Νύχτες με φεγγάρι, πίνακες του John Atkinson Grimshaw

 
   Επειδή απόψε είναι μια νύχτα με φεγγάρι, θυμήθηκα και πάλι τα έργα του Βρεττανού ζωγράφου της Βικτωριανής περιόδου  John Atkinson Grimshaw (1836-1893).
   O  Grimshaw είναι ασφαλώς ο ζωγράφος του σεληνόφωτος. Οι βραδιές με φεγγάρι τον γοητεύουν... Οι αντανακλάσεις του φωτός της σελήνης στο νερό του Τάμεση είναι από τα αγαπημένα του θέματα. Έχει ζωγραφίσει πολλά έργα που απεικονίζουν νυχτερινά αστικά τοπία, πάντα υπό το φως του φεγγαριού που αντανακλάται στο υγρό στοιχείο. Το Λονδίνο, το Λίβερπουλ, η Γλασκώβη, το Τσέλσι και η πατρίδα του το Λίντς συμπεριλαμβάνονται στις πόλεις που έχει ζωγραφίσει.

J. Atkinson Grimshaw, Αντανακλάσεις στο Τάμεση. 1880.  Leeds Museums Galleries.

J. Atkinson Grimshaw, Σούρουπο στο Τάμεση. 1880.

J. Atkinson Grimshaw, Η γέφυρα του Λονδίνου. 1884.

J. Atkinson Grimshaw, Η γέφυρα του Λονδίνου. 

J. Atkinson Grimshaw, Ο Τάμεσης στη γέφυρα του Λονδίνου.

J. Atkinson Grimshaw, Το Λίβερπουλ υπό το φως του φεγγαριού. 1887.

http://www.johnatkinsongrimshaw.org/

http://londonist.com/2011/09/atkinson-grimshaw-painter-of-moonlight-guildhall-art-gallery.php

http://www.artfund.org/what-to-see/exhibitions/2011/04/16/atkinson-grimshaw-painter-of-moonlight

Ένα ποίημα του Φερνάντο Πεσσόα

   

    Σήμερα αυτό το ποίημα με ανακουφίζει...για αυτό σας το αφιερώνω.

Ένα ποίημα του Φερνάντο Πεσσόα

Από τα ποιήματα του ετερώνυμου Ρικάρντο Ρέις

Για να είσαι μεγάλος, να είσαι ολόκληρος: τίποτα

Από τον εαυτό σου μην υπερβάλλεις ή αποκλείεις.

Να είσαι ολόκληρος εσύ σε κάθε πράγμα. Βάλε τον εαυτό σου

Στο μικρότερο πράγμα που κάνεις.

Έτσι κι η γαλήνη ολόκληρη σε κάθε λίμνη λάμπει

Και λάμπει, γιατί ζει ψηλά.

14-02-1923

Βλ. Φερνάντο Πεσσόα, Κ. Π. Καβάφης, Τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου, εισαγωγή-μετάφραση Γιάννης Σουλιώτης, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2009, σ. 81.

J. Atkinson Grimshaw, Ασημένιο φεγγάρι. 1880.  Mercer Art Gallery. 

http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/art/news/atkinson-grimshaw-painter-of-moonlight--picture-preview-2355208.html?action=gallery&ino=10

http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=du&aid=238

Το φθινόπωρο στη ζωγραφική: ένας πίνακας του Van Gogh

Η λεωφόρος με τις λεύκες το Φθινόπωρο: ένας πίνακας του V. Van Gogh

  Είναι ένα από τα φθινοπωρινά εξοχικά τοπία που έχει απεικονίσει ο Vincent Van Gogh. Μία γυναικεία φιγούρα βαδίζει σ᾽ένα δρόμο που τον σκιάζουν λεύκες. Ο ήλιος φωτίζει τα κίτρινα φθινοπωρινά φύλλα των δένδρων, αλλά και αυτά που βρίσκονται πεσμένα στο έδαφος. Στο βάθος διακρίνεται μία αγροτική κατοικία. Ο γαλάζιος ουρανός προβάλλει μέσα από τα κίτρινα φύλλα. Είναι μία φθινοπωρινή ηλιόλουστη ημέρα στην εξοχή...

V. Van Gogh, Η λεωφόρος με τις λεύκες το φθινόπωρο. 1884. Van Gogh Museum. 

http://www.webexhibits.org/vangogh/letter/14/383.htm

Αγαπώ: ένα ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα

Λάμπρος Πορφύρας, Αγαπώ

Αγαπώ τα κύματα που απαλό μαϊστράλι

Τα τραβάει και σέρνονται και σκορπούν μακριά,

τα πανιά στο πέλαγος, όταν γάλι-αγάλι

Κρύβωνται στην άκρηα του και τα χάνεις πια.

Αγαπώ τα κίτρινα φύλλα στον αγέρα,

τους Τσιγγάνους πούλυσαν τις φτωχές σκηνές

και κινάν να φύγουνε˙ κι᾽ αγαπάω πέρα

Τον καπνό που αμίλητος πάνω απ᾽ τις ελιές,

Τον καπνό, που αμίλητος πάνω εκεί ολοένα

Μόνος κι ολομόναχος έχει βραδυαστεί,

Που γυρνάει κι᾽ατάραχος-έτσι ωσάν εμένα-

Πάει στη νύχτα πούρχεται να σιγοσβυστή...

Από τη συλλογή Φως και Σκιές

Βλ. Λάμπρος Πορφύρας, Σκιές, εκδ. Πελεκάνος, Αθήνα 2012, σ. 96 (ακολουθείται η ορθογραφία του πρωτοτύπου).

V. Van Gogh, Η πτώση των φύλλων. 1889. Van Gogh Museum.

http://www.vangoghmuseum.nl/vgm/index.jsp?page=4628&collection=625&lang=en

Γυναίκες που διαβάζουν: Δύο πίνακες του Adrian Paul Allinson

Γυναίκες που διαβάζουν

    Επιστρέφω σ᾽ένα αγαπημένο μου θέμα: στους πίνακες ζωγραφικής που απεικονίζουν γυναίκες που διαβάζουν. Ιδού, λοιπόν, δύο πίνακες του Βρετανού ζωγράφου Jean Paul Allinson (1890-1959).

       Καθισμένη δίπλα στο ανοιχτό παράθυρο, έχοντας γυρίσει την πλάτη στο όμορφο τοπίο του κήπου, διαβάζει με αφοσίωση το χοντρό τόμο του βιβλίου της. Λουλούδια στο ανθοδοχείο, λουλούδια έξω από το παράθυρο...ο ήλιος φωτίζει το γρασίδι του κήπου...ειδυλλιακή εικόνα μίας αναγνώστριας...
O Jean Paul Allinson, γιος γιατρού, γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1890. Σπούδασε ζωγραφική και σχέδιο και εργάστηκε για κάποιο διάστημα στο Μόναχο και το Παρίσι. Έγινε γνωστός κυρίως για τα τοπία που ζωγράφιζε, ήταν επίσης γλύπτης και σχεδίαζε αφίσες. Του άρεσε να ταξιδεύει για μεγάλα διαστήματα. Εκτός από το Μόναχο και το Παρίσι, ταξίδεψε στη Βόρεια Αφρική, την Ελλάδα και την Ισπανία. Στο Λονδίνο, όπου και πέθανε το 1959, δίδασκε ζωγραφική και σχέδιο.

J. Paul Allinson, Γυναίκα που διαβάζει. 1940. Waterman Fine Art Ltd. London.

Μία κομψή κοπέλα του Μεσοπολέμου ρίχνει μια ματιά στο ανοιχτό βιβλίο που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι...

J. Paul Allinson, Κορίτσι που διαβάζει. 1930. University of Hall Art Collection. Humberside UK.

http://www.bridgemanart.com/asset/42460/Allinson-Adrian-Paul-1890-1959/Woman-Reading-1940?search_context=%7B%22url%22%3A%22%5C%2Fsearch%5C%2Fartist%5C%2FAllinson-Adrian-Paul-1890-1959%5C%2F5762%22%2C%22num_results%22%3A%2233%22%2C%22search_type%22%3A%22creator_assets%22%2C%22creator_id%22%3A%225762%22%2C%22item_index%22%3A6%7D

http://www.bridgemanart.com/asset/54684/Allinson-Adrian-Paul-1890-1959/Girl-Reading-1930

Βλ. και άλλους πίνακες του Allinson  στο http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/artists/adrian-paul-allinson/paintings/slideshow

H Νέα Υόρκη με βροχή: πίνακες του Paul Cornoyer

Εικόνες από τη Νέα Υόρκη με βροχή

    Συνεχίζω με βροχερές εικόνες...Είναι εικόνες αστικού τοπίου με βροχή από τη Νέα Υόρκη των αρχών του 20ού αιώνα. Ο Paul Cornoyer (1864-1923) είναι ένας Αμερικανός ιμπρεσιονιστής ζωγράφος που αγαπούσε να ζωγραφίζει θέματα από δρόμους μεγαλουπόλεων, όπως η Ν. Υόρκη και το Παρίσι (στο Παρίσι είχε σπουδάσει ζωγραφική γύρω στα 1890 και είχε γνωρίσει την τάση του ιμπρεσιονισμού). 

    Ένας από τους πιο γνωστούς πίνακές του είναι μία σκηνή δρόμου έξω από το γνωστό κτίριο Plaza του Μανχάταν. Στη μουντή και θολή από τη βροχή εικόνα διακρίνεται μία γυναικεία κομψοντυμένη μορφή μαζί με ένα παιδάκι...

