Άννα Αγγελοπούλου: Πίνακες ζωγραφικής με θέμα το Χειμώνα: χιονισμένα τοπία του Κάσπαρ Νταβίντ Φρίντριχ

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2011

Πίνακες ζωγραφικής με θέμα το Χειμώνα: χιονισμένα τοπία του Κάσπαρ Νταβίντ Φρίντριχ

Τα χιονισμένα τοπία του Κάσπαρ Νταβίντ Φρίντριχ

Ασφαλώς δεν είναι περίεργο που ένας Βορειογερμανός, όπως ο Κάσπαρ Νταβίντ Φρίντριχ, απεικονίζει συχνά στους πίνακες του χειμωνιάτικα ομιχλώδη χιονισμένα τοπία, αφού αυτές τις εικόνες έβλεπε για μεγάλο μέρος του χρόνου. Ο χειμώνας όμως γίνεται για τον βαθύτατα θρησκευόμενο Φρίντριχ, που είχε μεγαλώσει σ' ένα αυστηρό προτεσταντικό περιβάλλον, σύμβολο της χριστιανικής ελπίδας. Ο χειμώνας, που προηγείται της αναγέννησης της φύσης, συμβολίζει την Αναστάση, την ελπίδα για αναγέννηση της ζωής, σημαίνει ότι ο θάνατός δεν είναι το τέλος, αλλά η αρχή της ζωής στον άλλο κόσμο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι "εικόνες" του Φρίντριχ είναι πέρα ως πέρα ρομαντικές. Για αυτό, τα χιονισμένα τοπία του περιλαμβάνουν συχνά ερείπια, κοιμητήρια, εκκλησίες.

Ο παρακάτω πίνακας είναι ένα από τα κατεξοχήν ρομαντικά χειμωνιάτικα τοπία του Γερμανού ζωγράφου, για τον οποίο η τέχνη ήταν μέσο επικοινωνίας με το θεό, ένα είδος προσευχής και ιερής αποστολής.

Κ. Ντ. Φρίντριχ, Χιονισμένο τοπίο. 1811. Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου

Ένας ξύλινος σταυρός με τον εσταυρωμένο. Ο οδοιπόρος έχει παρατήσει τα δεκανίκια του πάνω στο χιόνι και μάλλον προσεύχεται μπροστά στο σταυρό. Στο βάθος μέσα στη χειμωνιάτικη ομίχλη διακρίνεται το περίγραμμα ενός γοτθικού ναού.

Λεπτομέρεια του ίδιου πίνακα: O Φρίντριχ συνήθιζε να ζωγραφίζει ανθρώπινες μικροσκοπικές φιγούρες που δεν δείχνουν το πρόσωπό τους στους θεατές. Ο άνθρωπος είναι ασήμαντος, απόλυτα "μικρός", όταν ανακαλύπτει το θεϊκό μεγαλείο και μυστήριο μέσα στη φύση. Ο Φρίντριχ ζωγράφισε το ίδιο θέμα σε μικρή παραλλαγή.

Κ. Ντ. Φρίντριχ, Χιονισμένο τοπίο. 1811. Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας του Πολιτισμού του Dortmund.

Ένα ακόμα χιονισμένο τοπίο όπου η παρουσία του οδοιπόρου ανθρώπου αποτυπώνεται ως μία μικροσκοπική φιγούρα. Τα γυμνά κλαδιά των βελανιδιών ίσως θυμίζουν την εποχή που τα δένδρα είχαν φύλλα και το χιονισμένο έδαφος ήταν σκεπασμένο με χλόη. Μία αλληγορία του εφήμερου της ζωής. Ο θάνατος είναι η αρχή για τη μεταθανάτια ζωή.