Άννα Αγγελοπούλου: Παιχνίδια παιδικά. Παλιές φωτογραφίες

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2014

Παιχνίδια παιδικά. Παλιές φωτογραφίες

Παιδικά παιχνίδια. Φωτογραφίες της Βούλας Παπαϊωάννου και του Δημήτρη Χαρισιάδη

... Σκέφτομαι ότι για ακόμη μια χρονιά άρχισαν πάλι τα σχολεία. Για ακόμη μια χρονιά μικροί και μεγάλοι μαθητές άφησαν πίσω τους τις εικόνες του καλοκαιριού, την ξεγνοιασιά του παιχνιδιού και κλείστηκαν στις σχολικές αίθουσες, στις περίκλειστες με τοίχους αυλές των σχολείων.
Ιδού, λοιπόν, με αφορμή τις σκέψεις αυτές, κάποιες παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες δύο σημαντικών φωτογράφων, της Βούλας Παπαϊωάννου (1898-1990) και του Δημήτρη Χαρισιάδη (1911-1993), που αποτυπώνουν σκηνές από καλοκαιρινά παιδικά παιχνίδια. Πρόκειται για εικόνες μιας άλλης εποχής, από τη Μεταπολεμική Ελλάδα. Ο φωτογραφικός φακός απεικονίζει με "ανθρωπιστική ματιά" στιγμές ελευθερίας και ξεγνοιασιάς σε μία περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας που στην πραγματικότητα δεν ήταν τόσο φωτεινή και χαρούμενη όσο τα παιδικά πρόσωπα των φωτογραφιών…Γιατί, χωρίς αμφιβολία, στη Μεταπολεμική Ελλάδα του Εμφυλίου Πολέμου, η καθημερινότητα πολλών Ελλήνων δεν χαρακτηριζόταν από ελευθερία, χαρά και ξεγνοιασιά.

Βούλα Παπαϊωάννου, Κούνια στη θάλασσα. 1935-1950. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

…Η απόλυτη ελευθερία του να πετάς ψηλά με την κούνια στη θάλασσα ή με το παιχνίδι στην κατασκήνωση…

Βούλα Παπαϊωάννου, Παιχνίδι σε κατασκήνωση. 1945-1946. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

Βούλα Παπαϊωάννου, Κορίτσι σε παιδόπολη. 1949. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

Βούλα Παπαϊωάννου, Αγόρια σε παιδόπολη. 1948. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

Η χαρά του να σκαρφαλώνεις σ' ένα δέντρο…

Βούλα Παπαϊωάννου, Παιχνίδια σε κατασκήνωση. 1946. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη

Δημήτριος Χαρισιάδης, Παιδόπολη Αγριάς "Αγία Σοφία". Βόλος 1949. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

Χαμογελαστός, όρθιος στην κούνια, ίπταται ψηλά, δίπλα στην πλούσια φυλλωσιά του δέντρου...

Αυτός και το πατίνι του, ελεύθερος και κυρίαρχος σ' ένα δρόμο άδειο από αυτοκίνητα...