Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Πέμπτη 26 Δεκεμβρίου 2019

Η Γέννηση του Χριστού στην ποίηση και τη Ζωγραφική.

Ένα ποίημα της Κικής Δημουλά για τη Γέννηση του Χριστού και πίνακες Προραφαηλιτών ζωγράφων  με σκηνές της Γέννησης

   Σκέφτομαι ότι κάθε χρόνο τα Χριστούγεννα γιορτάζουμε τα Γενέθλια της Γέννησης του Χριστού. Για αυτό, ένα ποίημα της Κικής Δημουλά για τα "Γενέθλια του Θεανθρώπου" με αγαπημένες σκηνές της Γέννησης από τους Προραφαηλίτες ζωγράφους.

John Duncan, Η Προσκύνηση των Μάγων. 1915.

Κική Δημουλά, Γενέθλια

Η μέρα που γεννήθηκες
αναπαρίσταται, Θεάνθρωπέ μου

κάποιο άστρο
θαμπό από το άθεον όζον
σε ψάχνει

οι μάγοι δε θυμούνται
αν γέρασαν ή έχουν πεθάνει

τα ξυλιασμένα δάχτυλα του θαύματος
ρωτούν πού είναι η φάτνη

Edward Burne Jones, William Morris, Παράθυρα βιτρό με σκηνές από τη Γέννηση. 1882. Ναός της Αγίας Τριάδας. Βοστόνη.

Edward Burne Jones, William Morris, Η προσκύνηση των Ποιμένων. Σκηνή από τα παράθυρα βιτρό με σκηνές από τη Γέννηση. 1882. Ναός της Αγίας Τριάδας. Βοστόνη.


The Nativity
Edward Burne Jones (1833-1898), Η Γέννηση. 1888. Carnegie Art Museum.


Edward Burne Jones (1833-1898), Tο Αστέρι της Βηθλεέμ. 1890. Birmingham Museum and Art Gallery.

κι εγώ εκεί σκυμμένη
μες στο προσκύνημα της αναζήτησής σου
σε μια συμμετοχή απαρατήρητη
μοναχική

δεν το αρνούμαι νιώθω να διαπερνά
και του δικού μου σώματος
την ξυλιασμένη δυσπιστία

η σεβαστή, ασύλληπτη του θαύματος
θερμαντική ανάγκη

κι έτσι που αναλιώνω
υπολογίζω πάλι
σύμφωνα με το έτος της γέννησής σου
πόσο νέος ήταν τότε τι ωραίος
ο σταυρός σου
τι πειθαρχημένα ερωτικός
πόσο απαγορευμένα αγαπώμενος
αγριεύω κρυφοκοιτάζοντας
πώς είχε γαντζωθεί στα σπλάχνα σου
θρηνώντας η απόλαυση

και συ πώς την απόδιωχνες
κλοτσώντας τα μαλλιά της
μακριά από των ποδιών σου
την καρδιά
απάντησέ μου
πες μου τι αισθανόταν η αλήθεια σου
πριν και μετά τη Σταύρωσή σου

μεταμελήθηκε που έδιωξε
απ’ το Ναό του Πατρός σου
εκείνη την πανέμορφη εμπόρισσα
ερωτικής σωτήριας για σένανε λατρείας;

Από τη συλλογή, Τα εύρετρα, εκδόσεις Ίκαρος, 2010.


Arthur Hughes, Η Γέννηση. Birmingham Museum and Art Gallery.

Marianne Stokes, Άγγελοι δοξολογούν τη Γέννηση του Χριστού. 1893.

Τετάρτη 25 Δεκεμβρίου 2019

Τα Χριστούγεννα στη ζωγραφική και την ποίηση. Ένα ποίημα της Χλόης Κουτσούμπελη και πίνακες ζωγραφικής του Σουηδού ζωγράφου Carl Larsson

Τα Χριστούγεννα της Χλόης Κουτσούμπελη και του Carl Larsson

   Πέρασε η Παραμονή των Χριστουγέννων και φέτος...για ακόμα μια φορά "Ξανά είναι Χριστούγεννα". Δεν ξέρω εάν χθες βράδυ, την παραμονή των Χριστουγέννων, περάσατε "εορταστικά", όπως στους πίνακες του Carl Larsson ή εάν αισθανθήκατε, όπως το ποιητικό υποκείμενο στο ποίημα  "Παιδική Απορία" της Χλόης Κουτσούμπελη...Ή μήπως το ένα δεν αποκλείει το άλλο; Να περνάμε αυτές τις μέρες εορταστικά και πανηγυρικά, αλλά ταυτόχρονα να έχουμε την "Παιδική Απορία";


Carl Larsson (1853-1919), Παραμονή Χριστουγέννων. 1904-1905. Πλούσιο οικογενειακό Χριστουγεννιάτικο τραπέζι την παραμονή των Χριστουγέννων. Στο βάθος στην πολυθρόνα ο ζωγράφος με τα παιδιά του.

Carl Larsson (1853-1919), Παραμονή Χριστουγέννων. Λεπτομέρεια. 1904-1905. Μία γατούλα κάτω από το Χριστουγεννιάτικο Τραπέζι διεκδικεί το μερίδιο της...

Χλόη Κουτσούμπελη, Παιδική Απορία

Ευτυχισμένα Χριστούγεννα,
στους ευτυχισμένους,
όσους απέμειναν,
ανθρώπους,
αν υπάρχουν.

Πώς γίνεται και χώρεσαν
ζώα, θεοί, άνθρωποι, μάγοι
και αγγέλοι
σε μια φάτνη τόσο μικρή,
ενώ εγώ,
σε ένα δωμάτιο τόσο μεγάλο,
αισθάνομαι πνιγμένη;

Από τη συλλογή Σχέσεις σιωπής (1983)


Carl Larsson (1853-1919), "Τώρα είναι Χριστούγεννα ξανά", 1907.

Carl Larsson (1853-1919), "Τώρα είναι Χριστούγεννα ξανά", 1907. Τρίπτυχο.

  Ο Carl Larsson (1853-1919) είναι από τους πιο σημαντικούς Σουηδούς ζωγράφους  και εικονογράφους. Έχει ζωγραφίσει πάμπολλες εικόνες για αγαπημένα παραμύθια και ιστορίες των Σουηδών. Συχνά απεικονίζει σκηνές από την καθημερινή ζωή της οικογένειάς του. Οι χριστουγεννιάτικες εικόνες του είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στα σκανδιναβικά κράτη.

Carl Larsson (1853-1919), "Tώρα είναι Χριστούγεννα ξανά". 1907. Λεπτομέρεια. Το αγόρι έχει απομονωθεί και κοιτάζει μαγεμένο το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο, κρατώντας ένα πιατάκι με φαγητό

Carl Larsson (1853-1919), Χριστουγεννιάτικο Δέντρο.

Carl Larsson (1853-1919), Η Brita (η κόρη του ζωγράφου)  ντυμένη ως Iduna (το όνομα θεότητας των Βόρειων Χωρών που συμβολίζει την αναγέννηση) με κηροπήγιο και μήλα. 1901.

Carl Larsson (1853-1919), Χριστουγεννιάτικο Πρωινό. 1894.

Carl Larsson (1853-1919), Χριστουγεννιάτικο πρωινό. 1908.

Carl Larsson (1853-1919), Κορίτσι και κουνιστή πολυθρόνα. 1907. Λεπτομέρεια. Η κόρη του ζωγράφου μπροστά στο Χριστουγεννιάτικο Δέντρο.

Carl Larsson (1853-1919), Κορίτσι και κουνιστή πολυθρόνα. 1907. Ο ζωγράφος ζωγραφίζει πίσω από την κουνιστή πολυθρόνα τη μικρή του κόρη, ντυμένη με το χειμωνιάτικο παλτουδάκι της...πίσω της το Χριστουγεννιάτικο δέντρο.


Carl Larsson (1853-1919),  Χριστουγεννιάτικο Μυστικό, 1889.


Carl Larsson (1853-1919), Χριστουγεννιάτικα Τριαντάφυλλα. 1889.

Για ποιήματα της Χλόης Κουτσούμπελη, βλ. https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=11300.0

Μία συλλογή των έργων του Carl Larsson, βλ. https://web.archive.org/web/20050710081023/http://www.scandinaviantreasures.com/website1/gal1.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Carl_Larsson

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BB_%CE%9B%CE%AC%CF%81%CF%83%CE%BF%CE%BD

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Now_is_it_Christmas_again_(1907)_by_Carl_Larsson.jpg
https://www.wikiart.org/en/carl-larsson/detail-of-christmas-eve-1906

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Julaftonen_av_Carl_Larsson_1904.jpg

https://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=99968

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Carl_Larsson_Brita_as_Iduna.jpg

https://www.wikiart.org/en/carl-larsson/christmas-morning-1894

https://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=108

Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 2019

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στη ζωγραφική

Πίνακες ζωγραφικής με θέμα το χριστουγεννιάτικο δέντρο

...Ας κάνουμε και φέτος μία "χριστουγεννιάτικη" ανάρτηση. Με νοσταλγική διάθεση για τα Χριστούγεννα της παιδικής ηλικίας, τότε που μας μάγευαν τα στολίδια του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου (εξομολογούμαι ότι ακόμα και σήμερα με "μαγεύουν"), παρουσιάζω μία επιλογή από αγαπημένους μου πίνακες, που κάποιους από αυτούς έχω αναρτήσει σε περασμένα χρόνια τέτοιες ημέρες...Μέρες Χριστουγεννιάτικες.... Το θέμα τους είναι το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο.  ...Μου θυμίζουν ένα παιδικό χριστουγεννιάτικο ποίημα της Ρένας Καρθαίου.

Ρένα Καρθαίου, Χριστουγεννιάτικο Δέντρο

Καμπανούλες, καμπανούλες
κρεμαστές μικρές χαρούλες,
και μπαμπάκι αντί για χιόνια
στα μικρά του δέντρου κλώνια.

Μπάλες μπάλες και κεράκια
κι αναμμένα φαναράκια,
και παιχνίδια κι αγγελούδια
κι άλλα χίλια δυο καλούδια.

Κάτω χαμηλά στη βάση
μάγοι και βοσκοί έχουν φτάσει,
και προς της κορφής τα μέρη
φέγγει λαμπερό ένα αστέρι.

Painting by Franz Kruger
Franz Kruger (1797-1857), Πριν τα Χριστούγεννα. Πατέρας και γιος κόβουν το χριστουγεννιάτικο δέντρο στο δάσος.

Franz Skarbina (1849-1910), Κάτω από το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο. 1892. Κρατική Πινακοθήκη. Βερολίνο.


Franz Skarbina (1849-1910),  Αγόρι από τη Χριστουγεννιάτικη Αγορά στο Βερολίνο. Γύρω στα 1890. Κρατική Πινακοθήκη. Βερολίνο.

Viggo Johansen (1851-1935), Χαρούμενα Χριστούγεννα. 1891.

Marcel Rieder (1862-1942), Στολίζοντας το Χριστουγεννιάτικο δέντρο. 1898.

Alois Hänisch (1866-1937), Χριστουγεννιάτικο Δέντρο στη Βιβλιοθήκη.

Alois Hänisch (1866-1937), Χριστουγεννιάτικο Πνεύμα. 1921.

Leopold Graf von Kalckreuth (1855-1928), Παιδιά στο Χριστουγεννιάτικο Δέντρο. Αρχές του 20ού αιώνα.
Henry Mosler (1841-1920), Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο. 1916.


Elizabeth Adela Stanhope Forbes (1859-1912), To Χριστουγεννιάτικο Δέντρο.


István Csó(Hungarian, 1865-1961),  H Ζουζού κάτω από το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο. 1914. Εθνική Πινακοθήκη Ουγγαρίας. Βουδαπέστη.

István Csók (Hungarian, 1865-1961),  H Ζουζού κάτω από το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο. Παραλλαγή.

Zinaida Serebriakova (1884-1967), Η Κάτια στα μπλε δίπλα στο χριστογεννιάτικο δέντρο. 1922.

Viggo Johansen (1851-1935),  Μία Χριστουγεννιάτικη ιστορία. 1935.


Hans Stubenrauch (German, 1875–1941), Ω Χριστουγεννιάτικο Δέντρο!


Σπυρίδων Βικάτος (1878-1960), Χριστουγεννιάτικο Δέντρο. Εθνική Πινακοθήκη.

John Koch (1909-1978), Χριστουγεννιάτικο Δέντρο.