Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2013

Λάμπρος Πορφύρας, Έχω μια θύμηση παλιά


  Ένα ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα

   Επιστρέφω στη χαμηλών τόνων λυρική ποίηση του Λάμπρου Πορφύρα (1879-1932). To έργο του εντάσσεται στο κίνημα του συμβολισμού. Μουσικότητα, συναισθήματα που υποβάλλονται μέσω εικόνων της φύσης και υπαινικτικός τόνος χαρακτηρίζουν την ποίηση του Πορφύρα. Αγαπημένα του θέματα: η μοναξιά, η σιωπή, η νοσταλγία, το όνειρο, τα φευγαλέα οράματα και το ανέφικτο.

Έχω μια θύμηση παλιά και σα μισοσβημένη:
πριν ζήσω τη ζωή που ζω μέσα σ᾽αυτή τη χώρα,
ήμουν ψυχή στη θάλασσα, στο κύμα της ριγμένη,
πνεύμα της ήμουν στη βουβή γαλήνη και στη μπόρα.

Στα ερημονήσια εγύριζα, που μέσα στις μεγάλες,
κρυφές τους άγνωστες σπηλιές οι φώκιες μόνο αράζαν,
κι απάνω εκεί μες στους γκρεμούς, στων βράχων τις 
κουφάλες
μονάχ᾽αγριοπερίστερα θυμάμαι πως φωλιάζαν.

Γύριζ᾽ακόμα σε γιαλούς, που μες στα μεσημέρια
ως κάτω αστράφταν τα νερά κι ως πού ᾽βλεπες· κι ανάρια
επέφταν μέσα στο βυθό, τ᾽απόβραδο, τ᾽αστέρια,
και τα χρυσά τους κι άυλα μ᾽ανάφτανε λυχνάρια.

Οι γερανοί με πέρνανε ψηλά στο τρίγωνό τους,
πανιά μ᾽επαίρναν κάτασπρα, γιομάτα φως κι αγέρα,
τα σύννεφα μ᾽εσέρνανε κι αυτά μες στον καπνό τους,
κι έφευγα κι εταξίδευα κι έβγαινα αλάργα, πέρα,

Αλάργα, σ᾽ένα πέλαγο μακριά, μακριά ολοένα,
έβγαινα εκεί σε μια χαρά που τέτοια δεν είδ᾽άλλη
ποτέ μου πια· σε μια χαρά τρελλή πού᾽ταν για μένα
πλατιά κι εκείνη: πέλαγο με δίχως περιγιάλι.

Στενά τα σπίτια τους εδώ που μ᾽έχουν θαμμένο,
θλιμμένα· κι όλο στα γυαλιά σκυφτός του παραθύρου,
ζητάω εκείνη τη χαρά στο κύμα τ᾽αντρειωμένο
ζητάω τα πρώτα μου φτερά, το φως ζητάω του απείρου.

Edvard Munch, Μελαγχολία. 1892. Εθνική Πινακοθήκη του Όσλο.

Α! Θάλασσά μου πάρε με σαν πριν και σκέπασέ με
τα πνεύματά σου σήμερα σαν αδελφό με κράζουν
πάρε με πάλι, μάνα μου γλυκιά κι αγκάλιασέ με
έτσι που οι μάνες ξέρουνε μονάχα ν᾽αγκαλιάζουν.

Αχ! Βγάλε με απ᾽τα σπίτια τους τα σκοτεινά, να γίνω
εκείνο που᾽μουν μια φορά, παιδί δικό σου, αγνό σου,
να γίνω πάλι πνεύμα σου, για πάντα πια να μείνω
ψυχή χαρούμενη μακριά στο φως το γαλανό σου.

Από τη συλλογή Οι μουσικές φωνές

Edvard Munch, Μελαγχολία. 1894-1896. Μουσείο του Munch στο Μπέργκεν της Νορβηγίας.

http://kodebergen.no/en/article/munch-museum-bergen
http://www.edvardmunch.org/melancholy.jsp
http://www.nasjonalmuseet.no/en/collections_and_research/edvard_munch_in_the_national_museum/melancholy/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου