Άννα Αγγελοπούλου: Ζωγραφίζοντας την ποίηση της σιωπής. Πίνακες του Vilhelm Hammershoi

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2014

Ζωγραφίζοντας την ποίηση της σιωπής. Πίνακες του Vilhelm Hammershoi

H ποίηση της σιωπής των κλειστών χώρων. Πίνακες του Vilhelm Hammershoi

Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για τον Δανό ζωγράφο Vilhelm Hammershoi (1864-1916) ή μάλλον να αφήσουμε το έργο του να μας μιλήσει για τη σιωπή των κλειστών χώρων, του εσωτερικού των δωματίων. Η ποίηση της σιωπής! Γιατί ποιητική είναι η ατμόσφαιρα των εικόνων του Hammershoi.
Ο Hammershoi γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη όπου και έζησε όλη του ζωή. Ζωγράφισε ένα μεγάλο αριθμό έργων που απεικονίζουν κυρίως το εσωτερικό σκοτεινών δωματίων του σπιτιού, φωτισμένο αχνά από τις αχτίνες του ήλιου που διεισδύουν κρυφά από τα παράθυρα. Συχνά τοποθετεί μέσα στο χώρο γυναικείες μορφές, που τις περισσότερες φορές τις παρουσιάζει από πίσω, χωρίς να αποκαλύπτει το πρόσωπό τους ή αυτό που κάνουν. Άλλες φορές, πάλι, απεικονίζει γυναίκες να είναι απορροφημένες σε κάποια οικιακή ασχολία. Αποτυπώνει τη γοητεία μιας στιγμής κρυφής ιδιωτικής ζωής που συγκινεί με την απλότητα των χρωμάτων και των γραμμών, ενώ ταυτόχρονα συναρπάζει με το μυστήριο.

Φωτογραφία του Δανού ζωγράφου Hammershoi. 1889. Γεννήθηκε και έζησε στην Κοπεγχάγη. Σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία των Καλών Τεχνών της Δανίας. Τα πρώτα του έργα προκάλεσαν μάλλον αρνητικά σχόλια από τους καλλιτεχνικούς κύκλους της Κοπεγχάγης λόγω των σκοτεινών χρωμάτων και των συγκεχυμένων γραμμών που θύμιζαν περισσότερο σχέδιο παρά ζωγραφική. Στα έργα του Ηammershoi διακρίνεται αισθητά η επιρροή του Αγγλοαμερικανού ζωγράφου Whistler. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέψουμε και την επιρροή των Ολλανδών ζωγράφων του 17ου αίωνα, όπως για παράδειγμα του Βερμέερ. Ο Hammersoi ταξίδεψε στην Αγγλία και την Ολλανδία για να δει έργα τους.

V. Hammershoi, Η προσωπογραφία ενός κοριτσιού. 1885. Συλλογή Hirschsprung. Κοπεγχάγη. Είναι η Άννα, η αδελφή του ζωγράφου. Στα πρώτα έργα του χρησιμοποιούσε συχνά την αδελφή του ως μοντέλο.

V. Hammershoi, Υπνοδωμάτιο. 1890. Ιδιωτική Συλλογή. Το έργο απορρίφθηκε από την Ακαδημία.

V. Hammershoi, Μορφές στο παράθυρο. 1895. Ιδιωτική Συλλογή.

V. Hammershoi, Στο υπνοδωμάτιο. 1896. Μουσείο Τέχνης Göteborgs.

To 1898 μετακόμισε σ᾽ένα παλιό εμπορικό σπίτι, χτισμένο από το 1636, στην οδό Strandgade 30. Πολλά από τα έργα του (πάνω από εξήντα) απεικονίζουν εσωτερικούς χώρους αυτού του σπιτιού με μοντέλο τη γυναίκα του Ida με την οποία παντρεύτηκε το 1891.