Κυριακή. Ένα ποίημα της Έμιλυ Ντίκινσον.

Ένα ποίημα της Έμιλυ Ντίκινσον για την Κυριακή

…Κυριακή σήμερα…και θυμήθηκα ένα ποίημα της Αμερικανίδας ποιήτριας Έμιλυ Ντίκινσον, το υπ. αριθ. 324, έτσι όπως έχει καταγραφεί στη βιβλιογραφία, γιατί τα ποιήματα της βρέθηκαν άτιτλα.

{324}

Κάποιοι τηρούν την Κυριακή στην Εκκλησιά-

Την τηρώ κι εγώ, μένοντας στο Σπίτι-

Έχω για Ψάλτη τον Κορυδαλλό

κι έναν Δεντρόκηπο για Τρούλλο-

Κάποιοι τηρούν την Κυριακή με Άμφια Λευκά-

Εγώ απλώς φοράω τα Φτερά μου-

Κι αντί η Καμπάνα να χτυπά της Εκκλησιάς

Ο μικρός μας Νεωκόρος τραγουδά.

Ο Θεός κηρύσσει-διάσημος Κληρικός-

Και το κήρυγμα ποτέ δεν είναι βαρετό-

Έτσι αντί να πάω στον Παράδεισο εντέλει

Το δρόμο μου πάντα ακολουθώ.

Childe Hassam,  Ανάγνωση. 1888. Hunter Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης.

{324}

Some keep the Sabbath going to Church-
I keep it, staying at Home-
With a Bobolink for a Chorister-
and an Orchard, for a Dome-

Some keep the Sabbath in Surplice-
I just wear my Wings-
And instead of tolling the Bell, for Church,
Our little Sexton-signs.

God preaches, a noted Clergyman-
And the sermon is never long,
So instead of getting to Heaven, at last-
I' m going, all long.

Childe Hassam,  Ο κήπος του τραπεζιού. Γύρω στα 1910. Ιδιωτική Συλλογή.


Για το ποίημα, βλ. Emily Dickinson, Έλα στον κήπο μου. Ποιήματα, μετάφραση Κώστας Λάνταβος, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2011, σ. 46-47.

http://emuseum.huntermuseum.org/eMuseum/view/objects/asitem/People$00401173/0?t:state:flow=bc228024-7733-4695-8d77-b2cb8a3d156a

http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/the-table-garden

Απόγευμα. Ένα ποίημα του Γιάννη Ρίτσου

Γιάννη Ρίτσου, Απόγευμα

Πότισε τα λουλούδια. Άκουσε το νερό να στάζει απ' το

μπαλκόνι.

Τα σανίδια μουσκεύουν και παλιώνουν. Μεθαύριο,

όταν θα πέσει το μπαλκόνι, αυτή θα μείνει στον αέρα,

ήσυχη, ωραία, κρατώντας μες στα χέρια της,

τις δυο μεγάλες γλάστρες τα γεράνια της και το χαμόγελό της.

Childe Hassam, Γεράνια. 1888-1889. Ιδιωτική Συλλογή.

Frank Weston Benson, Γυναίκα με γεράνια. Γύρω στα 1910. Ιδιωτική Συλλογή.

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_portraits_by_Frank_Weston_Benson#mediaviewer/File:Woman_by_Geraniums_c.1910_Frank_Weston_Benson.jpg

http://www.wikiart.org/en/childe-hassam/geraniums

Γυναίκες που εργάζονται. Πίνακες του Edward Hopper

Εργαζόμενες Γυναίκες. Πίνακες του  Edward Hopper

    Εδώ και καιρό σκέφτομαι να ξεκινήσω μια σειρά αναρτήσεων με θέμα την απεικόνιση γυναικών εν ώρα εργασίας. …και θα αρχίσω με πίνακες ενός αγαπημένου μου ζωγράφου, του φωτορεαλιστή Αμερικανού ζωγράφου Edward Hopper. 

"Εργαζόμενες γυναίκες", λοιπόν, παρουσιάζουν κάποιοι από τους πίνακες του Hopper. Γυναίκες που εργάζονται σε κλειστούς εσωτερικούς χώρους της μεγάλης πόλης. Μυστηριώδεις και αινιγματικές με μια αδιόρατη θλίψη να αιωρείται στην ατμόσφαιρα, οι εργαζόμενες γυναίκες του Hopper  κινούνται ή μάλλον ακινητοποιούνται στο ημίφως και περιβάλλονται από φωτοσκιάσεις.

Edward Hopper, Στο γραφείο το βράδυ. 1920. Walker Art Center. Minneapolis. Minnesota.

    

   Εποχή του Μεσοπολέμου στη Ν. Υόρκη. Οι γυναίκες-λίγες ακόμα- έχουν αρχίσει να εργάζονται σε γραφεία. Μια κομψή γυναικεία μορφή με μπλε φόρεμα στέκεται στη γωνία, πιθανόν στο γραφείο του προϊσταμένου της. Είναι βράδυ. Οι σκιες φωτίζουν τον τοίχο του γραφείου. Αριστοτεχνικά ζωγραφισμένες οι λεπτομέρειες…η γραφομηχανή στην άκρη αριστερά, η επίπλωση του γραφείου, το παράθυρο και τα φύλλα της πόρτας.

Edward Hopper, Κορίτσι που ράβει στη μηχανή. 1921. Μουσείο Thyssen Bornemisza. Μαδρίτη.

   Εργασία στο σπίτι. Μια κοπέλα ράβει στη μηχανή της. Στον τοίχο βλέπουμε τις σκιες από το παράθυρο. Είναι βράδυ. Οικιακή εργασία απεικονίζει και ο παρακάτω πίνακας. Βλέπουμε από το παράθυρο ενός διαμερίσματος μια γυναίκα με ποδιά να ασχολείται με τα "οικιακά". Τοπίο αστικό. Τα διαμερίσματα των πολυκατοικιών με τις κρυμμένες ιδιωτικές ζωές των ανώνυμων ενοίκων. Το βλέμμα του ζωγράφου "κλέβει" μία ιδιωτική στιγμή της γυναίκας και την "ακινητοποιεί" στο χρόνο.

Edward Hopper, Διαμερίσματα. 1923. Pennsylvania Academy of Fine Arts.

   Στον παρακάτω πίνακες βλέπουμε δύο γυναίκες εν ώρα εργασίας σ' ένα εστιατόριο. Η σερβιτόρα ταχτοποιεί τον πάγκο με τα φρούτα, ενώ στο βάθος δεξιά η ταμίας ασχολείται με τους λογαριασμούς.

Εdward Hopper, Τραπέζια για γυναίκες. 1930. Metropolitan Museum of Art. Νέα Υόρκη.

Edward Hopper, Το κουρείο. 1931. Neuberger Μουσείο Τέχνης. Ν. Υόρκη.

   Ο παρακάτω πίνακας είναι από τους αγαπημένους μου. Απεικονίζει μία πολυτελή αίθουσα κινηματογράφου στη Ν. Υόρκη. Στην άκρη αριστερά μπορούμε να διακρίνουμε τη Μεγάλη Οθόνη και δύο θεατές. Δεξιά ακουμπισμένη στον τοίχο και κρατώντας το πηγούνι με περισυλλογή στέκεται η ταξιθέτρια του κινηματογράφου.

Edward Hopper, Κινηματογράφος στη Ν. Υόρκη. 1939. Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (Museum of Modern Art-MOMA). Νέα Υόρκη.

   Σ' ένα δωμάτιο με γραφεία δύο άντρες και μία γυναίκα συνομιλούν…Φωτοσκιάσεις παντού...

Edward Hopper, Διάσκεψη το βράδυ. Ιδιωτική Συλλογή. 1942.

   Στον παρακάτω πίνακας ο ζωγράφος γίνεται θεατής της ιδιωτικής στιγμής μίας εργαζόμενης σε γραφείο της Ν. Υόρκης. Απεικονίζει την κομψή γυναίκα να στέκεται μπροστά στο ισόγειο παράθυρο του γραφείου, κρατώντας ένα χαρτί. Είναι βράδυ. Σαράντα χρόνια μετά τον πρώτο πίνακα με θέμα το γραφείο το βράδυ, ο ηλιωμένος Hopper (είναι πια ογδόντα χρονών) συνεχίζει να γοητευέται από τις αινιγματικές εργαζόμενες γυναίκες στο ημίφως των γραφείων…

Edward Hopper, Γραφείο στη Ν. Υόρκη. 1962. Montgomery Μουσείο Καλών Τεχνών. Alabama.

http://www.walkerart.org/collections/artworks/office-at-night

http://www.edwardhopper.net/office-at-night.jsp

http://www.museothyssen.org/en/thyssen/ficha_obra/1059

http://www.metmuseum.org/collection/the-collection-online/search/487695?rpp=30&pg=1&ft=Edward+Hopper&pos=5

http://www.moma.org/collection/object.php?object_id=79616

www.pafa.org/museum/The-Collection-Greenfield-American-Art-Resource/Tour-the-Collection/Category/Collection-Detail/985/mkey--1216/

 http://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=16431&size=large

http://collection.mmfa.org/OBJ?sid=62&rec=87&page=87 Montgomery Museum of Fine Arts Alabama

http://www.museumsyndicate.com/item.php?item=6537

http://www.museumsyndicate.com/item.php?item=9794

http://www.museumsyndicate.com/item.php?item=6534

http://www.museumsyndicate.com/item.php?item=9759

http://www.museumsyndicate.com/item.php?item=9772 https://www.neuberger.org

Kώστας Καρυωτάκης, Ένα ξερό δαφνόφυλλο

   Κώστας Καρυωτάκης, {Ένα ξερό δαφνόφυλλο}

   Ξαναδιαβάζω τα ποιήματα της συλλογής του Κώστα Καρυωτάκη "Ελεγεία και Σάτιρες"  (1927) και σταματώ για ακόμη μια φορά στο άτιτλο ποίημα που ο πρώτος του στίχος αρχίζει με τη φράση "ένα ξερό δαφνόφυλλο…" Στο ποίημα αυτό, όπως και στα άλλα ποιήματα της συλλογής, αφομοιώνονται δημιουργικά στοιχεία του "ρεαλιστικού" ρεύματος του γαλλικού συμβολισμού. Με γλώσσα καθημερινή και χαμηλόφωνη το ποιητικό υποκείμενο απευθύνεται στο "εσύ" και συνομιλεί με τον εαυτό του. Η παράδοξη ως προς τη σύλληψη εικόνα του "ξερού δαφνόφυλλου" και η νεορομαντική παρομοίωση του "δέντρου χωρίς φύλλωμα" ενός χειμωνιάτικου τοπίου αποπνέουν απόλυτα μελαγχολική διάθεση και εκφράζουν τη διάψευση ονείρων και προσδοκιών, τη ματαίωση, τη φθορά και το θάνατο. Ο ποιητής, "απογυμνωμένος" από κάθε πρόσχημα του βίου του, αισθάνεται τη ματαιότητα κάθε προσπάθειας και απόπειρας και αποδέχεται την ήττα και το τέλος. Με το βλέμμα στο παρελθόν, θεατής της ζωής του, θα γελάσει ήρεμα...

Gustave Caillebotte, Άνδρας μπροστά στο παράθυρο. 1875. Ιδιωτική Συλλογή.

Ένα ξερό δαφνόφυλλο την ώρα αυτή θα πέσει,
το πρόσχημα του βίου σου, και θ' απογυμνωθείς.
Με δέντρο δίχως φύλλωμα θα παραμοιωθείς
που το χειμώνα απάντησε στου δρόμου εκεί τη μέση.

Κι αφού πια τότε θα' ναι αργά νέες χίμαιρες να πλάσεις
ή ακόμη μια επιπόλαιη και συμβατική χαρά,
θ' ανοίξεις το παράθυρο για τελευταία φορά,
κι όλη τη ζωή κοιτάζοντας, ήρεμα θα γελάσεις.

Gustave Caillebotte, Άνδρας στο μπαλκόνι. Boulevard Houssmann. 1880. Ιδιωτική Συλλογή.

   Η ποιητική συλλογή "Ελεγεία και Σάτιρες" είναι η τελευταία συλλογή ποιημάτων του Καρυωτάκη και θεωρείται η αρτιότερή του. Στοιχεία νεοσυμβολισμού συνδυασμένα με "σκληρή" γλώσσα ρεαλισμού, ειρωνική διάθεση και αυτοσαρκασμό.

http://en.wikipedia.org/wiki/Gustave_Caillebotte
http://www.christies.com/lotfinder/lot/gustave-caillebotte-lhomme-au-balcon-boulevard-haussmann-1780587-details.aspx
sers.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kwstas_karywtakhs/03_home.htm

Κυριακή Πρωί. Πίνακες ζωγραφικής με κυριακάτικα πρωινά

Κυριακή Πρωί. 

   Σήμερα είναι ένα ήσυχο Κυριακάτικο πρωινό. Καθώς μοιράζομαι στιγμές ραστώνης και γαλήνης, θυμάμαι εικόνες από Κυριακάτικα πρωινά σε πίνακες ζωγραφικής. Είναι σκηνές από την καθημερινή ζωή άλλων εποχών και άλλων συνθηκών.
   Ο Αμερικανός ζωγράφος Asher Brown Durand ζωγραφίζει μία σκηνή από την ύπαιθρο. Ένα ζευγάρι, ντυμένο μάλλον με τα γιορτικά του, βγαίνει από την αυλή της αγροτικής κατοικίας και ετοιμάζεται να οδεύσει προς την εκκλησία του χωριού που διακρίνεται στο βάθος του χωματόδρομου. Στην αυλή του σπιτιού φαίνονται να ακολουθούν και άλλες μορφές. Στο δρόμο βλέπουμε να προπορεύεται προς την εκκλησία η φιγούρα ενός άνδρα με μπαστούνι.

Asher Brown Durand, Κυριακή Πρωί. 1839. Μουσείο της Ιστορικής Κοινότητας της Ν. Υόρκης (Νew York History Society Museum).

   Κυριακάτικο πρωινό στο σπίτι μιας μέσης αμερικανικής οικογένειας, μάλλον στην αγροτική ύπαιθρο λίγο μετά από τον Εμφύλιο Πόλεμο. Τα μέλη της οικογένειας κάθονται μπροστά από το μεγάλο τζάκι και γύρω από έναν ηλικειωμένο άνδρα (είναι μάλλον ο παππούς) που διαβάζει χωρία από την Αγία Βίβλο. Βλέπουμε πίσω δεξιά μία κυρία μεγάλης ηλικίας (είναι προφανώς η γιαγιά), δύο ζευγάρια νεότερης ηλικίας (ο ένας άνδρας έχει γυρισμένη την πλάτη στο κοινό). Από τις δύο νεότερες γυναίκες η μία κρατά ένα μωρό στην αγκαλιά της, ενώ στην άκρη δεξιά διακρίνουμε δύο παιδάκια που μιλάνε μεταξύ τους και μάλλον δεν προσέχουν την ανάγνωση του παππού.

Jonshon Eastman,  Κυριακή Πρωί. 1866. Μουσείο της Ιστορικής Κοινότητας της Ν. Υόρκης (Νew York History Society Museum).

   Ο Βρετανός ζωγράφος της Βικτωριανής εποχής Edmund Blair Leighton απεικονίζει αριστοτεχνικά μία κυριακάτικη σκηνή στο δρόμο ενός χωριού ή μιας κωμόπολης της αγγλικής υπαίθρου. Η κυριακάτικη ημέρα είναι υγρή. Βρέχει. Ένα κομψό καλοντυμένο ζευγάρι κάνει βόλτα υπό τα αδιάκριτα βλέμματα των περαστικών. Ο κύριος κρατά με ευγένεια την ομπρέλα για να μη βραχεί η κοπέλα. Πίσω από το ζευγάρι ακολουθεί, χωρίς ομπρέλα, μία ηλικιωμένη γυναίκα που είναι μάλλον η συνοδός της κοπέλας. Δύο νεαρές γυναίκες κοιτάζουν με περιέργεια το ζευγάρι. Προφανώς το ζευγάρι δεν έχει ακόμα παντρευτεί, για αυτό η κοπέλα συνοδεύεται. Για αυτό, επίσης, προκαλεί το ενδιαφέρον της μικρής κλειστής κοινωνίας.

Edmund Blair Leighton, Ένα υγρό κυριακάτικο πρωινό. 1896. Ιδιωτική Συλλογή.

   Κυριακή πρωί στο δρόμο μιας γειτονιάς μεταναστών στη Ν. Υόρκη στις αρχές του 20ού αιώνα. Μικροί και μεγάλοι με τα "καλά" τους ρούχα κάνουν βόλτα, μπορεί να γυρίζουν από την εκκλησία…παιδάκια παίζουν στο δρόμο, στο πεζοδρόμιο κάθονται γυναίκες με ενδυμασίες από τις χώρες της καταγωγής τους. Βλέπουμε φιγούρες να χαζεύουν από τα παράθυρα…και μπουγάδες ρούχων απλωμένες…

Jerome Myers, Κυριακή Πρωί. 1907. Memorial Art Gallery του Πανεπιστημίου του Rochester.

…Και τέλος ο πίνακας "Κυριακή νωρίς το πρωί" του αγαπημένου μου ζωγράφου Edward Hopper. Αρχές της δεκαετίας του 1930 στην 5η Λεωφόρο της Ν. Υόρκης. Βλέπουμε δυώροφα κτίρια, στο εισόγειο των οποίων στεγάζονται μικρά καταστήματα. Ηρεμία και γαλήνη επικρατούν στον πολυσύχναστο κεντρικό δρόμο της Ν. Υόρκης. Οι υπέροχες φωτοσκιάσεις στο κτίριο και στο δρόμο δημιουργούν ονειρική ατμόσφαιρα σ' έναν πίνακα που χαρακτηρίζεται από φωτορεαλισμό. Τελικά ο φωτορεαλισμός μπορεί να "μεταμορφώνει" την πραγματικότητα σε όνειρο…και νωρίς την Κυριακή το πρωί όλα είναι ακόμα "όνειρο".

Edward Hopper,  Κυριακή Νωρίς το Πρωί. 1930. Μουσείο Τέχνης του Whitney στη Ν. Υόρκη.

http://www.nyhistory.org/exhibit/sunday-morning

http://www.nyhistory.org/exhibit/sunday-morning-0

http://www.nyhistory.org/node/63048

http://www.artmagick.com/pictures/picture.aspx?id=7972

http://magart.rochester.edu/Obj3891?sid=18650&x=566797

http://whitney.org/Collection/EdwardHopper

Carl Vilhelm Holsøe. Γυναίκες δίπλα στο παράθυρο

Γυναίκες δίπλα στο παράθυρο. Πίνακες του Carl Vilhelm Hοlsøe

   Αγαπώ ιδιαίτερα την ποιητική, σχεδόν ονειρική ατμόσφαιρα των έργων του Δανού ζωγράφου Carl Vilhelm Hοlsøe (1863-1935). Οι πίνακες του Hοlsøe απεικονίζουν σκηνές σε κλειστούς εσωτερικούς χώρους, σε "σιωπηλά" δωμάτια σπιτιών όπου συνήθως τοποθετεί την παρουσία μίας μυστηριώδους και αινιγματικής γυναικείας μορφής που τις περισσότερες φορές είναι η σύζυγός του. Η γυναίκα "φωτίζεται" από τις ακτίνες του φωτός που διεισδύουν στο χώρο μέσω των παραθύρων και συνήθως δεν βλέπουμε το πρόσωπό της. 
    O Hοlsøe σπούδασε ζωγραφική στη Βασιλική Ακαδημία της Κοπεγχάγης την περίοδο 1882-84 και στη συνέχεια μαθήτευσε δίπλα στον διακεκριμένο Δανό ζωγράφο Peder Severin Kroyer (1851-1909). Οι απεικονίσεις σκηνών από εσωτερικά δωματίων ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς στα τέλη του 19ου αιώνα στη Δανία. Ο Δανός ζωγράφος  Vilhelm Hammershoi (1864-1916), επίσης, συνήθιζε να ζωγραφίζει παρόμοια θέματα (Για έργα του Hammershoi που επίσης μου αρέσουν πολύ, βλ παλιότερες αναρτήσεις http://annagelopoulou.blogspot.gr/search/label/Vilhelm%20Hammershoi).
  Τα έργα του Hοlsøe, όπως και του Hammershoi, αγαπήθηκαν ιδιαίτερα στη Σκανδιναβία, αλλά και στην υπόλοιπη κυρίως Δυτική και Κεντρική Ευρώπη. Βραβεύτηκε με τιμητική διάκριση στην Παγκόσμια Έκθεση στο Παρίσι το 1889 και στην Έκθεση του Μονάχου του 1891. Έργα του σήμερα μπορούμε να δούμε σε μουσεία στη Δανία και στο Μόναχο. Ωστόσο, τα περισσότερα βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, ενώ υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τους πίνακες του στις Δημοπρασίες έργων τέχνης.

     Σας παρουσιάζω μία επιλογή από τα έργα του Hοlsøe. Εσωτερικά δωματίων, των οποίων η διακόσμηση και η επίπλωση αποδίδεται με ρεαλισμό, με μια γυναίκα να κάθεται δίπλα στο παράθυρο. Συνήθως βυθισμένη στις σκέψεις της ρεμβάζει ή ονειροπολεί, μπορεί να διαβάζει ένα βιβλίο ή ένα γράμμα, να κεντάει ή να καθρεφτίζεται στον καθρέπτη. Γλυκύτατη μελαγχολία αποπνέει από αυτά τα δωμάτια που μοιάζουν απόμακρα από τον θορυβώδη έξω κόσμο.

 Carl Holsøe, Γυναίκα στο εσωτερικό δωματίου.

Carl Holsøe, Γυναίκα στο παράθυρο. Ιδιωτική Συλλογή.

Carl Holsøe, Η γυναίκα του ζωγράφου κάθεται δίπλα στο παράθυρο.

Carl Holsøe, Γυναίκα που διαβάζει στο πρωινό φως.

Carl Holsøe, Αντανακλάσεις.

Carl Holsøe, Η αναγνώστρια.

Carl Holsøe, Γυναίκα που κάθεται δίπλα στο παράθυρο.

Carl Holsøe, Γυναίκα που κάθεται δίπλα σε ηλιόλουστο παράθυρο.

Carl Holsøe, Γυναίκα σε εσωτερικό με καθρέπτη.

Carl Holsøe, Γυναίκα με πανέρι φρούτα. Γύρω στα 1900. Thyssen Bornemisza.

 Carl Holsøe, Γυναίκα σε εσωτερικό δίπλα στο παράθυρο.

Carl Holsøe, Γυναίκα που κοιτάει σε καθρέπτη δίπλα σε πόρτα.

Carl Holsøe,  Γυναίκα που κάθεται στο τραπέζι δίπλα σε παράθυρο.

 Carl Holsøe, Εσωτερικό με γυναίκα που κάθεται στο παράθυρο του φωτεινού δωματίου.

Carl Holsøe, Σκηνή εσωτερικού δωματίου με γυναίκα που κάθεται μπροστά σε παράθυρο και κεντάει. 

http://www.artnet.com/artists/carl-vilhelm-holsoe/past-auction-results

http://www.macconnal-mason.com/Carl-Vilhelm-Holsøe-1863-1935-Interior-with-Woman-the-Window-DesktopDefault.aspx?tabid=6&tabindex=5&objectid=193655

http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/lot.23.lotnum.html/2012/c19th-european-paintings-inc-greek-l12102

http://www.artrenewal.org/pages/artist.php?artistid=896

http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=746

http://ww.bhandl.co.uk/knowledge/article/carl-wilhelm-holsoe-1863-1935.aspx

Γυναίκες στον κήπο. Τάσος Λειβαδίτης, Παράδοξα απογεύματα και στους Κήπους του Λουξεμβούργου του Charles Courtney Curran

Τάσου Λειβαδίτη, Παράδοξα απογεύματα

Μια γυναίκα καθόταν σ' ένα παγκάκι στο πάρκο ολομό-

ναχη

κρατούσε μιαν ομπρέλα, δεν είχε πού να πάει,

ώσπου σηκώθηκε και με αργά, αβέβαια βήματα

ανέβηκε στον ουρανό.

   To ποιηματάκι του Τάσου Λειβαδίτη μου θύμισε τον πίνακα του Curran. Κάθεται μόνη σε μια γωνιά των πολυσύχναστων κήπων του Λουξεμβούργου. Δίπλα της διακρίνεται η ομπρέλα. Ταΐζει τα πουλάκια. Σε λίγο θα σηκωθεί "και με αργά, αβέβαια βήματα" θα ανεβεί στον ουρανό.

Charles Courtney Curran, Στους κήπους του Λουξεμβούργου. 1889. Ιδιωτική Συλλογή.

n.wikipedia.org/wiki/Charles_Courtney_Curran#mediaviewer/File:Charles_Courtney_Curran_-_Dans_le_Jardin_du_Luxembourg_(1889).jpg

Αφιέρωμα στο Πολυτεχνείο. Λίγα λόγια για τον Αλέκο Παναγούλη και η Ανάκριση του Τίτου Πατρίκιου

Η Ανάκριση

    Αναρωτήθηκα πολύ για το αν έπρεπε να κάνω μία "επετειακή ανάρτηση" ως αφιέρωμα στο Πολυτεχνείο, αφού έχουν περάσει πια 41 χρόνια από την 17η Νοεμβρίου του 1973. Σκέφτομαι ότι  σαράντα  χρόνια από τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1973 είναι πολλά. Τόσα χρόνια μας χώριζαν κάποιους από εμάς, όταν ήμαστε μαθητές, από την έναρξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και την Κατοχή. Θέλω να πω, δηλαδή, ότι για τους μαθητές μας τα χρόνια της Δικτατορίας (1967-1974) και το Πολυτεχνείο ανήκουν πια στην ιστορία, είναι γεγονότα "μακρινά", που καταγράφονται στα σχολικά βιβλία της ιστορίας. Ό,τι γράφεται στο βιβλίο της ιστορίας γίνεται "μακρινό", σχεδόν "άπιαστο" και "ξένο", βρίσκεται σε απόσταση.

    Τελικά, αποφάσισα να μην μιλήσω για το ίδιο το Πολυτεχνείο (αρκετή είναι, άλλωστε, η μυθοποίησή του), αλλά να πω λίγα λόγια για κάποιον που δεν φοβήθηκε να αγωνισθεί εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος, κάποιου που δεν φοβήθηκε να αντισταθεί εναντίον της δικτατορίας, κάποιου που υπήρξε πράγματι αγωνιστής, του Αλέκου Παναγούλη (1939-1976). Ποιος θυμάται ότι Νοέμβριο δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο ο Παναγούλης;

       

Φωτογραφία από τη δίκη του Αλέκου Παναγούλη στο στρατοδικείο. Δεύτερος από αριστερά ο Παναγούλης σηκώνει τη γροθιά του. Νοέμβριος του 1968.

   Στις 3 Νοεμβρίου του 1968 ξεκίνησε η δίκη του Αλέκου Παναγούλη στο στρατοδικείο. Μαζί του δικάστηκαν και άλλα μέλη της αντιστασιακής ομάδας στην οποία ανήκε. Ο Παναγούλης και οι σύντροφοι του δικάστηκαν για την ανεπιτυχή απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Γ. Παπαδόπουλου, ισχυρού άνδρα της στρατιωτικής χούντας. Η επιχείρηση σχεδιάστηκε και οργανώθηκε από την αντιστασιακή οργάνωση "Ελληνική Αντίσταση", μέλος της οποίας ήταν ο Παναγούλης. Ο Παναγούλης αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Παπαδόπουλο στις 13 Αυγούστου 1968, συνελήφθη και φυλακίστηκε. Στους τρεις μήνες που μεσολάβησαν από τη σύλληψή του έως τη δίκη του τον Νοέμβριο, υποβλήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια από την Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία (ΕΣΑ), τα οποία αντιμετώπισε με αξιοσημείωτο σθένος και απαράμιλλη ψυχική δύναμη.

Φωτογραφία από τη δίκη του Αλέκου Παναγούλη. Νοέμβριος του 1968.

   Στις 17 Νοεμβρίου του 1968 καταδικάστηκε σε θάνατο δις και μεταφέρθηκε στις φυλακές της Αίγινας και αργότερα του Μπογιατίου όπου και πάλι βασανίστηκε. Ενδεικτική της μεγάλης ψυχικής δύναμης και του ηρωικού θάρρους του Παναγούλη, είναι η άρνησή του να υποβάλει αίτηση χάριτος. Βέβαια, η χούντα δεν προχώρησε στην εκτέλεσή του, λόγω της διεθνούς κατακραυγής.

Φωτογραφία από την κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου. Νοέμβριος του 1968. Στις 3 Νοεμβρίου, τη μέρα που αρχίζει η δίκη του Παναγούλη και των συντρόφων του, γίνεται η κηδεία του γνωστού Έλληνα πολιτικού, ηγέτη του κόμματος "Ένωση Κέντρου" και πρώην πρωθυπουργού. Μεγάλο πλήθος ακολουθεί τη σωρό του και βρίσκει την ευκαιρία να διαδηλώσει εναντίον της δικτατορίας.

Φωτογραφία από τη νέα σύλληψη του Παναγούλη στις 9 Ιουνίου του 1969. Ο Παναγούλης εμφανώς καταπονημένος, αγωνίζεται να πολεμήσει τον φόβο του για ό,τι θα ακολουθούσε.

   Ο Παναγούλης τη νύχτα της 5ης προς 6ης Ιουνίου, με τη συνδρομή του δεσμοφύλακά του, απέδρασε από τις φυλακές του Μπογιατίου όπου είχε μεταφερθεί καταδικασμένος σε θάνατο για την απόπειρα της δολοφονίας εναντίον του Παπαδόπουλου. Συλλαμβάνεται, όμως, εκ νέου στις 9 Ιουνίου και φυσικά για ακόμη μια φορά υπόκειται σε βασανιστήρια.

   Η αντίσταση του Παναγούλη και το ψυχικό σθένος με το οποίο αντιμετώπισε τον φόβο που καταλαμβάνει όλους μπροστά στους βασανιστές τους, μου θύμισε ένα ποίημα του αγαπημένου μου ποιητή, του Τίτου Πατρίκιου.

Τίτος Πατρίκιος, Η ανάκριση

Εκείνος που μ' ανέκρινε

ήξερε πως φοβόμουν

μα δεν του αρκούσε

ήθελε να με κάνει

κι άλλο να φοβηθώ

αυτό ήταν το λάθος του

γιατί είχα φτάσει πια

εκεί που τελειώνει ο φόβος.

Δεν του απάντησα σε τίποτα

έχει κι ο φόβος τα όριά του

όμως αυτό δεν το ήξερε

όπως δεν το ήξερα κι εγώ

αργότερα το κατάλαβα

πόσο φοβόταν κι εκείνος

όχι μονάχα που τα πράγματα

μπορούσαν κάποτε ν' αλλάξουν

αλλά και για τα όσα θά'βρισκε

αργά γυρίζοντας στο σπίτι του.

(βλ. Τίτος Πατρίκιος, Η αντίσταση των γεγονότων, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 2000, σ. 23).

   Σκέφτομαι ότι ο μεγαλύτερος φόβος είναι ο ίδιος ο φόβος του φόβου. Η απειλή του φόβου είναι χαρακτηριστικό των δικτατορικών καθεστώτων και του δημοκρατικού ελλείμματος. Αυτοί που φοβούνται είναι πιο εύκολο να σκύψουν και να υποταχθούν.

Τέσσερα χρόνια μετά τη δίκη και την καταδίκη του Αλέκου Παναγούλη. Ο φόβος βγήκε στους δρόμους της Αθήνας. Το βράδυ της 16ης προς την 17η Νοεμβρίου του 1973 τα στρατιωτικά τανκς κατεβαίνουν την οδό Πατησίων για να εκφοβίσουν αυτούς που είχαν κλεισθεί στο Πολυτεχνείο.

Στις τρεις το πρωί της 17ης Νοεμβρίου 1973 το τανκ ετοιμάζεται να ρίξει την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου. Οι φοιτητές πίσω από την πύλη απλώνουν τα χέρια προς τους ένοπλους και φωνάζουν "είμαστε άοπλοι". Ποιοι φοβούνται εκείνη τη στιγμή; Οι ένοπλοι στρατιώτες ή οι άοπλοι του Πολυτεχνείου; Σε λίγο το τανκ θα ρίξει την πύλη...

Για τις φωτογραφίες, βλ. Μιχάλης Ν. Κατσιγέρας, Ελλάδα 20ός αιώνας. Οι φωτογραφίες, Πρόλογος Αντώνης Καρκαγιάννης, Αθήνα, εκδ. Ποταμός, 2001.

http://www.tovima.gr/vimamen/guys/article/?aid=431513

Το ρόδι στη ζωγραφική. Πίνακες ζωγραφικής με θέμα το ρόδι.

Ρόδι και ζωγραφική

   Επειδή είναι η εποχή των ροδιών...και επειδή αγαπώ ιδιαίτερα τα ρόδια, ιδού μία επιλογή από έργα ζωγραφικής με θέμα το ρόδι. Αρχίζω με δύο "νεκρές φύσεις" που απεικονίζουν ρόδια από δύο πολύ σημαντικούς ζωγράφους της νεότερης ελληνικής τέχνης, τον Γιώργο Ιακωβίδη και τον Θεόφραστο Τριανταφυλλίδη.

Γιώργος Ιακωβίδης, Ρόδια. 1920-1932. Εθνική Πινακοθήκη.

Ρεαλιστικά τα ρόδια του Ιακωβίδη και σχεδόν εξπρεσιονιστικό το ρόδι του Τριανταφυλλίδη.

Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης, Ρόδι. 1920-1925. Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας. Μουσείο 

Κατσίγρα.

Gustave Gurbet, Νεκρή Φύση με ρόδια και μήλα. 1871-72. Εθνική Πινακοθήκη. Λονδίνο.

   Εμβληματικός πίνακας του Προραφαηλίτη ζωγράφου Dante Gabriel Rossetti με τη γνωστή αινιγματική γυναικεία μορφή που συναντάμε σε πολλά έργα του. Εδώ απεικονίζει τη ρωμαϊκή θεότητα Προσερπίνη (ταυτίζεται με την Περσεφόνη) να κρατά ένα ρόδι.

D. Gabriel Rossetti, Προσερπίνη. 1874. Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο.

W. Bouguereau, Κορίτσι με ρόδι. 1875. Ιδιωτική Συλλογή.

   Σύμβολο της αφθονίας, του πλούτου, τη γονιμότητας και της αιωνιότητας θεωρείται ο καρπός του ροδιού, αλλά και του θανάτου και του κάτω κόσμου.

    Στην Αναγέννηση συναντάμε απεικονίσεις με μαντόνες και ρόδια.

   

S. Botticelli, Η madona του ροδιού. 1487. Πινακοθήκη Ουφίτσι. Φλωρεντία.

Leonardo Credi, Η μαντόνα και το παιδί με το ρόδι. 1475-1480. National Gallery of Art. Ουάσινγκτον.

http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=63280

http://www.larissa-katsigras-gallery.gr/gallery/el/work/to-rodi/from/digitallibrary
http://www.virtualuffizi.com/madonna-of-the-pomegranate.html
https://www.nga.gov/collection/gallery/gg7/gg7-41680.html
http://www.tate.org.uk/art/artworks/rossetti-proserpine-n05064
http://www.nationalgallery.org.uk/paintings/gustave-courbet-still-life-with-apples-and-a-pomegranate

Φθινοπωρινά φύλλα. Πίνακες ζωγραφικής

Φθινοπωρινά Φύλλα. Πίνακες ζωγραφικής

...Καθώς το Φθινόπωρο βαδίζει προς το τέλος του, όλο και περισσότερα πέφτουν και συσσωρεύονται στο έδαφος τα  φύλλα των δένδρων. Για αυτό, ιδού κάποιοι πίνακες ζωγραφικής με θέμα τα φθινοπωρινά φύλλα. Ξεκινώ με τον εμβληματικό πίνακα του Προραφαηλίτη Βρετανού ζωγράφου S. John Everett Millais με τίτλο Φθινοπωρινά φύλλα.

Sir J. Everett Millais, Φθινοπωρινά φύλλα. 1856. Machester Art Gallery.

Τρία παιδάκια μαζεύουν φθινοπωρινά φύλλα στην εξοχή.

 John George Brown, Μαζεύοντας φθινοπωρινά φύλλα. 1875. Ιδιωτική Συλλογή.

Στους δύο παρακάτω πίνακες του Winslow Homer ένα αγόρι και μια νεαρή γυναίκα μαζεύουν φθινοπωρινά φύλλα.

Winslow Homer, Maζεύοντας φθινοπωρινά φύλλα. 1877. Cooperhewit Συλλογή. Smithsonian Design Museum.

W. Homer, Φθινόπωρο. 1877. National Gallery of Art. Ουάσινγκτον.

   Δύο υπέροχοι πίνακες του V. Van Gogh με φθινοπωρινά φύλλα που πέφτουν...

V. Van Gogh, Φθινοπωρινά φύλλα που πέφτουν. 1888. Ιδιωτική Συλλογή.

V. Van Gogh, Φθινοπωρινά φύλλα που πέφτουν. 1888. Kroller Muller Mουσείο. Otterlo.

J. Mcentee (1828-1891), Μαζεύοντας φθινοπωρινά φύλλα. Ιδιωτική Συλλογή.

Th. Lloyd, Φθινοπωρινά φύλλα. 1895. Ιδιωτική Συλλογή.

Tom Scott,  Φθινοπωρινά φύλλα. 1902. Ιδιωτική Συλλογή.

Hans Brendekilde, Μονοπάτι του δάσους το Φθινόπωρο. 1902. 

J. Singer Sargent, Φθινοπωρινά φύλλα. 1913. Εθνική Πινακοθήκη της Victoria. Μελβούρνη.

G. Cartlidge, Καίγοντας φθινοπωρινά φύλλα. 1902. Pottery Museum and Art Gallery.

http://www.ngv.vic.gov.au/col/work/4336

https://collection.cooperhewitt.org/objects/18189301/

http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/burning-autumn-leaves-18464

http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/burning-autumn-leaves-18464

http://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=44310

http://www.nga.gov/content/ngaweb/Collection/art-object-page.66420.html

http://www.magnoliabox.com/art/376384/Autumn-Leaves-1895-wc-on-paper

http://www.artmagick.com/pictures/picture.aspx?id=10911&name=autumn-leaves

http://en.wikipedia.org/wiki/Falling_Autumn_Leaves

http://www.artnet.com/artists/jervis-mcentee/gathering-autumn-leaves-uVQNYDKeSEyQlaL2PiQBIg2

http://bertc.com/subfive/g211/brendekilde.htm

Βλ. επίσης http://annagelopoulou.blogspot.gr/2011/10/blog-post_03.html
http://annagelopoulou.blogspot.gr/2011/11/j-everett-millais.html