Αντιπολεμικά ποιήματα του Μπέρτολτ Μπρεχτ και αντιπολεμικοί πίνακες του Πάμπλο Πικάσο

Αντιπολεμική ποίηση από τον Μπέρτολτ Μπρεχτ

   Είναι όλα ποιήματα του Γερμανού θεατρικού συγγραφέα και ποιητή, του μεγάλου κομμουνιστή διανοητή Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956) με θέμα τον πόλεμο και έχουν εμφανώς αντιπολεμικό περιεχόμενο. Πρόκειται για ποιητικά κείμενα-διαμαρτυρίες για τον μιλιταρισμό και τον επεκτατισμό της Γερμανίας κυρίως κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και εκφράζουν, με τη σκληρή γλώσσα της ειρωνείας και του σαρκασμού, την άρνηση του δημιουργού τους να αποδεχθεί για την πατρίδα του τον ηγεμονικό ρόλο που επέλεξε το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα και οι οπαδοί του. Τα θυμήθηκα, όταν τα ξαναδιάβασα από ένα μικρό βιβλιαράκι σε μία από τις οδικές διαδρομές που κάνω συχνά τον τελευταίο καιρό. Η απόδοση-μετάφρασή τους από τα γερμανικά στα νέα ελληνικά έχει γίνει από γνωστούς Έλληνες ποιητές και ανθρώπους των γραμμάτων.

Μπέρτολτ Μπρεχτ, Ποιήματα. Δίγλωσση έκδοση. Ανθολόγηση Κώστας Μηλτιάδης. Απόδοση: Νίκος Παπάς, Ρίτα Μπούμη Παπά, Νάντια Βαλαβάνη, Μάριος Πλωρίτης, Οδυσσέας Ελύτης, Πέτρος Μάρκαρης, Μαρία Λουίζα Κωνσταντινίδου, εκδ. Κοροντζής, Αθήνα 2009.

Σας τα παρουσιάζω, λοιπόν, για να μην ξεχνάμε ότι υπήρξαν Γερμανοί που αντιτάχθηκαν στην κυριαρχία της ιδεολογίας του Γ' Ράιχ.

Στρατηγέ, το τάνκ σου είναι δυνατό μηχάνημα

Θερίζει δάση ολόκληρα, κι εκατοντάδες άντρες αφανίζει
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:
χρειάζεται οδηγό.

Στρατηγέ, το βομβαρδιστικό σου είναι πολυδύναμο.
Πετάει πιο γρήγορα απ' τον άνεμο, κι απ' τον ελέφαντα σηκώνει
βάρος πιο πολύ
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:
Χρειάζεται πιλότο.

Στατηγέ, ο άνθρωπος είναι χρήσιμος πολύ.
Ξέρει να πετάει, ξέρει να σκοτώνει.
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:
Ξέρει να σκέφτεται.
(σε απόδοση Μάριου Πλωρίτη)

Π. Πικάσο, Διαλογισμός. 1904. Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Ν. Υόρκη.

Τέσσερις στρατηγοί

Τέσσερις στρατηγοί κινάν και παν
για πόλεμο στο μακρινό Ιράν.
Μα ο πρώτος πόλεμο δεν κάτεχε
ο δεύτερος στις κακουχίες δεν άντεχε
ο τρίτος ήταν υποκείμενο γελοίο
κι ο τέταρτος φοβότανε το κρύο.
Τέσσερις στρατηγοί κινάν και παν
αλλά δεν φτάνουνε ποτέ στο Ιράν.
(σε απόδοση Οδυσσέα Ελύτη)

Ο αδελφός μου ο αεροπόρος

Ήταν αεροπόρος ο αδελφός μου.
Του δώσανε ένα χάρτη κάποια μέρα.
Έκανε τα μπαγκάζια του. Η πορεία
Ήταν σημειωμένη: προς το Νότο.

Ένας κατακτητής ο αδελφός μου.
Ανάγκη έχει ο λαός μας από χώρο
Να κάνουμε δικά μας ξένα εδάφη
Τ' όνειρο το παλιό το χρυσοφόρο.

Κατέκτησε το χώρο ο αδελφός μου
Σ' ορεινούς όγκους της Γκουανταράμα.
Μάκρος έχει ένα μέτρο και ογδόντα
Και βάθος ένα μέτρο και πενήντα.
(σε απόδοση Νίκου Παπά)

Π. Πικάσο, Γκερνίκα ή Γκουέρνικα. 1937. Μουσείο Βασίλισσας Σοφίας. Μαδρίτη. Εμβληματικός αντιπολεμικός πίνακας με θέμα τις φοβερές συνέπειες του πολέμου στον άμαχο πληθυσμό,  που εμπνεύστηκε ο Ισπανός ζωγράφος από το βομβαρδισμό της ομώνυμης με τον πίνακα μικρής βασκικής πόλης από τη γερμανική αεροπορία κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου.

Γερμανικό τραγούδι
(Άννα μην κλαις)

Μιλάνε για καιρούς δοξασμένους, και πάλι
(Άννα μην κλαις)
Θα γυρέψουμε βερεσέ από τον μπακάλη.

Μιλάνε για του έθνους, ξανά, την τιμή
(Άννα μην κλαις)
Στο ντουλάπι δεν έχει ψίχα ψωμί.

Μιλάνε για νίκες που το μέλλον θα φέρει
(Άννα, μην κλαις)
Εμένα όμως δε με βάζουν στο χέρι.

Ο στρατός ξεκινά
(Άννα, μην κλαις)
Σαν γυρίσω ξανά
θ' ακολουθώ άλλες σημαίες.
(σε απόδοση Μάριου Πλωρίτη)

Π. Πικάσο, Γυναίκα που δακρύζει.  1937. Πινακοθήκη Tate Modern. Λονδίνο.

Το επόμενο ποίημα είναι ένα αριστοτεχνικό αφηγηματικό ποιητικό κείμενο που με ειρωνεία παρακολουθεί την πορεία του γερμανικού στρατού από τις πρώτες νίκες ως την ανεπανόρθωτη ήττα του ρωσικού μετώπου, μέσα από την προσωπική ιστορία ενός φαντάρου που στέλνει αντιπροσωπευτικά δώρα στη γυναίκα του από κάθε χώρα όπου ο γερμανικός στρατός πολεμά και προσπαθεί να κατακτήσει. Πρόκειται για το πρώτο ποίημα του Μπρεχτ που δημοσιεύτηκε στα ελληνικά το 1956.

Το δώρο του στρατιώτη στη γυναίκα του
(1939)

Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Απ' την παλιά πρωτεύουσα την Πράγα;
Από την Πράγα της έστειλε ψηλά μποτίνια,
Ένα χαιρετισμό και τα ψηλά μποτίνια
Αυτό της έστειλε δώρο από την Πράγα.

Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Απ' τη Βαρσοβία και τις όχθες του Βιστούλα;
Απ' τη Βαρσοβία της έστειλε δώρο μια λινή μπλούζα,
Παράξενη, πολύχρωμη, μια μπλούζα πολωνέζα!
Αυτό της έστειλε δώρο απ' τις όχθες του Βιστούλα.

Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Απ' το Όσλο και τη Δανία;
Ένα μικρό γουναρικό για το λαιμό,
Με την ελπίδα πως ο γούνινος γιακάς θα της αρέσει.
Αυτό της έστειλε δώρο απ' τη Δανία και το Όσλο.

Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Από το Ρότερνταμ το πλούσιο και χορτάτο;
Από το Ρότερνταμ της έστειλε δώρο ένα καπέλο.
Τρέλα της πάει το ολλανδέζικο καπέλο.
Αυτό της έστειλε δώρο από το Ρότερνταμ.

Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Από το Βέλγιο και τις Βρυξέλες;
Δαντέλες σπάνιες της έστειλε,
Ω, κι αυτή να' χει σπάνιες δαντέλες!
Αυτό της έστειλε δώρο από το Βέλγιο.

Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Απ' το Παρίσι "πόλη του Φωτός";
Απ΄το Παρίσι της έστειλε μεταξωτό φουστάνι
Να σκάσει από τη ζήλια η γειτόνισσα.
Αυτό της έστειλε δώρο από το Παρίσι.

Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Από την Τρίπολη κει κάτω της Λιβύης;
Από την Τρίπολη της έστειλε δώρο μια καδενίτσα
Με φυλακτό στη χάλκινη αλυσιδίτσα.
Αυτό της έστειλε δώρο από την Τρίπολη.

Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Απ' την απέραντη γη της Ρωσίας;
Απ' τη Ρωσία της έστειλε ένα μαύρο κρέπι
Για το μνημόσυνό του, κρέπι χήρας-
Αυτό της έστειλε δώρο από την Ρωσία.
(σε απόδοση Ρίτας Μπούμη Παπά)

Π. Πικάσο, Το σπίτι των Charner. 1944-45. Mουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Ν. Υόρκη. To έργο είναι εμπνευσμένο από τη δολοφονία των μελών μίας οικογένειας, τη στιγμή που έτρωγαν  στο τραπέζι του σπιτιού τους,  κατά τη διάρκεια του πολέμου. Θεωρείται έργο με καθαρά αντιπολεμικό περιεχόμενο, αν και δεν είναι γνωστό όπως η Guernica.

Επιτάφια επιγραφή απ' τον πόλεμο του Χίτλερ

Πατέρα, άφησες να με πάρουνε στρατιώτη
Μάνα, εσύ δεν μ' είχες κρύψει
Αδελφέ, μου' δωσες λάθος συμβουλή
Αδελφή, δεν με είχες ξυπνήσει!
(σε απόδοση Νάντιας Βαλαβάνη)


http://www.moma.org/collection/object.php?object_id=78752
http://www.museoreinasofia.es/en/collection/artwork/guernica
http://en.wikipedia.org/wiki/The_Weeping_Woman
http://www.moma.org/collection/browse_results.php?criteria=O%3AAD%3AE%3A4609&page_number=6&template_id=1&sort_order=1

Γυναίκες που διαβάζουν. Ένας πίνακας του Sir William Rothenstein

Oι Browing διαβάζουν

   Aπόλυτη ησυχία φαίνεται να επικρατεί στο μάλλον σκοτεινό δωμάτιο όπου δύο γυναίκες διαβάζουν. Η μία κάθεται στην πολυθρόνα και διαβάζει με περίσκεψη το βιβλίο της, ενώ η άλλη έχει γυρισμένη την πλάτη στους θεατές και αναζητά ένα βιβλίο στη βιβλιοθήκη. Ντυμένες και οι δύο με σκουρόχρωμα φορέματα της ύστερης Βικτωριανής εποχής αποπνέουν αυστηρή σοβαρότητα. Το λιτό ως προς τα έπιπλα δωμάτια έχει λεπτομέρειες ανατολίτικης διακόσμησης, όπως φαίνεται από τα αγαλματάκια στο τζάκι και τις κινέζικες πορσελάνες στη βιβλιοθήκη. 

