Γυναίκες που διαβάζουν: L. Kamir-Kaufman, Η αναγνώστρια

Γυναίκες που διαβάζουν: ένας πίνακας του Léon Kamir-Kaufman

Είναι ένας από τους αγαπημένους μου πίνακες. Απεικονίζει μία νεαρή γυναίκα να κάθεται αναπαυτικά στην πολυθρόνα και να διαβάζει με αφοσίωση το βιβλίο της, φωτισμένη μ᾽ ένα γλυκό γαλήνιο πορτοκαλί χρώμα. Ο δημιουργός του έργου είναι ο Πολωνός Léon Kamir-Kaufman (1872-1933) που σπούδασε και έζησε στο Παρίσι.

L. Kamir-Kaufman, H αναγνώστρια. 1921. Musée d' Orsay στο Παρίσι.

http://www.musee-orsay.fr/en/collections/index-of-works/notice.html?no_cache=1&zoom=1&tx_damzoom_pi1%5Bzoom%5D=0&tx_damzoom_pi1%5BxmlId%5D=098705&tx_damzoom_pi1%5Bback%5D=%2Fen%2Fcollections%2Findex-of-works%2Fnotice.html%3Fno_cache%3D1%26zsz%3D5%26lnum%3D%26nnumid%3D98705

Παλιά επαγγέλματα. Φωτογραφίες με μικροπωλητές από την παλιά Θεσσαλονίκη

Παλιά επαγγέλματα

Περπατώντας στους δρόμους της παλιάς Θεσσαλονίκης

   Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα εκατοντάδες άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές τάξεις και τις διάφορες εθνικοθρησκευτικές κοινότητες της Θεσσαλονίκης  κυκλοφορούσαν καθημερινά στους πολυσύχναστους δρόμους του ιστορικού κέντρου της πολυπολιτισμικής πόλης. Δίπλα στα εμπορικά καταστήματα που πουλούσαν ποικίλα είδη για τις ανάγκες των κατοίκων της πόλης και της γειτονικής υπαίθρου, μέσα στις αγορές και τα παζάρια, έξω από τα πολυάριθμα καφενεία και τα κέντρα ψυχαγωγίας, κοντά στα λαϊκά αλλά και στα πολυτελείας εστιατόρια και ξενοδοχεία, μπροστά από τα θέατρα και τους κινηματογράφους, συχνά έστηναν την πραμάτειά τους υπαίθριοι μικροπωλητές που πουλούσαν στους περαστικούς κάθε λογής αντικείμενα ή εδέσματα. Κάποιοι από αυτούς μπορεί να είχαν ένα μόνιμο στέκι κάπου, σε κάποιο σημείο ενός κεντρικού δρόμου. Άλλοι όμως ήταν πραγματικά πλανόδιοι, αφού κάθε μέρα περπατούσαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης και διαλαλούσαν το εμπόρευμά τους, προσπαθώντας να το ξεπουλήσουν.

   Σας παρουσιάζω παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης που απεικονίζουν σκηνές καθημερινότητας με αυτούς τους βιοπαλαιστές. Εικόνες με ανθρώπους του μόχθου που είχαν ως "επαγγελματική στέγη" το δρόμο. Ιδιαίτερα την περίοδο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1915-1918), κατά τη διάρκεια της οποίας η Θεσσαλονίκη είχε γίνει η έδρα των συμμαχικών στρατευμάτων της Αντάντ (Άγγλοι, Γάλλοι, Σέρβοι), ο αριθμός των υπαίθριων και πλανόδιων μικροπωλητών αυξήθηκε σημαντικά για να καλύψει τις ανάγκες των ξένων στρατιωτών που είχαν κατακλύσει την πόλη. Κάποιοι από αυτούς τους "επαγγελματίες του δρόμου" υπήρχαν στη Θεσσαλονίκη και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ακόμα και ως τη δεκαετία του 1960-1970. 

    Από τα πιο δημοφιλή μέρη της πόλης όπου κυκλοφορούσε πλήθος ανθρώπων ήταν η παραλιακή λεωφόρος, η λεωφόρος της Νίκης, που κατέληγε στο Λευκό Πύργο, καθώς και η περιοχή γύρω από την Καμάρα. Στα σημεία αυτά σύχναζαν πολλοί υπαίθριοι μικροπωλητές και "επαγγελματίες του δρόμου".

Υπαίθριος πωλητής σταμνών στην παραλιακή λεωφόρο.

Έχει στήσει το εμπόρευμά του από στάμνες στην παραλιακή λεωφόρο, δίπλα στα ιστιοφόρα καΐκια.

Γαϊδουράκι πλανόδιου πωλητή, φορτωμένο με στάμνες.

Περικυκλωμένος από γυναίκες, πουλάει στάμνες σε δρόμο της Άνω Πόλης.

Μεταφορέας με το κάρο του μπροστά από την Καμάρα. Ήταν και αυτός ένας πλανόδιος επαγγελματίας του δρόμου.

Γυναίκες πουλούν κάλτσες που έχουν πλέξει οι ίδιες.

Υπαίθριοι επαγγελματίες του δρόμου ήταν και οι οργανοπαίκτες της λατέρνας.

Υπαίθριος κουρέας. Εκτός από τους υπαίθριους κουρείς, υπήρχαν και κουρείς που είχαν το δικό τους μαγαζί. Οι υπαίθριοι κουρείς συνήθως σύχναζαν έξω από την πόλη, δίπλα στα χάνια.

Υπαίθριος ακονιστής μαχαιριών και ψαλιδιών. Ακονίζει το μαχαίρι του πελάτη με τον ποδοκίνητο τροχό. Πίσω διακρίνεται ο Λευκός Πύργος.

Υπαίθριοι πωλητές βδέλας. Στους δρόμους της Θεσσαλονίκης πουλούσαν βδέλες έως και τη δεκαετία του 1950.

Πλανόδιος γαλατάς με το γαϊδουράκι του.

Γαλατάς μπροστά στην πόρτα σπιτιού. Οι γαλατάδες μοίραζαν το γάλα τους στα σπίτια.

Πλανόδιοι γαλατάδες.

Ακόμα μία φωτογραφία με πλανόδιο γαλατά σε δρόμο της Θεσσαλονίκης. Οι γαλατάδες έρχονταν στη Θεσσαλονίκη από τα γύρω χωριά. Μετέφεραν το γάλα σε αλουμινένια σκεύη, τα γκιούμια, τα οποία διακρίνονται στη φωτογραφία.

Λούστροι με τα κασελάκια τους.

Λούστροι μπροστά στην Καμάρα.

Λούστροι στο πεζοδρόμιο μπροστά από καφενείο της οδού Εθνικής Άμυνας. Πολλοί από τους λούστρους ήταν παιδιά.

Πλανόδιος πωλητής λεμονάδας. Η λεμονάδα ήταν το δροσερό αναψυκτικό του καλοκαιριού.

Ακόμα μία φωτογραφία με πωλητή λεμονάδας. Οι λεμονατζήδες ήταν συνήθως Αρβανίτες.

Οδοκαθαριστές. Ο χώρος και το αντικείμενο του επάγγελμάτος τους ήταν φυσικά ο δρόμος.

Ακόμα μία κατηγορία επαγγελματιών του δρόμου. Οι αχθοφόροι και φανοκόροι. 

Πλανόδιοι εφημεριδοπώλες. Ήταν παιδιά. 13-17 ετών.

Ξυπόλητο παιδάκι που πουλάει ζαχαρωτά.

Υπαίθριος φωτογράφος στο Λευκό Πύργο. Οι παλιοί Θεσσαλονικείς θυμούνται τους υπαίθριους φωτογράφους στο χώρο γύρω από το Λευκό Πύργο και έχουν φωτογραφίες τραβηγμένες από αυτούς.

Βλ. Η Λεωφόρος της Νίκης (Nikis Avenue), Ημερολόγιο 2013, Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, Θεσσαλονίκη 2013.

https://culture.thessaloniki.gr/kart-postal/anthropoi/#!
https://culture.thessaloniki.gr/fotografies/anthropines-figoures/

Γ.Ξ. Στογιαννίδης, Το παράθυρο

Γ. Ξ. Στογιαννίδης, Το παράθυρο

Αγαπώ πολύ αυτό το ποίημα του Στογιαννίδη. Μου θυμίζει τον γνωστό πίνακα του Salvador Dali που απεικονίζει μία γυναικεία μορφή με γυρισμένη την πλάτη στο κοινό να στέκεται στο παράθυρο και να ατενίζει τη θάλασσα...

Γ. Ξ. Στογιαννίδης, Το παράθυρο

Α, είναι ωραίο αυτό το παράθυρο
έτσι που άνοιξε,
βλέπει τη θάλασσα που αγαπώ
τα πλοία που έρχονται, τα πλοία που θα 'ρθουν
τα πλοία που περιμένουν μέσα στη φαντασία μου.
Δεν το περίμενα, σχεδόν το είχα ξεχάσει
από τότε που χτίσαν τούτο τον τοίχο
τι ελπίδα μπορούσα να έχω...

Σαν το παιδί κάθε τόσο ακουμπώ στο περβάζι του
χαϊδεύω το ξύλο του
κοιτάζω τον ουρανό
τι όμορφος που είναι ο κόσμος; θέλω να πω -
φουντώνει πάλι η καρδιά μου
χτυπά ακανόνιστα,
Θεέ μου είσαι Εσύ, τώρα δε με γελάς
πλημμυρίζεις το αίμα μου

Αγάπη!

Από τη συλλογή Το πρόσωπο της Ευριδίκης (1975)

S. Dali, Μορφή στο παράθυρο. 1925. Μουσείο Reina Sofia στη Μαδρίτη.

http://www.artcyclopedia.com/feature-2005-03-Dali-Figure.html
http://www.wikipaintings.org/en/salvador-dali/figure-at-a-window

C. Pissaro, Το Παρίσι την Άνοιξη με βροχή

Το Παρίσι την Άνοιξη με βροχή

Είναι μια ανοιξιάτικη ημέρα με βροχή, σήμερα... και θα ήθελα να βρίσκομαι κάπου αλλού. Θυμάμαι, λοιπόν, πίνακες του Γάλλου ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Cammille Pissaro (1830-1903) που απεικονίζουν όψεις από το Παρίσι με βροχή (ή χωρίς τη βροχή) την Άνοιξη.  Ο Πισσάρο, όπως και άλλοι ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι και ιδίως ο Μονέ, συνήθιζαν να ζωγραφίζουν εικόνες από την πόλη ή την εξοχή σε διάφορες ώρες της ημέρας και σε διάφορες εποχές, προσπαθώντας να αποδώσει το διαφορετικό φωτισμό και την αλλαγή των χρωμάτων.

C. Pissaro, H Λεωφόρος της Μονμάρτης. Ανοιξιάτικη βροχή. 1897. Ιδιωτική Συλλογή.

C. Pissarro, H Λεωφόρος της Μονμάρτης το απόγευμα με βροχή. 1897. Ιδιωτική Συλλογή.

C. Pissarro, H Λεωφόρος της Μονμάρτης την Άνοιξη. 1897. Μουσείο της Ιερουσαλήμ.

C. Pissarro, Ο δρόμος St. Honore το Απόγευμα με βροχή. 1898. Thyssen Bornemisza Μουσείο. Μαδρίτη.

C. Pissarro, Η πλατεία του Γαλλικού Θεάτρου με βροχή. 1898. Minneapolis Institute of Arts. 

C. Pissarro, Η πλατεία του Γαλλικού Θεάτρου την Άνοιξη. 1898. The State Hermitage Museum. Αγ. Πετρούπολη.

http://www.wikipaintings.org/en/camille-pissarro/boulevard-montmartre-spring-rain
http://www.museothyssen.org/en/thyssen/ficha_obra/613
http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?s=du&m=a&aid=444&p=8
http://impressionistsgallery.co.uk/artists/Artists/pqrs/Pissarro/95-98.html
http://www.artsmia.org/viewer/detail.php?v=12&id=129
http://www.hermitagemuseum.org/fcgi-bin/db2www/descrPage.mac/descrPage?selLang=English&indexClass=PICTURE_EN&Query_Exp=%28WOA_TYPE+%3D%3D+%22Painting%22%29+AND+%28WOA_AUTHOR+%3D%3D+%22Pissarro%2C+Camille%22%29&PID=GJ-6509&numView=1&ID_NUM=3&thumbFile=%2Ftmplobs%2FVKAZES51O%24HYSBQE6.jpg&embViewVer=noEmb&comeFrom=browse&check=false&sorting=WOA_AUTHOR%5EWOA_NAME&thumbId=6&numResults=7&author=Pissarro%2C%26%2332%3BCamille
http://www.camille-pissarro.org/home-3-24-1-0.html

Γυναίκες που διαβάζουν: Ιάκωβος Ρίζος, Γυναίκα καθισμένη σε καναπέ.

Γυναίκα που διαβάζει: ένας πίνακας του Ιάκωβου Ρίζου

   Είναι ένας πίνακας του Έλληνα ζωγράφου Ιάκωβου Ρίζου που σπούδασε και έζησε στο Παρίσι. Απεικονίζει μία κομψή γυναίκα να κάθεται αναπαυτικά στο καναπέ και να διαβάζει στο ημίφως, χαϊδεύοντας με το ένα χέρι το σκυλί της. Ο Ιάκωβος Ρίζος, επηρεασμένος από τον ακαδημαϊκό ρεαλισμό του Γάλλου ζωγράφου Al. Cabanel που υπήρξε δάσκαλός του, συνήθιζε να ζωγραφίζει ιδιωτικές στιγμές κομψών γυναικείων μορφών σε κλειστούς (π.χ. σαλόνι του σπιτιού τους) ή ανοιχτούς χώρους (π.χ. σε κήπους).

