Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2016

Το Φθινόπωρο στην ποίηση και τη ζωγραφική. Ένα ποίημα της Κικής Δημουλά για τον Οκτώβριο

Οκτώβριος

George Innes, Πρωινό του Οκτωβρίου. 1888

George Innes, Μεσημέρι του Οκτωβρίου. 1891. Μουσεία και πινακοθήκη του Harvard

Μαλακτικό το φως του Οκτωβρίου.
Το πίνω. Αργά αργά.
Ανακατεύοντάς το συνεχώς
προσεκτικά και αργά.
Μη και χυθεί σταγόνα
από την αίσθηση πως ζω,
που την πίνω αργά αργά
σ’ ένα πολύ ρηχό φλιτζάνι.
Πολύ ρηχό φλιτζάνι
το φως του Οκτωβρίου.
Έχει ένα λάσκο η ατμόσφαιρα.
Την πας πιο δω πιο κει
ανάλογα που θέλεις κάτι ν’ αραιώσει,
κάτι να γίνει πιο πυκνό.
Έχει η ατμόσφαιρα
αυτό που λέμε λιγοστεύει,
είτε πρόκειται για φως
για θεό
φθινοπώριασμα πίστης
για υπόφωτο έρωτα.
Ειν’ η ατμόσφαιρα
διασκορπισμένο και σπασμένο
το μακρύ τραγούδι της συνέχειας:
τι απόγινε, τι απόγινες;


Πάει κι αυτό πάει κι αυτό

τραγουδιστά αποκρίνεται
η λακωνική εξαφάνιση.
Αργά αργά μυθιστορίζεσαι.



George Innes, Μεσημέρι του Οκτωβρίου. 1891. Μουσεία και πινακοθήκη του Harvard


Έχει ένα άδειασμα η ατμόσφαιρα.
Αραιοκατοικημένη η περιπάθεια.
Εδώ εκεί να φανεί η πλάτη κάποιου φεύγω
πάει κι αυτό πάει κι αυτό.
Άδειες ονοματοφωλιές
σ’ εσοχές της φωνής,
ξεπουπουλιάσματα ύψους.
Πεινασμένα φωνήεντα
τσιμπάνε με το ράμφος τους
ψόφια τζάμια.


Μια κιτρινίλα. Όχι λαίμαργη.
Τρώει αργά αργά το χρώμα.
Μια κιτρινίλα στα φυτά,
στα φιλάλληλα,
στα καταφύγια φάρδη.
Μελανίες μελιστάλαχτοι
σέρνουν νεκροφόρες φράσεις:
πάει κι αυτό πάει κι αυτό.
Το κόρο του κίτρινου ψέλνει
τη Θεία Ακολουθία της απογύμνωσης.
Ύφεση πολυφωνική.
Ακολουθώ.
Προσέχοντας που πατάω.
Παντού σπασμένο μάκρος.
Μαλακιά και σκεπαστική η ατμόσφαιρα.
Έτσι σου ‘ρχεται να την τραβήξεις ως επάνω
να κουκουλωθείς
να μη βλέπεις άλλο
τι γρήγορα κι απρόσεχτα
ανακατεύουν οι χαμοί
ό, τι εμείς αργά αργά και προσεκτικά
ανακατεύοντας
καθυστερούμε να χαθεί
απ’ το πολύ πολύ ρηχό φλιτζάνι.


Ποιητική συλλογή, Το τελευταίο σώμα μου, 1981.


George Innes, Αργά το βράδυ του Οκτωβρίου. 1886.


http://www.harvardartmuseums.org/art/230338http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?s=tu&m=a&aid=371&p=2

6 σχόλια:

  1. Αν και έχω τη συλλογή της Δημουλά, δεν το θυμόμουν καθόλου αυτό της το ποίημα. Νομίζω ότι είναι από τις πολύ καλές της στιγμές.


    ΟΚΤΩΒΡΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΟΥ

    Δυό φίδια σταυρωτά
    Ὀκτώβρης στήν ἀρχή του. Ἥλιος δειλινός φιλοτεχνοῦσε χρώματα κοκκινωπά
    στίς προσόψεις τῶν σπιτιῶν καί κάπου ξεκινοῦσε κελάιδημα κοκκινολαίμη.
    Ξαφνικά λύνεται ἄνεμος δριμύς, χτυποῦν καμπάνες, ἔξαλλα χειρονομοῦν
    τά δέντρα.

    Καί μυρίζω χῶμα καί ἄλλο χῶμα, φτυαριές, βάρυνε τόσο πού δέν μπορῶ νά
    γυρίσω στό ἄλλο πλευρό. Νυχτώνει καί σκοτάδι καταπίνω.

    Καί φαίνεται ἡ πομπή, ἀκούω λυγμούς. Ὕστερα πάλι καμπάνες καί ὁλοένα πιό
    μακρινός τοῦ κόσμου ὁ ἦχος.

    Καί εἶχαν βγεῖ ἄστρα ἐπιτύμβια στόν οὐρανό.

    Καί ἐρχόταν ἀπέξω μυρωδιές, τό ρετσίνι τοῦ πέφκου καί τό γιασεμί.

    Ὅταν βγῆκα ἐπάνω εἶδα ὁ οὐρανός καθαρότατον ἥλιο ἐπρομηνοῦσε.

    Κώστας Πασβάντης (Περιοδικό «Τό Δέντρο», τ. 141-142, 2005)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πράγματι, έτσι είναι. Με αιφνιδίασες με τον Κώστα Πασβάντη. Είναι μία ιδιαίτερη ποιητική περίπτωση. Στη Δεύτερη Μεταπολεμική Γενιά τον κατατάσσουν...Δυστυχώς είναι άγνωστος στο κοινό, αν και έχει δημοσιεύσει εξαιρετικές ποιητικές συλλογές. Αποφεύγει τις δημόσιες σχέσεις και τις φωταγραφίσεις σε κοσμικές εκδηλώσεις των εκδοτικών οίκων ...Είναι κρίμα, γιατί η ποίησή του θα μπορούσε να μιλήσει στις καρδιές των αναγνωστών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ένα καλό ποίημα είναι πάντα είναι καλό ποίημα. Όποιος κι αν το έχει γράψει. Σε όποια γενιά κι αν τον κατατάσσουν. Όσο άγνωστος κι αν είναι. Κι ας μην είναι δημοσιοσχεσίτης. Εμείς αγαπάμε την Ποίηση, όχι απαραίτητα τα ονοματεπώνυμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου! ...Αλλά μερικές φορές σκέφτομαι ότι πόσοι "θησαυροί" μένουν κρυμμένοι και ίσως δεν έχουμε την ευκαιρία να τους ανακαλύψουμε ποτέ. Καλημέρα και καλή Κυριακή!

      Διαγραφή
  4. Σωστά τα λέτε. Σίγουρα όμως, ψάχνοντας βρίσκεις. Όπως τρώγοντας έρχεται η όρεξη. Μην είστε και πολύ σίγουρη ότι ενδιαφέρονται και πολλοί για κάτι παραπάνω από τα πολύ γνωστά. Και ούτε.
    Γι' αυτό υπερασπίζομαι (και) τους άγνωστους, σχεδόν με μανία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ..."σχεδόν με μανία"; μάλλον με αγάπη, θα έλεγα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή