Άννα Αγγελοπούλου: Οι Απόκριες στη ζωγραφική. Πιερρότος. Έργα του J. Ant. Watteau

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Οι Απόκριες στη ζωγραφική. Πιερρότος. Έργα του J. Ant. Watteau

Πιερρότος. Πίνακες του Jean Antoine Watteau

Θυμάμαι ότι, όταν ήμουν μικρή (when I was little girl), μια από τις πρώτες μου αποκριάτικες στολές ήταν η στολή του Πιερρότου. Η μητέρα μου τη μια χρονιά μ' έντυσε Πιερρότο και την επόμενη χρονιά Κολομπίνα.
O θλιμμένος Πιερρότος υπήρξε αγαπημένος και ιδιαίτερα δημοφιλής ήρωας-χαρακτήρας από την ιταλική κωμωδία- παντομίμα, την Commedia dell' Arte του 16ου-17ου αιώνα. Στα τέλη του 17ου αιώνα Ιταλοί θεατρίνοι μετέφεραν στο Παρίσι τις παραστάσεις της Commedia dell' Arte και την καθιέρωσαν με το όνομα Comédie-Italienne (Ιταλική Κωμωδία). Έτσι, ο Πιερρότος (Pierrot), το όνομα είναι υποκοριστικό του Πέτρου (Pierre), έγινε γνωστός χαρακτήρας-ήρωας στη Γαλλία. Ο Πιερρότος είναι ο θλιμμένος και μελαγχολικός κλόουν, ένας ευγενικός χαρακτήρας χαμηλών τόνων, που πεθαίνει από έρωτα για τη μοιραία Κολομπίνα. Αυτή όμως πάντα ραγίζει την καρδιά του και τον εγκαταλείπει για τον ζωηρό και δυναμικό Αρλεκίνο, που είναι φίλος του Πιερρότου.
Ο Γάλλος ζωγράφος του ροκοκό Jean Antoine Watteau (1684-1721) εμπνέεται από την ιστορία του Πιερρότου και τον ζωγραφίζει με τη χαρακτηριστική λευκή φαρδιά στολή του και το θλιμμένο πρόσωπό του. Στην άκρη δεξιά του πίνακα διακρίνουμε και άλλους ήρωες-τύπους της "Ιταλικής Κωμωδίας".

Jean Antoine Watteau, Πιερρότος ή ο επονομαζόμενος Gilles. 1717-19. Μουσείο Λούβρο.

Ο Watteau έχει απεικονίσει και άλλες σκηνές με ήρωες της "Ιταλικής Κωμωδίας" που μόλις είχε φθάσει στο Παρίσι και είχε γίνει της μόδας. Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε πάλι τον λευκοφορεμένο Πιερρότο χαμογελαστό να κάθεται ανάμεσα σε μια χαρούμενη συντροφιά από ήρωες της Commedia dell' Arte. Η μία γυναίκα στα αριστερά του παίζει κιθάρα.

Jean Antoine Watteau, Πιερρότος ευχαριστημένος. 1712. Μουσείο Thyssen Bornemisza. Μαδρίτη.

Στον παρακάτω πίνακα Ιταλοί ηθοποιοί με κοστούμια ηρώων της Commedia dell' Arte. Στη μέση της παρέας στέκεται ο Πιερρότος και δίπλα του είναι η Κολομπίνα.