Ιάκωβος Ρίζος, Γυναίκα καθισμένη σε καναπέ. 1885-1890. Εθνική Πινακοθήκη.

http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=60634

Η ελληνική επανάσταση στη ζωγραφική: Ελληνόπουλα της ελληνικής επανάστασης

Ελληνόπουλα στην ελληνική επανάσταση

     Είναι γνωστό ότι από τις ιστορικές μαρτυρίες επιβεβαιώνεται η συμμετοχή των παιδιών   στον ελληνικό επαναστατικό αγώνα. Τα Ελληνόπουλα συγκίνησαν τους Ευρωπαίους Φιλέλληνες και υπήρξαν πηγή έμπνευσης για τους ζωγράφους της ελληνικής επανάστασης.

   Στην παρακάτω ελαιογραφία του Ary Scheffer (1795-1858) απεικονίζεται μία συγκινητική πολεμική σκηνή της ελληνικής επανάστασης. Ένα Ελληνόπουλο μάχεται γενναία για να υπερασπίσει τον πληγωμένο του πατέρα.

Ary Scheffer, Ελληνόπουλο υπερασπίζεται τον πληγωμένο του πατέρα. 1827. Μουσείο 

Μπενάκη.

Ένας ακόμα πίνακας που απεικονίζει Ελληνόπουλο. Ο Έλληνας ζωγράφος απεικονίζει με τρυφερότητα ένα μικρό αγόρι που κοιτάζει το θεατή με μελαγχολικό βλέμμα. Η εικόνα αποπνέει θλίψη και παραίτηση.

Κ. Γ. Παπαγιαννάκη, Το Ελληνόπουλο. 1837. Μουσείο Μπενάκη.

Οι πίνακες αυτοί μου θύμισαν το γνωστό ποίημα του Γάλλου Φιλέλληνα ρομαντικού ποιητή και πεζογράφου Β. Ουγκό.

Βίκτωρ Ουγκό, Το Ελληνόπουλο

(Απόδοση στα ελληνικά από τον Κωστή Παλαμά)

Τούρκοι διαβήκαν, χαλασμός, θάνατος πέρα ως πέρα.
Η Χίο, τ'όμορφο νησί, μαύρη απομένει ξέρα,
με τα κρασιά, με τα δεντρά
τ'αρχοντονήσι, που βουνά και σπίτια και λαγκάδια
και στο χορό τις λυγερές καμιά φορά τα βράδια
καθρέφτιζε μεσ' τα νερά.

Ερμιά παντού. Μα κοίταξε κι απάνου εκεί στο βράχο,
στου κάστρου τα χαλάσματα κάποιο παιδί μονάχο
κάθεται, σκύβει θλιβερά
το κεφαλάκι, στήριγμα και σκέπη του απομένει
μόνο μιαν άσπρη αγράμπελη σαν αυτό ξεχασμένη
μεσ'την αφάνταστη φθορά.

Φτωχό παιδί, που κάθεσαι ξυπόλυτο στις ράχες
για να μην κλαις λυπητερά, τι ΄θελες τάχα να 'χες
για να τα ιδώ τα θαλασσά
ματάκια σου ν'αστράψουνε, να ξαστερώσουν πάλι
και να σηκώσεις χαρωπά σαν πρώτα το κεφάλι
με τα μαλλάκια τα χρυσά;

Τι θέλεις άτυχο παιδί, τι θέλεις να σου δώσω
για να τα πλέξεις ξέγνοιαστα, για να τα καμαρώσω
ριχτά στους ώμους σου πλατιά
μαλλάκια που του ψαλιδιού δεν τάχει αγγίξει η κόψη
και σκόρπια στη δροσάτη σου τριγύρω γέρνουν όψη
και σαν την κλαίουσα την ιτιά;

Σαν τι μπορούσε να σου διώξει τάχα το μαράζι;
Μήπως το κρίνο απ' το Ιράν που του ματιού σου μοιάζει;
Μην ο καρπός απ'το δεντρί
που μεσ' στη μουσουλμανική παράδεισο φυτρώνει,
κι έν' άλογο χρόνια εκατό κι αν πιλαλάει, δε σώνει
μεσ'απ' τον ίσκιο του να βγει;

Μην το πουλί που κελαηδάει στο δάσος νύχτα μέρα
και με τη γλύκα του περνάει και ντέφι και φλογέρα;
Τι θες κι απ΄όλα τούτα τ' αγαθά;
Πες. Τ' άνθος, τον καρπό; Θες το πουλί;
Διαβάτη,
μου κράζει το Ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι:
Βόλια, μπαρούτι θέλω. Να.

   Από το ποίημα του Β. Ουγκό είναι εμπνευσμένος ο παρακάτω πίνακας που απεικονίζει με ρομαντισμό ένα Ελληνόπουλο.

Al. M. Colin, Ελληνόπουλο. 1829-1830. Mπενάκειο Μουσείο.

  Και επειδή το ποίημα του Ουγκό αναφέρεται στην καταστροφή της Χίου από τους Τούρκους, ιδού και ένας ακόμα πίνακας που απεικονίζει μία σχετική σκηνή. Ένας πολεμιστής με το όπλο του προσπαθεί να προστατέψει γυναίκες, παιδιά και γέρους από τον εχθρό. Οι σκηνές των δεινών που υφίστατο ο άμαχος πληθυσμός από τους Τούρκους συγκινούσαν ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους ρομαντικούς Φιλέλληνες.

Sir Charles Lock Eastlake (1793-1865), Έλληνες διωκόμενοι ύστερα από την καταστροφή της Χίου. Μουσείο Μπενάκη. 1833.

http://www.benaki.gr/index.asp?id=1010105&lang=gr

Ελληνίδα της ελληνικής επανάστασης

Η μουσική στη ζωγραφική: Nεαρή Ελληνίδα με λαγούτο

  Είναι μία πανέμορφη ελαιογραφία που βρήκα τυχαία, καθώς έψαχνα για πίνακες με επαναστατικό θέμα. Απεικονίζει μία γλυκύτατη Ελληνίδα της μετεπαναστατικής και προοθωνικής περιόδου, ντυμένη κομψά να κάθεται στο σαλόνι του σπιτιού της δίπλα σ᾽ένα λαγούτο, κρατώντας τριαντάφυλλα.  Mία ειδυλλιακή εξιδανικευμένη εικόνα από μία περίοδο που μόλις είχε δημιουργηθεί το ελληνικό κράτος ύστερα από επαναστατικό αγώνα και εμφύλια διαμάχη. O πίνακας του Άγγλου Ακαδημαϊκού ζωγράφου Henri W. Pickergill δείχνει το ενδιαφέρον των Αγγλικών φιλελληνικών κύκλων για το Ελληνικό Ζήτημα.

Henri W. Pickergill, Νεαρή Ελληνίδα. 1829. Μουσείο Μπενάκη.

http://www.benaki.gr/index.asp?id=1010105&lang=gr

Όθων, o πρώτος βασιλιάς των Ελλήνων: από τη Βαυαρία στην Ελλάδα και από την Ελλάδα στη Βαυαρία

Εικόνες από τη ζωή του Όθωνα, του πρώτου βασιλιά των Ελλήνων.

   Το Φεβρουάριο του 1832 οι Μεγάλες Δυνάμεις που συνεδρίαζαν στο Λονδίνο προσφέρουν στο βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκο Α´ το στέμμα του νεοσύσταστου ελληνικού κράτους για το δεκαεπτάχρονο γιο του, τον πρίγκιπα της Βαυαρίας Όθωνα (1815-1867). Ο αρχαιολάτρης και φιλέλληνας Λουδοβίκος Α´ αποδέχεται τον ελληνικό θρόνο για το γιο του, θέτοντας ορισμένους όρους: το ελληνικό έθνος να συναινέσει για την εκλογή του Όθωνα, οι Μ. Δυνάμεις να ενισχύσουν οικονομικά το νέο κράτος, Βαυαρική Αντιβασιλεία να κυβερνά ως την ενηλικίωση του Όθωνα, να τον συνοδέψουν στην Ελλάδα 3.500 Βαυαροί στρατιώτες και ένας μεγάλος αριθμός από επιστήμονες και διοικητικά στελέχη. Η ανάληψη της βασιλείας της Ελλάδας από τον Όθωνα έγινε με την υπογραφή της σχετικής συνθήκης του Λονδίνου τον Μάιο του 1832, στο κείμενο της οποίας αναφέρονται ακριβώς οι όροι που συμφώνησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις, Ρωσία, Αγγλία και Γαλλία.

  Έτσι, λοιπόν, συμφωνήθηκε να δοθεί ο ελληνικός θρόνος στο νεαρό πρίγκιπα Όθωνα της Βαυαρίας, ο οποίος, αν και δεν είχε ανατραφεί για να γίνει βασιλιάς (ήταν δεύτερος στη σειρά ως προς τη διαδοχή στο θρόνο της Βαυαρίας), επιλέχθηκε ως βασιλιάς της Ελλάδας και βασίλεψε από το 1833 έως το 1862.
   Τον Οκτώβριο του 1832 φθάνει στο Μόναχο, την πρωτεύουσα της Βαυαρίας, η επίσημη δωδεκαμελής ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής αγωνιστές της ελληνικής επανάστασης, τον ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη και τους στρατηγούς Δημήτριο Πλαπούτα-Kολιόπουλο και Κωνσταντίνο Μπότσαρη, για να παραλάβουν και να συνοδεύσουν τον Όθωνα στην Ελλάδα.

G. Bodmer και Philipp Foltz, Αποχαιρετισμός του Όθωνα από την οικογένειά του. 1834. Κατοικία της Βαμβέργης και Μουσείο της Πόλεως της Αθήνας.

    Στις 8 Δεκεμβρίου του 1832 ο νεαρός Όθωνας ξεκίνησε για την Ελλάδα. Η παραπάνω λιθογραφία απεικονίζει τον αποχαιρετισμό του Όθωνα στις σκάλες του βασιλικού ανακτόρου του Μονάχου από την οικογένειά του. Ο Όθων εμφανίζεται να κάνει μισό βήμα προς τους Έλληνες απεσταλμένους, υπό την αιγίδα των οποίων τον εμπιστεύεται ο πατέρας του Λουδοβίκος Α´, ενώ απλώνει το χέρι του προς τη μητέρα του τη βασίλισσα Τερέζα. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος Α´ απεικονίζεται να αγγίζει με το χέρι του τον ώμο του ναυάρχου Μιαούλη, ενώ παραδίπλα βρίσκονται οι στρατηγοί Πλαπούτας και Μπότσαρης. Στη λιθογραφία μπορούν να ταυτιστούν γύρω στα 40 πρόσωπα, ανάμεσά τους τα αδέλφια και άλλα μέλη της οικογένειας που αποχαιρετούν με λύπη τον Όθωνα, αλλά και μέλη της Βαυαρικής Αντιβασιλείας καθώς και επιστήμονες και καλλιτέχνες που τον συνόδεψαν στην Ελλάδα. Αριστερά πίσω από τον Όθωνα στέκει ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Μαξιμιλιανός, ο οποίος αργότερα θα διαδεχθεί τον Λουδοβίκο Α´και θα γίνει βασιλιάς της Βαυαρίας με το όνομα Μαξιμιλιανός Β´.

Λιθογραφία που απεικονίζει τον Όθωνα σε νεαρή ηλικία με ελληνική εθνική ενδυμασία. Ιστορικό Λεξικό των Βαυαρών.

    Στις 25 Ιανουαρίου του 1833 ο νεαρός Όθων αποβιβάστηκε από τη βρετανική φρεγάτα Μαγαδασκάρη με τη συνοδεία του στο Ναύπλιο, το οποίο από το 1826 είχε ανακηρυχθεί ως πρωτεύουσα της Ελλάδας. Ο ζωγράφος Peter von Hess, που βρισκόταν στην ακολουθία του Βαυαρού πρίγκιπα, απεικονίζει με ρομαντικό ιδεαλιστικό τρόπο τη θερμή υποδοχή που επεφύλαξαν οι Έλληνες στον ξένο Ηγεμόνα τους. Ο νεαρός Όθωνας κυβέρνησε τυπικά (ως την ενηλικίωσή του το 1835 με τη βοήθεια μίας Επιτροπής Αντιβασιλείας από τους Βαυαρούς Άρμανσμπεργκ (πρόεδρο), Μάουρερ, Έιντεκ, Γκρένερ και Άμπελ. 

Peter von Hess, H υποδοχή του Όθωνα στο Ναύπλιο. 1835. Νέα Πινακοθήκη του Μονάχου.

    Όταν το 1834 η πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους μεταφέρθηκε από το Ναύπλιο στην ιστορική πόλη της Αθήνας, που τότε ήταν ένα ασήμαντο χωριό, ο Όθων μαζί με τη συνοδεία του εγκαταστάθηκε στη νέα πρωτεύουσα, την ανοικοδόμηση της οποίας με νεοκλασικά κτίρια ανέλαβαν Βαυαροί αρχιτέκτονες. Ο Peter von Hess ζωγράφισε και τη θερμή υποδοχή που έτυχε ο νεαρός βασιλιάς από τους κατοίκους της Αθήνας. Χωρίς αμφιβολία οι πίνακες του Hess εξιδανικεύουν την υποδοχή του Όθωνα. Ωστόσο, πρέπει να παραδεχθούμε ότι τα πρώτα χρόνια οι Έλληνες έτρεφαν υψηλές προσδοκίες για τον Ηγεμόνα τους, ο οποίος όμως σύντομα τους απογοήτευσε.

