H μουσική στη ζωγραφική: Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι (Dante Gabriel Rossetti), Συναυλία στο Λιβάδι

 Η μουσική στους Προραφαηλίτες ζωγράφους:
 "Συναυλία στο λιβάδι": ένας πίνακας του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι (Dante Gabriel Rossetti)

    Ονειρική ατμόσφαιρα και αρμονία χαρακτηρίζουν την ελαιογραφία με τον τίτλο "Συναυλία στο Λιβάδι" του γνωστού Προραφαηλίτη ζωγράφου και ποιητή Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι (Dante Gabriel Rossetti). Οι πίνακες που απεικόνιζαν αιθέριες, μυστηριώδεις γυναικείες μορφές να παίζουν μουσικά όργανα ήταν δημοφιλείς την εποχή της Βικτωριανής Αγγλίας. Ο Ροσέτι (1828-1882)επαναλάμβανε πολλές φορές τη θεματολογία με μικρές διαφορές.

 Dante Gabriel Rossetti, The Bower Meadow. 1872.  City Art Galleries, Manchester (Δημοτική Πινακοθήκη Τέχνης του Μάντσεστερ)

   Σε πρώτο πλάνο δύο νεαρές γυναίκες παίζουν μουσική. Πίσω τους στο κεντρικό τμήμα δύο επίσης νεαρές γυναίκες χορεύουν. Η συμμετρία της τοποθέτησης των γυναικείων μορφών συνοδεύεται και από τα συμπληρωματικά χρώματα των αέρινων ενδυμάτων (πράσινο και κόκκινο).

Για το έργο του Ροζέτι, βλ. Art Book, Προραφαηλίτες, Electa-Ημερησία 2006.

 http://www.abcgallery.com/R/rossetti/rossetti.html

http://www.rossettiarchive.org/

http://www.victorianweb.org/authors/dgr/index.html

http://www.artchive.com/artchive/R/rossetti.html

http://www.liverpoolmuseums.org.uk/walker/exhibitions/rossetti/index.aspx

Αποχαιρετώντας τις μαθήτριες και τους μαθητές της Γ Λυκείου του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με στίχους του Οδυσσέα Ελύτη

Σήμερα το βράδυ γίνεται η παραδοσιακή τελετή αποφοίτησης των μαθητριών και των μαθητών της φετινής Γ Λυκείου του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Εύχομαι ολόψυχα καλή τύχη και τους αποχαιρετώ με αγαπημένους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη, στίχους ονειρεμένους, μαγικούς, αισιόδοξους, γεμάτους χρώματα και ελπίδα.

Όνειρα κι όνειρα ήρθανε

Στα γενέθλια των γιασεμιών

Νύχτες και νύχτες στις λευκές

Αϋπνίες των κύκνων.

Οδ. Ελύτης

Η δροσιά γεννιέται μες στα φύλλα

Όπως μες στον απέραντο ουρανό

Το ξάστερο συναίσθημα.

Οδ. Ελύτης

Φεύγω με μια ματιά

Ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται

Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς.

Οδ. Ελύτης

Θα παίξουμε τον ήλιο μας στα δάχτυλα

Στις εξοχές της ανοιχτής καρδιάς

Θα δούμε να ξαναγεννιέται ο κόσμος.

Οδ. Ελύτης

Καθαρό πάλλεται

Το καινούριο μας όνειρο

Μας τραβάει απ’ το χέρι αόρατο χέρι.

Οδ. Ελύτης

Έξω από τ’ ανοιχτό παράθυρο του ονείρου

Σιγά σιγά ξετυλίγεται

Η εξομολόγηση

Και σαν θωριά λοξοδρομάει πρός τ’ άστρα!

Οδ. Ελύτης

Ο ουρανός μου είναι βαθύς κι ανάλλαχτος

Ό,τι αγαπώ γεννιέται αδιάκοπα

Ό,τι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα.

Οδ. Ελύτης

Γύρω απ’ την ολοπράσινη επιτυχία των φύλλων

Οι πεταλούδες ζουν μεγάλες περιπέτειες.

Οδ. Ελύτης

Έρχονται χελιδόνια τα μωρά του ανέμου

Πίνουν πετούν να πάει μπροστά η ζωή

Οδυσσέας Ελύτης

Ξέρεις, κάθε ταξίδι ανοίγεται στα περιστέρια

Όλος ο κόσμος ακουμπάει στη θάλασσα και τη στεριά

Θα πιάσουμε το σύννεφο θα βγούμε από τη συμφορά του χρόνου.

Οδυσσέας Ελύτης

Ω νεότητα

Πληρωμή του ήλιου

Αιμάτινη στιγμή

Που αχρηστεύει το θάνατο.

Οδυσσέας Ελύτης

 S. L. Alma Tadema, Hopeful. Sterling and Francine Clark Institute.

Φερνάντο Πεσσόα, Ο Οδοιπόρος: ένα ακόμα απόσπασμα

"Ο άνδρας που περπατά", "Ο περιπατητής": μία φιγούρα-γλυπτό του γνωστού Ελβετού καλλιτέχνη Alberto Giakometti. Έργο της περιόδου 1961-1962.

Aκόμα ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Φερνάντο Πεσσόα, Ο Οδοιπόρος, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2009, σ. 26-27.

"...θυμήθηκα ξαφνικά, χωρίς να θυμάμαι πια τη μορφή του, τα λόγια που είχε πει ο Άνδρας με τα Μαύρα.

Μην κοιτάζεις το Δρόμο. Ακολούθησέ τον.

Εκείνη ακριβώς τη στιγμή αποφάσισα να φύγω.

Μην κοιτάζεις το δρόμο. Ακολούθησέ τον. Αλλά πώς να τον ακολουθήσω και μέχρι πού; Να τον ακολουθήσω σαν αυτούς που έρχονται από την πόλη ή πάνε σ' αυτήν, σαν αυτούς που φεύγουν ή αυτούς που επιστρέφουν, σαν αυτούς που έρχονται να αγοράσουν και να πουλήσουν, σαν αυτούς που έρχονται να δουν και να ακούσουν ή σαν αυτούς που φεύγουν κουρασμένοι από όσα είδαν και άκουσαν; Σαν ποιους απ' όλους αυτούς; Ή με ποιο άλλο τρόπο διαφορετικό από όλων αυτών;"

Edw. Hopper, Route 6 Eastham (1941)

Edw. Hopper, High Road (1931)

Για τους πίνακες, βλ. http://www.museumsyndicate.com/artist.php?artist=54

Fernando Pessoa (Φερνάντο Πεσσόα): ένας έφηβος Οδοιπόρος

Για τον έφηβο Γιώργο που αγαπά να διαβάζει λογοτεχνία

Joshua Reynolds(1723-1792), The reading boy. Βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών στο Μπουένος Άιρες.

Έτσι αρχίζει το βιβλίο του Φερνάντο Πεσσόα, Ο Οδοιπόρος, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2010, σ. 7:

"Ζούσα ευχαριστημένος στο σπίτι των γονιών μου, στην πόλη όπου γεννήθηκα δίπλα στη θάλασσα. Καμμιά έγνοια δεν φαινόταν να αποσπά το πνεύμα μου από τις φυσιολογικές ενασχολήσεις της ευτυχισμένης φαντασίας. Ο έρωτας δεν είχε έρθει ακόμα με την ανικανοποίητη χαρά του να ταράξει τη διαύγεια της ζωής μου. Ζούσα περισσότερο ευχαριστημένος παρά χαρούμενος, χωρίς άσκημες αναμνήσεις του παρελθόντος, στενοχώριες του παρόντος ή αβεβαιότητες για το μέλλον. Τα παιδικά μου χρόνια υπήρξαν υγιή και και φυσιολογικά. Η εφηβεία μου κυλούσε χωρίς κλυδωνισμούς..."

Ένα ακόμα απόσπασμα από τις σ. 8-9: ".....O έρωτας ή η λύπη για την απουσία του δεν είχαν έρθει ακόμα για να ταράξουν τη διαύγεια της ζωής μου... Συνήθιζα να περνάω τα απογεύματά μου διαβάζοντας ή διαλογιζόμενος, σ' ένα μικρό πευκώνα στην άκρη της αγροικίας μας, που βρισκόταν στα περίχωρα της πόλης. Τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ευτυχισμένης ζωής μου τις είχα περάσει εκεί. Ο ψηλός τοίχος έβλεπε στο δρόμο όπου, από τη μεριά αυτή, η πόλη υποδεχόταν όσους την αναζητούσαν..."

Ο Φερνάντο Πεσσόα σε εφηβική ηλικία

   Ένα λυρικό νοσταλγικό παραμύθι αναζήτησης και μύησης στο μυστήριο της ανθρώπινης συνείδησης που προσπαθεί να κατανοήσει το ταξίδι της ζωής είναι το διήγημα, Ο Οδοιπόρος του γνωστού Πορτογάλου ποιητή, πεζογράφου και δοκιμιογράφου Φερνάντο Πεσσόα (1888-1935).
   Το συναρπαστικό κείμενο δημιουργήθηκε το 1917, αλλά ανασύρθηκε μόλις πρόσφατα το 2009 από το μπαούλο του συγγραφέα για να δημοσιευθεί αρχικά στην Πορτογαλία και στη συνέχεια να ταξιδέψει στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό μέσω των μεταφράσεων του σε διάφορες γλώσσες. Στην Ελλάδα ο Οδοιπόρος εκδόθηκε το 2010 από τις εκδόσεις Νεφέλη σε ποιητική μετάφραση της Μαρίας Παπαδήμα που έχει μεταφράσει πολλά από τα κείμενα του Πεσσόα.
   Είναι γνωστό ότι ο ίδιος ο Πεσσόα ως δημιουργός έζησε σχεδόν στα όρια της ανυπαρξίας, αφού ελάχιστα από τα κείμενά του δημοσίευσε, τα οποία άλλοτε υπογράφει με το όνομά του  και άλλοτε με ετερώνυμα (72 ετερώνυμα του Πεσσόα έχουν καταγραφεί). Ο καλυμμένος πίσω από προσωπεία ποιητής άφησε περίπου 28000 σελίδες χειρογράφων κρυμμένες στο θρυλικό μπαούλο του, για να τις ανακαλύψουν οι μέλλουσες γενιές των μελετητών και των αναγνωστών. Ο Πορτογάλος συγγραφέας είναι ασφαλώς μια ιδιάζουσα και μοναδική περίπτωση της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μοναχικός στη ζωή αλλά και με μοναχική πορεία στη συγγραφή. Ένα πρόσωπο που προσποείται ότι είναι άλλος, ένας συγγραφέας που προσποιείται ότι αυτός δε συγγράφει, αλλά κάποιος άλλος ή κάποιοι άλλοι, γιατί "προσποίηση είναι του ποιητή η τέχνη". Μήπως τελικά η "προσποίηση" είναι η αναζήτηση της αυτογνωσίας; μήπως υπάρχουμε μέσα από πολλούς άλλους;

Φερνάντο Πεσσόα. Ένας μοναχικός Οδοιπόρος στη ζωή και στη λογοτεχνία.

   Στο διήγημα Ο Οδοιπόρος οι αναγνώστες ακούν την πρωτοπρόσωπη "φωνή" ενός ανέμελου έφηβου που περνάει ήσυχα τα απογεύματα στο πατρικό του σπίτι, άλλοτε βυθισμένος στις σκέψεις του, άλλοτε διαβάζοντας και άλλοτε παρατηρώντας από τον ψηλό τοίχο της αγροικίας των γονιών το δρόμο που οδηγούσε στην πόλη και κοιτάζοντας τους "αεικίνητους" ταξιδιώτες...Η γαλήνη του όμως θα διαταραχθεί, όταν η μορφή ενός Άνδρα με τα Μαύρα εμφανισθεί και τον καλέσει να ακολουθήσει το δρόμο, για να αναζητήσει το μυστήριο της ζωής.

   Λόγος αλληγορικός, ποιητικός και αινιγματικός, απόκρυφος και σαγηνευτικός όπως τα παιδικά παραμύθια, καλεί τους αναγνώστες να περπατήσουν μαζί με τον έφηβο Οδοιπόρο στο δρόμο της αναζήτησης...στο δρόμο της αυτογνωσίας... στο δρόμο για την "Ιθάκη".

 Ο Πεσσόα περπατά στη Λισαβόνα. 

Η ομοιότητα με τον Καβάφη είναι εμφανής

Βλ. http://www.nefeli-books.com/downloads/dt-pessoa-odoiporos.pdf
http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=378399
http://en.wikipedia.org/wiki/Fernando_Pessoa
http://casafernandopessoa.cm-lisboa.pt/index.php?id=2233&L=4
 Για τον πίνακα ζωγραφικής, βλ. https://iamachild.wordpress.com/2011/01/18/joshua-reynolds-1723-1792-english/

Γυναίκες με κιθάρα: η κιθάρα στη ζωγραφική

Ζωγραφίζοντας κιθάρες

Για την Ελένη που αγαπά να μελετά κιθάρα, μια μικρή συλλογή από πίνακες που απεικονίζουν γυναικείες μορφές να παίζουν αυτό το μουσικό όργανο.

Ένας γνωστός πίνακας του διάσημου  Ολλανδού ζωγράφου Jan Vermeer (1632-1675) με τίτλο "Η κιθαρίστρια", (γύρω στα 1670). Bρίσκεται στο Kenwood House στο Λονδίνο.

Ένας πίνακας του γνωστού Γάλλου ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Π. Α. Ρενουάρ (1841-1919).  P. A. Renoir, Γυναίκα με κιθάρα. Σε ιδιωτική Συλλογή.

Ένας ακόμα πίνακας του γνωστού Γάλλου ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Π. Α. Ρενουάρ(1841-1919).  P. A. Renoir, Νεαρή Ισπανίδα με κιθάρα. Σε ιδιωτική Συλλογή.

Και δύο πίνακες Αμερικανών ιμπρεσιονιστών ζωγράφων

  

Ακόμα μια Γυναίκα με κιθάρα.

Πίνακας του Αμερικανού ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Beckwith J. Carroll (1852-1917).  

Richard Emil Miller, Γυναίκα με κιθάρα (1926)

Πίνακας του Richard E. Miller (1875–1943), κορυφαίου Αμερικανού ιμπρεσιονιστή ζωγράφου, μέλους της γνωστής  Παροικίας των Αμερικανών ζωγράφων στο Giverny. 

Γ. Σαραντάρης: ένας λησμονημένος ποιητής

Διαβάζοντας ποιήματα του Γιώργου Σαραντάρη

S. L. Alma Tadema, The favourite Poet (1888). Lady Lever Gallery Liverpool

Σας αφιερώνω ακόμα δύο ποιήματα του αγαπημένου μου ποιητή Γιώργου Σαραντάρη, που πιστεύω πως παραμένει άγνωστος στους πολλούς και λησμονημένος, παρά το ότι τα τελευταία χρόνια δημοσιεύονται μελέτες και ανθολογίες του έργου του.

Γ. Σαραντάρη, Σαν χάμου πέσει ο ουρανός

Σαν χάμου πέσει ο ουρανός

ελάτε φίλοι αθόρυβα να δούμε

την ευτυχία μας από κοντά

κανείς να μη μιλήσει να μην ανοίξει στόμα,

να κοιτάξουμε όλοι μήπως βρούμε

μήπως καίγονται ακόμα

τα πεθαμένα όνειρα, στα πλάγια...

Γ. Σαραντάρη, Τα κοσμογυρισμένα όνειρά μου

Τα κοσμογυρισμένα όνειρά μου

κουρασμένα σταμάτησαν το δρόμο τους

στην κώχη ενός παραθύρου

καρτερούνε κοιτάζοντας την αδειανή στράτα

τα υπομονετικά σπίτια

τον έρημο ουρανό...

Από την ανθολογία ποιημάτων: Γ. Σαραντάρης, Ποιήματα, εκδ. Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 1998, σ. 59, σ. 82.

Γιώργος Σαραντάρης: Γιατί τον είχαμε λησμονήσει... (μια ανθολόγηση από το σύνολο του έργου του), εισαγωγή/ επιμέλεια Μ. Γ. Μερακλής, Παραφερνάλια, εκδ. Τυπωθήτω, Αθήνα 2002

Ο Μ. Γ. Μερικλής συγκρίνει το έργο του Σαραντάρη με το έργο του Σολωμού.
Για τη μελέτη, βλ. http://www1.rizospastis.gr/story.do?id=1659284&publDate=

William Adolphe Bouguereau:ένας Γάλλος ακαδημαϊκός ζωγράφος

     Ο Γάλλος ζωγράφος W. A. Bouguereau (1825-1905) έγινε διάσημος για τις προσωπογραφίες κυρίως νεαρών γυναικών και κοριτσιών σε σκηνές καθημερινές, αλλά και για θέματα εμπνευσμένα από τη μυθολογία. Ακαδημαϊκός ζωγράφος με εμφανή στοιχεία του κλασικισμού και του φωτογραφικού ρεαλισμού έζησε στην εποχή που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται το κίνημα του ιμπρεσιονισμού, αλλά δεν το ακολούθησε. Παρέμεινε μέχρι τέλους πιστός στις καθαρές γραμμές των εξιδανικευμένων μορφών και στη σχεδόν φωτογραφική απεικόνιση "ιδανικών" τοπίων, δημιουργώντας φανταστικούς, ονειρικούς κόσμους διαφυγής... Oι πολυάριθμες πίνακές του έγιναν ανάρπαστοι από πλούσιους εκατομμυριούχους, κυρίως Αμερικανούς, για αυτό σήμερα τα περισσότερα βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές. Το έργο του, ωστόσο, ξεχάστηκε μετά το θάνατό του, γιατί επισκιάστηκε από τη φήμη των Γάλλων ιμπρεσιονιστών...Από τη δεκαετία, όμως, του 1970, οι πίνακές του άρχισαν και πάλι να γίνονται γνωστοί.
    

                         W. A. Bouguereau, The knitting girl (Το κορίτσι που πλέκει)-1869. 

Ιδιωτική συλλογή

W. A. Bouguereau,  A portrait of Leoni Bouguereau (1850). Ιδιωτική Συλλογή

Γυναίκες απλές, της διπλανής πόρτας,  με βλέμμα ονειροπόλο και στοχαστικό, "χαμένες" στις σκέψεις τους, μυστηριώδεις και αινιγματικές μέσα στη μονοτονία των καθημερινών συνηθισμένων ασχολιών...Αυτές είναι οι γυναίκες των έργων του Bouguereau.

Δείτε πίνακες του Bouguereau στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.bouguereau.org/

Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος: ένας "άγνωστος" συγγραφέας

Διαβάζοντας το μυθιστόρημα Η Σαλαμάντρα του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου

"...Η μεσόπορτα για το διάδρομο είναι ανοιχτή. Η μητέρα και η Γλαύκη κοιμούνται. Βλέπω σκιές, που σέρνουν μπρος στα μάτια μου, σπίτια, κήπους, κλίμακες, περιστύλια, κάγκελα, παράθυρα, στέγες, πουλιά, γλάστρες, μάσκες, δέντρα, ως και ζωγραφισμένους ουρανούς και μακρινά τοπία, με ακρογιαλιές και βουνά, και ήλιους αλλόκοτους και αστέρια-σαν καρφιά αναμμένα-και ξύλα και χαρτόνια, και σύνεργα, για να στήσουνε στα όνειρα σκηνογραφίες.

   Όλα είναι ανάκατα κι όλα βρίσκουν μια δικιά τους σειρά, υψώνονται πλάι-πλάι, ξαναπέφτουν κι αλλάζουν αδιάκοπα..."

Από το Τετράδιο του Άγγελου, βλ. Αλκ. Γιαννόπουλος, Η Σαλαμάντρα, εκδ. Γνώση, Αθήνα 1983, σ. 231-232.

Το επιστολικού χαρακτήρα μυθιστόρημα του Αλκ. Γιαννόπουλου Η Σαλαμάντρα. 

Το μυθιστόρημα έχει τη μορφή αλληλογραφίας. Μία μητέρα που ζει με το γιο της Άγγελο στη Θεσσαλονίκη αλληλογραφεί με την κόρη της Γλαύκη που βρίσκεται σε διακοπές για να ξεκουραστεί από την υπερκόπωση. Εκτός από τις επιστολές της μητέρας και της κόρης Γλαύκης, στο μυθιστόρημα συμπεριλαμβάνονται και η αλληλογραφία της Γλαύκης με τον αδελφό της Άγγελο καθώς και τα Τετράδια-Ημερολόγια του Άγγελου. Στο κείμενο αποτυπώνονται χαρακτηριστικές "εικόνες" από την ατμόσφαιρα της Μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης που ο Γιαννόπουλος είχε βιώσει ο ίδιος.

Το ονειρικό στοιχείο και η ποιητικότητα χαρακτηρίζουν τη γραφή του Αλκ. Γιαννόπουλου. 

Κατά τύχη έπεσε στα χέρια μου το μυθιστόρημα Η Σαλαμάντρα. Άλλο βιβλίο έψαχνα να βρώ και άλλο μου έτυχε. Συμβαίνει αυτό συχνά, για να "ανακαλύπτουμε" τα παλιά, ξεχασμένα διαβάσματά μας, βιβλία που είχαμε διαβάσει στο παρελθόν...Έτσι, λοιπόν, ξαναθυμήθηκα τον Αλκιβιάδη Γιαννόπουλο.

ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (1896-1981)     Ο Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος γεννήθηκε το 1896 στην Αθήνα. Ο πατέρας του Αγησίλαος Γιαννόπουλος, ο οποίος καταγόταν από την Ήπειρο, ήταν οικονομολόγος και διευθυντής της εφημερίδας του Δημητρίου Κορομηλά Εφημερίς. Στο χώρο των γραμμάτων ήταν γνωστός κυρίως για την εισαγωγή – μανιφέστο του νατουραλισμού, που έγραψε για την πρώτη ελληνική μετάφραση της Νανά του Ζολά (από τον Καμπούρογλου). Μετά το θάνατο του πατέρα του ο Αλκιβιάδης με τη μητέρα του και τα αδέρφια του έφυγαν αρχικά για τη Μασσαλία και στη συνέχεια για το Μιλάνο όπου και τέλειωσε ιταλικό σχολείο. Το 1915 γράφτηκε στο φυσικομαθηματικό τμήμα του Πολυτεχνείου στο Μιλάνο και ήρθε σε επαφή με το ρεύμα του φουτουρισμού, από το οποίο ήταν επηρεασμένα τα πρώτα πεζογραφήματά του στα ιταλικά. Διατήρησε αλληλογραφία με τον κυριότερο εκπρόσωπο του ιταλικού φουτουρισμού, τον Marinetti, και υπήρξε συνιδρυτής του περιοδικού Frecia Futurista.   Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1917 για να υπηρετήσει στο στρατό, και εγκαταστάθηκε οριστικά το 1920 μετά το θάνατο της μητέρας του και δυο αδελφών του. Προσλήφθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος και ζήτησε να εργαστεί στο παράρτημα της Θεσσαλονίκης.   Στη Θεσσαλονίκη συνεργάστηκε με το γνωστό λογοτεχνικό περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες, όπου δημοσίευσε το ποίημα Σονέττο και το πρώτο του ελληνόφωνο πεζό-διήγημα με τίτλο Κεφάλια στη σειρά (1932). Η λογοτεχνική του παραγωγή της περιόδου της Θεσσαλονίκης έγινε δεκτή με θετικά σχόλια από την κριτική. Το 1938 μετατέθηκε στον Πειραιά, όπου βίωσε τον πόνο του θανάτου της αγαπημένης του αδερφής Ιωάννας, με την οποία ζούσε.    Το 1942 παντρεύτηκε τη ζωγράφο Γεωργία Τερλίδου. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος μαζί με τη σύζυγό του στην Εθνική Αντίσταση και αγωνίστηκε επίσης μέσα από τα γραπτά του. Το 1953 παραιτήθηκε από τη θέση του στην Τράπεζα και στη συνέχεια εργάστηκε στη Διεύθυνση Μελετών του Υφυπουργείου Τύπου, όπου ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σύνταξη Ελληνικής Βιβλιογραφίας (1958-1968) σε τρεις γλώσσες. Από τη θέση αυτή απολύθηκε από το δικτατορικό καθεστώς του Παπαδόπουλου. Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1963 για τη συλλογή Η τυφλόμυγα και 1974 για τα Επτά αστάθμητα διηγήματα). Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (από το 1948) και πρόεδρός της (1976 ως το θάνατό του). Πέθανε το 1981 σε ηλικία ογδονταπέντε χρόνων στην Αθήνα.     Το έργο του εντάσσεται στο χώρο της νεωτερικής λογοτεχνίας της γενιάς του Τριάντα και χαρακτηρίζεται κυρίως από αντιρεαλιστική γραφή, ανατροπή της πλοκής, διάκριση φυσικού και ψυχολογικού χρόνου, ονειρικό στοιχείο, υπαρξιακή αγωνία. Σημειώνουμε ενδεικτικά τα διηγήματά του Κεφάλια στη σειρά και  Δάσος με τους πιθήκους και το μοναδικό του μυθιστόρημα με τίτλο Η σαλαμάντρα. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική γραφή, την κριτική, τη μελέτη, το δοκίμιο, τη λογοτεχνική μετάφραση.    O  λογοτεχνικός κύκλος του περιοδικού Μακεδονικές Ημέρες το 1938. Το περιοδικό εκδιδόταν στη Θεσσαλονίκη την περίοδο 1932-1938 και δημοσίευε έργα νεωτεριστών λογοτεχνών (ποιητών και πεζογράφων) της πόλης. Από αριστερά όρθιοι: T. Bαρβιτσιώτης, Γ. Θέμελης, Στρ. Δούκας, Ν. Γ. Πεντζίκης, Στ. Ξεφλούδας, Αντ. Λεβής. Καθισμένοι από αριστερά: Γ.Θ. Βαφόπουλος, Β. Τατάκης, Π. Σπανδωνίδης, Αλκ. Γιαννόπουλος, Γ. Δέλιος.    Η πρώτη επίσημη εμφάνιση του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας έγινε το 1932 με τη δημοσίευση του διηγήματός του Κεφάλια στη σειρά στο περιοδικό Μακεδονικά Γράμματα. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί πως με το διήγημα αυτό ξεκινά στην ουσία η δεύτερη περίοδος της λογοτεχνικής του πορείας, καθώς είχε προηγηθεί η ιταλόφωνη παραγωγή του, από την οποία διατήρησε πολλά στοιχεία.

Εργογραφία του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Διηγήματα • Κεφάλια στη σειρά· Έντεκα διηγήματα. Θεσσαλονίκη, έκδοση του περ. Μακεδονικές Ημέρες, 1934. • Η ηρωική περιπέτεια. Θεσσαλονίκη, 1938. • Το δάσος με τους πιθήκους. Αθήνα, Ο Γλάρος, 1944. • Ο πίθος των Δαναΐδων. Αθήνα, Μαυρίδης, 1950. • Η τυφλόμυγα. Αθήνα, δίφρος, 1962. • Επτά αστάθμητα διηγήματα. Αθήνα, Ίκαρος, 1974. • Η συνέλευση · επτά παράδοξα διηγήματα. Αθήνα, Εστία, 1981. ΙΙ.Μυθιστορήματα • Η σαλαμάντρα· Μυθιστορήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1957. ΙΙΙ.Δοκίμια • Η νεοελληνική γραμματεία · Το πώς και το τι. Θεσσαλονίκη, έκδοση του περ. Νέα Πορεία, 1981. ΙV. Ποίηση • Τα ποιήματα. Αθήνα, Οι εκδόσεις των Φίλων, 1978. V. Θέατρο • Νεανική ιστορία· Σε τρεις θεατρικές πράξεις. Αθήνα, Εστία, 1964. VΙ. Μεταφράσεις • Ρόσσο ντι σαν Σεκόντο, Η όμορφη αποκοιμισμένη. Αθήνα, ανάτυπο από τη Νέα Εστία1/9, 15/9 και 1/10, 1971. • Λουίτζι Πιραντέλλο, Οι γίγαντες του βουνού. Αθήνα, ανάτυπο από το περ. Θεατρικά, 1972. Για ενδεικτική βιβλιογραφία σχετικά με το έργο του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου, βλ. http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=139 Διαβάστε το διήγημα του Αλκ. Γιαννόπουλου Κεφάλια στη σειρά στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.sarantakos.com/kibwtos/mazi/giannopoulos_kefalia.htm Τηλεταινία της ΕΡΤ βασισμένη στο διήγημα Κεφάλια στη σειρά σε σκηνοθεσία του Δ. Βερνίκου (έτος παραγωγής και προβολής 1983), βλ. http://www.retrodb.gr/wiki/index.php/Κοχλίας:_Κεφάλια_στη_σειρά

Μ. Άλβο Μπενβενίστε, Οι μνήμες της ζωής μου.

 Εικόνες από ξενοδοχεία της παλιάς Θεσσαλονίκης με αφορμή το βιβλίο της Μ. Άλβο Μπενβενίστε, Οι μνήμες της ζωής μου

...Γύρω στα μέσα του 1936, το Τρίτο Ράιχ στην Κεντρική Ευρώπη είχε αρχίσει να βρυχάται. Όμως ο εβραϊσμός ήταν ακόμη στην Ελλάδα ατάραχος και η καθημερινή ζωή των Εβραίων κυλούσε σε χαλαρούς ρυθμούς. Η ζωή στη Θεσσαλονίκη μας ήταν ακόμη γλυκιά και ανάλαφρη για τους μεγάλους.
     Στο roof garden του ξενοδοχείου Mediterranean τα ζευγάρια λικνίζονταν τα βράδια σε ρομαντικά ταγκό και ζωηρά φοξ τροτ... Η Μπερτ μας, πάντα κομψή, φορούσε φορέματα ραμμένα "sur mésure"στην Ταμάρ και στην Ντουντού, καπελίνες και καπέλα από την Πανωραία, παπούτσια-σκέτη ζωγραφιά-από τον Παράσχο. Το άρωμα που άφηνε πίσω της τα βράδια, όταν μου έλεγε "καληνύχτα" κάτω από την κουνουπιέρα, ήταν το "Aprege Lanvin"...
   
Είναι ένα απόσπασμα από το βιβλιαράκι της Μ. Άλβο Μπενβενίστε, Οι μνήμες της ζωής μου, (εκδ. Θερμαϊκός, Θεσσαλονίκη 2010), το οποίο διάβασα το σαββατοκύριακο. Στο απόσπασμα αποτυπώνονται εικόνες από τη ζωή της προπολεμικής Θεσσαλονίκης. Η Μάρη Άλβο Μπενβενίστε, μοναχοκόρη μεσοαστικής Σεφεραδίτικης εβραϊκής οικογένειας με ρίζες ισπανικές ή πορτογαλικές,  γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1932. Το 1941, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, μετακόμισε μαζί με τους γονείς της στην Αθήνα. Η επιλογή των γονιών της να φύγουν στην Αθήνα, εγκαταλείποντας την άνετη ζωή στη Θεσσαλονίκη, αποδείχτηκε σωτήρια για αυτούς και την κόρη τους, αφού έτσι έχασαν την ευκαιρία να μοιρασθούν τις εμπειρίες και την τύχη των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στο στρατόπεδο εξόντωσης του Άουσβιτς.  Το 1944 η οικογένεια Μπενβενίστε κατέφυγε από την Αθήνα με τη βοήθεια Ελλήνων φίλων στην Τουρκία και από εκεί πέρασε στην Παλαιστίνη. Το 1951 η Μάρη Μπενβενίστε, αφού πρώτα σπούδασε αγγλική και γαλλική φιλολογία, παντρεύτηκε στη Θεσσαλονίκη τον Μίκο Άλβο και επέστρεψε στη γενέτειρά της όπου είχαν στοιχειώσει οι μνήμες από τη ζωή της εβραϊκής κοινότητας που είχε σχεδόν εξαφανιστεί, αφού ελάχιστοι Εβραίοι της πόλης κατόρθωσαν να διασωθούν.


Οι εικόνες από τις προπολεμικές βραδιές στο ρουφ γκάρντεν του ξενοδοχείου Μεντιτεράνιαν όπου τα ζευγάρια χόρευαν ανυποψίαστα για το τι τους επιφύλασσε η μοίρα σε λίγα χρόνια, με γοήτευσαν. Ιδού, λοιπόν, μια φωτογραφία από το θρυλικό ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης, οι βεράντες του οποίου είχαν θέα στο Θερμαϊκό.

Το ξενοδοχείο Mediterranean Palace, ένα από τα πιο πολυτελή και αριστοκρατικά-ίσως το πιο πολυτελές και αριστοκρατικό-ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης. Ήταν ιδιοκτησία της οικογενείας Τουρνιβούκα, πλουσίων καπνεμπόρων. Το ξενοδοχείο χτίστηκε την περίοδο 1922-1926 στη θέση του παλιού γνωστού ξενοδοχείου Splendid Palace. To Mediterranean Palace κατεδαφίστηκε το 1978.

Το πολυτελές ξενοδοχείο Splendid Palace γύρω στα 1916. Aνήκε στην οικογένεια Δαρβέρη και βρισκόταν στην παραλιακή λεωφόρο Νίκης. Καταστράφηκε ολοκληρωτικά από την πυρκαγιά του 1917. Στη θέση του οικοδομήθηκε το Mediterranian Hotel Palace.

Η είσοδος του ξενοδοχείου  Splendid Palace στη λεωφόρο Νίκης

Πλήθος στρατιωτών μπροστά από το ξενοδοχείο Splendid Palace. Στα μπαλκόνια κυματίζουν οι ελληνικές σημαίες. Τα ξενοδοχεία υπήρξαν μάρτυρες σημαντικών ιστορικών γεγονότων της πόλης και φιλοξένησαν γνωστές προσωπικότητες. Στο Splendid είχε εγκαταστήσει το γραφείο του ο διάδοχος Κωνσταντίνος και κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου οι Άγγλοι το στρατηγείο τους.

Ένα από τα πιο γνωστά παλιά ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης, το ξενοδοχείο Olympos Palace Hotel. Βρισκόταν στη συμβολή των οδών Ελ. Βενιζέλου και της παραλιακής λεωφόρου Νίκης. Το 1907 στο ξενοδοχείο λειτουργούσε Βιενέζικο εστιατόριο που πρόσφερε μπύρα Μονάχου. Την ίδια εποχή στο Splendid λειτουργούσε αίθουσα χορού με "κλειδοκύμβαλον".
Στο Olympos Palace, μετά την απελευθέρωσης της πόλης το 1912, είχαν εγκατασταθεί ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι από την Αθήνα.

  
Για τις φωτογραφίες των ξενοδοχείων, βλ. http://culture.thessaloniki.gr/gr/buildings.asp
Για την ιστορία των ξενοδοχείων, βλ. Παλαιά ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης, Επτά Ημέρες- Η Καθημερινή (ένθετο), Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2001 στο http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/2001/10/21102001.pdf

Ακόμα κάτι από τα "Ταξίδια και άλλα ταξίδια" του Αντόνιο Ταμπούκι

Διαβάζω από το εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου Antonio Tabucchi, Ταξίδια και άλλα ταξίδια, εκδ. Άγρα, Αθήνα 2010, σ.10

"...Ο Κωνσταντίνος Καβάφης το είπε σε ένα εξαιρετικό ποίημα, την Ιθάκη: το ταξίδι έχει έννοια μόνο όσον αφορά τον εαυτό του, το ότι είναι ταξίδι. Κι αυτό αποτελεί ένα μεγάλο δίδαγμα, αν φανούμε ικανοί να το κατανοήσουμε: είναι όπως η ύπαρξή μας, της οποίας η βασική σημασία είναι ότι τη ζήσαμε.
       Ξαναδιαβάζω αυτά τα ταξίδια που κατά κάποιον τρόπο είναι οι ταυτότητες του Ταξιδιού που έκανα ως σήμερα. Μερικά μου προκαλούν ευθυμία, άλλα νοσταλγία, άλλα πίκρα. Πολλά κουβαλάνε ωραίες αναμνήσεις: υπήρξαν (συνεχίζουν να είναι στη μνήμη) πολύ ωραία ταξίδια. Ίσως όμως τα καλύτερα ταξίδια να λείπουν. Είναι εκείνα που δεν έκανα ποτέ, εκείνα που δεν θα μπορέσω ποτέ να κάνω. Παραμένουν άγραφα, ή κλεισμένα στη μυστική τους αλφάβητο, κάτω από τα βλέφαρα, τη νύχτα. Ύστερα έρχεται ο ύπνος, και τότε σαλπάρω".

Σερ Λόρενς Άλμα Ταντέμα (Sir Lawrence Alma Tadema): ένας Προραφαηλίτης Ζωγράφος

S. Lawrence Alma Tadema (1836-1912):  ο Ολλανδός ζωγράφος που έγινε Άγγλος

 Αυτοπροσωπογραφία του S.L.Alma Tadema

Ο Λόρενς Άλμα Ταντέμα ήταν ένας από τους πιο γνωστούς ζωγράφους του ύστατου 19ου αιώνα, τα έργα του οποίου ήταν περιζήτητα από τους εύπορους Ευρωπαίους. Γεννημένος το 1836 στο Ντρόνρεϊπ της Ολλανδίας, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αμβέρσας όπου σύντομα το έργο του αναγνωρίστηκε, αφού το 1861 είχε ήδη γίνει μέλος της Ακαδημίας της Αμβέρσας, ενώ το 1864 ένα έργο του με θέμα από την Αρχαία Αίγυπτο βραβεύτηκε στο Σαλόνι του Παρισιού. Η γνωριμία του με τον καθηγητή της αρχαιολογίας Λουί ντε Τέιγ πρέπει να ήταν καθοριστική για τον Ταντέμα, γιατί ο ντε Τέιγ φαίνεται ότι του μετέδωσε το πάθος για τους αρχαίους πολιτισμούς με αποτέλεσμα να επηρεασθεί η θεματολογία των έργων του. 

Το 1863 ο Ταντέμα επισκέφτηκε την Ιταλία (Ρώμη, Φλωρεντία, Νάπολη, Πομπηία) όπου γνώρισε από κοντά το ρωμαϊκό πολιτισμό και γοητεύτηκε από τη ρωμαϊκή αρχαιότητα. Από τότε άρχισε να ζωγραφίζει μεγάλο αριθμό έργων με θέματα κυρίως από τη ρωμαϊκή αρχαιότητα και μυθολογία. Δεχόταν τακτικές παραγγελίες για δεκάδες έργα, τα οποία γίνονταν πραγματικά ανάρπαστα.
Το 1870 μετακόμισε από τις Βρυξέλλες στο Λονδίνο όπου έλαβε την αγγλική υπηκοότητα και γνώρισε μεγάλες διακρίσεις για το έργο του. Έγινε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας και του απονεμήθηκε τίτλος ευγενείας. Εκεί φαίνεται ότι ηλθε σε επαφή και με την κοινότητα των Άγγλων Προραφαηλιτών ζωγράφων με τους οποίους συναισθανόταν τη διάθεση για εξιδανίκευση  "εικόνων" από το παρελθόν. Αυτός όμως στρεφόταν κυρίως προς τη ρωμαϊκή αρχαιότητα, ενώ οι πρώτοι Προραφαηλίτες προς το αγγλικό μεσαιωνικό παρελθόν.
Το έργο του διακρίνεται για τη δύναμη και την καθαρότητα των χρωμάτων και των γραμμών, τη δεξιοτεχνία και την επιμονή στη λεπτομέρεια.

 Ο Άλμα Ταντέμα πέθανε το 1912 στο Βισμπάντεν της Γερμανίας, αφήνοντας μεγάλο αριθμό από πίνακες κυρίως σε ιδιωτικές συλλογές των πλούσιων της Βικτωριανής Αγγλίας.

Τα ρόδα του Ηλιογάβαλου (1888) είναι ένα από τα χαρακτηριστικά έργα του Ταντέμα. Βρίσκεται σε Ιδιωτική Συλλογή.

Οι πλούσιοι συλλέκτες αγαπούσαν τέτοιου είδους αναπαραστάσεις πολυτελών και εκλεπτυσμένων σκηνών από την αρχαιότητα. Ο Ταντέμα, όπως και οι άλλοι προραφαηλίτες ζωγράφοι, εξέφρασε με το έργο του την ανάγκη φυγής από την πραγματικότητα μέσω της εξιδανίκευσης του παρελθόντος. Η αρχαιότητα ήταν ένας ονειρικός τόπος, φανταστικός, αιώνιος και διαχρονικά ωραίος, ένα "καταφύγιο" από τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα.

"Οι Θέρμες του Καρακάλλα" (1898) σε Ιδιωτική Συλλογή: ένας ακόμα διάσημος πίνακας του Άλμα Ταντέμα.

S. L. Alma Tadema, Eyes are with her thoughts and they are far away (1897). 

S. L. Alma Tadema, A coign of vantage (1895). Σε ιδιωτική Συλλογή

Αιθέριες, αέρινες γυναικείες μορφές, οπτασίες με πέπλα, νωχελικές, αισθησιακές, χορευτικές κινήσεις. Ο χρόνος έχει σταματήσει σε μαρμάρινες βεράντες, σε κήπους με εκτυφλωτικά λουλούδια,  σε αλαβάστρινα λουτρά. Ποιος πλούσιος μεγαλοαστός της βικτωριανής εποχής δεν θα ήθελε τέτοιους πίνακες στους τοίχους του σπιτιού του για να τον ταξιδεύουν σε εποχή "άχρονη" και αιώνια, τη γαλήνη της οποίας κανένα πάθος δε θα μπορούσε να διαταράξει;

Από τη δεκαετία του 1960 "ανακαλύφθηκε" το πλούσιο έργο του Ταντέμα και έχουν γίνει πολλές αναδρομικές εκθέσεις με γνωστούς και λιγότερο γνωστούς πίνακές του, ενώ τα πολυάριθμα έργα του πωλούνται πανάκριβα στις δημοπρασίες τέχνης και αγοράζονται από όσους πιστεύουν ότι μπορούν να αγοράσουν το όνειρο.
...Γιατί, φαίνεται ότι η απεικόνιση της αναχώρησης σε τόπους ιδανικούς και απατηλούς πάντα θα συναρπάζει και θα προκαλεί.

Βλ. Art Book, Προραφαηλίτες, έκδ. Ημερησία, Αθήνα 2006.

Βλ. αναρτήσεις για τον Ταντέμα στο  http://annagelopoulou.blogspot.gr/search/label/Alma%20Tadema

http://www.alma-tadema.org/ (συλλογή των έργων του)
http://www.artrenewal.org/pages/artist.php?artistid=8 (συλλογή των έργων του)
www.artcyclopedia.com/artists/alma-tadema_sir_lawrence.html (κατάλογος με μουσεία όπου βρίσκονται έργα του Ταντέμα)

Αντόνιο Ταμπούκι (Antonio Tabucchi), Ταξίδια και άλλα ταξίδια

Ταξιδεύοντας με τα "ταξίδια και άλλα ταξίδια" 
του Αντόνιο Ταμπούκι

Διαβάζω από το βιβλίο του Αντόνιο Ταμπούκι (Antonio Tabucchi) "Ταξίδια και άλλα ταξίδια":

"Λογοτεχνία και φιλοσοφία δεν φείδονται φανταστικών πόλεων. Η ιστορία ξεκινάει με τον Πλάτωνα, που πήρε από τον Παρμενίδη την αντίθεση Φαινομενικότητα/Αλήθεια. Ο Σοφιστής είναι οικοδομημένος πάνω στην αδυναμία να ξεχωρίσουν η αλήθεια από το ψέμα, και όποιος κατέχει την αλήθεια, βεβαιώνει εκείνη η αλεπού ο Πλάτωνας, έχει δικαίωμα να λέει ψέματα. Με αυτό το σόφισμα επινόησε εκ του μηδενός μια ολόκληρη ήπειρο και μια άκρως πολιτισμένη πόλη, αντίπαλο της Αθήνας, την οποία, όμως, λέει ο ίδιος, κατάπιε η θάλασσα: την Ατλαντίδα. Η Ατλαντίδα είναι ο πρώτος φανταστικός τόπος της λογοτεχνίας..."

Και ο Ταμπούκι συνεχίζει, αναφέροντας και άλλες φανταστικές πόλεις της λογοτεχνίας: η Πολιτεία του Ήλιου του Τομάζο Καμπανέλλα, η Ουτοπία του Τόμας Μουρ, η πόλη Χελσενγκέρ με το κάστρο της Ελσινόρης στον Άμλετ του Σαίξπηρ, η χώρα της Βαβέλ με τη βιβλιοθήκη, η Βαβυλωνία του Μπόρχες, η πόλη Μακόντο του Γκαρσία Μαρκές, οι Αόρατες πόλεις του Καλβίνο. Σημειώνει ακόμα ότι "υπάρχουν όμως και οι πόλεις της επιθυμίας. Αληθινές αλλά μακρινές, συχνά άφταστες ή σημαδεμένες από τη νοσταλγία μιας πιθανής επιστροφής, είναι αιχμάλωτες ενός είδους μαγείας που τις παραμορφώνει μέχρι να γίνουν μη πραγματικές". ...και εννοεί τη μικρή πόλη του Κομπραί του Προυστ, το Δουβλίνο του Τζόυς, τη Λισαβόνα του Πεσόα...

Η Ιθάκη, η Αλεξάνδρεια και οι άλλες ελληνιστικές πόλεις της ποίησης του Καβάφη, θα συμπλήρωνα. ...και άλλες πολλές πραγματικές πόλεις, τόποι αληθινοί που από τη λογοτεχνία μεταστοιχειώνονται σε "πόλεις επιθυμίας", πόλεις-ιδέες, σε τόπους ιδεατούς, όπου καταλήγουν ταξίδια νοερά. Σκέφτομαι ότι και η πολιτεία του μυθιστορήματος "Eroica" του Κ. Πολίτη είναι μια "πόλη επιθυμίας"...

 Αναρίθμητα παραδείγματα φανταστικών πόλεων και τόπων θα μπορούσαμε να αναζητήσουμε στη δική μας λογοτεχνία και στη λογοτεχνία των άλλων, στη ζωγραφική, τη μουσική, τον κινηματογράφο...

Ο Ταμπούκι επισκέφτηκε πρόσφατα την Ελλάδα με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του "Ταξίδια και άλλα ταξίδια" και μίλησε σε εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής της Αθήνας.

Ο Αντόνιο Ταμπούκι (Antonio Tabucchi) είναι ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Ευρωπαίους συγγραφείς με πολλές διακρίσεις για το έργο του, το οποίο μεταφράστηκε σε διάφορες γλώσσες. Γεννήθηκε το 1943 στην Πίζα της Ιταλία, αλλά έζησε πολλά χρόνια στην Πορτογαλία. Σπούδασε φιλολογία στη Σορβόνη και ειδικεύτηκε στη λογοτεχνία της Πορτογαλίας και πιο συγκεκριμένα στο έργο του γνωστού Πορτογάλου συγγραφέα Πεσόα. Δίδαξε πορτογαλική λογοτεχνία και γλώσσα σε διάφορα πανεπιστήμια της Ιταλίας. Τα τελευταία χρόνια δίδασκε στο Πανεπιστήμιο της Σιένα της Ιταλίας. Έγραψε μυθιστορήματα, δοκίμια, διηγήματα και θεατρικά έργα.  Τα περισσότερα από τα έργα έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Τα πιο γνωστά είναι: "H γυναίκα του Πόρτο Πιμ και άλλες ιστορίες", "Όνειρα Ονείρων", "Οι τρεις τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα", "Δύο ελληνικά διηγήματα", "Είναι αργά, όλο και πιο αργά", "Ρέκβιεμ", "Ο χρόνος γερνάει γρήγορα", "Λογοτεχνίας Εγκώμιον", "Νυχτερινό στην Ινδία" (έγινε ταινία από τον σκηνοθέτη Αλαίν Καρνό), "Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα"(ένα από τα πιο γνωστά έργα του), κλπ. Κάποια από αυτά έχουν γυριστεί στον κινηματογράφο ή έχουν διασκευαστεί για το θέατρο.

Τα έργα του Ταμπούκι κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση του Ανταίου Χρυσοστομίδη. 

Βλ. http://camerastyloonline.wordpress.com/2011/05/16/antonio-tabucchi-dialexi-me-eleftheri-eisodo-megaro-19-5-2011/

http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=401723

http://www.greekbooks.gr/tabuki-antonio.person (μεταφρασμένα έργα του Ταμπούκι στα ελληνικά)

J.W.Waterhouse, Ophelia (1889) Iδιωτική συλλογή

Οι Προραφαηλίτες ζωγράφοι αναζητούν τη φυγή από την πραγματικότητα σε τόπους φανταστικούς της αγγλικής λογοτεχνίας, όπως για παράδειγμα στο φανταστικό τόπο του Άμλετ.

Ο κινηματογράφος Ολύμπια στην παραλία της παλιάς Θεσσαλονίκης

    Είναι μια εικόνα από την παραλιακή λεωφόρο της Θεσσαλονίκης στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, προτού από την πυρκαγιά του 1917.  Η φωτογραφία διασώζει μια στιγμή από το παρελθόν της παλιάς παραλίας, μεταξύ της πλατείας Ελευθερίας και της πλατείας Αριστοτέλους. Απεικονίζονται βάρκες με κωπηλάτες, καΐκια, άνθρωποι στην προκυμαία και οι προσόψεις των κτιρίων. Στην άκρη αριστερά διακρίνεται η πρόσοψη του ιστορικού κινηματογράφου "Ολύμπια", ενώ στη μέση ξεχωρίζει το κτίριο του κοσμοπολίτικου ξενοδοχείου "Σπλέντιντ Παλλάς" με τη χαρακτηριστική στέγη.

Πρόκειται για καρτ ποστάλ που εκτυπώθηκε στην Ιταλία και κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με το χειρόγραφο κείμενο της πίσω πλευράς, εστάλη στις 23-07-1917 από τη Θεσσαλονίκη.

Ο κινηματογράφος Ολύμπια ήταν ο πρώτος κινηματογράφος της πόλης και λειτούργησε το 1903. Καταστράφηκε ολοσχερώς από την πυρκαγιά του 1917.

Στις παρακάτω φωτογραφίες του 1916 απεικονίζονται μαθήτριες του Γαλλικού Λυκείου Θεσσαλονίκης να εισέρχονται στον κινηματογράφο Ολύμπια.

Βλ. Ευθ. Κ. Κίτσης, Καρτ ποστάλ της Θεσσαλονίκης στις αρχές του 20ού αιώνα, εκδ. University Studio Press,  Θεσσαλονίκη 2008 και
 http://culture.thessaloniki.gr/gr/school.asp και http://www.cinefilip.gr/gr_salonica_002_Olympia.htm

Γ. Σαραντάρης, Ακόμα ζω

Ακόμα ζω

βλέπω τα πράματα

πιάνω την επιφάνεια

κι ο κόσμος στοχάζεται

γαλάζιους καιρούς

τίποτα δε μου βαραίνει τη γνώμη

έρχομαι από αυγή

από αθώο χρώμα χεριού...

S.L.Alma Tadema, Προσδοκίες

S. L. Alma Tadema, Expectations (Προσδοκίες)- 1885

Ποιήματα για την ποίηση: Γιώργος Σαραντάρης, Η Ποίηση

ο ποιητής Γιώργος  Σαραντάρης (1909-1941)

Ἡ ποίηση

(Πρόλογος) Δὲ μπορῶ νὰ βρῶ πιά, τί θέλει νὰ πεῖ ποίηση. Μοῦ διαφεύγει. Τὸ ἤξερα, ἀλλὰ τώρα μοῦ διαφεύγει. Ἂν κάποιος μοῦ ρωτήσει αὐτὴ τὴ στιγμή, θὰ ντροπιαστῶ. Γιατὶ ἐξακολουθῶ νὰ εἶμαι ἐνδόμυχα βέβαιος πὼς ἡ ποίηση εἶναι μιὰ οὐσία, ἀπαράλλαχτα ὅπως καὶ ἡ ζωή. Καὶ κρύβω, κρύβομαι, κάτι κρύβω, ἀπὸ κάποιον κρύβομαι. Σὰ ν᾿ ἀρχίζω νὰ γίνομαι τρελός, καὶ νὰ ντρέπομαι. Ἀλλὰ ἡ ποίηση; Κάποιος θὰ σταθεῖ ἱκανὸς νὰ πεῖ στοὺς ἄλλους, ὄχι σ᾿ ἐμένα ποὺ ἂν καὶ τὸ ξέρω φεύγω, τί εἶναι ποίηση! Ο Γιώργος Σαραντάρης είναι απλά ένας ποιητής που έγραψε ποιήματα. Μόλις πεθάνει Μόλις πεθάνει Ἡ ἀγάπη Θέλει σιωπὴ μεγάλη Γιὰ νά ῾βρει στὴν ἄκρη τοῦ πόνου Τὴν περίφημη λίμνη Τὴ λήθη.

    Για τη μαγεία της  ποίησης του Γ. Σαραντάρη ο μελετητής του Μ. Γ. Μερακλής έχει επισημάνει:

"Θεωρώ ότι η ποίηση του Γιώργου Σαραντάρη χαρακτηρίζεται κατεξοχήν από μια μαγική υποβολή (η οποία ίσως είναι και ένα βασικό, συστατικό στοιχείο της ποίησης εν γένει), Έτσι μπορεί να αιτιολογηθεί και το φαινόμενο των επαναλήψεων ενός ορισμένου αριθμού θεμάτων που, σε μια κατά το μάλλον ή ήττον εξωτερική ανάγνωση της ποίησης αυτής, προκαλεί την εντύπωση της παρουσίας ενός μειονεκτήματος, την αίσθηση ότι ο Σαραντάρης γρήγορα αυτό-εξαντλείται, επαναλαμβάνοντας τα ίδια πράγματα. Εντούτοις σε μια περισσότερο ευαίσθητη ανάγνωση τους οι όντως υπάρχουσες επαναλήψεις μετατρέπονται σε σύνολα ομόλογα προς τις συνθέσεις φούγκας, όπου ένα αρχικό μουσικό μοτίβο («υποκείμενο») «φεύγει» κάθε τόσο και επανέρχεται, σε παραλλαγές. Ανάλογα η ποίηση του Σαραντάρη υποβάλλει την αίσθηση της λειτουργίας μουσικών συνθέσεων, που διατρέχουν το σύνολο του έργου του."
M. Γ. Μερακλής, "Θέμα και παραλλαγή στην ποίηση του Γ. Σαραντάρη. Ένα παράδειγμα", Νέα Εστία, 82, τ. 163, τεύχ.1811, Μάιος 2008, σ. 816.

Διαβάστε ποιήματα του Γ. Σαραντάρη στο http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/giwrgos_sarantarhs_poems.htm
...και επειδή είναι αγαπημένος ποιητής, του αφιερώνω έναν πίνακα του S. L. Tadema

S. L. Tadema, Ninety Four in the Shade (1875). Ιδιωτική Συλλογή

Φωτογραφίες από την παραλία της Θεσσαλονίκης

Ακόμη ένα στιγμιότυπο από τη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του 1950 μέσα από το βλέμμα  του αγαπημένου μου φωτογράφου Σωκράτη Ιορδανίδη.

Πολλά καΐκια στην παραλία, αρκετοί περιπατητές, ελάχιστα αυτοκίνητα στην παραλιακή λεωφόρο Νίκης και ένα μοναχικό περίπτερο στη γωνία. 

Και για να συγκρίνουμε, ας δούμε και δύο παλιότερες όψεις της ίδιας οδού.

Η λεωφόρος Νίκης στης αρχές του 20ού αιώνα.

Η λεωφόρος Νίκης λίγο πριν την πυρκαγιά του 1917.

Τη δεκαετία του 1950-1960 υπήρχαν ακόμα καΐκια με πανιά στην προκυμία της παραλίας της Θεσσαλονίκης

Ποιητική φωτογραφία. Πίσω από τα λευκά ιστία των καϊκιών προβάλλουν οι προσόψεις των πολυκατοικιών.

Για τις φωτογραφίες, βλ. http://culture.thessaloniki.gr/gr/streets.asp