   Οι δύο γυναίκες, που ονομάζονται Browing, είναι αδελφές, η μία είναι η σύζυγος του ζωγράφου Rothenstein και η άλλη είναι η αδελφή της, επίσης σύζυγος καλλιτέχνη.

Sir William Rothenstein, Οι αναγνώστριες Browing. 1900. Συλλογή Bradford.

http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/the-browning-readers-23319 

http://nga.gov.au/exhibition/edwardians/Detail.cfm?IRN=126772&BioArtistIRN=25421&MnuID=2

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στη ζωγραφική. Λεονάρντο Ντα Βίντσι

Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

   Είναι μία από τις πιο ατμοσφαιρικές αναγεννησιακές απεικονίσεις της σκηνής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η Μαρία δέχεται την επίσκεψη του Αγγέλου καθισμένη στην αυλή της οικίας της. Ο φωτισμός είναι μάλλον σκοτεινός και δημιουργεί ατμόσφαιρα μυστηρίου. Στο βάθος διακρίνουμε τα δέντρα του τοπίου.

Λεονάρντο Ντα Βίντσι, O Eυαγγελισμός της Θεοτόκου. Γύρω στα 1475-1480. Πινακοθήκη Ουφίτσι. Φλωρεντία.

   Η Μαρία δέχεται με σοβαρότητα την αιφνίδια χαρμόσυνη είδηση δια στόματος του Αγγέλου.

Λεονάρντο Ντα Βίντσι, O Eυαγγελισμός της Θεοτόκου. Η Παναγία. Λεπτομέρεια.

Ο Άγγελος γονατίζει με σεβασμό μπροστά στη μέλλουσα Μητέρα του Υιού του Θεού και
τείνει προς το μέρος της τον κρίνο.  Τα φτερά του θυμίζουν πραγματικά φτερά πουλιού και δείχνουν το ενδιαφέρον του καλλιτέχνη για ρεαλιστική απεικόνιση των φυσικών στοιχείων.

Λεονάρντο Ντα Βίντσι, O Eυαγγελισμός της Θεοτόκου. Ο Άγγελος. Λεπτομέρεια.

Θεωρείται ότι ο πίνακας είναι έργο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι σε συνεργασία με τον Αντρέα Βερόκιο.

http://www.italian-renaissance-art.com/Annunciation.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Annunciation_(Leonardo)

http://el.wikipedia.org/wiki/Ο_Ευαγγελισμός_της_Θεοτόκου_(Ντα_Βίντσι)
http://www.virtualuffizi.com/annunciation_3.html

O Eυαγγελισμός της Θεοτόκου στη ζωγραφική. Πίνακες του Ed. Raginald Frampton

O Eυαγγελισμός στους Προραφαηλίτες ζωγράφους

  O Βρετανός ζωγράφος Edward Raginald Frampton (1872-1923) έζησε στο τέλος της Βικτωριανής εποχής και επηρεάστηκε από την ύστατη φάση του κινήματος των Προραφαηλιτών ζωγράφων και κυρίως από τον Εdward Burne Jones. Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζει τη σκηνή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ο άγγελος προσφέρει τον κρίνο στη Θεοτόκο που κάθεται στην εσωτερική αυλή του σπιτιού της και διακόπτει το διάβασμά της. Φορά ένα πανωφόρι με εκτυφλωτικό μπλε χρώμα  και περιβάλλεται από μωβ και ροζ άνθη.

Ed. Raginald Frampton, Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. 1890. Ιδιωτική Συλλογή.

   Μία ακόμα απεικόνιση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου από τον Frampton. 

Ed. Raginald Frampton, O Eυαγγελισμός της Θεοτόκου. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.artmagick.com/pictures/picture.aspx?id=7293&name=the-annunciation
http://www.artnet.com/artists/edward-reginald-frampton/the-annunciation-lbRBgCocFHvGpLch-H5W1A2

http://www.christies.com/lotfinder/lot/edward-reginald-frampton-the-annunciation-4815128-details.aspx?intObjectID=4815128

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στους Προραφαηλίτες ζωγράφους. Πίνακες του Ed. Burne Jones

O Eυαγγελισμός της Θεοτόκου στη ζωγραφική. Πίνακες του Burne Jones

  Η γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου αύριο…για αυτό επιστρέφω για ακόμη μια φορά στους αγαπημένους μου Προραραφαηλίτες ζωγράφους και επιλέγω μία απεικόνιση του Ευαγγελισμού από τον Ed. Burne Jones (1833-1898). 

  Τη δεκαετία του 1870 ο Burne Jones ταξίδεψε στην Ιταλία και είδε από κοντά έργα της πρώιμης Αναγέννησης, τα οποία υπήρξαν πρότυπα για τους Βρετανούς Προραφαηλίτες του 19ου αιώνα. Επηρεασμένος από τους Ιταλούς Αναγεννησιακούς ζωγράφους ο Burne Jones απεικονίζει το στιγμιότυπο του Ευαγγελισμού στην εσωτερική αυλή ενός Αναγεννησιακού κτιρίου. Η γλυκύτατη και αισθαντική Μαρία, φορώντας ένα αιθέριο  φόρεμα, στέκεται με περισυλλογή μπροστά στον αιωρούμενο άγγελο που αναγγέλλει την είδηση της επιλογής της από το Θεό να γίνει η μητέρα του υιού του. Τα χλωμά γήινα χρώματα και οι σκιες προσδίδουν ατμόσφαιρα ονείρου και μυστηρίου στη σκηνή.

Εd. Burne Jones, O Eυαγγελισμός της Θεοτόκου. 1876-1879. Lady Lever Πινακοθήκη Τέχνης. Λίβερπουλ.

   Τη σκηνή του Ευαγγελισμού είχε απεικονίσει ο Burne Jones και σ' ένα τρίπτυχο για την εκκλησία του Αγ. Παύλου στο Μπράιτον. Το τρίπτυχο, που φέρει την ονομασία Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και η Προσκύνηση των Μάγων, παρουσιάζει στην αριστερή και δεξιά πτυχή του τη σκηνή του Ευαγγελισμού, ενώ στην κεντρική πτυχή τοποθετείται η σκηνή της Προσκύνησης.

Εd. Burne Jones, Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Aπόσπασμα από το τρίπτυχο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και η Προσκύνηση των Μάγων.  Η Μαρία δέχεται την αναγγελία. 1861. Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο. 

Εd. Burne Jones, Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Aπόσπασμα από το τρίπτυχο Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και η Προσκύνηση των Μάγων.  Ο άγγελος γονατιστός αναγγέλλει τη χαρμόσυνη είδηση. 1861. Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο.

Εd. Burne Jones, Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και η Προσκύνηση των Μάγων. Τρίπτυχο. 1861. Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο.

Mία ακόμα σκηνή του Ευαγγελισμού. Ο άγγελος προσφέρει τον κρίνο στη Μαρία, διακόπτοντας το διάβασμά της.

Ed. Burne Jones, Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Το λουλούδι του Θεού. 1862. Ιδιωτική Συλλογή.

Ed. Burne Jones, O Eυαγγελισμός της Θεοτόκου. Ο άγγελος. Mάλλον σε Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.liverpoolmuseums.org.uk/ladylever/collections/paintings/gallery2/annunciation.aspx
http://www.liverpoolmuseums.org.uk/picture-of-month/displaypicture.aspx?id=14
http://www.tate.org.uk/art/artworks/burne-jones-the-annunciation-and-the-adoration-of-the-magi-n04743
http://www.wikiart.org/en/edward-burne-jones/the-annunciation-the-flower-of-god-1862
http://www.wikiart.org/en/edward-burne-jones/the-annunciation-the-angel

Η ελληνική επανάσταση στη ζωγραφική. Εικόνες από γυναίκες της ελληνικής επανάστασης

Προσωπογραφίες γυναικών της ελληνικής επανάστασης

   Είναι οι δύο πιο γνωστές γυναικείες μορφές της ελληνικής επανάστασης, η καραβοκύρισα  από τις Σπέτσες Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα (1771-1825) και η Φαναριώτικης καταγωγής αριστοκράτισα Μαντώ Μαυρογένους (1796-1840/8). Τις απεικόνισε εξιδανικευμένα ο Δανός Φιλέλληνας Άνταμ Φρίντελ, ο οποίος συμμετείχε στην ελληνική επανάσταση την περίοδο 1821-1824 και ζωγράφισε εκ του φυσικού εξέχουσες προσωπικότητες των επαναστατημένων Ελλήνων. Στο Λονδίνο έκανε τα σχέδια του λιθογραφίες και στα 1826-27 τις επιχρωμάτισε στο Παρίσι. Στα 1832 εξέδωσε στο Λονδίνο τις λιθογραφίες αυτές σ' ένα βιβλίο με τον τίτλο "Οι Έλληνες. Είκοσι Τέσσερις προσωπογραφίες των αρχηγών και των προσωπικοτήτων της ελληνικής επανάστασης".

Η πρώτη σελίδα του βιβλίου του Φρίντελ, το οποίο περιέχει προσωπογραφίες των ηγετών της επανάστασης.

Adam Friedel, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα.  Από το βιβλίο του Friedel με 24 προσωπογραφίες-λιθογραφίες προσωπικοτήτων της ελληνικής επανάστασης που εκδόθηκε το 1832.

Adam Friedel, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα.  Από το βιβλίο του Friedel με 24 προσωπογραφίες-λιθογραφίες προσωπικοτήτων της ελληνικής επανάστασης που εκδόθηκε το 1832.

Adam Friedel, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα.  Από το βιβλίο του Friedel με 24 προσωπογραφίες-λιθογραφίες προσωπικοτήτων της ελληνικής επανάστασης που εκδόθηκε το 1832.

Adam Friedel, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα. 1827.

Ελαιογραφία που απεικονίζει την Μπουμπουλίνα. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Adam Friedel, Μαντώ Μαυρογένους.  Από το βιβλίο του Friedel με 24 προσωπογραφίες-λιθογραφίες προσωπικοτήτων της ελληνικής επανάστασης που εκδόθηκε το 1832.

Adam Friedel, Μαντώ Μαυρογένους.  Από το βιβλίο του Friedel με 24 προσωπογραφίες-λιθογραφίες προσωπικοτήτων της ελληνικής επανάστασης που εκδόθηκε το 1832.

Adam Friedel, Μαντώ Μαυρογένους. 1827. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Αθήνα.

Αdam Friedel, Mαντώ Μαυρογένους. Επιχρωματισμένη λιθογραφία. 1827.

Adam Friedel, Mαντώ Μαυρογένους. Επιχρωματισμένη λιθογραφία. 1829. 

   Σας παρουσιάζω και δύο ακόμα πίνακες που απεικονίζουν στιγμιότυπα από τη ζωή των Αθηναίων γυναικών της επαναστατικής ή αμέσως μετά την επανάσταση περίοδο. Αγαπημένος πίνακας ο παρακάτω. Βλέπουμε μία γλυκύτατη κοπέλα, ντυμένη με πολυτελή ενδυμασία να κάθεται. Στα χέρια της κρατά τριαντάφυλλα, ενώ δίπλα της διακρίνεται ένα λαγούτο.

Henri W. Pickergill, Νεαρή Αθηναία. 1829. Μουσείο Μπενάκη.

Μία νεαρή Αθηναία αρχόντισα με τη κόρη της απεικονίζει ο πίνακας του Πιτζαμάνου…και οι δύο είναι ενδεδυμένες με την εθνική ενδυμασία.

Γεράσιμος Πιτζαμάνος, Aθηναία αρχόντισα με την κορούλα της. 1818. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Αθήνα.

http://eng.travelogues.gr/collection.php?view=288

argolikivivliothiki.gr/tag/friedel-de-adam/
http://www.nhmuseum.gr/details2.php?lang=1&wh=1&the1id=1&the2id=7&the3id=18&the4id=38&theid=38&open1=1&open2=7&open3=18&thepid=693&page=3
http://www.benaki.gr/eMP-Collection/eMuseumPlus?service=direct/1/ResultListView/result.t1.collection_list.$TspTitleImageLink.link&sp=10&sp=Scollection&sp=SfieldValue&sp=0&sp=0&sp=2&sp=SdetailList&sp=40&sp=Sdetail&sp=0&sp=F&sp=T&sp=42
http://www.nhmuseum.gr/details2.php?lang=1&wh=1&the1id=1&the2id=7&the3id=17&theid=30&open1=1&open2=7&open3=17&thepid=677&page=2

http://www.bouboulinamuseum-spetses.gr/Museum_Bouboulina.htm

http://www.nhmuseum.gr/details2.php?lang=1&wh=1&the1id=2&the2id=12&the3id=91&theid=91&open1=2&open2=12&open3=91&thepid=711&page=1

http://el.wikipedia.org/wiki/Λασκαρίνα_Μπουμπουλίνα#/media/File:Bouboulina.JPG


http://argolikivivliothiki.gr/tag/μπουμπουλίνα-λασκαρίνα/

Εικόνες από την ελληνική επανάσταση. Ο δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια

Ο θάνατος του Ιωάννη Καποδίστρια

    ...Επειδή πλησιάζει η επέτειος της ελληνικής επανάστασης, τον θυμήθηκα, τον Ιωάννη Καποδίστρια (1776-1831), τον κερκυραίο κόμη, που έγινε για λίγα χρόνια (1827-1831) ο πρώτος κυβερνήτης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
     Ο Ιωάννης Καποδίστριας είναι μία από τις αγαπημένες μου μορφές της ελληνικής επαναστατικής περιόδου. Ασφαλώς, δεν του άξιζε ο θάνατος που του επιφύλασσε η ζωή. Δολοφονήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831, ένα κυριακάτικο πρωινό, έξω από την εκκλησία του Αγ. Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο (την τότε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους) όπου είχε πάει για να παρακολουθήσει την κυριακάτικη λειτουργία. Η πολιτική ιστορία του ελληνικού κράτους άρχιζε με μία πολιτική δολοφονία, τη δολοφονία του πρώτου του κυβερνήτη.
      Ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταγόμενος από οικογένεια ευγενών της Κέρκυρας, υπήρξε πολιτικός και διπλωμάτης με καριέρα ευρωπαϊκής ακτινοβολίας. Υπηρέτησε την αυτόνομη Ιόνιο Πολιτεία (1800-1807) και κατόπιν εντάχθηκε στο Ρωσικό διπλωματικό σώμα (1809-1822) όπου έφθασε στη θέση του Γραμματέα των Εξωτερικών (δηλαδή του Υπουργού) και έγινε έμπιστος του Τσάρου. Αποχωρώντας από τη ρωσική πολιτική, έζησε για ένα διάστημα στην Ευρώπη όπου συνέταξε το ομοσπονδιακό σύνταγμα της Ελβετίας (η ομοσπονδιακή οργάνωση της Ελβετίας σε καντόνια, που εισηγήθηκε ο Καποδίστριας, ισχύει έως σήμερα).
      Το 1827 εκλέχθηκε Κυβερνήτης της Ελλάδος από την Τρίτη Επαναστατική Εθνική Συνέλευση, που διεξήχθη στην Τροιζήνα. Αγωνίστηκε για τη διεθνή αναγνώριση του ελληνικού κράτους και τον καθορισμό των ελληνικών συνόρων (πρωτόκολλα του Λονδίνου, 1830), ενώ στο εσωτερικό προσπάθησε να συγκροτήσει σε οργανωμένο κράτος μία περιοχή με δομές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η συμβολή του στην οργάνωση της οικονομίας, παιδείας, δικαιοσύνης, κοινωνικής πρόνοιας, ασφάλειας και άλλων κρατικών και κοινωνικών τομέων υπήρξε αναμφισβήτητα πολύ σημαντική. Ωστόσο, τα μέτρα, που επιχείρησε να λάβει και να εφαρμόσει για να δημιουργήσει μία οργανωμένη πολιτεία με νόμους και κανόνες, συνάντησαν τις αντιστάσεις και την αντίδραση ομάδων και φατριών του πληθυσμού του ελληνικού κράτους, κυρίως όσων είχαν με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο συμμετοχή στον επαναστατικό αγώνα και προσδοκούσαν να προστατέψουν, να διατηρήσουν, να εξασφαλίσουν,  να εδραιώσουν ή και να αυξήσουν συμφέροντα και προνόμια στις νέες πολιτικές συνθήκες.

Διονυσίου Τσώκου (1814 ή 1820-1862), Προσωπογραφία του Ιωάννη Καποδίστρια. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.  Ο συγκεντρωτισμός της εξουσίας και η πολιτική που ακολούθησε ενόχλησε κύκλους του εξωτερικού και του εσωτερικού.

    Επιλέγω να παρουσιάσω πίνακες που απεικονίζουν το στιγμιότυπο της δολοφονίας του Καποδίστρια από μέλη της γνωστής οικογένειας κοτζαμπάσηδων της Μάνης, της οικογένειας Μαυρομιχάλη (δολοφονήθηκε από πατέρα και γιο, τον αδελφό και ανεψιό του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που είχε φυλακισθεί). Η στιγμή της δολοφονίας απεικονίζεται με δραματικότητα και ένταση ως σκηνή τραγωδίας.

Δ. Τσόκου (1822-1864), Η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Γύρω στα 1850. Μουσείο Μπενάκη. 

  Ο Ζακυνθηνός ζωγράφος Διονύσιος Τσώκος, ένας από τους κυριότερους "εθνικούς" ζωγράφους της μετεπαναστατικής Ελλάδας απεικονίζει τη στιγμή με μία πολυπρόσωπη σκηνή σε δύο παραλλαγές. Η δραματικότητα των κινήσεων των ατόμων που συνθέτουν το πλήθος και οι εκφράσεις τους υπογραμμίζουν το απροσδόκητο του τραγικού συμβάντος.

Διονυσίου Τσόκου (1814/1820-1862), Η δολοφονία του Καποδίστρια. Ελληνική Κοινότητα της Τεργέστης.

Χαράλαμπος Παχής (1844-1891), Η δολοφονία του Καποδίστρια. Δημοτική Πινακοθήκη Κέρκυρας.  

  Με μία δραματική σκηνή αποτυπώνει το γεγονός και ο Κερκυραίος ζωγράφος Χαράλαμπος Παχής, ένας από τους κύριους εκποσώπους της Επτανησιακής Σχολής στη ζωγραφική. Οι κινήσεις και οι εκφράσεις των προσώπων είναι ασφαλώς μελοδραματικές και δίνονται με υπερβολή. Θυμίζουν σκηνή τραγικής όπερας, θα έλεγα, με τον Καποδίστρια στο κέντρο της σκηνής. Ο δρόμος (καντούνι) και τα σπίτια της Κέρκυρας απεικονίζονται με ρεαλισμό, όπως και οι ενδυμασίες του πλήθους. Εντυπωσιακά συννεφιασμένος στο βάθος ο ουρανός υπογραμμίζει το θλιβερό γεγονός.

Αγνώστου, Η δολοφονία του Καποδίστρια. Μουσείο Μπενάκη.

  Η δολοφονία του Καποδίστρια έχει απεικονισθεί με δραματική ένταση που φθάνει στην υπερβολή και από διάφορους ανώνυμους λαϊκούς ζωγράφους. Η δημιουργία τέτοιων εικόνων δείχνει την απήχηση που είχε το γεγονός στη λαϊκή συλλογική συνείδηση.

Αγνώστου, Η δολοφονία του Καποδίστρια. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Αθήνα.

http://www.nhmuseum.gr/products8.php?lang=1&wh=1&the1id=2&the2id=12&the3id=92&theid=92&open1=2&open2=12&open3=92&page=1

http://www.benaki.gr/eMP-Collection/eMuseumPlus?service=direct/1/ResultListView/moduleContextFunctionBar.navigator.item1&sp=10&sp=Scollection&sp=SfieldValue&sp=0&sp=1&sp=2&sp=SdetailList&sp=40&sp=Sdetail&sp=0&sp=F&sp=0


http://www.kapodistrias.info/arthra/393-i-dolofonia-tou-ioanni-kapodistria-kai-o-zografos-dionysios-tsoko

http://www.artcorfu.com/map_viewer/showimage.php?imgnum=20

http://www.corfu.gr/web/guest/visitor/sights/museums/pikanothiki

http://el.wikipedia.org/wiki/Χαράλαμπος_Παχής

http://argolikivivliothiki.gr/2014/07/11/ioannis-kapodistrias-2/

H Άνοιξη στη ζωγραφική. Άνθη ροδακινιάς του Winslow Homer

Άνθη ροδακινιάς

   Σήμερα πρόσεξα ότι τα δένδρα έχουν ανθίσει. Και αυτό μου θύμισε έναν πίνακα του Winslow Homer. Mία νεαρή κοπέλα κάθεται στον πέτρινο φράκτη και κοιτάζει ένα ανθισμένο δένδρο. Το δένδρο είναι ροδακινιά. Είναι μια ανοιξιάτικη συννεφιασμένη ημέρα!.  Ο Αμερικανός ζωγράφος Winslow Homer (1836-1910) ζωγραφίζει σε δύο παραλλαγές το ίδιο θέμα: Μία γυναίκα στην εξοχή να κοιτάζει τα άνθη ροδακινιάς. Ο ουρανός έχει σύννεφα.

Winslow Homer, Άνθη ροδακινιάς. 1878. Ινστιτούτο Τέχνης. Σικάγο.

Winslow Homer, Άνθη ροδακινιάς. 1879. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.artic.edu/aic/collections/artwork/55494
http://www.sothebys.com/es/auctions/ecatalogue/lot.pdf.N08684.html/f/38/N08684-38.pdf
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Winslow_Homer_-_Peach_Blossoms,_1879.jpg

Η Άνοιξη στη ζωγραφική. Μαζεύοντας λουλούδια του Ρενουάρ.

Πιέρ Ογκύστ Ρενουάρ, μαζεύοντας λουλούδια

   Σήμερα ήταν μία ανοιξιάτικη ημέρα, εδώ που βρίσκομαι. Για αυτό, θέλω να δω όμορφες εικόνες στην εξοχή με λουλούδια. Επιλέγω, λοιπόν, τον ιμπρεσιονιστή Ρενουάρ. Μια γυναίκα στην εξοχή μαζεύει αγριολούλουδα. Έχει αφήσει στο έδαφος την ομπρέλα της.

P. Aug. Renoir, Μαζεύοντας λουλούδια. 1872. Sterling και Clark Ινστιτούτο Τέχνης.

   Ένα ζευγάρι στην εξοχή μαζεύει λουλούδια.

P. Aug. Renoir, Μαζεύοντας λουλούδια. 1875. Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης. Ουάσινγκτον.

   Ένα ακόμα ζευγάρι σε κήπο με τριαντάφυλλα συνομιλεί. Είναι Άνοιξη!

P. Aug. Renoir, Συνομιλία σε κήπο με τριαντάφυλλα. 1876. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.wikiart.org/en/pierre-auguste-renoir/girl-gathering-flowers

http://www.nga.gov/content/ngaweb/collection-search-result.html?artist=Renoir%2C%20Pierre%20Auguste&pageNumber=1
http://www.wikiart.org/en/pierre-auguste-renoir/conversation-in-a-rose-garden-1876

Γυναίκες που διαβάζουν. Πίνακες της Lilian Westcott Hale

Διαβάζοντας ένα ανοιξιάτικο πρωινό

  "Η πολυτελής έκδοση" ονομάζεται ο πίνακας της Αμερικανίδας ζωγράφου Lilian Westcott   Hale (1880-1963).  Mία νεαρή γυναίκα κάθεται στο τραπέζι με την πλάτη γυρισμένη στο παράθυρο από το οποίο φωτίζεται το δωμάτιο και διαβάζει έναν ογκώδη τόμο βιβλίου. Στις σελίδες του βιβλίου διακρίνεται μία εικόνα. Μπροστά της ένα βάζο με το ανθισμένο κλαδί μιας αμυγδαλιάς. Στην άκρη δεξιά του τραπεζιού βλέπουμε τα πέταλα των λουλουδιών. Πρέπει να είναι Άνοιξη...

L. Westcott Hale, Η πολυτελής έκδοση. 1910. Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης. Οι φωτοσκιάσεις δημιουργούν ονειρική ατμόσφαιρα. Το φως διαχέεται γλυκά στο χώρο. Η Hale είναι εμφανώς επηρεασμένη από τον ιμπρεσιονισμό. Ανήκει στον κύκλο των Αμερικανών ιμπρεσιονιστών ζωγράφων της Βοστόνης. Ο σύζυγός της, ο Philippe Hale, ήταν επίσης ζωγράφος.

Το σχέδιο "Ανοιξιάτικο πρωινό" έχει πολλά κοινά στοιχεία με τον παραπάνω πίνακα.

