Ποιήματα για την Ανοιξη: Κική Δημουλά, Ουτοπίες

Eπειδή ακόμα είναι Μάρτιος και επειδή σήμερα το βράδυ έβρεξε, σκέφτηκα ένα ποίημα της Κικής Δημουλά που έχει και Μάρτιο και Άνοιξη και βροχή και πολλά άλλα...

Κική Δημουλά, Ουτοπίες

Καθ' οδόν

(7 και 30 πρωινή προς εργασίαν)

συναντώ τον Μάρτιο

ευδιάθετον,

υπαινιγμών πλήρη

περί ανοίξεως και λοιπά.

Αναβάλλω την υπόστασή μου,

ανακόπτω τη σύμβασή μου

με το χειμώνα,

και διασπείρομαι σε χώμα.

Μια μικρή γη φυσική συντελούμαι,

ξαπλωμένη, απλωμένη

απέναντι στο

καθ' όλα σύμφωνο

σύμπαν.

Φυτεύομαι άνθη,

ανθίζω συναισθήματα,

και είμαι πολύ καλά

εις άπλετον προορισμόν

και τοποθέτησιν.

"Απαγορεύεται η άνοιξις!"

ξάφνου μια πινακίδα-σύννεφο

απειλεί. Αμέσως

μια βροχή άρχισε κι έλεγε

εις βάρος της ανοίξεως

και εις βάρος μου,

ένας δύσθυμος άνεμος

μου κατάσχει τα άνθη,

μου κατάσχει τα συναισθήματα

και μ' οδηγεί στο Γραφείο.

Παράβασις, λοιπόν, βαρεία,

και μάλιστα καθ' οδόν,

από κυρία σχεδόν ώριμη,

με οικογενειακές υποχρεώσεις,

και πολυετή θητείαν

εις Δημοσίαν θέσιν

και χειμώνες.

Από την ποιητική συλλογή "Ερήμην" (1958).

J. Sloan, Ανοιξιάτικη βροχή. Ν. Υόρκη. 1912. Delaware Μουσείο Τέχνης.

http://www.delart.org/collections/john-sloan/spring-rain/

Προραφαηλίτες ζωγράφοι και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Ένας πίνακας του Arthur Huges

Arthur Hughes, Ο Ευαγγελισμός

    Σας παρουσιάζω ακόμα μία Προραφαηλιτική απεικόνιση του Ευαγγελισμού της Μαρίας. O Arthur Hughes (1832-1915) με εμφανείς τις επιρροές από την πρώιμη Αναγέννηση απεικονίζει σε ονειρική ατμόσφαιρα την επίσκεψη του Άγγελου του Κυρίου στη νεαρή Μαρία. Η αέρινη, πραγματικά αιθέρια μορφή του Άγγελου, που περιβάλλεται μ' ένα λευκό μανδύα, κυριαρχεί στο έργο. Η γλυκιά Μαρία έχει σκύψει ελαφρά μπροστά του. Φορά ένα μοβ μεσαιωνικό φόρεμα και έχει σκεπάσει τα μαλλιά και το πρόσωπό της μ' ένα διάφανο πέπλο. Οι δύο μορφές στέκονται στο ενδιάμεσο ενός κλειστού και ανοιχτού χώρου, στη γοτθικού τύπου θύρα του δωματίου. Έξω από το δωμάτιο βλέπουμε έναν ολοπράσινο κήπο, τα φυτά του οποίου εισέρχονται στο χώρο μέσω μιας κληματαριάς, σύμβολο της Θεϊκής ευλογίας.  Διακρίνονται, επίσης, μωβ και κυρίως λευκοί κρίνοι που συμβολίζουν την αγνότητα της Μαρίας. Σύμβολο της Θεϊκής παρουσίας είναι και το μεγάλο κεραμικό δοχείο για κρασί που βρίσκεται ακουμπισμένο στην άκρη αριστερά.

Arthur Hughes, Ο Ευαγγελισμός. 1857-58. Μουσεία και Πινακοθήκη του Birmingham.

Ένα χρόνο νωρίτερα ο Hughes είχε ζωγραφίσει το πιο γνωστό του έργο, τον Απρίλη-Έρωτα. Τα κοινά στοιχεία των δύο έργων είναι φανερά και κυρίως η κοινή ονειρική, ποιητική ατμόσφαιρα. 

Arthur Hughes, Απρίλης Έρωτας. 1856-57. Τέιτ Βρετανική Πινακοθήκη (Tate Britain). Λονδίνο.

http://www.preraphaelites.org/the-collection/1892P1/the-annunciation/
https://www.tate.org.uk/art/artworks/hughes-april-love-n02476

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στους Προραφαηλίτες ζωγράφους. Ένας πίνακας του Dante Gabriel Rossetti

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Ecce ancilla domini του Dante Gabriel Rossetti

   Επιστρέφω στους αγαπημένους μου Προραφαηλίτες για να σας παρουσιάσω έναν πίνακα του κύριου εκπροσώπου του κινήματος των Προραφαηλιτικού κινήματος, του Dante Gabriel Rossetti, με θέμα τη σκηνή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. "Ecce ancilla domini" ("Eίμαι ο υπηρέτης του Κυρίου") ονομάζεται ο πίνακας και απεικονίζει τον Άγγελο του Κυρίου, τον Γαβριήλ, να προσφέρει στη Μαρία το λευκό κρίνο. Η απεικόνιση του Ευαγγελισμού διαφέρει από τις παραδοσιακές απεικονίσεις της σκηνής. Συνήθως η Μαρία απεικονίζεται να δέχεται την επίσκεψη καθισμένη και ενώ διαβάζει.  Η Μαρία δέχεται την αιφνίδια επίσκεψη του Αγγέλου και τη θεία αναγγελία στο υπνοδωμάτιο της. Φαίνεται να έχει ξυπνήσει και να  ανασηκώνεται στο κρεβάτι της. Η απρόσμενη εμφάνιση του Αγγέλου έχει διαταράξει το γαλήνιο ύπνο της αγνής κοπέλας που επιλέχθηκε από το Θεό να γίνει η μητέρα του Θεανθρώπου. Το λευκό χρώμα, σύμβολο της αγνότητας, κυριαρχεί. Λευκοφορεμένος ο Άγγελος, λευκοφορεμένη η Μαρία, λευκός ο τοίχος, λευκά τα σεντόνια του κρεβατιού, λευκό το άνθος…Εάν είσθε προσεκτικοί παρατηρητές, μπορείτε να διακρίνετε και ένα μικρό λευκό περιστέρι, σύμβολο του αγγελιοφόρου, να πετάει μπροστά από τον Άγγελο. Το γαλάζιο παραπέτασμα και το κόκκινο έπιπλο, μαζί με τα ξανθά μαλλιά και τα φωτοστέφανα των προσώπων, χρωματίζουν τη λευκότητα. 

  Οι επιρροές από την Πρώιμη Αναγέννηση, κύριο χαρακτηριστικό των Προραφαηλιτών, και κυρίως από τον Botticelli και τον Fra Angelico είναι εμφανείς.

D. G. Rossetti, Ecce Ancilla Domini (Eίμαι ο υπηρέτης του Κυρίου) ή O Eυαγγελισμός της Θεοτόκου. 1849-50. Tate Britain. Λονδίνο.

  Σας παρουσιάζω και ακόμα έναν πίνακα του Rossetti με θέμα μία σκηνή καθημερινότητας από τη ζωή της Παναγίας. Η Μαρία απεικονίζεται ως νεαρή κοπέλα να υφαίνει στο αργαλειό. Δίπλα της κάθεται και την βοηθά η μητέρα της, η Άννα, ενώ στο βάθος ο πατέρας της, ο Ιωακείμ, ασχολείται με την κληματαριά. Ένα μικρό αγγελάκι με κόκκινα φτερά στέκεται δίπλα σε ογκώδη βιβλία και παρακολουθεί τις δύο γυναίκες να υφαίνουν. Βλέπουμε επίσης ένα λευκό περιστέρι να κάθεται στο κλαδί. Πάνω στα βιβλία έχουν τοποθετήσει μία γλάστρα με κρίνο, που συμβολίζει την αγνότητα της νεαρής Μαρίας και είναι προμήνυμα για τον Ευαγγελισμό.

D. G. Rossetti, Tα παιδικά χρόνια της Θεοτόκου. 1848-49. Tate Britain. Λονδίνο.

Είναι το πρώτο έργο που ολοκλήρωσε ο Rossetti και ο πρώτος πίνακας που εκτέθηκε με τα αρχικά "PRB", που σημαίνουν "Προραφαηλιτική Αδελφότητα".

http://www.tate.org.uk/art/artworks/rossetti-ecce-ancilla-domini-the-annunciation-n01210
http://www.tate.org.uk/art/artworks/rossetti-the-girlhood-of-mary-virgin-n04872

Εικόνες Ευρωπαίων ζωγράφων από την ελληνική επανάσταση. Πίνακες του Henri Decaisne

Εικόνες του Henri Decaisne για την ελληνική επανάσταση

   Mου αρέσει πολύ ο  παρακάτω πίνακας του Βέλγου ζωγράφου Henri Decaisne (1799-1852) με θέμα από την ελληνική επανάσταση. Είναι μια εικόνα αποτυχημένης στρατιωτικής επιχείρησης από την περίοδο του ελληνικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα (1821-1828). Ο χαρακτήρας του στιγμιότυπου είναι μάλλον αντιηρωικός. Άλλωστε, βρισκόμαστε στα 1826. Οι έριδες, οι διαμάχες και οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις ομάδες και τις φατρίες των επαναστατών σε συνδυασμό με την παρουσία των στρατευμάτων του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο δεν επιτρέπουν αισιόδοξη διάθεση. Έτσι, βλέπουμε μία ομάδα ηττημένων αγωνιστών στο πεδίο της μάχης. Η ρομαντική λυρική απεικόνιση της σκηνής αποπνέει έντονα μελαγχολία και θλίψη που εκφράζονται στα πρόσωπα και τη στάση των αγωνιστών. Παρά την ήττα, όμως, αυτοί παρουσιάζονται ντυμένοι με υπέροχες ενδυμασίες, στις οποίες κυριαρχεί το λευκό χρώμα της φουστανέλας. 

Henri Decaisne, Αποτυχημένη στρατιωτική επιχείρηση. 1826. Μουσείο Μπενάκη.

   Ο Βέλγος ζωγράφος, που συνήθιζε να ζωγραφίζει ιστορικά θέματα και προσωπογραφίες,   έχει απεικονίσει και άλλες σκηνές από την ελληνική επανάσταση, επηρεασμένος από την ατμόσφαιρα του Φιλελληνισμού στην Ευρώπη αλλά και από την τάση του οριενταλισμού που κυριαρχούσε ως μόδα. Ας τις δούμε...

Henri Decaisne, Ελληνίδα γυναίκα. La Roschelle. Μusée des Beaux Arts.

Henri Decaisne, Ένας Σουλιώτης αγωνιστής. 1826.

http://www.alienor.org/publications/orientalisme/romantique_1_b.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Henri_Decaisne
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Failed_Operation_Decaisne.jpg
http://www.benaki.gr/index.asp?id=1010105&lang=gr

Εικόνες με Έλληνες αγωνιστές της επανάστασης

Έλληνες αγωνιστές της επανάστασης με φουστανέλα

    Ας κάνω μία επετειακή ανάρτηση, αφού πλησιάζει η επέτειος της 25ης Μαρτίου. Είναι εικόνες, κυρίως ελαιογραφίες, που προέρχονται από την πλούσια συλλογή του Μουσείου Μπενάκη. Απεικονίζουν Έλληνες της επανάστασης με την ενδυμασία της φουστανέλας και τα όπλα τους. Ζωγραφισμένοι από Ευρωπαίους ρομαντικούς Φιλέλληνες αποτελούν την εξιδανικευμένη εικόνα του αγωνιστή ενός λαού που μαχόταν για την ελευθερία του, ενός λαού που αναδυόταν σε έθνος.

Richard Parkes Bonnington (1801-1828), Έλληνας αρματολός. Μουσείο Μπενάκη.

Joseph Cartwright, Εικόνα Σουλιώτη καπετάνιου. 1822. Μουσείο Μπενάκη.

Louis Dupre (1789-1837), Προσωπογραφία ενός Έλληνα με φουστανέλα. 1830. Μουσείο Μπενάκη.

Ανώνυμου, Προσωπογραφία Έλληνα αγωνιστή. Μουσείο Μπενάκη.

   Ο απόηχος της ελληνικής επανάστασης παρέμενε ζωντανός για τους Γερμανούς ρομαντικούς το 1860. Η φουστανέλα και τα μακριά μαλλιά του Έλληνα αγωνιστή ανεμίζουν...Ζωσμένος με τα όπλα του, σπεύδει στον αγώνα...Πίσω στο βάθος διακρίνονται αρχαίες κολόνες. Πρόκειται, ασφαλώς, για μία εικόνα του ρομαντισμού, που έβλεπε τους εξεγερμένους Έλληνες ως συνεχιστές της ελληνικής αρχαιότητας.

Carl Haag, Έλληνας αγωνιστής. 1861. Μουσείο Μπενάκη.

http://www.benaki.gr/index.asp?id=1010105&lang=gr

Ποιήματα της Κικής Δημουλά για την Άνοιξη και τις παπαρούνες.

Ποιήματα για την Άνοιξη 

"Σκληρή" ανοιξιάτικη ημέρα η σημερινή! Η άνοιξη έχει έρθει και είναι βιαστική, ασυγκράτητη, αδίστακτη, γεμάτη πάθος, δεν μπορεί να την σταματήσει κανείς. Για αυτό, λοιπόν, δύο ποιήματα της Κικής Δημουλά για την άνοιξη και ένας πίνακας με παπαρούνες που θα ανθίσουν σε λίγες εβδομάδες. 

  Είναι, όμως, πράγματι, ποιήματα για την άνοιξη; 

Ασυμβίβαστα

Ὅλα τὰ ποιήματά μου γιὰ τὴν ἄνοιξη

                                                   ἀτέλειωτα μένουν.

Φταίει ποὺ πάντα βιάζεται ἡ ἄνοιξη,

                                                   φταίει ποὺ πάντα ἀργεῖ ἡ διάθεσή μου.

                                                   Γι᾿ αὐτὸ ἀναγκάζομαι
                                                  κάθε σχεδὸν ποίημά μου γιὰ τὴν ἄνοιξη
                                                  μὲ μιὰ ἐποχὴ φθινοπώρου
                                                  ν᾿ ἀποτελειώνω.

Αυτοσυντήρηση

Θὰ πρέπει νὰ ἦταν ἄνοιξη

γιατὶ ἡ μνήμη αὐτὴ

ὑπερπηδώντας παπαροῦνες ἔρχεται.

Ἐκτὸς ἐὰν ἡ νοσταλγία

ἀπὸ πολὺ βιασύνη,

παραγνώρισ᾿ ἐνθυμούμενο.

Μοιάζουνε τόσο μεταξύ τους ὅλα

ὅταν τὰ πάρει ὁ χαμός.

Ἀλλὰ μπορεῖ νά ῾ναι ξένο αὐτὸ τὸ φόντο,

νά ῾ναι παπαροῦνες δανεισμένες

ἀπὸ μιὰν ἄλλην ἱστορία,

δική μου ἢ ξένη.

Τὰ κάνει κάτι τέτοια ἡ ἀναπόληση.

Ἀπὸ φιλοκαλία κι ἔπαρση.

Ὅμως θὰ πρέπει νά ῾ταν ἄνοιξη

γιατὶ καὶ μέλισσες βλέπω

νὰ πετοῦν γύρω ἀπ᾿ αὐτὴ τὴ μνήμη,

μὲ περιπάθεια καὶ πίστη

νὰ συνωστίζονται στὸν καλύκά της.

Ἐκτὸς ἂν εἶναι ὁ ὀργασμὸς

νόμος τοῦ παρελθόντος,

μηχανισμὸς τοῦ ἀνεπανάληπτου.

Ἂν μένει πάντα κάποια γῦρις

στὰ τελειωμένα πράγματα

γιὰ τὴν ἐπικονίαση

τῆς ἐμπειρίας, τῆς λύπης

καὶ τῆς ποίησης.

Arthur Frank Mathews (1860-1945), Γυναίκα και παιδιά που μαζεύουν παπαρούνες σε τοπίο. Iδιωτική Συλλογή.

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kikh_dhmoyla/various.htm

http://www.californiaartauction.com/mathews-arthur-frank

http://americanartgallery.org/museum/details/view/list/id/443/Picture_page/186

Διαβάζοντας ποίηση. Πίνακες του Vittorio Reggianini

Διαβάζοντας ποίηση

   Ένας νεαρός άνδρας απαγγέλλει ποίηση -υποθέτω-με στόμφο σε δύο κοπέλες που τον κοιτούν και τον ακούν με προσήλωση. Η σκηνή διαδραματίζεται στο δωμάτιο ενός πλούσιου ευρωπαϊκού σπιτιού των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα. Εκείνες φορούν υπέροχα ανοιξιάτικα φορέματα, αυτός είναι επίσης κομψά ντυμένος. Εκείνες κάθονται αναπαυτικά στον καναπέ, εκείνος απέναντι τους σε μια καρέκλα με γυρισμένη την πλάτη του στους θεατές. Το δωμάτιο είναι διακοσμημένο με πολυτέλεια.

    Όταν, λοιπόν, η ανάγνωση της ποίησης ήταν προνόμιο της ανώτερης κοινωνικής τάξης...ένας πίνακας του Ιταλού ζωγράφου Vittorio Reggianini (1858-1938).

Vittorio Reggianini (1858-1938), Η ανάγνωση της ποίησης. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=10950&size=large

Τι είναι ποίηση. Από τους μαθητές του 1ου Λυκείου Ξάνθης

Τι είναι ποίηση

Οι μαθητές της Α Λυκείου του 1ου Λυκείου Ξάνθης μιλούν για την ποίηση

    Η 21η Μαρτίου είναι η ημέρα αφιερωμένη στην ποίηση (αν και βέβαια πιστεύω ότι η κάθε μέρα, κάθε ώρα και κάθε στιγμή μπορεί και πρέπει να είναι αφιερωμένη στην ποίηση), για αυτό ας μιλήσουμε για ποίηση. Πριν από μερικές εβδομάδες είχα τη χαρά να βρεθώ στην τάξη του Α6 του 1ου ΓΕΛ Ξάνθης και να μιλήσουμε για την ποίηση μαζί με τους μαθητές και τη φιλόλογό τους, τη Βάγια Παπαδοπούλου (την ευχαριστώ που μου έδωσε την ευκαιρία να διεισδύσω στην τάξη της και να έχω αυτή την πολύτιμη επικοινωνία με τους μαθητές που μου λείπει από τότε που ανέλαβα τη θέση της σχολ. συμβούλου).
   Ας μοιρασθώ, λοιπόν, μαζί σας τις σκέψεις των μαθητών της Α΄ τάξης Λυκείου-του Α6-του 1ου ΓΕΛ Ξάνθης. Προτού, όμως, καταγράψω τα όσα πιστεύουν τα παιδιά ότι είναι η ποίηση, θα ήθελα να σας προτείνω να γνωρίσετε το 1ο ΓΕΛ Ξάνθης μέσω του εξαιρετικά επιμελημένου διαδικτυακού του ιστότοπου (βλ. http://1lyk-xanth.xan.sch.gr), τη δημιουργία και διαχείριση του οποίου έχουν αναλάβει οι καθηγητές πληροφορικής του σχολείου, Μπαλαφούτης Αθανάσιος και Ηλίας Κούλαλης, ενώ η Βάγια Παπαδοπούλου έχει τη φιλολογική επιμέλεια των κειμένων που αναρτώνται. Ο Ηλίας Κούλαλης διαχειρίζεται και το μαθητικό blog του σχολείου όπου εκεί μπορείτε να διαβάσετε διάφορα πρωτότυπα κείμενα των μαθητών της Α Λυκείου, όπως ποιήματα, αρθράκια, σκέψεις και προβληματισμούς, κριτικές για ταινίες και άλλα διάφορα (βλ. http://blogs.sch.gr/1lykxant/).

                       

Περί ποιήσεως, λοιπόν, ομιλούν οι μαθητές του Α6 Λυκείου του 1ου ΓΕΛ Ξάνθης…Ας διαβάσουμε τις σκέψεις τους που τις βρίσκω πράγματι συγκινητικές για τον αυθορμητισμό και την απλότητά τους…

Alphonse Mucha, Ποίηση. 1898.

Ποίηση είναι…

Ένα απομακρυσμένο χωριό…

Ένα αμάξι χωρίς ρόδες.

Ένας πόλεμος που τελειώνει

Ένας στυλός που δεν γράφει πια…

Μια καρδιά που πονάει.

Μια ψυχή που φεύγει…

Το κόκκινο!

Ένα παιδί που του έκλεψαν το μέλλον.

Μια γιαγιά που κλαίει…

Μια χελώνα που τρέχει…

Η θάλασσα κλαίει…

Ο ήλιος λιώνει…

Ένα μωρό γεννήθηκε…

Μια κοπέλα αγκαλιάζει έναν κάκτο…

Νιώθω ζωντανός ανάμεσα σε εκατοντάδες πτώματα

πετάω…

πονάω…

κλαίω…

Από τον Μουσταφάογλου Μερτ

Γ. Τσαρούχης, Ποδηλάτης με κόκκινο γιλέκο. 1936. Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη.

Η ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή που ο καθένας μπορεί

να την διαβεί

είναι το ανεξήγητο, το φανταστικό

κάτι μαγικό που σου συνεπαίρνει το μυαλό

λύτρωση ψυχική

σιωπή

αρρώστια του μυαλού

κελάιδισμα πουλιού

ασαφές

χαμόγελα, γιορτές

πάθος

λάθος

βοηθός γεμάτος άνθος

αισθήματα γραμμένα σε χαρτί

ελεύθερο πουλί

ευτυχία

μοναξιά

ζωή

κερί που ανάβει την αυγή

νύχτα λαμπερή

Αγάπη για ζωή

Ποίηση είναι η ελευθερία

Από την Τέτου Μαρία-Ευαγγελία

William Affleck (1868-1943), Ποίηση. Ιδιωτική Συλλογή.

Ποίηση

Στίχος, έκφραση,

φαντασία μεγάλη και έμπνευση

λέξεις, εικόνες, ήχοι και χαρτί

συνδυάζονται μαζί, για να φτιάξουν,

ιστορία, παραμύθι, ποίημα ή

μια φράση που θα μείνει,

αίσθημα που δε λέγεται,

απλά νιώθεται, πιστεύεται,

το αυθόρμητο, το μαγικό 

που συνεπαίρνει το μυαλό,

όπως κυλάει το νερό,

για να σε παρασύρει,

σ΄ ένα τόπο διαφορετικό,

χωρίς προβλήματα και άγχος,

αλλά στη χώρα της ξεγνοιασιάς,

στο πάθος, τη λατρεία, την αγάπη, τον έρωτα,

τον πόνο με το δάκρυ,

τη χαρά αυτό το κάτι

που διαβάζοντας το νιώθεις

που το ζεις και το βιώνεις.

Από την Φίτσιου Άσπα

Marc Chagall, Ανθοδέσμη με ιπτάμενους ερωτευμένους. 1934-1947. Tate Britain. Λονδίνο.

Ποίηση είναι τροχιά αστεριών που

ξεστράτησε στο φεγγαρόφως

Ποίηση είναι συναισθήματα που ξεστράτησαν

στην προσπάθειά τους να αγγίξουν

την αυγή.

Ποίηση είναι λέξεις που βγαίνουν 

αυθόρμητες από την ψυχή.

Ποίηση είναι το μίσος του πολέμου

και η χαρά της ζωής.

Από τον Τσέπελη Γιώργο

Ήχος με οσμή, χρώμα με γεύση

τέχνη και αίσθημα, σπαζοκεφαλιά

σκέψη και φωνή.

Ψυχική ανασφάλεια, εξωτερίκευση 

του εγώ, κρυφά συναισθήματα

μέσα μου,

Χαρτί, γράμματα, λέξεις, μαύρο,

κρυφή φωνή, λαχτάρα, αυθορμητισμός,

ανάσα, ο χρόνος.

Εγώ, εσύ, η ζωή.

Από τον Φυντάνη Κωνσταντίνο

S. L. Tadema, Ο αγαπημένος ποιητής. 1888. Πινακοθήκη Lady Lever. Λίβερπουλ.

Η ποίηση είναι ένα κάτασπρο πανί

Κάτι δυνατό ωσάν κλαδί

Που ποτέ δεν θα φθαρεί.

Είναι μι' αρρώστια τρανή

Που δεν μπορεί να γιατρευτεί.

Είναι βαθύς μας πόνος

που τον επουλώνει ο χρόνος.

Είναι χαρά και ευτυχία

Κάτι απίστευτο σαν τη μαγεία!

Σώμα και νου ταξιδεύει

Και την ψυχή μας την

πλανεύει

Ανώνυμο

Ποίηση είναι μέρος όπου μπορείς να ονειρεύεσαι ό,τι θες
να πραγματοποιείς τις πιο βαθιές επιθυμίες και σκέψεις σου
Ένα μέρος όπου όλα λειτουργούν όπως τα θες εσύ,
όπου όλα είναι γλυκά και ρόδινα για σένα.
Ποίηση δεν είναι μια τέχνη που την μαθαίνεις από κάποιον
αλλά ένας τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων σου.
Από τον Τσικούδη Αριστείδη

Henry Lamp, Αγόρι που διαβάζει. 1957. Russell-Cotes Art Gallery and Museum.

Ποίηση είναι το ρυάκι
που τρέχει
Η γέννα
που χαρά γεννά,
το παιδί
που παίζει βιολί
και προσπαθεί
να δει
μια "ανάσταση" πραγματική, παντοτινή,
το χάραμα με δάκρυ
και της αγάπης το σκοτάδι.
Ο αυθορμητισμός
κι όχι η σκέψη.
Από τον Τάσσο Δημήτρη

Ηρεμία που ταξιδεύει στην καρδιά,
Είναι χαρά σαν γέλιο παιδιού
σαν κύματα της θάλασσας που σπάνε στην ακτή
σαν φως του ήλιου μέσα στη χαραυγή
σαν καπετάνιος που ανοίγει πανιά
να πάει σε μέρη μακρινά
γεμάτα με πολλά μυστικά.
Είναι λέξεις που λάμπουν σαν χρυσάφι
και πλουτίζουν την ψυχή με γνώση.
Είναι γρίφοι, νοήματα, ερωτήματα και αστεία
που γνώσεις σκορπούν σα να' τανε μαγεία
αισθήματα και φόβοι
τυπωμένοι στο χαρτί
χαρά και λύπη
ψέμα και αλήθεια
δυστυχία και ευτυχία
σέρνουν χορό όλα μαζί.
Είναι η ευτυχία που φέρνει ζωή
είναι η φιλία η παντοτινή
είναι το κλειδί για έναν καινούργιο κόσμο.
Από τον Χατζησάββα Αντώνη

Milton Avery, Ανάγνωση ποίησης. 1957. Ιδιωτική Συλλογή.

ww.tsarouchis.gr/gr/it_559.htm
http://www.tate.org.uk/art/artworks/chagall-bouquet-with-flying-lovers-n05804
jws.blogspot.gr/2011/04/paintings-of-american-milton-avery-1888.html
http://www.muchafoundation.org/gallery/browse-works/object/92
http://www.wikipaintings.org/en/sir-lawrence-alma-tadema/the-favourite-poet-1888
http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/boy-reading-58895

Πίνακες ζωγραφικής του Atkinson Hornel με θέμα την Άνοιξη και ποιήματα του Ρώμου Φιλύρα για την άνοιξη

   ...Συνεχίζω ανοιξιάτικα με δύο εαρινά ποιήματα του Ρώμου Φιλύρα και πίνακες με ανοιξιάτικα θέματα του Σκώτου ζωγράφου Edward Atkinson Hornel (1864-1933).

Ρώμος Φιλύρας, Εαρινό

Ω! εκείνο το αλάλητο στην άνοιξη

μες στην απαλή, γλυκιά λαχτάρα

ω! ένα πουλάκι μέσα μου λαλεί

και τρέμει, φτερουγιάζει, λαχταρεί

κάτι απαλό κι απόκοσμο πολύ…

Και νιώθοντας πως κάτι το καλεί

έξω απ' τον εαυτό μου κι απ' τη φύση,

και θαρρώντας πως άκουσε φωνούλα,

τρέμει, σάμπως στο λούλουδο η δροσούλα,

και κοντεύει να φύγει απ΄την ψυχή μου

και πετώντας στα μάκρη της Αβύσσου

να γίνει Χερουβείμ του Παραδείσου…

31/03/1911

Edward Atkinson Hornel, Ο χορός της Άνοιξης. 1891. Μουσεία της Γλασκώβης.

Κοπέλες και κορίτσια χορεύουν με έκσταση στη λουλουδιασμένη εξοχή, μαζεύουν λουλούδια στα δάση, στους αγρούς και δίπλα στην παραλία. Ήλθε η Άνοιξη! 

Edward Atkinson Hornel, Ο χορός της Άνοιξης. 1899. Μουσεία της Γλασκώβης.

O Hornel ζωγραφίζει συνήθως τοπία της εξοχής στις εποχές του χρόνου, κυρίως με κοπέλες και παιδιά να χαίρονται την ομορφιά της φύσης την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Edward Atkinson Hornel, Παιδί στην Άνοιξη. 1906. Πινακοθήκη Bradford.

Ρώμος Φιλύρας, Στου περβολιού την κολυμπήθρα

Ήρθεν η Άνοιξη και βλόγησε τα μύρα
κι ανθολιμάνι γίνηκε το περιβόλι
και τα πουλιά βαφτίζουνται μες στην πλημμύρα
κι οι πεταλούδες, που γεννάει το δροσοβόλι.

Και πλένε μες στ' ανθόνερα σαν τρεχαντήρια
και τους γελά η χλωρασιά πλατιό ένα γέλιο
και γίνονται τα φύτρα θυμιατήρια
κι οι ήχοι ένα λαλούμενο Βαγγέλιο!
3/03/1905

Edward Atkinson Hornel, Μια ανοιξιάτικη παρέα. 1910. Μουσεία της Γλασκώβης.

Edward Atkinson Hornel, Μαζεύοντας λουλούδια. 1919. Mουσείο του Kirklady.

Ρώμος Φιλύρας, Ποιήματα Άπαντα τα Ευρεθέντα, Tόμος Α, επιμέλεια Χ. Καράογλου, Αμ. Ξυνογαλά,   University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2013. 

http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/search/painted_by/edward-atkinson-hornel_artists

H Άνοιξη στη ζωγραφική. Χορεύοντας στην Άνοιξη

Ο χορός της Άνοιξης. Πίνακες Αμερικανών ζωγράφων.

   Υπέροχη Ανοιξιάτικη ημέρα και η σημερινή. Ιδού, λοιπόν, δύο αλληγορικοί πίνακες με θέμα  τον ερχομό της Άνοιξης. Και στους δύο πίνακες απεικονίζονται παρέες αισθαντικών αιθέριων γυναικών να βρίσκονται στην εξοχή, να μαζεύουν λουλούδια και να χορεύουν εκστατικά.
  Ο Τhomas Willmer Dewing (1851-1938), o οποίος γεννήθηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης και σπούδασε ζωγραφική για ένα διάστημα και στο Παρίσι, διακρίνεται για τον αισθητισμό και την ονειρική ατμόσφαιρα, που οφείλεται στο μάλλον ασαφές και συγκεγχυμένο περίγραμμα των μορφών των έργων του. Στο παρακάτω έργο απεικονίζει δύο νεαρές γυναίκες με αιθέρια φορέματα να μαζεύουν λουλούδια στην εξοχή. Στο βάθος διακρίνεται μια παρέα γυναικών να χορεύει. Ο πίνακας διακρίνεται από ποιητικότητα και ονειρική διάθεση. Οι μυστηριώδεις ονειρικές γυναικείες μορφές είναι αγαπημένο θέμα του Willmer Dewing.

   

Th. Willmer Dewing, Άνοιξη. 1890. Smithsonian Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης. Ουάσινγκτον.

O Arthur Frank Mathews (1860-1945), o oποίος υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του κινήματος της Αμερικανικής εφαρμοσμένης Τέχνης (σπούδασε και αρχιτεκτονική) με σπουδές, όπως και ο Dewing, στο Παρίσι, απεικονίζει μία ομάδα νέων γυναικών να χορεύει στην ανθισμένη ανοιξιάτικη εξοχή.

 Arthur Frank Mathews, Ο χορός της Άνοιξης. 1917. Smithsonian Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης. Ουάσινγκτον.

"O χορός της Άνοιξης" λέγεται ο υπέροχος "art nouveau" πίνακας του Mathews και μου θύμισε έντονα τη μουσική σύνθεση του Igor Stravinsky, Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης.

Βλ. παρακάτω απόσπασμα χορογραφίας του Μωρίς Μπεζάρ με τη μουσική του Stravinsky.

http://americanart.si.edu/collections/search/artwork/?id=6777

http://americanart.si.edu/collections/search/artwork/?id=16426
http://www.artexpertswebsite.com/pages/artists/mathews.php

Η Άνοιξη στη ζωγραφική. Πίνοντας τσάι στην εξοχή την άνοιξη. Ένας πίνακας του Harold Knight

Πίνοντας τσάι στην εξοχή την Άνοιξη

Στην εξοχή την άνοιξη

…Επειδή σήμερα ήταν μία πραγματικά ανοιξιάτικη ημέρα, ιδού ένας πίνακας του Βρετανού ζωγράφου Harold Knight που απεικονίζει ένα στιγμιότυπο στην εξοχή την Άνοιξη. Υπό τη σκια του ανθισμένου δένδρου, το ζευγάρι πίνει ήρεμα το τσάι του. Είναι Άνοιξη και όλα έχουν ανθίσει!

Harold Knight, Στην εποχή της Άνοιξης. 1908. Eθνική Πινακοθήκη της Αυστραλίας. Κανμπέρα.

Ο Harold Knight (1874-1961), ζωγράφος πορτρέτων, εσωτερικών χώρων αλλά και εξοχικών τοπίων, γεννήθηκε στο Νότινγχαμ όπου και σπούδασε αρχικά στη Σχολή Καλών Τεχνών και αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι. Επιστρέφοντας στην Αγγλία εγκαταστάθηκε στην ακτή του Γιόρκσαϊρ όπου και ζωγράφιζε τοπία. Το 1903 παντρεύτηκε τη γνωστή Αγγλίδα ζωγράφο Laura Knight και έζησαν για κάποιο διάστημα στην Ολλανδία, μελετώντας τους Ολλανδούς ζωγράφους. Την περίοδο 1908-1918 έζησαν στο παραθαλάσσιο Neylin της Κορνουάλης και στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στο Λονδίνο. 

http://nga.gov.au/Exhibition/Edwardians/Detail.cfm?IRN=126212&ViewID=2

Γυναίκες που διαβάζουν. Πίνακες του Leonard Campbell Taylor

Leonard Campbell Taylor, Αντανακλάσεις

  …Επειδή  φυσάει και κάνει κρύο, είναι καιρός για μελέτη στο σπίτι. Ιδού, λοιπόν, ένας πίνακας του Βρετανού ζωγράφου Leonard Campbell Taylor (1874-1969) που απεικονίζει μια γυναίκα της Βικτωριανής εποχής να διαβάζει. Καθισμένη αναπαυτικά στο πάτωμα, πάνω στο μαξιλάρι που βρίσκεται στο χαλί, διαβάζει με περισυλλογή έναν τόμο βιβλίου. Στο χαλί υπάρχουν ανοιγμένα και άλλα βιβλία. Κάτι μάλλον αναζητά στις σελίδες των βιβλίων. Άραγε θα το βρει;

Leonard Campbell Taylor (1874-1969), Αντανακλάσεις. Ιδιωτική Συλλογή.

   Στον επόμενο πίνακα η Mafalda διαβάζει καθισμένη στο τραπέζι του πολυτελούς δωματίου. Προσέξτε ότι στον καθρέπτη του τοίχου καθρεπτίζεται η απέναντι πλευρά του δωματίου. 

   Νομίζω ότι και οι δύο πίνακες αποτελούν πηγή πληροφοριών για τη διακόσμηση και τα έπιπλα των κατοικιών της ανώτερης τάξης στην ύστατη Βικτωριανή εποχή.

Leonard Campbell Taylor (1874-1969), Η Μafalda. 1896. Πινακοθήκη Τέχνης του Bradford (N.Yorkshire).

http://www.christies.com/lotfinder/paintings/leonard-campbell-taylor-ra-roi-rp-reflections-5536866-details.aspx
http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/mafalda-23227
http://www.magnoliabox.com/art/183048/Mafalda_c1896

Στιγμές. Ένα ποίημα του Ρώμου Φιλύρα και πίνακες του Leonard Campbell Taylor

Ρώμος Φιλύρας, Στιγμές...

Στιγμές όλ' η ζωή μου κι η αγάπη μου στιγμές,

ωραίες ανυψωμένες, γαλάζιες, φωτεινές,

κάποτε να θολώνουν σε πνόημα εχθρικό,

μα να ξεκαθαρίζουν, σε στοχασμό μεστό.

Μια θύμηση γεμίζει, μαγεύει την ψυχή,

μιαν όμορφη κουβέντα στη σάλα ν' αντηχεί,

ευγένεια μιας κοπέλας όμορφης, γέλιο αδρό,

νάζι χαριτωμένο, στον ψυχικό ουρανό

φεγγόβολα όλα τ' άστρα, μάγισσα ξαστεριά,

φωτιά κι ελευθερία, χτύπος μες στην καρδιά.

Leonard Campbell Taylor (1874-1969), ο διάδρομος. 1952. Ιδιωτική Συλλογή.

Leonard Campbell Taylor (1874-1969), Ο μικρός διάδρομος. Ιδιωτική Συλλογή.

Ρώμος Φιλύρας, Ποιήματα Άπαντα τα Ευρεθέντα, φιλολογική επιμέλεια Χ. Λ. Καράογλου-Αμαλία Ξυνογαλά, τόμος Α΄, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2013, σ. 251.

http://www.magnoliabox.com/artist/11848/Leonard_Campbell_Taylor
http://www.artinconnu.com/2010/08/leonard-campbell-taylor-1874-1969.html
http://www.artnet.com/artists/leonard+campbell-taylor/past-auction-results

Vittorio Matteo Corcos, Ένα απόγευμα στη βεράντα

Γυναίκες που διαβάζουν. Ένα απόγευμα στη βεράντα του Vittorio Matteo Corcos

…Επειδή έρχεται η Άνοιξη, σκέφτηκα έναν πίνακα που να αποπνέει ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα, ίσως και καλοκαιρινή. Ένα νεαρό ζευγάρι κάθεται στη βεράντα της εξοχικής κατοικίας. Εκείνος διαβάζει την εφημερίδα. Εκείνη δεν διαβάζει…Μόνο ρεμβάζει. Άραγε τι να σκέφτεται. Στο περβάζι του παράθυρου διακρίνουμε τόμους βιβλίων. Είναι ασφαλώς μία γυναίκα που συνηθίζει να διαβάζει, αλλά αυτή τη στιγμή δεν διαβάζει.

  Είναι ένας πίνακας του Ιταλού ζωγράφου Vittorio Matteo Corcos (1859-1933). O Corcos απεικονίζει αριστοτεχνικά με λεπτομέρειες την ανία και την αποξένωση του ζευγαριού.  Προσέξτε την άψογη και κομψή ενδυμασία τους, το μικρό βάζο με τα λουλούδια που περιτριγυρίζεται από τα βιβλία, την κληματαρία που πλέκεται στα κάγκελα του μπαλκονιού. Μια όμορφη εικόνα δύο όμορφων ανθρώπων στον ανοιχτό χώρο της βεράντας, δύο όμορφων ανθρώπων που βρίσκονται κλεισμένοι στη μοναξιά τους...

Vittorio Matteo Corcos, Ένα απόγευμα στη βεράντα. Γύρω στα 1895. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.artnet.com/artists/vittorio+matteo-corcos/an-afternoon-on-the-porch-2zhKf0L2azn9wIv64wtnMw2
http://it.wikipedia.org/wiki/Vittorio_Matteo_Corcos

Vilhelm Hammershoi, Γυναίκα στο πιάνο και ένα ποίημα του Φερνάντο Πεσσόα

    Επιστρέφω σ' έναν αγαπημένο ζωγράφο και σ' έναν αγαπημένο ποιητή.
 

   Μία γυναίκα κάθεται στο πιάνο. Μπροστά της ο γκρίζος τοίχος και οι λευκές σελίδες του βιβλίου με τις παρτιτούρες. Μάλλον παίζει μουσική. Έχει γυρισμένη την πλάτη στους θεατές …άλλωστε, δεν γνωρίζει ότι υπάρχουν θεατές ή μήπως γνωρίζει. Πίσω της η λευκότητα του τραπεζιού! λευκό τραπεζομάντηλο, λευκά πιάτα…

 Είναι ένας από τους πολλούς πίνακες που ζωγράφισε ο Δανός ζωγράφος Vilhelm Hammershoi (1814-1916) με θέμα "σιωπηλά" στιγμιότυπα από το εσωτερικό της κατοικίας του στην οδό Strandgade 30 στην Κοπεγχάγη. Συνήθως απεικονίζει τις "σιωπηλές" στιγμές μίας γυναικείας ακίνητης μορφής στο χώρο, της οποίας το πρόσωπο δεν αποκαλύπτεται στο κοινό. Πρόκειται για τη γυναίκα του ζωγράφου Ida, που υπήρξε το μοντέλο του καλλιτέχνη για πολλά έργα του.

Vilhelm Hammershoi, Εσωτερικό με γυναίκα στο πιάνο. Οδός Strandgade 30. 1901. Ιδιωτική Συλλογή.

Φωτογραφία από το σπίτι των γονιών του Hammershoi γύρω στα 1890.

Ο πίνακας αυτός μου θυμίζει στίχους του Φερνάντο Πεσσόα από το ποιητικό έργο Ο βοσκός των προβάτων

ΧΙ

Η κυρία αυτή έχει ένα πιάνο.

Το πιάνο είναι ευχάριστο, αλλ' όχι

Όσο των ποταμών το τραγούδι

Ούτε όσο το θρόισμα των δέντρων.

Γιατί χρειάζεται ένα πιάνο;

Kαλύτερα να' χεις αυτιά

Και ν' αγαπάς τη φύση.

Από τα ποιήματα του ετερώνυμου Αλμπέρτο Καέιρο

http://www.theguardian.com/artanddesign/gallery/2008/jun/25/art.denmark#/?picture=335262245&index=5
http://www.royalacademy.org.uk/exhibitions/hammershoi/interactive-graphic-interior-with-woman-at-piano-strandgade-30,651,AR.html

Βλ. επίσης http://annagelopoulou.blogspot.gr/2014/02/vilhelm-hammershoi_9.html
http://annagelopoulou.blogspot.gr/2014/02/vilhelm-hammershoi.html

Η βροχή στη ζωγραφική. Ένας πίνακας του Leonard Campbell Taylor.

Η βροχή στη ζωγραφική. Ένας πίνακας του Leonard Campbell Taylor με γυναίκες που διαβάζουν

    Επειδή σήμερα βρέχει όλη μέρα και επειδή και χθες έβρεχε, σκέφτηκα την παρακάτω εικόνα από τον πίνακα ενός "άγνωστου", αλλά εξαιρετικού Βρεττανού ζωγράφου, του Leonard Campbell Taylor (1874-1969), το έργο του οποίου έχουν "ανακαλύψει" oι συλλέκτες.

     Αρχές του 20ού αιώνα. Στο δωματίου του εξοχικού τους πύργου, δύο νεαρές γυναίκες νιώθουν την απόλυτη ραστώνη και αδράνεια μιας επαναλαμβανόμενης βροχερής ημέρας…Γιατί στην αγγλική εξοχή συχνά "βρέχει καθημερινά".  Οι δύο γυναίκες έχουν διακόψει το διάβασμά τους. Η μία ξαπλωμένη αναπαυτικά στην πολυθρόνα κοιτάζει προς το παράθυρο, στην αγκαλιά της τεμπελιάζει μια γάτα. Η άλλη στέκεται όρθια δίπλα στο παράθυρο και κοιτάζει το βροχερό τοπίο. Στα χέρια της κρατά ένα βιβλίο… Από το παράθυρο διακρίνουμε τον προσεκτικά επιμελημένο κήπο και το συννεφιασμένο ουρανό. Υπέροχα τα λευκά φορέματα των γυναικών, τα οποία μαζί με τις λευκές κουρτίνες φωτίζουν τη σκηνή.. Η εικόνα μοιάζει να έχει βγει από τις σελίδες των ρομαντικών μυθιστορημάτων του 19ου αιώνα.

Leonard Campbell Taylor, Η βροχή. Βρέχει κάθε μέρα. 1906. Ιδιωτική Συλλογή.

   Μπορείτε να δείτε τον πίνακα και ως ένα σχόλιο στην ανία της αριστοκρατίας της Βρεττανικής υπαίθρου και κυρίως στην απραξία των γυναικών που βέβαια δεν είναι αναγκασμένες να εγκαταλείψουν τη θαλπωρή του πολυτελούς δωματίου τους για να εργαστούν υπό συνθήκες βροχής. Είναι ένα σχόλιο, επίσης, για το βροχερό καιρό της Αγγλικής εξοχής. Ο τίτλος του πίνακα στα αγγλικά "rain it raineth every day" προέρχεται από στίχο του έργου του Σαίξπηρ "Η Δωδεκάτη Νύχτα". 

http://www.bonhams.com/auctions/11170/lot/136/

http://www.artinconnu.com/2010/08/leonard-campbell-taylor-1874-1969.html