Peter von Hess, Η υποδοχή του Όθωνα στην Αθήνα. 1839. Νέα Πινακοθήκη του Μονάχου.

Ο Όθων συνήθως απεικονιζόταν ντυμένος με την ελληνική εθνική ενδυμασία να ιππεύει και να περιδιαβάζει ανάμεσα στα ένδοξα αρχαία ελληνικά ερείπια. Η προσπάθεια σύνδεσης του δύσκολου παρόντος που βίωνε το μικρό και σχεδόν ολοκληρωτικά κατεστραμένο από τον πόλεμο και τις εμφύλιες διαμάχες ελληνικό κράτος με το ένδοξο παρελθόν των αρχαίων  Ελλήνων είναι εμφανής.

Wilhelm Gustav Kraus, Ο βασιλιάς Όθων έφιππος κατά την άφιξή του στην Αθήνα. Μετά το 1835. Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών.

Joseph Karl Stieler, προσωπογραφία του νεαρού Όθωνα. 1832. Μουσείο Μπενάκη.

    Στα 1836 ο Όθων παντρεύτηκε τη Γερμανίδα πριγκίπισσα Αμαλία του Όλντενμπεργκ, η οποία έγινε και η πρώτη βασίλισσα των Ελλήνων. Σ᾽ένα γράμμα προς τον πατέρα του γράφει ο Όθων για την Αμαλία: "Παρά το ότι δεν είμαι ερωτευμένος μ᾽αυτό το αξιολάτρευτο πλάσμα, μπορώ να πω ότι μου αρέσει. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι σύντομα θα ξυπνήσει εντός μου μια γνήσια αγάπη για αυτήν".

Joseph Karl Stieler, Προσωπογραφία της Αμαλίας. 1836-37. Ο Όθων μάλλον δεν την ερωτεύτηκε ποτέ.

Λιθογραφία που απεικονίζει σε νεαρή ηλικία τον Όθωνα με ελληνική εθνική ενδυμασία. Μπενάκειο Μουσείο.

Λιθογραφία που απεικονίζει σε νεαρή ηλικία την Αμαλία. Μπενάκειο Μουσείο.

    Ο γάμος του Όθωνα με την Αμαλία έγινε στο Μόναχο στις 10 Νοεμβρίου 1836 χωρίς να έχει ενημερωθεί η ελληνική κυβέρνηση. Το γεγονός μαθεύτηκε στην Ελλάδα από τις ευρωπαϊκές εφημερίδες. Το Φεβρουάριο του 1837 έφθασε στην Ελλάδα το νιόπαντρο βασιλικό ζεύγος και έγινε δεκτό με θερμές εκδηλώσεις. 

G. Bodmer (1804-1837), Προσωπογραφία του νεαρού βασιλιά Όθωνα. Ο ρομαντικός χαρακτήρας της εικόνας είναι εμφανής. Ο Όθων ντυμένος με την ελληνική εθνική ενδυμασία ποζάρει μπροστά στις αρχαίες κολόνες, ενώ αρχαίες κολόνες διακρίνονται και στο βάθος. 

    Και στις επόμενες εικόνες ο Όθων παρουσιάζεται πάντα ντυμένος με την ελληνική εθνική ενδυμασία να στέκεται μπροστά ή δίπλα από αρχαία ερείπια ως θεματοφύλακας της αρχαίας παράδοσης του ελληνικού έθνους.

Albert Henry Payne, Όθων ο βασιλεύς της Ελλάδος. Γύρω στα 1845.

Edward Villiers Ripingille, Ο Όθων με ελληνική ενδυμασία. 1853. Κατοικία στη Βαμβέργη.

Carl Rahl, Ολόσωμη προσωπογραφία του Όθωνα με ελληνική εθνική ενδυμασία. 1859. Κατοικία στη Βαμβέργη.

Νικηφόρος Λύτρας, Ολόσωμη προσωπογραφία του Όθωνα.

Ο Όθων και η Αμαλία με ελληνικές εθνικές ενδυμασίες ιππεύουν με τη συνοδεία τους ανάμεσα στα αρχαία ελληνικά ερείπια. Μία εξιδανικευμένη εικόνα του πρώτου βασιλικού ζεύγους του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

   Στα 1862 ο Όθων και η Αμαλία, ύστερα από εξεγέρσεις που εκδηλώθηκαν εναντίον του θρόνου, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα και να καταφύγουν στη Βαυαρία.  Ο Όθων και η Αμαλία δεν μπόρεσαν να κερδίσουν τη συμπάθεια του ελληνικού λαού αλλά και των Ελλήνων πολιτικών. Το Σύνταγμα, που ο βασιλιάς παραχώρησε το 1844 στον ελληνικό λαό ύστερα από εξέγερση, δεν τηρήθηκε ποτέ, αλλά αντίθετα παραβιαζόταν συνεχώς.
   Στην παρακάτω λιθογραφία απεικονίζεται ο Όθων και η Αμαλία να απομακρύνονται από την Ελλάδα. Η εικόνα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη θερμή υποδοχή που είχε επιφυλαχθεί στον Όθωνα, όταν είχε αποβιβαστεί στο Ναύπλιο πριν τριάντα χρόνια.

