Η Μόσχα στο έργο του V. Kandinsky
Το τελευταίο διάστημα ξανακοιτάζω το έργο του Vassily Kandinsky (1866-1944). Θεωρεἰται ένας από τους κύριους εισηγητές της λυρικής αφαίρεσης στη ζωγραφική, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πρωτοπορίας στην τέχνης. O μεγάλος αυτός καλλιτέχνης έζησε και δημιούργησε σε μια ιστορική περίοδο που σημαδεύτηκε από μεγάλης σημασίας γεγονότα. Έζησε το τελευταίο μισό του 19ου αιώνα και το πρώτο μισό του 20ού. Γεννημένος στη Μόσχα, ο Kandinsky σπούδασε νομική και ήταν προορισμένος να ακολουθήσει λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα, την οποία, όμως, εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην τέχνη. Ήταν ήδη 30 χρονών, όταν εγκατέλειψε την καριέρα του στη νομική και αποφάσισε να σπουδάσει ζωγραφική στο Μόναχο όπου ήρθε σε επαφή με τα ρεύματα της μοντέρνας τέχνης, όπως ήταν ο γερμανικός εξπρεσιονισμός των αρχών του 20ού αιώνα. Δεν ήρθε, όμως, μόνο σε επαφή με τα ρεύματα της μοντέρνας τέχνης, αλλά και ο ίδιος άσκησε με το έργο του επιρροή και είχε σημαντικό ρόλο στη διάδοση των νέων καλλιτεχνικών ιδεών.
Παρά το ότι ήδη από τις αρχές του αιώνα βρέθηκε στην Ευρώπη, εικόνες από την πατρίδα του, τη Ρωσία και πιο συγκεκριμένα τη γενέτειρά του τη Μόσχα, αποτυπώνονται συχνά στα έργα του. Ένα από τα πιο αινιγματικά έργα του είναι Η Μοσχοβίτισσα (η Κυρία της Μόσχας). Στο έργο αυτό απεικονίζεται μια σκηνή που διαδραματίζεται στη Μόσχα, όπως είναι προφανές από τους χαρακτηριστικούς τρούλους που διακρίνονται στο βάθος. Σε πρώτο πλάνο μια γυναίκα με φόρεμα σε κίτρινο χρώμα, που γίνεται σκούρο για να μετατραπεί σε κόκκινο στα μαλλιά της, κυριαρχεί στην εικόνα. Με το ένα χέρι της χαϊδεύει ένα λευκό σκύλο, ενώ με το αριστερό κρατά ένα κόκκινο τριαντάφυλλο. Γαλάζια αύρα την περιβάλλει, ενώ φαίνεται ότι απειλείται από μια μαύρη κηλίδα που ίπταται καλύπτοντας εν μέρει τον ήλιο. Κάτω από τη μαύρη κηλίδα, ως αντίστιξη, βλέπουμε μια ροζ κυκλική μάζα. Πίσω από τη γυναίκα διακρίνουμε ένα δρόμο που φαρδαίνει σε πλατεία όπου διαδραματίζονται διάφορες καθημερινές σκηνές της πόλης, όπως μια άμαξα διασχίζει την πλατεία, μια όρθια μορφή περπατά, ένας σκύλος γαυγίζει...
Οι ερμηνευτές του πίνακα υποστηρίζουν ότι η γαλάζια αύρα αντιστοιχεί στη διάθεση της γυναίκας, η μαύρη κηλίδα είναι η αρνητική ενέργεια που προσπαθεί να απορροφήσει το φως του ήλιου, ενώ η ροζ κηλίδα είναι η "συναισθηματική δόνηση που προσπαθεί να αντιταχθεί στην αρνητική δύναμη του μαύρου". O Kandinsky προαναγγέλλει την αρχή μιας νέας σκοτεινής εποχής.
V. Kandinsky, Η Μοσχοβίτισα. 1912. Πινακοθήκη Lenbach. Μόναχο.
Μετά την έναρξη του Α´ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση, ο Kandinsky, μαζί με τη σύντροφό του Νίνα, επιστρέφει στη Μόσχα. Το παρακάτω έργο ανήκει στην εποχή της επιστροφής του καλλιτέχνη στη Μόσχα. Στο κέντρο του πίνακα βλέπουμε δύο μικροσκοπικές φιγούρες, ένα ζευγάρι ερωτευμένων, να παρατηρούν από ένα ύψωμα την πόλη. Το ζευγάρι θα μπορούσε να είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης και η σύντροφός του. Κίτρινη αύρα περιβάλλει τους δύο ερωτευμένους, μεταδίδοντας αίσθηση αισιοδοξίας και θετικής ενέργειας. Η εικόνα της πόλης είναι παραμυθένια...
V. Kandinsky, Η κόκκινη πλατεία ή Μόσχα Ι. 1916. Πινακοθήκη Tretyakov. Μόσχα.
Την ίδια εποχή ο Kandinsky ζωγραφίζει ιμπρεσιονιστικά ένα χιονισμένο τοπίο μιας γειτονιάς της Μόσχας.
V. Kandinsky, Μόσχα. Boulevard Smolensk. Μελέτη. 1916. Πινακοθήκη Tretyakov. Μόσχα.
Μια ακόμα εικόνα μιας πλατείας της Μόσχας.
V. Kandinsky, Μόσχα. Πλατεία Zubov. Μελέτη. 1916. Πινακοθήκη Tretyakov. Μόσχα.
Ακόμα μια εικόνα που αποτυπώνει μια παραμυθένια ρωσική σκηνή, έξω από τα τείχη μιας πολιτείας στην οποία μπορούμε να διακρίνουμε χρωματιστούς τρούλους και πύργους...Ο πίνακας εκφράζει τη νοσταλγική ματιά του Kandisky στο ρωσικό παρελθόν σε μια εποχή που ο καλλιτέχνης βρισκόταν μακριά από την πατρίδα του, στη Γερμανία.
V. Kandinsky, Μία ρωσική σκηνή. 1904. Musée National Art Moderne Centre G. Pompidou.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου