Η θάλασσα στην ποίηση και τη ζωγραφική. Ένα ποίημα του Ντίνου Χριστιανόπουλου και πίνακες του Alexander Mark Rossi

  H Θάλασσα

 
Alexander Marc Rossi (1840-1916), Στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή. Μία νεαρή γυναίκα και ένας νεαρός άνδρας στην αμμουδιά. Είναι άραγε ερωτευμένοι;

  Καθώς ο φετινός Αύγουστος τελειώνει και σε λίγο οι περισσότεροι θα σταματήσουν τα θαλασσινά μπάνια, συνεχίζω με ποίηματα για τη θάλασσα και απεικονίσεις σκηνών στη παραλία από τον Βρεττανό Ζωγράφο της Βικτωριανής εποχής Alexander Mark Rossi (1840-1916) και τον Βρεττανο-Αυστραλό ζωγράφο Charles Conder (1868-1909).

Charles Conder (1868-1909), Ασημένιοι αμμόλοφοι.

Ντίνος Χριστιανόπουλος, Η θάλασσα 

Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα:

μπαίνεις και δεν ξέρεις αν θα βγεις.

Πόσοι δεν έφαγαν τα νιάτα τους –

μοιραίες βουτιές, θανατερές καταδύσεις,

γράμπες, πηγάδια, βράχια αθέατα,

ρουφήχτρες, καρχαρίες, μέδουσες.

Αλίμονο αν κόψουμε τα μπάνια

Μόνο και μόνο γιατί πνίγηκαν πεντέξι.

Αλίμονο αν προδώσουμε τη θάλασσα

Γιατί έχει τρόπους να μας καταπίνει.

Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα:

χίλιοι τη χαίρονται – ένας την πληρώνει.

Alexander Mark Rossi, Ερωτικό γράμμα. 1894. Ιδιωτική Συλλογή. Διαβάζουν στην παραλία μία ερωτική επιστολή, έχοντας γυρισμένη την πλάτη στη θάλασσα.

Alexander Mark Rossi, Στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή.

Alexander Mark Rossi, Στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή.  Γυναίκες και παιδιά λιάζονται στην παραλία.

Charles Conder, Στην παραλία Swanage. 1901. Πινακοθήκη του Μάντσεστερ.

Charles Conder (1868-1909), Στην παραλία. Μουσεία του Σέφφιλντ..

http://www.artnet.com/artists/alexander-m-rossi/past-auction-results

http://www.artnet.com/artists/alexander-m-rossi/on-the-beach-dasZTWqR9mzcS766fX5VFQ2

http://19thcenturybritpaint.blogspot.gr/2013/07/alexander-mark-rossi.html

http://artuk.org/discover/artists/conder-charles-18681909

http://manchesterartgallery.org/art-collections/search/collection/?id=1925.278

http://collections.museums-sheffield.org.uk/view/objects/asitem/search@/0?t:state:flow=cc7000c6-1a59-4665-a426-0bacc191667c

Η θάλασσα στην ποίηση και τη ζωγραφική. Κώστας Καρυωτάκης και Edvard Munch

Κώστας Καρυωτάκης, Το εγκώμιο της θάλασσας

Edvard Munch, Το μυστήριο μίας καλοκαιρινής νύχτας. 1892.

Edvard Munch, παιδιά που κολυμπούν στη θάλασσα. 1897-99. Ιδιωτική Συλλογή.

Edvard Munch, Φεγγαρόφωτο στην παραλία. 1892. Ιδιωτική Συλλογή.

   Eίναι ένα από τα ποιητικά πεζά του Κώστα Καρυωτάκη. 

Ι

Ἡ θάλασσα εἶναι ἡ μόνη μου ἀγάπη. Γιατί ἔχει τὴν ὄψη τοῦ ἰδανικοῦ. Καὶ τ᾿ ὄνομά της εἶναι ἕνα θαυμαστικό.

Δὲ θυμᾶμαι τὸ πρῶτο ἀντίκρισμά της. Χωρὶς ἄλλο θὰ κατέβαινα ἀπὸ μία κορφή, φέρνοντας ἀγκαλιὲς λουλούδια. Παιδὶ ἀκόμα, ἐσκεπτόμουν τὸ ρυθμὸ τοῦ φλοίσβου της. Ξαπλωμένος στὴν ἀμμουδιά, ἐταξίδευα μὲ τὰ καράβια ποὺ περνοῦσαν. Ἕνας κόσμος γεννιόταν γύρω μου. Οἱ αὖρες μοῦ ἄγγιζαν τὰ μαλλιά. Ἄστραφτε ἡ μέρα στὸ πρόσωπό μου καὶ στὰ χαλίκια. Ὅλα μοῦ ἦταν εὐπρόσδεκτα: ὁ ἥλιος, τὰ λευκὰ σύννεφα, ἡ μακρινὴ βοή της.

Ἀλλὰ ἡ θάλασσα ἐπειδὴ ἤξερε, εἶχε ἀρχίσει τὸ τραγούδι της, τὸ τραγούδι της ποὺ δεσμεύει καὶ παρηγορεῖ.

Εἶδα πολλὰ λιμάνια. Στοιβαγμένες πράσινες βάρκες ἐπήγαιναν δῶθε κεῖθε σὰν εὔθυμοι μικροὶ μαθητές. Κουρασμένα πλοῖα, μὲ ὀνόματα περίεργα, ἐξωτικά, ὕψωναν κάθε πρωὶ τὴ σκιά τους. Ἄνθρωποι σκεφτικοί, ὥριμοι ἀπὸ τὴν ἅλμη, ἀνέβαιναν σταθερὰ τὶς ἀπότομες, κρεμαστὲς σκάλες. Ἄγρια περιστέρια ζυγίζονταν στὶς κεραῖες.

Ὕστερα ἐνύχτωσε. Μιὰ κόκκινη γραμμὴ στὸν ὁρίζοντα, μόλις ἔβρισκε ἀπάντηση στὶς ράχες τῶν μεγάλων, ἀργῶν κυμάτων. Ἐσάλευαν σὰν ἀπὸ κάποια μυστική, ἐσωτερικὴ αἰτία, καὶ ἅπλωναν πλησιάζοντας, γιὰ νὰ σπάσουν ἀπαλά, βουβά. Ὅλα τ᾿ ἄλλα -- ὁ οὐρανός, τὰ βουνὰ ἀντίκρυ, τὸ ἀνοιχτὸ πέλαγος -- ἕνα τεράστιο μαῦρο παραπέτασμα.

(απόσπασμα)

Edvard Munch, Μελαγχολία. 1894. 

Edvard Munch, Mελαγχολία. 1906.

Edvard Munch, Χορεύοντας στην παραλία. 1900-1902.  Μουσείο Munch.

Edvard Munch, Άνδρας και γυναίκα στην παραλία. 1907.

http://karyotakis.awardspace.com/prose/thalassa.htm
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kwstas_karywtakhs/06_index.htm

http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?s=tu&m=a&aid=1793&p=2

http://www.wikiart.org/en/edvard-munch
http://www.edvardmunch.org/dance-on-shore.jsp#prettyPhoto

Καλοκαίρι. Πίνακες της Dorothea Sharp

"Ένδοξο" Καλοκαίρι, "Ενδοξος" Αύγουστος. Γυναίκες και παιδιά στη θάλασσα

   Ξέρω ότι σκέφτεστε ότι και φέτος τελειώνει το καλοκαίρι. Το σούρουπο της μέρας φθάνει νωρίτερα. Τελειώνουν οι μέρες της καλοκαιρινής ραστώνης, τελειώνουν τα παιχνίδια στην παραλία, στην άμμο και τη θάλασσα, οι ώρες των ονειροπολήσεων και του ρεμβασμού στην ακροθαλασσιά. Το καλοκαίρι είναι μία "ιδέα" διακοπών, μία "εικόνα" ανεμελιάς, ακόμα και για όσους δεν είχαν τη δυνατότητα να ζήσουν μέρες, ώρες και στιγμές που απεικονίζουν οι πίνακες της Dorothea Sharp. Η  Βρετανή ζωγράφος έχει αποτυπώσει πάμπολλες σκηνές καλοκαιρινών διακοπών από τα ταξίδια της στις μεσογειακές χώρες, αλλά και από την ακτές της Κορνουάλης. Ιδανικές εικόνες καλοκαιρινών σκηνών από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, λίγο πριν ξεσπάσει ο πρώτος Μεγάλος Πόλεμος. Σκηνές με γυναίκες και παιδιά στο ακρογυάλι, παιδιά που παίζουν ξέγνοιαστα, κοπέλες, νεαρές και μεγαλύτερες γυναίκες στην ακροθαλασσιά να "μαζεύουν" ήλιο για τον χειμώνα, να διαβάζουν, να ζωγραφίζουν, να κεντούν, να προσέχουν τα παιδιά τους, να ονειρεύονται, να πλήττουν, να περιμένουν..., να  σκέφτονται, να αφαιρούνται, να... 

   Πόσες γυναίκες και πόσα παιδιά, όμως, είχαν το προνόμιο να ζήσουν εκείνη την εποχή πραγματικά αυτές τις σκηνές; ...και γιατί η ανδρική παρουσία είναι σχεδόν ανύπαρκτη;

   Οι περισσότεροι πίνακες της Dorothea Sharp βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές και πωλούνται σε υψηλές τιμές σε διάφορες δημοπρασίες έργων τέχνης. 

    Ιδού μία επιλογή από αυτές τις καλοκαιρινές σκηνές από μία άλλη εποχή, από μία εποχή που ο χρόνος κυλούσε μάλλον πιο αργά... 

Dorothea Sharp (1874-1955), Ένδοξο Καλοκαίρι. Ιδιωτική Συλλογή. Λευκές τέντες στην παραλία και παιδιά να παίζουν με τα κουβαδάκια τους στην άμμο.

Dorothea Sharp (1874-1955), "Ένδοξος" Αύγουστος. Ιδιωτική Συλλογή.

Dorothea Sharp (1874-1955), Μια ημέρα στη θάλασσα. Ιδιωτική Συλλογή. Λευκά βαμβακερά φορέματα. Το ψάθινο καπέλο στην άμμο, η μία διαβάζει και η άλλη έχει αφεθεί στην καλοκαιρινή απραξία, ξαπλωμένη στην πολυθρόνα. 

Dorothea Sharp (1874-1955), Σκηνές στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή. Παιδιά όλων των ηλικιών στην παραλία. Λευκές τέντες στη σειρά, προσφέρουν προστασία από τον ήλιο και τα "αδιάκριτα" βλέμματα.

Dorothea Sharp (1874-1955), Στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή.

Dorothea Sharp (1874-1955), Μέρα καλοκαιριού. Ιδιωτική Συλλογή.

Dorothea Sharp (1874-1955), Σκηνή στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή.

Dorothea Sharp (1874-1955), Παιχνίδια με μπαλόνια. Ιδιωτική Συλλογή. Μία εικόνα παιδικής ξεγνοιασιάς. Τρέχουν στην πλαγιά, πετώντας μπαλόνια...

Dorothea Sharp (1874-1955), Παιδιά που παίζουν με μπαλόνια. Ιδιωτική Συλλογή. Δίπλα στη θάλασσα υψώνουν στον ουρανό τα χρωματιστά τους μπαλόνια.

Dorothea Sharp (1874-1955), Γυναίκα που διαβάζει στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή.

Dorothea Sharp (1874-1955), Παιχνίδια με μπαλόνια. Ιδιωτική Συλλογή. Μήπως τα χρωματιστά μπαλόνια είναι τα όνειρά τους; 

Dorothea Sharp (1874-1955), Ζωγραφίζοντας στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή. 

Dorothea Sharp (1874-1955), Στο καλοκαιρινό λιβάδι. Ιδιωτική Συλλογή. 

Dorothea Sharp (1874-1955), Καλοκαιρινός περίπατος. Ιδιωτική Συλλογή. 

Dorothea Sharp (1874-1955), Χαρούμενα παιχνίδια στη θάλασσα. Ιδιωτική Συλλογή. 

Dorothea Sharp (1874-1955), Καλοκαιρινές διακοπές. Ιδιωτική Συλλογή. 

Dorothea Sharp (1874-1955), Καλοκαιρινές διακοπές. Ιδιωτική Συλλογή.  Κουβεντούλα στην αμμουδιά.

Dorothea Sharp (1874-1955), Καλοκαιρινός περίπατος. Ιδιωτική Συλλογή. 

Dorothea Sharp (1874-1955), Ώρες τεμπελιάς. Ιδιωτική Συλλογή. Το καλοκαίρι όλοι έχουν δικαίωμα στην απραξία. Μπορούν να περιμένουν οι "υποχρεώσεις"!

Dorothea Sharp (1874-1955), Μία ακόμα καλοκαιρινή ημέρα. Ιδιωτική Συλλογή. 

http://www.artnet.com/artists/dorothea-sharp/past-auction-results

Η θάλασσα στην ποίηση και τη ζωγραφική. Οι γλάροι του Πολύκλειτου Ρέγκου, της Dorothea Sharp και του Οδυσσέα Ελύτη

Γλάροι. Πολύκλειτος Ρέγκος, Dorothea  Sharp και Οδυσσέας Ελύτης

   Ο πίνακας  του Πολύκλειτου Ρέγκου Τα γλαράκια είδα τυχαία, καθώς ερευνούσα για τον Έλληνα σύγχρονo ζωγράφο, ήταν η αφορμή να θυμηθώ στίχους του Οδυσσέα Ελύτη, που μιλούν για γλάρους, αλλά και πίνακες της Βρετανής ζωγράφου Dorothea Sharp (1874-1955) .

Πολύκλειτος Ρέγκος, Τα γλαράκια. 1982. Ιδιωτική Συλλογή. Κύματα, γλάροι, ουρανός και δύο λευκά σύννεφα. Γαλάζιο σε διάφορες αποχρώσεις και λευκό-γκρίζο. Ένα μεσογειακό θαλασσινό τοπίο...ένα ελληνικό θαλασσινό τοπίο.

Dorothea Sharp, γλάροι. Ιδιωτική Συλλογή. 

   Εξιδανικευμένες σκηνές στην ακροθαλασσιά το καλοκαίρι ζωγραφίζει η Sharp. Νεαρές γυναίκες με παιδιά χαίρονται τη θάλασσα και παίζουν με τους γλάρους. Όλα φαίνονται ήρεμα, χαρούμενα, ανέμελα, λίγο πριν ξεσπάσει ο Πρώτος Μεγάλος Πόλεμος.

 Οδ. Ελύτη, Ο γλάρος

Στο κύμα πάει να κοιμηθεί
δεν έχει τι να φοβηθεί
Μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει
γλάρος είναι και πηγαίνει.

Από πόλεμο δεν ξέρει
ούτε τι θα πει μαχαίρι
Ο Θεός του ’δωκε φύκια
και χρωματιστά χαλίκια.

Αχ αλί κι αλίμονό μας
μες στον κόσμο το δικό μας
Δε μυρίζουνε τα φύκια
δε γυαλίζουν τα χαλίκια.

Χίλιοι δυο παραφυλάνε
σε κοιτάν και δε μιλάνε
Είσαι σήμερα μονάρχης

                                                      κι ώσαμ’  αύριο δεν υπάρχεις.

Τα Ρω του Έρωτα

Dorothea Sharp, Κορίτσι με γλάρους. Gregynog Hall. Ουαλία.

I

Ο έρωτας

Το αρχιπέλαγος

Κι η πρώρα των αφρών του

Κι οι γλάροι των ονείρων του

Στο πιο ψηλό κατάρτι του ο ναύτης ανεμίζει

Ένα τραγούδι

Ο έρωτας

Το τραγούδι του

Κι' οι ορίζοντες του ταξιδιού του

Κι η ηχώ της νοσταλγίας του

Στον πιο βρεμένο βράχο της η αρραβωνιαστικιά προσμένει

Ένα καράβι

Ο έρωτας

Το καράβι του

Κι η αμεριμνησία των μελτεμιών του

Κι ο φλόκος της ελπίδας του

Στον πιο ελαφρό κυματισμό του ένα νησί λικνίζει

Τον ερχομό.

Από τους Προσανατολισμούς του Οδυσσέα Ελύτη

Dorothea Sharp, Εκεί που τα παιδιά παίζουν και πετούν οι γλάροι. Museum and Art Gallery Lemington Spa.

III
Φλοίσβος φιλί στη χαϊδεμένη του άμμο - Έρωτας 
Τη γαλανή του ελευθερία ο γλάρος
Δίνει στον ορίζοντα
Κύματα φεύγουν έρχονται
Αφρισμένη απόκριση στ' αυτιά των κοχυλιών.
Από τους Προσανατολισμούς 

https://paletaart.wordpress.com/2012/07/08/ρέγκος-πολύκλειτος-polykleitos-rengos-1903-1984/ρέγκος-πολύκλειτος-τα-γλαράκια-1982/
https://www.bonhams.com/auctions/21492/lot/132/
http://annagelopoulou.blogspot.gr/2011/07/o.html
http://artuk.org/discover/artworks/search/actor:sharp-dorothea-18741955/page/2#artwork-girl-and-seagulls-180966

Ένα ποίημα για τη θάλασσα. Κώστα Ουράνη, "Όπως".

Κοιτάζοντας στη θάλασσα μ' ένα ποίημα του Κώστα Ουράνη

George Henry Boughton, Θαλασσινό αεράκι. 1880. Μουσείο Καλών Τεχνών. Βοστόνη.

Κώστα Ουράνη, Όπως...

Όπως μέσα στα ρόδινα όστρακα

όλη η θάλασσα βαθιανασαίνει, 

έτσι η μέσ' απ' τα βάθη του είναι μου

η βοή της ζωής ανεβαίνει.

Νιώθω κάποια μηνύματα νά' ρχουνται,

κάποια χέρια που με χαιρετάνε...

-Μιας λαχτάρας πελώριας τα κύματα

σα μια βάρκα με παν...Πού με πάνε;

Αποδημίες

George Henry Boughton, Θαλασσινό αεράκι. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.mfa.org/collections/object/sea-breeze-31550

Φεγγαροβραδιά. Ποιήματα και πίνακες ζωγραφικής για το φεγγάρι

Για το φως του φεγγαριού

   Υπέροχες φεγγαροβραδιές μας χαρίζει πάντα ο Αύγουστος. Νύχτες μαγικές, αστροφεγγείς, αστερόεσσες, βραδιές σεληνόφωτες! Πολλοί ποιητές έχουν μιλήσει για το φεγγάρι και τις φεγγαρόφωτες βραδιές στη θάλασσα και την παραλία, όπως και πολλοί ζωγράφοι δοκίμασαν να απεικονίσουν την ποίηση της στιγμής που το φεγγάρι ανατέλει πάνω από τη θάλασσα και ανεβαίνει σιγά-σιγά, φωτίζοντας με ασημένο χρώμα... 

Edward Potthast (1857-1927), Maγεμένοι. Hirshhorn Museum and Sculpture Garden. Έχουν μαγευτεί από το φως του φεγγαριού στη θάλασσα.

   Αυτές τις μέρες ή μάλλον τις βραδιές της Αυγουστιάτικης πανσελήνου αναρωτήθηκα ποια από τα πολυάριθμα ποιήματα Ελλήνων να επιλέξω για το φεγγάρι...Τελικά, κατέληξα να επιλέξω τα ποιήματα ενός Έλληνα και μια Ελληνίδας ποιήτριας, για τη σχέση των οποίων γίνεται περισσότερος λόγος παρά για το ποιητικό τους έργο. Καρυωτάκης και Πολυδούρη, ο αμφιλεγόμενος έρωτάς τους και ο μοιραίος θάνατος και των δύο δημιούργησε μία "μυθολογία" που συνεχίζει να ενδιαφέρει το ευρύ κοινό.

Kώστα Καρυωτάκη, Το φεγγαράκι απόψε

Τὸ φεγγαράκι ἀπόψε στὸ γιαλὸ

θὰ πέσει, ἕνα βαρὺ μαργαριτάρι.

Κι ἀπάνω μου θὰ παίζει τὸ τρελὸ

τρελὸ φεγγάρι.

Ὅλο θὰ σπάει τὸ κῦμα ρουμπινὶ

στὰ πόδια μου σκορπίζοντας ἀστέρια.

Οἱ παλάμες μου θά ῾χουνε γενεῖ

δυὸ περιστέρια·

Θ᾿ ἀνέβουν -- ἀσημένια δυὸ πουλιὰ --

μὲ φεγγάρι -- δυὸ κοῦπες -- θὰ γεμίσουν,

μὲ φεγγάρι τοὺς ὤμους, τὰ μαλλιὰ

θὰ μοῦ ραντίζουν.

Τὸ πέλαγο χρυσάφι ἀναλυτό.

Θὰ βάλω τ᾿ ὄνειρό μου σὲ καΐκι

ν᾿ ἀρμενίσει. Διαμάντι θὰ πατῶ

λαμπρὸ χαλίκι.

Τὸ γύρω φῶς ὡς θᾶν τὴ διαπερνᾷ,

ἡ καρδιά μου βαρὺ μαργαριτάρι.

Καὶ θὰ γελῶ. Καὶ θὲ νὰ κλαίω... Καὶ νά,

νὰ τὸ φεγγάρι!

Σκιά ωρών, Νηπενθή (1926)

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kwstas_karywtakhs/02_home.htm

http://karyotakis.awardspace.com/poems/nepenthe/nepenthe.htm

Edward Potthast, Στην κορυφή, σεληνόφως. 1924. Μουσείο Τέχνης του Cincinnati.

 Winslow Homer, Σεληνόφως. 1874. Ένα ζευγάρι στην ακροθαλασσιά κοιτάζει το φεγγάρι...

Winslow Homer, Καλοκαιρινή νύχτα. 1890. Μουσείο του Ορσέ. Παρίσι. Ο μόνος πίνακας του μεγάλου Αμερικανού ιμπρεσιονιστή ζωγράφου, που βρίσκεται στο Μουσείο του Ορσέ. Χαίρονται την καλοκαιρινή φεγγαρόφωτη βραδιά στην ακροθαλασσιά, χορεύοντας και κοιτάζοντας τα ασημένια κύματα της θάλασσας από τις αχτίνες του φεγγαριού.

      Η σύνδεση της Μαρίας Πολυδούρη με τον Κώστα Καρυωτάκη και η σχετική "μυθολογία" για τη σχέση τους "αδίκησε" το ποιητικό της έργο. Οι αναφορές στην ποίηση της Μαρίας γίνονται σχεδόν πάντα συμπληρωματικά με το έργο του Καρυωτάκη. Τις περισσότερες φορές   η ποιήτρια δεν αντιμετωπίζεται ως αυτόνομη, ξεχωριστή δημιουργός με σημαντική συμβολή στη νεοελληνική ποίηση. Ο Καρυωτάκης "ανοίγει" δρόμους προς το μοντερνισμό, ενώ η Πολυδούρη θεωρείται ότι παραμένει πιστή στους κανόνες της "παραδοσιακής" ποίησης. Ωστόσο, ο πηγαίος και αυθόρμητος λυρισμός, ο ασυγκράτητος εξομολογητικός τόνος, το ειλικρινές αίσθημα και οι δονήσεις της ψυχής που προβάλλονται στο στίχο της, οι εμπνευσμένες από τη φύση ατμοσφαιρικές εικόνες του ποιητικού της λόγου, συγκινούν μέχρι σήμερα. 

           Η φεγγαροβραδιά ένα από τα άγνωστα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό ποίημα της Μαρίας Πολυδούρη που ανήκει στα ανέκδοτα ποιήματά της, τα οποία δημοσιεύτηκαν ύστερα από το θάνατό της. Ο ποιητικός της λόγος υπερβαίνει τα παραδοσιακά σχήματα και  χρησιμοποιεί νέους εκφραστικούς τρόπους... Καθώς το "εμείς" παρακολουθεί  σιωπηλά το "ρέπιο" και "πυρό" φεγγάρι να ανεβαίνει πάνω από τη θάλασσα και να τη φωτίζει με τις αχτίνες του, το ποιητικό υποκείμενο περνά από το "εμείς" στο "εγώ" και προσλαμβάνει την εικόνα του φεγγαριού ως εικόνα της ψυχής... Το φεγγάρι κατεβαίνει από τον ουρανό στην καρδιά και πυροδοτεί τη μνήμη του ποιητικού υποκειμένου για τον απωλεσθέντα έρωτα...Καθώς η νύχτα εκπνέει,  η θλίψη της καρδιάς γίνεται αχνή εικόνα του φεγγαριού στη θάλασσα...το φεγγάρι, που καθρεφτίζεται στη θάλασσα, γίνεται καθρέφτης των αισθημάτων της καρδιάς του ποιητικού υποκειμένου. ...και τότε η σύλληψη μίας "τρελλής" ιδέας... Εάν το ερωτικό αντικείμενο του πόθου δει το φεγγάρι στη θάλασσα, θα έχει δει την ψυχή του ερωτικού υποκειμένου...

   Μία υπέροχη νεορομαντική ποιητική σύλληψη για τον ερωτικό καημό, που τελικά γίνεται σχεδόν υπερεαλιστική.  Το "εγώ" καλεί το ερωτικό "εσύ" και του στέλνει τη θλιμμένη καρδιά-φεγγάρι με τα κύματα της θάλασσας... Η φύση γίνεται "εικόνα", αντανάκλαση του έρωτα και πομπός ερωτικού μηνύματος, μέσο επικοινωνίας...

Μαρία Πολυδούρη, Φεγγαροβραδιά

Ξενυχτάμε στην πλαγία του βουνού με τ' άστρα

με το αγέρι, τα έλατα, με τα μύρια φώτα

κάτω εκεί μακριά της πολιτείας,

με τ' ογρό της θάλασσας λάμπισμα και με όλες

τις κορφές περίγυρα των βουνών. Σωπαίνει

κουρασμένη η λάλα συντροφιά. Σωπαίνει

σα να περιμένει. Ξαφνικά

«Α!» γεμίσαν τ' άπληστα στόματα. Προβάλλει

πέρ' απ' τα σκοταδερά βάθια ένα φεγγάρι

ρέπιο και πυρό. Τι αργά που κινιέται. Κι' όπως

τον ουράνιο δρόμο του σιγαλά κερδίζει,

όμοια τη χλωμάδα του ξαναβρίσκει αγάλι.

Χαρωπά κι' ανίδεα γέλια ξεπετιώνται

κι' ο καθένας λόγι' απλά ρίχνει χαιρετώντας.

άλλοι τ' ονομάζουνε του Χάρου το δρεπάνι

άλλοι τόξο του Έρωτα· όλ' άστοχα λόγια.

Κ' εγώ που άθελα σωπώ, βρίσκω την καρδιά μου

στο πυρό και ρέπιο αυτό μυστικό φεγγάρι.

(Άκαιρο τριαντάφυλλο, κάπου έχει μαδήσει.

Η πληγή του μαρασμού, σα ζωή και χάρος.)

Την καρδιά μου που κι' αυτή, κάθε που προβάλλει

στης αγάπης τον πλατύν ουρανό πυρώνει

ώσπου σιγαλά ναρθή στο μοιραίο της δρόμο

κ' ήσυχα την όψη της τη χλωμή να πάρει.

(Εσύ νάσαι στο γιαλό τάχ' αυτή την ώρα;)

Με τρελλαίνει ξαφνικά μια ιδέα: να πάρω

του καημού απλώνοντας μαγικά τα χέρια,

και να ρίξω στο γυαλό, στα ονειροδεμένα

μάτια σου μπροστά, πυρό το λειψό φεγγάρι.

Να το ιδής τα κύματα να το πανεφέρνουν

να το ιδής πως σιγαλά όσο πάει χλωμιάζει

κι ολοένα πιο πολύ την πληγή του δείχνει,

καθώς φεύγει κ' έρχεται παίζοντας τη θλίψη,

να 'βλεπα αν θα σου 'φτανε η συλλογή να νιώσης

πως κει κάτω σου 'στειλα την καρδιά μου απόψε.

28 Ιουλίου 1926

Caspar David Friedrich, Ανατολή του φεγγαριού πάνω από τη θάλασσα. 1821. Μουσείο του Ερμιτάζ. Αγ. Πετρούπολη. Ο γνωστός Γερμανός καλλιτέχνης, κύριος εκπρόσωπος του γερμανικού ρομαντισμού, έχει απεικονίσει πολλές φορές φεγγαρόφωτα θαλασσινά τοπία με ανθρώπινες φιγούρες να κοιτάζουν το φεγγάρι. Επιλέγω δύο από αυτά. Δύο άνδρες όρθιοι στο βάθος και πίσω τους, δύο γυναίκες καθιστές στα βράχια, βλέπουν την ανατολή του φεγγαριού στη θάλασσα.

Caspar David Friedrich, Ανατολή του φεγγαριού πάνω από τη θάλασσα. 1823. Παλαιά Εθνική Πινακοθήκη. Βερολίνο. Η ίδια εικόνα σε παραλλαγή. Δύο γυναίκες και ένας άνδρας κοιτάζουν δύο ιστιοφόρα να πλέουν στην αχνά φωτισμένη θάλασσα. Το φεγγάρι μόλις προβάλλει στο βάθος ...

Edvard Munch, Oι μοναχικές υπάρξεις. 1899. Μουσείο Munch. Όσλο. Ένας άνδρας και μία γυναίκα, με γυρισμένες τις πλάτες στο κοινό, βλέπουν το φεγγάρι να καθρεφτίζεται στη θάλασσα. Είναι μόνοι...Η εικόνα του φεγγαριού αντανακλά τη μοναξιά  και έλλειψη επικοινωνίας. Η ίδια εικόνα έχει απεικονισθεί ως χαρακτικό σε πολλές και διάφορες παραλλαγές από τον εξπρεσιονιστή Νορβηγό καλλιτέχνη.

https://el.wikisource.org/wiki/Φεγγαροβραδιά

http://www.cincinnatiartmuseum.org/art/explore-the-collection?id=11339041
http://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-collection/01.+Paintings/32220/?lng=el
http://www.musee-orsay.fr/en/collections/index-of-works/notice.html?no_cache=1&zoom=1&tx_damzoom_pi1%5Bzoom%5D=0&tx_damzoom_pi1%5BxmlId%5D=009444&tx_damzoom_pi1%5Bback%5D=%2Fen%2Fcollections%2Findex-of-works%2Fnotice.html%3Fno_cache%3D1%26zsz%3D5%26lnum%3D%26nnumid%3D9444