P. Cornoyer, Το Πλάζα με βροχή. 1908. Saint Luis Art Museum.

 P. Cornoyer, Μετά τη βροχή στην αψίδα του Ντιούι, στην πλατεία Μάντισον. Χωρίς χρονολογία. Ιδιωτική Συλλογή.

 P. Cornoyer, Μία βροχερή ημέρα στο σημείο Κολόμβου. Xωρίς χρονολογία. Ιδιωτική Συλλογή.

P. Cornoyer, Μία βροχερή ημέρα στη Ν. Υόρκη. Χωρίς χρονολογία. Ιδιωτική Συλλογή.

P. Cornoyer, Μετά τη βροχή στην πλατεία Μάντισον. Γύρω στα 1900. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.slam.org/emuseum/code/emuseum.asp?style=Browse&currentrecord=25&page=collection&profile=objects&searchdesc=American%20Art......&newvalues=1&newstyle=single&newcurrentrecord=33
http://ephemeralnewyork.wordpress.com/2010/04/24/after-the-rain-in-madison-square/
http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=du&aid=711

Κ. Καβάφης, Πλησίον παραθύρου ανοικτού

Το φθινόπωρο στην ποίηση: Κ. Καβάφη, Πλησίον παραθύρου ανοικτού

Συνεχίζω με "φθινοπωρινά" ποιήματα και "φθινοπωρινά" αισθήματα, καθώς το φθινόπωρο βαδίζει προς το τέλος του. Ένα από τα "αποκηρυγμένα" ποιήματα του Καβάφη θυμήθηκα σήμερα το πρωί.

Εν φθινοπωρινής νυκτός ευδία,
        πλησίον παραθύρου ανοικτού,
        εφ’ ώρας ολοκλήρους, εν τελεία,
        ηδονική κάθημαι ησυχία.
        Των φύλλων πίπτ’ η ελαφρά βροχή.

        Ο στεναγμός του κόσμου του φθαρτού
        εν τη φθαρτή μου φύσει αντηχεί,
αλλ’ είναι στεναγμός γλυκύς, υψούται ως ευχή.
        Aνοίγει το παράθυρόν μου κόσμον
        άγνωστον. Aναμνήσεων ευόσμων,
        αρρήτων μοι προσφέρεται πηγή.
        Επί του παραθύρου μου πτερά
κτυπώσι — φθινοπωρινά πνεύματα δροσερά
        εισέρχονται και με περικυκλούσι
        κ’ εν τη αγνή των γλώσση μοι λαλούσι.

        Ελπίδας αορίστους και ευρείας
        αισθάνομαι· κ’ εν τη σεπτή σιγή
της πλάσεως, τα ώτα μου ακούουν μελωδίας,
        ακούουν κρυσταλλίνην, μυστικήν
        εκ του χορού των άστρων μουσικήν. 

Aπό τα Αποκηρυγμένα

P. Gaugin, Φθινοπωρινό τοπίο με βροχή. 1885. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=171&cat=2
http://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=2515

K. Καβάφη, βροχή

Κ. Καβάφη,  βροχή

Είναι από τα Κρυμμένα ποιήματα του Καβάφη. Δεν ξέρω αν θα ήθελε να το δει δημοσιευμένο και μάλιστα διαδικτυακά...

...

έχει λιγνά δυο δένδρα

μικρό ένα περιβόλι·
και κάμνει εκεί της εξοχής
μια παρωδία το νερό —
μπαίνοντας σε κλωνάρια
οπού δεν έχουν μυστικά·
ποτίζοντας τες ρίζες
που έχουν ασθενικό χυμό·
τρέχοντας εις το φύλλωμα
που με κλωστές δεμένο
πεζό και μελαγχολικό
κρεμνά στα παραθύρια·
και πλένοντας καχεκτικά
φυτά που μες σε γλάστρες
τα ’στησ’ αράδα-αράδα
μια φρόνιμη νοικοκυρά.

Βροχή, που τα μικρά παιδιά
κοιτάζουνε χαρούμενα
μέσ’ από κάμαρη ζεστή,
κι όσο πληθαίνει το νερό
και πέφτει πιο μεγάλα,
χτυπούν τα χέρια και πηδούν.
Βροχή, που ακούν οι γέροι
με σκυθρωπήν υπομονή,
με βαρεμό κι ανία·
γιατί εκείνοι από ένστικτον
δεν αγαπούνε διόλου
βρεμμένο χώμα και σκιές.

Βροχή, βροχή — εξακολουθεί
πάντα ραγδαία να βρέχει.
Μα τώρα πια δεν βλέπω.
Θόλωσ’ απ’ τα πολλά νερά
του παραθύρου το υαλί.
Στην επιφάνειά του
τρέχουν, γλιστρούν, κι απλώνονται
κι ανεβοκατεβαίνουν
ρανίδες σκορπισμένες
και κάθε μια λεκιάζει
και κάθε μια θαμπώνει.
Και μόλις πλέον φαίνεται
θολά-θολά ο δρόμος
και μες σε πάχνη νερουλή
τα σπίτια και τ’ αμάξια.