Λαϊκή δημοφιλής λιθογραφία που απεικονίζει την απομάκρυνση του Όθωνα από την Ελλάδα το 1862.

    Ο Όθων και η Αμαλία κατέφυγαν έκπτωτοι, φτωχοί και ταπεινωμένοι στο Μόναχο όπου το κλίμα της αριστοκρατίας της Βαυαρίας μάλλον δεν ήταν θετικό απέναντί τους. Στο Μόναχο υπήρχαν ήδη δύο βασιλικές αυλές. Η επίσημη αυλή του βασιλιά Μαξιμιλιανού Β´ (σύντομα ο Μαξιμιλιανός θα πεθάνει και θα τον διαδεχθεί στο θρόνο ο γιος του Λουδοβίκος, ανεψιός του Όθωνα), αδελφού του Όθωνα,  και η αυλή του πατέρα του Λουδοβίκου που είχε παραιτηθεί από το θρόνο. Η παρουσία μίας τρίτης αυλής ενός έκπτωτου ηγεμόνα που έδειξε ανίκανος να κρατήσει το θρόνο και να δημιουργήσει μία δική του δυναστεία φαίνεται ότι δεν ήταν ευπρόσδεκτη. Τελικά, στο έκπτωτο βασιλικό ζεύγος και στη μικρή ακολουθία των Ελλήνων αυλικών που τους ακολούθησαν στην εξορία θα παραχωρηθούν ως κατοικία τα Ανάκτορα της Βαυαρικής πόλης Βαμβέργης όπου θα εγκατασταθούν το 1863 και θα συνεχίσουν τη ζωή τους προσδοκώντας για κάποιο διάστημα την επιστροφή στην Ελλάδα και στη συνέχεια, χάνοντας κάθε ελπίδα για επιστροφή, αφού στον ελληνικό θρόνο ανέβηκε από το 1864 ένας άλλος ξένος πρίγκιπας, ο Δανός Γεώργιος Γλύξμπουργκ που κυβέρνησε ως βασιλιάς Γεώργιος Α´.

Φωτογραφία του έκπτωτου Όθωνα στο στο Αtelier Albert του Μονάχου γύρω στα 1863. Ο τέως βασιλιάς ποζάρει ντυμένος με την ελληνική εθνική ενδυμασία. Την εποχή αυτή ο Όθων προσδοκούσε ακόμα ότι θα επέστρεφε στην Ελλάδα.

H Aμαλία σε φωτογραφία του Atelier Albert του Μονάχου. 1863.

Ακόμα μία φωτογραφία του Όθωνα με ελληνική εθνική ενδυμασία.

Ο Όθων στη Βαμβέργη. Φωτογραφία του 1865.

    Ο Όθων θα ζήσει ήσυχα στη Βαμβέργη ως το 1867 όπου θα πεθάνει από ιλαρά. Η Αμαλία θα πεθάνει στη Βαμβέργη το 1875.

Φωτογραφία της Αμαλίας από το Atelier Albert του Μονάχου. 1867.

Φωτογραφία του Όθωνα και της Αμαλίας από το Atelier Albert του Μονάχου. 1867.

Φωτογραφία της Αμαλίας το 1870.

Bλ. Από την Αθήνα στη Βαμβέργη. Η ζωή του βασιλικού ζεύγους Όθωνος και Αμαλίας μετά το 1862, έκδοση του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών Βούρου-Ευταξία, Αθήνα 2005.

http://www.historisches-lexikon-bayerns.de/document/artikel_44648_bilder_value_4_wittelsbacher2a.jpg
http://www.pinakothek.de/en/peter-von-hess/entry-king-othon-greece-nauplia
http://www.pinakothek.de/en/peter-von-hess?curImg=2
http://el.wikipedia.org/wiki/Αρχείο:King_Otto_of_Greece.jpg
http://argolikivivliothiki.gr/2009/09/23/otto-von-wittelsbach/othon-lytras/
http://en.wikipedia.org/wiki/Otto_of_Greece
http://el.wikipedia.org/wiki/Αμαλία_της_Ελλάδας
http://el.wikipedia.org/wiki/Όθων_της_Ελλάδας