L. Westcott Hale, Ανοιξιάτικο πρωινό. 1908. Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης.

http://www.mfa.org/collections/object/ledition-de-luxe-32532
hebostonschoolofpainting.blogspot.gr/2011/06/lilian-hales-secret-self-portrait.html

Γυναίκες στο θέατρο. Πίνακες της Mary Cassatt.

Στο θέατρο

   Συνεχίζω με πίνακες ζωγραφικής που απεικονίζουν γυναικείες μορφές να παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις, κυρίως όπερα. Κάθονται συνήθως στα πολυτελή θεωρεία και παρατηρούν μέσα από τα κυάλια τους τη σκηνή ή τους άλλους θεατές που βρίσκονται στα απέναντι θεωρεία ή στην πλατεία. Οι ίδιες είναι σε κοινή θέα και γίνονται θέαμα σε αδιάκριτα βλέμματα άλλων θεατών που τις παρατηρούν με τα κυάλια τους.
  Είναι πίνακες της Αμερικανίδας ζωγράφου, εκπροσώπου του ιμπρεσιονισμού στην αμερικανική ζωγραφική,  Μary Cassatt (1844-1926). Κατά την περίοδο 1878/1881 η Cassat, η oποία τότε ζούσε στο Παρίσι και είχε επαφές με τον κύκλο των ιμπρεσιονιστών ζωγράφων (διατηρούσε φιλική σχέση με τον γνωστό ζωγράφο Ed. Degas) ζωγράφισε μία σειρά εικόνων με πορτρέτα γυναικών σε θεωρεία.

   Στον παρακάτω πίνακα μία μαυροφορεμένη κομψή κυρία κοιτάζει με τα κυάλια από το θεωρείο της. Στο βάθος διακρίνουμε και άλλες μορφές σε θεωρεία. Βλέπουμε έναν άνδρα να την παρατηρεί με τα κυάλια του. Η γυναίκα κρατά στο ένα χέρι χέρι της βεντάγια.

Mary Cassatt, Στο θεωρείο. 1878. Μουσείο Καλών Τεχνών. Βοστόνη.

   Δύο νεαρές λευκοφορεμένες κοπέλες κάθονται στην πλατεία του θεάτρου. Η μία κρατά μία λουλουδάτη βεντάγια και η άλλη ένα μπουκέτο λουλούδια. Η βεντάγια, το μπουκέτο με λουλούδια και τα κυάλια ήταν απαραίτητα αξεσουάρ για τις γυναίκες που πήγαιναν στο θέατρο ή την όπερα.

Mary Cassatt, Στο θεωρείο. 1878-1880. Εθνική Πινακοθήκη. Ουάσινγκτον. Ανθοδέσμη κρατούσαν κυρίως οι νεαρές κοπέλες στην πρώτη τους έξοδο-δημόσια εμφάνιση στο θέατρο.

 Mary Cassatt, Στο θέατρο. 1879. Iδιωτική Συλλογή. Βεντάγια και περίτεχνη κόμμωση σ' έναν καθαρά ιμπρεσιονιστικό πίνακα. Οι μορφές στα απέναντι θεωρεία δεν διακρίνονται.

Mary Cassatt, Στο θέατρο. 1879. Iδιωτική Συλλογή. Ακόμα μία λουλουδάτη βεντάγια στα χέρια μίας κοπέλας.

Mary Cassatt, Η Λύντια με σταυρωμένα χέρια στο θεωρείο. 1879. Iδιωτική Συλλογή. Ένα από τα πολλά πορτρέτα της Λύντιας, που ζωγράφισε η Cassatt. Η Λύντια ήταν η αγαπημένη αδελφή της ζωγράφου. Την συνόδεψε στο Παρίσι και την ακολουθούσε στις διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις, αλλά και στις συναναστροφές της με τον κύκλο των ιμπρεσιονιστών.

Mary Cassatt, Μία γωνία θεωρείου. 1879. Iδιωτική Συλλογή. Δύο κυρίες με βεντάγια και κυάλια.

Mary Cassatt, Γυναίκα με μαργαριταρένιο κολιέ στο θεωρείο. 1879. Μουσείο Τέχνης στη Φιλαδέλφια. Υπέροχη αιθέρια τουαλέτα, βεντάγια, περίτεχνη κόμμωση και μαργαριταρένιο κολιέ στο λαιμό. Το πορτρέτο θα μπορούσε να αποτελέσει μαρτυρία για την ενδυμασία των γυναικών της ανώτερης κοινωνικής τάξης που παρακολουθούσαν παραστάσεις στο θέατρο, κυρίως στην όπερα.

Μary Cassatt, Γυναίκες στο θεωρείο. 1881. Mουσείο Τέχνης. Τσιτσινάτι.

http://www.mfa.org/node/9523

http://www.nga.gov/content/ngaweb/Collection/art-object-page.46571.html
http://www.wikiart.org/en/App/Painting/ViewByContentId/190401
http://www.wikiart.org/en/mary-cassatt/theater-1879
http://en.wikipedia.org/wiki/Mary_Cassatt
http://www.philamuseum.org/collections/permanent/72182.html
http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?s=du&m=a&aid=374&p=1