Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Σάββατο 17 Φεβρουαρίου 2024

Ο έρωτας στην ποίηση. Βισουόβα Σιμπόρσκα, Kεραυνοβόλος έρωτας και πίνακες ζωγραφικής των Γερμανών ζωγράφων Gotthardt Kuehl και Lesser Ury

 Βισουόβα Σιμπόρσκα, Κεραυνοβόλος Έρωτας

  Στον έρωτα με την "πρώτη ματιά", τον "κεραυνοβόλο" έρωτα, αναφέρεται το παρακάτω ποίημα της, βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας (1996),  Πολωνής ποιήτριας Βισουόβα Σιμπρόρσκα (1923-2006) ή μήπως στο τυχαίο και συμπτωματικό της ζωής των ανθρώπων; Μήπως μ᾽ αυτούς, που νομίζουμε ότι έχουμε ερωτευθεί με την "πρώτη ματιά", έχουμε ξανασυναντηθεί κάπου κάποτε, αλλά δεν έτυχε να τους προσέξουμε ή έτυχε να στρέψουμε αλλού το βλέμμα μας όταν περνούσαμε από δίπλα τους ή όταν περνούσαν αυτοί από δίπλα μας; Mήπως  πριν την "πρώτη" συνάντησή μας με το αντικείμενο του έρωτά μας, προηγήθηκε κάποια άλλη "συνάντηση" που αγνοούμε; Μήπως υπάρχει ένα αόρατο νήμα που μας συνδέει με κάποιους ανθρώπους στο χρόνο, μέχρι εκείνη τη στιγμή που θα "αποκαλύψει" την παρουσία μας και την παρουσία τους στη ζωή τους και στη ζωή μας; 

Gotthardt Kuehl (German, 1850–1915), στο καφέ. 

Gotthardt Kuehl (German, 1850–1915), Ζευγάρι που πίνει τσάι.

Πίστευαν και οι δύο ακράδαντα

ότι ένα ξαφνικό πάθος τους ένωσε.
Μια τέτοια βεβαιότητα είναι ωραία,
αλλά η αβεβαιότητα είναι ακόμη πιο ωραία.

Αφού δεν έτυχε να συναντηθούν ποτέ στο παρελθόν, ήταν πεπεισμένοι
ότι τίποτα δεν είχε υπάρξει μεταξύ τους.
Αλλά τι λένε οι δρόμοι, οι σκάλες, οι διάδρομοι –
μήπως είχαν προσπεράσει εκεί ο ένας τον άλλον ένα εκατομμύριο φορές;


Lesser Ury (German, 1861-1931), Στην καφετέρια, 1898.  Στον πίνακα του Γερμανού ζωγράφου το βλέμμα του ενός δεν έχει συναντηθεί με το βλέμμα του άλλου. 

Αφού δεν έτυχε να συναντηθούν 
ποτέ στο παρελθόν, ήταν πεπεισμένοι ότι 
τίποτα δεν είχε υπάρξει μεταξύ τους. 
Αλλά τι λένε οι δρόμοι, οι σκάλες, οι διάδρομοι- 
μήπως είχαν προσπεράσει εκεί ο ένας τον άλλον 
ένα εκατομμύριο φορές;

Lesser Ury (German, 1861-1931), Στην οδό Κurfürstendamm, 1910. Εκείνη διασχίζει το δρόμο, εκείνος περπατά στο πεζοδρόμιο. Και οι δύο βρίσκονται στον ίδιο τόπο την ίδια στιγμή, αλλά αγνοούν την παρουσία του άλλου ή της άλλης...

Ίσως ένα «συγγνώμη» που ειπώθηκε μέσα στο πλήθος;
Ένα κοφτό «λάθος νούμερο» 
στο ακουστικό του τηλεφώνου; –
Αλλά ξέρω την απάντηση.
Όχι, δεν θυμούνται.

Θα τους ξάφνιαζε αν μάθαιναν ότι 
η Τύχη έπαιζε μαζί τους για χρόνια.

Όχι έτοιμη ακόμη
να γίνει το Πεπρωμένο τους,
τους έφερνε κοντά, τους απομάκρυνε,
τους έφραζε το μονοπάτι,
χαμογελώντας κρυφά,
κι ύστερα αποχωρούσε.

Lesser Ury (German, 1861-1931), Απόγευμα στο καφέ Bauer. 1898.

Υπήρξαν ενδείξεις και σημάδια,
κι ας μη μπορούσαν να τα διαβάσουν ακόμη.
Ίσως πριν τρία χρόνια
ή την περασμένη Τρίτη
ένα φύλλο να πέταξε
από τον ένα ώμο στον άλλον.
Ή κάτι να έπεσε και να το μάζεψε ο ένας από τους δύο;
Ποιος ξέρει, ίσως η μπάλα
που χάθηκε στους θάμνους της παιδικής ηλικίας;


Lesser Ury (German, 1861-1931), Περίπατος στο δάσος, 1923.

Υπήρξαν πόμολα και κουδούνια
όπου το ένα άγγιγμα ήρθε να σκεπάσει το άλλο.
Βαλίτσες στον έλεγχο εισιτηρίων που στέκονταν δίπλα-δίπλα. 
Ένα βράδυ, ίσως, το ίδιο όνειρο, που το πρωί έσβησε σε μιαν αχλύ.

Κάθε αρχή
είναι εξάλλου μια συνέχεια,
και το βιβλίο των συμβάντων
μένει πάντοτε ανοιχτό κάπου στη μέση.

Lesser Ury (German, 1861-1931),  Άνδρας και γυναίκα σε εστιατόριο, 1910.


Για το ποίημα, βλ. Βισουόβα Κισλόβσκα, Μία ποιητική διαδρομή, μετάφραση Βασίλης Καραβίτης, εκδ. Σοκολής, Αθήνα 2003.

Για μεταφρασμένα στα νέα ελληνικά ποιήματα της Κισλόβσκα, βλ. επίσης 
Βισουόβα Κισλόβσκα, Η ζωή εδώ και τώρα, ποιήματα, μετάφραση Μπεάτα Ζουλκιέβιτς, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα, 2021.  



Και οι δυο πιστεύουν ακράδαντα ότι τους ένωσε ένα ξαφνικό πάθος. Ωραία είναι μια τέτοια βεβαιότητα όμως η αβεβαιότητα είναι ακόμα πιο ωραία. [Πηγή: www.doctv.gr]