P. Cornoyer, Μετά τη βροχή. 1922-1927. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=227&cat=4
http://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=17422

Το κρύο του Φθινοπώρου: πίνακες του John Atkinson Grimshaw

To φθινόπωρο στη ζωγραφική: πίνακες του John Atkinson Grimshaw

    

  Βροχερά τοπία του Φθινοπώρου στην αγγλική ύπαιθρο, με κρύο και καταχνιά, φθινοπωρινές φεγγαρόφωτες υγρές βραδιές που προαναγγέλλουν τον ερχομό του παγερού χειμώνα, είναι από τα αγαπημένα θέματα του Βρετανού ζωγράφου John Atkinson Grimshaw.

   O John Atkinson Grimshaw (1836-1893) ήταν ένας από τους πιο διακεκριμένους ζωγράφους της Βικτωριανής περιόδου που  έγινε γνωστός κυρίως για την απεικόνιση ρομαντικών τοπίων και νυχτερινών εικόνων. 

      

John Atkinson Grimshaw, To κρύο του φθινοπώρου. 1881. Ιδιωτική Συλλογή.

John Atkinson Grimshaw, H θλίψη του φθινοπώρου. 1882. Shirpley Art Gallery.

John Atkinson Grimshaw, Νοέμβριος. 1879. Ιδιωτική Συλλογή.

John Atkinson Grimshaw, Φεγγαρόφως μετά τη βροχή. Ιδιωτική Συλλογή.

John Atkinson Grimshaw, Φεγγαρόφως του Νοεμβρίου. Ιδιωτική Συλλογή.

John Atkinson Grimshaw, Φεγγαρόφως του Νοεμβρίου. Ιδιωτική Συλλογή.

ttp://www.johnatkinsongrimshaw.org/ τη

Φερνάντο Πεσσόα, ποιήματα του ετερώνυμου Ρικάρντο Ρέις

Φερνάντο Πεσσόα, ποιήματα του ετερώνυμου Ρικάρντο Ρέις

Στεφανώστε με, με ρόδα!

Ναι, στεφανώστε με

Με ρόδα,

Ρόδα που μαραίνονται

Τόσο γρήγορα,

Που γέρνουν στο μέτωπο!

Στεφανώστε με, με ρόδα!

Και με φύλλα ελάχιστα

Μου φτάνει.

12-6-1914

Daniel Ridgway Knight, ποτίζοντας τον κήπο. 1912. Ιδιωτική Συλλογή.

Ακολούθα τη μοίρα σου, πότιζε τα φυτά σου,

Αγάπα τα τριαντάφυλλά σου.

Όλα τα άλλα, άγνωστων δένδρων

Ίσκιοι είναι.

Η πραγματικότητα,

Λίγο πολύ, πάντα είναι

Αυτή που ψάχνουμε.

Μόνο που εμείς είμαστε πάντα

των εαυτών μας άξιοι.

Καλό είναι μόνος να ζεις.

Μεγαλειώδες είναι και ευγενικό

Απλά να ζεις.

Το πόνο στο βωμό άφησε

Στους θεούς προσφορά.

Από μακριά παρακολούθα τη ζωή.

Ποτέ μην τη ρωτάς

Τίποτα να σου εξηγήσει δεν μπορεί.

Η απάντηση

Βρίσκεται πέρα από τους θεούς.

Ήρεμα όμως η καρδιά σου

Τον Όλυμπο ας μιμηθεί.

Οι θεοί, θεοί είναι

Γιατί δεν σκέφτονται

Τι είναι.

1-7-1916

J. W. Waterhouse, Ο βωμός. 1912. Ιδιωτική Συλλογή.

Φερνάντο Πεσσόα, Κ.Π.Καβάφης, Τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου, εισαγωγή-μετάφραση Γ. Σουλιώτης, Μεταίχμιο 2009, σ. 77 -78.

http://www.artmagick.com/pictures/artist.aspx?artist=john-william-waterhouse&page=12
http://www.danielridgwayknight.org/home-4-24-1-0.html

Οι κοινωνικοί αγώνες στη ζωγραφική, χαρακτικά του Τάσσου

Ζωγραφίζοντας την εργατική τάξη: Χαρακτικά του Τάσσου.

Ο Τάσσος (1914-1985), κατά κόσμο Αναστάσιος Αλεβίζος, υπήρξε ασφαλώς ένας από τους πιο διακεκριμένους χαράκτες της νεοελληνικής τέχνης. Το έργο του χαρακτηρίζεται από βαθύτατο ανθρωπισμό και εκπέμπει πολιτικό και κοινωνικό μήνυμα. Στα μέσα της δεκαετίας του 30 (για την ακρίβεια το 1936), έχοντας πια τελειώσει τις σπουδές του στο Εργαστήριο Χαρακτικής της Σχολής Καλών Τεχνών κοντά στο μεγάλο δάσκαλο Γιάννη Κεφαληνό, ο Τάσσος παρουσιάζει για πρώτη φορά τις ξυλογραφίες του σε ατομική έκθεση που διοργανώθηκε από τον τότε διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης Ζαχαρία Παπαντωνίου. Πρόκειται για έργα με εμφανή χαρακτηριστικά του γερμανικού εξπρεσιονισμού, που εκφράζουν έντονη κοινωνική κριτική ματιά. Στα έργα του απεικονίζει ομάδες ανθρώπων του μόχθου που ανήκουν στην εργατική τάξη και προφανώς δηλώνουν συλλογική συνείδηση. Οι σκηνές των χαρακτικών του χαρακτηρίζονται από δραματικότητα. Οι μορφές χωρίς πρόσωπα, με σκληρά, αδρά περιγράμματα και μαύρες πυκνές  γραμμώσεις προκαλούν ισχυρή εντύπωση στο θεατή. Από αυτή την περίοδο σας παρουσιάζω δύο πράγματι εξπρεσιονιστικές ξυλογραφίες με θέμα την εργατική τάξη...

 Τάσσος, Εργάτες. 1932. Μία από τις άγνωστες ξυλογραφίες του Τάσσου. Ανήκει στη Συλλογή της Ιονικής Τράπεζας.

 Τάσσος, Η φάμπρικα σχολάει. 1935-1936. Ξυλογραφία. Ιδιωτική Συλλογή.

Τάσσος, Υψικάμινος. 1943. Ξυλογραφία. Συλλογή Ιονικής Τράπεζας.

...Και τις επόμενες δεκαετίες ο Τάσσος θα συνεχίσει να χαράσσει σκηνές με καθημερινούς ανθρώπους του μόχθου...

Τάσσος, Μεσημέρι. 1958. Πινακοθήκη Τράπεζας Άλφα.

Τάσσος, Ψαράδες. Συλλογή της Ιονικής Τράπεζας.

Το κοινωνικό μήνυμα της παρακάτω ξυλογραφίας δηλώνεται ξεκάθαρα από τον τίτλο του έργου...Απεικονίζεται ένα ζευγάρι μάλλον αγροτών, όπως φανερώνει το δρεπάνι που κρατά ο άνδρας...

Α. Τάσσος, Οργή. 1963. Δημοτική Πινακοθήκη Καλαμάτας.

Βλ. http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1995/03/12031995.pdf
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1998/09/20091998.pdf
http://www.eikastikon.gr/xaraktiki/tassos.html

Για τη Μνήμη του Πολυτεχνείου, ένα χαρακτικό της Βάσως Κατράκη

   Τριάντα εννέα χρόνια μετά, ας θυμηθούμε ότι σήμερα είναι η επέτειος του Πολυτεχνείου με ένα χαρακτικό της Β. Κατράκη.
   Στα  1983, δηλαδή μετά από δέκα χρόνια, το ελληνικό κράτος κυκλοφόρησε ένα γραμματόσημο μνήμης για την επέτειο του Πολυτεχνείου. Το γραμματόσημο απεικόνιζε το έργο Μνήμη Πολυτεχνείου της γνωστής χαράκτριας Βάσως Κατράκη. Μία αρχετυπική ανθρώπινη φιγούρα που θυμίζει μορφή αρχαίου γεωμετρικού αγγείου, στέκεται με ανοιχτά τα χέρια μπροστά από έναν εκτυφλωτικό πύρινο ήλιο με αιχμηρές ακτίνες...

Β. Κατράκη, Μνήμη Πολυτεχνείου. 1983.

   Το έργο της διακεκριμένης Ελληνίδας χαράκτριας Β. Κατράκη (1914-1988) χαρακτηρίζεται από βαθύτατο ανθρωπισμό και εκφράζει οικουμενικά μηνύματα που θα συγκινούν πάντα και κάθε εποχή εκείνους που τους έμαθαν να πιστεύουν σε διαχρονικές αξίες και ιδανικά, όπως η δικαιοσύνη, η κοινωνική αλληλεγγύη, η ελευθερία, η δημοκρατία...

Χαρακτικό της Β. Κατράκη σε πέτρα. Ο ίδιος ήλιος και μία μορφή που θυμίζει κυκλαδικό ειδώλιο.

  H Bάσω Κατράκη εξορίστηκε για τις πολιτικές της ιδέες κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, ενώ το 1967 αμέσως μετά την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος εκτοπίστηκε για εννέα μήνες στο ξερονήσι Γιούρα όπου μπόρεσε να αντέξει τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης αναζητώντας καταφύγιο στην τέχνη της χαρακτικής και χαράσσοντας εικόνες του μυαλού και της ψυχής της σε βότσαλα του νησιού.

βότσαλο με υπογραφή της Βάσως στη Γιούρα το 1967.

 Χαρακτικό της Β. Κατράκη σε βότσαλο.

 Χαρακτικό της Β. Κατράκη σε βότσαλο.

Χαρακτικό της Β. Κατράκη σε βότσαλο.

    

    http://www.vassokatraki.gr/to-ergo/diafora.html

Αγωνιστές του Πολυτεχνείου: μία σύνθεση του χαράκτη Τάσσου

Το Πολυτεχνείο στην τέχνη

   Ο Τάσσος (1914-1985), καλλιτεχνικό όνομα του Αναστασίου Αλεβίζου, είναι ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες χαράκτες. Η καλλιτεχνική του δημιουργία ξεκινάει την περίοδο του Μεσοπολέμου και της δικτατορίας του Μεταξά, συνεχίζει την περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου, του Εμφυλίου Πολέμου, της ρευστής μετεμφυλιακής περιόδου, της δικτατορίας των Συνταγματαρχών (1967-1974) και ολοκληρώνεται την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Στο έργο του αντανακλώνται εικόνες από τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία του ελληνικού κράτους και τις ζωές των Ελλήνων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι   η χαρακτική του περιέχει βαθύτατα πολιτικό και κοινωνικό μήνυμα. Ο καλλιτέχνης με τις μαύρες-λευκές μορφές και φόρμες που χαράσσει κυρίως σε ξύλο διαμαρτύρεται, καταγγέλλει, εκφράζει αγωνία, πόνο, οργή, καλεί σε αγώνες για τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη...και κυρίως θυμάται... Το έργο του είναι η ζωντανή μνήμη για εκείνους που αγωνίστηκαν και θα αγωνίζονται...
   Αφού, λοιπόν, πλησιάζει και πάλι η επέτειος για το Πολυτεχνείο και επειδή είναι αναγκαίο να επανανοηματοδοτήσουμε τη μνήμη της, σας παρουσιάζω μία σύνθεση του διακεκριμένου χαράκτη με θέμα τους αγωνιστές του Πολυτεχνείου, τους αγωνιστές κάθε εποχής...

Α. Τάσσος, Αγωνιστές. Λεπτομέρεια από τη σύνθεση 17 Νοεμβρίου 1973 για το Πολυτεχνείο. 1973-1975.

Φωτογραφία που απεικονίζει τον χαράκτη Tάσσο να δουλεύει τη σύνθεση με τον τίτλο 17 Νοεμβρίου 1973 για το Πολυτεχνείο. Η σύνθεση άρχισε να δουλεύεται στις 20 Νοεμβρίου 1973 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1975. Πρόκειται για μνημειακών διαστάσεων χαρακτικό που ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από την αντίσταση των φοιτητών εναντίον της Χούντας στο Πολυτεχνείο τον Νοέμβριο του 1973.

Βλ. http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1995/03/12031995.pdf
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1998/09/20091998.pdf

Το φύλλο, ένα ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα

    Ο συμβολιστές ποιητές, είναι γνωστό, αγαπούν ιδιαίτερα τα φθινοπωρινά θέματα. Η μελαγχολία και η θλίψη των εξοχικών τοπίων του Φθινοπώρου τους γοητεύει. Οι φθινοπωρινές εικόνες γίνονται σύμβολα της συναισθηματικής τους κατάστασης... Ιδού, λοιπόν, ένα "φθινοπωρινό" ποίημα του συμβολιστή ποιητή Λάμπρου Πορφύρα. 

Λ. Πορφύρας, το φύλλο

Πάνε και παν τα ολόδροσα τα φύλλα! Νάτα πάλι

που πέφτουν γάλι- αγάλι

σε δρόμους και σ᾽αυλές.

Κάποια κυλούν και πίσω τους τρίζει ο πνιγμένος ήχος,

και πέφτουν κάποια δίχως

μιλιά, σαν τις ψυχές.

Κ᾽εσύ φτωχό, που της ζωής τη στερνή στάλα πίνεις

και τρέμεις, τρεμοσβύνεις

μεσ᾽στη φυλλοβολή,

Σμίγεις τον κλώνο μάταια, σμίγεις για λίγο ακόμα,

σα στόμα τ᾽άλλο στόμα

σε χωρισμού φιλί...

Από την ποιητική συλλογή Σκιές που φεύγουν

J. Atkinson Grimshaw, ένας χρυσός εξοχικός δρόμος. Γύρω στα 1880. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.sothebys.com/en/catalogues/ecatalogue.html/2007/victorian-edwardian-l07132#/r=/en/ecat.fhtml.L07132.html+r.m=/en/ecat.lot.L07132.html/3/+r.o=/en/ecat.notes.L07132.html/3/

Το φθινόπωρο στη ζωγραφική και την ποίηση: Φύλλα που πέφτουν

 Xavier Mellery, Φθινόπωρο: ένας πίνακας του βελγικού συμβολισμού

    Είναι ένας αλληγορικός πίνακας για την ατμόσφαιρα και τα αισθήματα της εποχής του Φθινοπώρου. Αιθέριες γυναικείες μορφές με φαιόχρωμα αέρινα φορέματα στροβιλίζονται κατά την πτώση τους από τα κλαδιά ενός δένδρου, προσπαθώντας, μάλλον μάταια, να συγκρατηθούν από τον ιστό μιας αράχνης.
   Ο δημιουργός του έργου, Xavier Mellery (Laeken 1845-Bruxelles 1921), θεωρείται ένας από τους εκπροσώπους του βελγικού συμβολισμού στη ζωγραφική. Γιος ενός κηπουρού στα Βασιλικά Ανάκτορα του Laeken, ο Mellery αρχικά εργάστηκε ως διακοσμητής, ενώ από τα 1860 έως τα 1867 σπούδασε στην Ακαδημία των Καλών Τεχνών των Βρυξελλών όπου είχε δάσκαλο και τον γνωστό Βέλγο ζωγράφο Portaels. Στα 1870 κέρδισε το βραβείο της Ρώμης, που του έδωσε τη δυνατότητα να επισκεφθεί την Ιταλία και να μελετήσει από κοντά τα έργα της ιταλικής Αναγέννησης. Επιστρέφοντας στις Βρυξέλλες, άρχισε να εκθέτει πίνακες σε διάφορες εκθέσεις και να γίνεται γνωστός στον κόσμο της τέχνης. Ποιητικότητα και μυστήριο διακρίνουν τα έργα του που βέβαια κινούνται στην ατμόσφαιρα του συμβολισμού και εκφράζουν βαθύτατη μελαγχολία. Το έργο του Φθινόπωρο ή η πτώση των τελευταίων φύλλων του Φθινοπώρου θεωρείται ότι επικοινωνεί, "συνομιλεί" θα έλεγα, με το ποίημα Το τραγούδι του Φθινοπώρου του Γάλλου συμβολιστή ποιητή Πωλ Βερλαίν.

Paul Verlaine, Chanson d'automne (Πωλ Βερλαίν, Το τραγούδι του Φθινοπώρου)

Les sanglots longs                             Λυγμοί μακρόσυρτοι 
Des violons                                        των βιολιών 
De l'automne                                     του Φθινοπώρου 
Blessent mon coeur                           πληγώνουν την καρδιά μου 
D'une langueur                                  με μιά αποχαύνωση 
Monotone.                                         μονότονη.

Tout suffocant                                    Όλα αποπνικτικά 
Et blême, quand                                 και κάτωχρα
Sonne l'heure,                                    όταν έρθει η ώρα, 
Je me souviens                                   θυμάμαι 
Des jours anciens                               μέρες παλιές 
Et je pleure                                         και κλαίω
                                         
Et je m'en vais                                   Και φεύγω 
Au vent mauvais                               με άνεμο κακό 
Qui m'emporte                                  που με πάει 
Deçà, delà,                                        από ΄δω από 'κει 
Pareil à la                                          όμοια με 
Feuille morte.                                    με φύλλο νεκρό (μεταφ. Δάφνη Χρονοπούλου)

                   

Xavier Mellery,  Φθινόπωρο (Η πτώση των τελευταίων  φύλλων του Φθινοπώρου). Περίπου στα 1890. Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Βρυξέλλες (Musée d'Art Moderne-Bruxelles). Ο Mellery έδωσε ο ίδιος τον τίτλο στον πίνακα, όπως διακρίνεται στο κάτω μέρος του πίνακα.

http://www.artmagick.com/pictures/picture.aspx?id=5201&name=autumn
http://www.fine-arts-museum.be/fabritiusweb/FullBB.csp?WebAction=ShowFullBB&RequestId=163761_1&Profile=Default&OpacLanguage=fre&NumberToRetrieve=20&StartValue=1&WebPageNr=1&SearchTerm1=MELLERYXAVIER%20.2.170&SearchT1=&Index1=Index18&SearchMethod=Find_1&ItemNr=1
http://www.extra-edu.be/pdf/dossier_symbolisme_fr.pdf
Για τη μετάφραση του ποιήματος του Π. Βερλαίν, βλ. http://stavento-velvet2.blogspot.gr/2011/10/paul-verlaine-chanson-d-automne.html

Σαράντος Παυλέας, Το δίχτυ

   Μέρες κοινωνικών αγώνων η σημερινή και η αυριανή...
Την απέραντη θλίψη που νιώθω να με κυριεύει και που ξέρω ότι και πολλοί άλλοι γνωστοί και άγνωστοι την αισθάνονται, μόνο με ποίηση μπορώ να την ξορκίσω.

Σας αφιερώνω, λοιπόν, τους παρακάτω στίχους του Σαράντου Παυλέα (Πλάτσα Μάνης 1917-Θεσσαλονίκη 2005). Γνωρίζω ότι δεν είναι γνωστός στο ευρύ κοινό, λίγοι γνωρίζουν το όνομά του και λιγότεροι έχουν διαβάσει κείμενά του. Υπήρξε, όμως, ένας σημαντικός διανοητής. Πολυγραφότατος ποιητής, δοκιμιογράφος και φιλόλογος στο ιστορικό Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Σαράντος Παυλέας, Δίχτυ 

(απόσπασμα)

...

