Άννα Αγγελοπούλου: Έτος "El Greco". Έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην Ελλάδα

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2014

Έτος "El Greco". Έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην Ελλάδα

Έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην Ελλάδα

Με αφορμή την επέτειο για τα 400 χρόνια από το θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (γεννήθηκε το 1541 στη Βενετοκρατούμενη Κρήτη και πέθανε στο Τολέδο της Ισπανίας τον Απρίλιο του 1614), το 2014 ανακηρύχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως έτος "El Greco". Στην Ελλάδα βρίσκονται ελάχιστα έργα του μεγάλου καλλιτέχνη, που έγινε γνωστός με το χαρακτηριστικό όνομα "El Greco" ("Ο Έλληνας") και θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του μανιερισμού και της ισπανικής Αναγέννησης, αφού έζησε πολλά χρόνια στο Τολέδο της Ισπανίας όπου είχε το εργαστήριο του. Ανάμεσα στα έργα, που διασώζονται στην Ελλάδα, συμπεριλαμβάνονται τα πρώτα και το τελευταίο έργο του. Στη μόνιμη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης της Αθήνας υπάρχουν τρεις πίνακες του Κρητικού δημιουργού και ένας από το Εργαστήριο του.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Ο Άγιος Πέτρος. 1600-1607. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα. Η υπέροχη σεβάσμια μορφή του Πέτρου απεικονίζεται κρατώντας τα κλειδιά στο χέρι.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H ταφή του Χριστού. 1568-1570. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Η συναυλία των αγγέλων. 1608-1614. Εθνική Πινακοθήκη. Θεωρείται πιθανόν ένα από τα τελευταία έργα του ζωγράφου, ίσως και το τελευταίο του. Βλέπουμε μια "ουράνια" ορχήστρα αγγέλων με μουσικά όργανα της Αναγέννησης. Πρόκειται για πραγματικά "μοντέρνο" έργο που μάλλον έμεινε ημιτελές. Ατμόσφαιρα ονειρική με αιθέριες μορφές...

Εργαστήριο του El Greco, Η Σταύρωση. 17ος αιώνας. Εθνική Πινακοθήκη.

Στο Ιστορικό Μουσείο του Ηρακλείου εκτίθενται δύο έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H βάπτιση του Χριστού. 1600. Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Ηράκλειο.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H άποψη του Όρους και της Μονής του Σινά. 1570. Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Ηράκλειο.

Μία εικόνα "δια χειρός" του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου με θέμα την Κοίμηση της Θεοτόκου βρίσκεται στην ομώνυμη εκκλησία στη Σύρο, στη συνοικία των Ψαριανών. Θεωρείται, ίσως, το πρώτο γνωστό έργο του Θεοτοκόπουλου. Στο έργο είναι εμφανής η μεταβυζαντινή τεχνοτροπία της Κρητικής Σχολής. Ο Θεοτοκόπουλος ζωγράφισε το έργο σε νεανική ηλικία, προτού φύγει από την Κρήτη και πάει στη Βενετία όπου μαθήτευσε στο εργαστήριο του Τιτσιάνο.