Οι θλίψεις σκλήρυναν πια την καρδιά μου,

χιλιοπατημένος είναι η καρδιά μου δρόμος,

όπου πέρασαν πάνω του όλοι οι οδοστρωτήρες,

όλα τα οχήματα τα μικρά και τα μεγάλα.

Τώρα πια είμαι άφοβος.

Την καρδιά μου την πέρασαν όλα τα τρακτέρ

και είναι σκληρή σαν πεζοδρόμιο.

Μπορείτε να βαδείστε πάνω της.

Είναι μια βέβαιη λεωφόρος χαράς.

Είναι μια έξοδος προς το θάρρος και

Μια διδασκαλία θέλησης.

Εμπρός, προχωρείστε πάνω της όλοι αγκαλιασμένοι

χαμογελώντας προς το μέλλον σας.

Δεν υπάρχει άλλη ασφαλέστερη οδός προς το μεγάλο Αύριο

από την καρδιά μου.

Θα παραδεχτώ εκείνη την πολιτεία

ευτυχισμένη

όπου όλοι οι πολίτες έγραψαν

σ᾽ένα όστρακο

τη λέξη “φόβος” και τον εξόρισαν

από τους νόμους της

και από τις καρδιές τους,

όπου δεν υπάρχουν αφέντες και δούλοι

και η φανταστική ελευθερία

ανταμώνεται η δικαιοσύνη.

Ναι, τότε θα ονομάσω την πολιτεία ευτυχισμένη

σαν οι πολίτες της δουλεύουν αδερφωμένοι.

(Λέγω πολιτεία του Θεού εκείνη όπου ο κάθε εργαζόμενος

είναι του κόπου του κύριος)

Σας παραδίδω την καρδιά μου,

Όλες οι ελπίδες

της γέλασαν, όλων των ενθουσιασμών οι σημαίες,

αφού της κρυφόγνεψε η κάθε αλήθεια,

αυτή την πικραμένη πέτρα, πατριώτες μου.

Πάνω της πέρασαν όλες οι χαιρετιστήριες φωνές

των βαποριών και των τρένων,

την τρικύμισαν και την εγκατέλειψαν,

την κράτησαν όλες οι απελπισίες,

την γέμισαν όλες οι επιθυμίες και την φλόγισαν όλες οι χαρές,

της ανέμισαν όλα τ᾽όνειρα.

Αυτή την καρδιά που γέμισε

πατρίδα και ανθρωπότητα

σας την προσφέρω δώρο

να την κάμετε πλατύ δρόμο δικαιοσύνης

κι αλήθειας φως, παντού φως, γιατί τόσο ο τόπος

μας το εστερήθη.

...

 Edw. Munch, Αγωνία. 1894. Μουσείο Μουνχ. Όσλο.

Για τον Σαράντο Παυλέα, βλ.
 http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=329
http://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=8466.0

http://www.wikipaintings.org/en/edvard-munch/anxiety-1894

Σαράντος Παυλέας, Το πιο φτερωτό φέρτε μου άλογο

Σαράντος Παυλέας, Το πιο φτερωτό φέρτε μου άλογο

Θέλω να υπακούσω στην κλήση του ταξιδιού μου.

Το πιο φρέσκο, το πιο γοργό φέρτε μου άλογο.

Πηγαίνω προς τη νίκη μου και την τελειοποίησή μου

το πιο αστραφτερό φέρτε μου άλογο,

να το ανεβώ έτσι αφρισμένο όπως θα 'ναι

μέσα στη μαύρη νύχτα

το πιο γοργό, το πιο αφράτο φέρτε μου άλογο,

να φτάσω στον καιρό μου πριν γίνει ο καλός του πλοίου μας απόπλους.

Το πιο γοργό, το πιο αφράτο φέρτε μου άλογο.

Δε θα φύγω σαν ένας Αννίβας

για μιαν έρημη παραλία της Θάψου. Δεν ακολουθεί τη φυγή μου

κανένας Σκιπίωνας, καμιά Ζάμα.

Πορεύομαι σε τροπαιούχον άλλο βίο.

Το πιο φτερωτό φέρτε μου άλογο,

να κάμω γρήγορο το τέλος των χιλιομέτρων μου

που με χωρίζουν από το Καράβι της Απεραντωσύνης μου.

Το πιο φτερωτό φέρτε μου άλογο.

Από τη συλλογή Ποιητικοί συνειδησιακοί διάλογοι, Β (1981)

V. Kandinsky, Ο γαλάζιος καβαλάρης. 1903. Ιδιωτική Συλλογή. Ζυρίχη.

http://www.wikipaintings.org/en/wassily-kandinsky/blue-rider-1903