Διαβάζοντας στην εξοχή. Εικόνες ανάγνωσης.

Εικόνες ανάγνωσης το καλοκαίρι

    Καλοκαίρι! Εποχή για ανάγνωση στην εξοχή, στη φύση... Για ανάγνωση έξω από τους κλειστούς χώρους. Ο παρακάτω πίνακας είναι από τους αγαπημένους. Ο Αμερικανός ζωγράφος James Jemusa Shannon απεικονίζει ένα στιγμιότυπο ανάγνωσης στην εξοχή. Δύο κομψές γυναίκες με υπέροχα φορέματα περιπάτου των αρχών του 20ού αιώνα, πιθανό μητέρα και κόρη, μοιράζονται την ανάγνωση ενός βιβλίου στους "αμμόλοφους" με συντροφιά ένα σκύλο.

James Jemusa Shannon, Στους αμμόλοφους. 1900-1910. Smithonsian Μουσείο Τέχνης. Η.Π.Α. Στα πόδια τους ή μάλλον στην άκρη των πτυχωτών αέρινων φορεμάτων τους έχει ξαπλώσει αναπαυτικά ο σκύλος τους δίπλα στο καπέλο της νεότερης κοπέλας. Στο βάθος διακρίνουμε  τον ουρανό με διάσπαρτα λευκά σύννεφα...

   Μία ομάδα γυναικών, μάλλον μητέρα και κόρες,  κάνουν πικ νικ στην εξοχή. Η κοπέλα στα αριστερά έχει γυρίσει την πλάτη της στην παρέα και ξαπλωμένη  αναπαυτικά στα μαξιλάρια διαβάζει το βιβλίο της.

James Ancher, Πικ Νικ, 1870. Ιδιωτική Συλλογή. 

      H Ρωσίδα Marie Bashkirtseva ζωγραφίζει μία κοπέλα  να διαβάζει κρατώντας το κλαδί ενός δέντρου, ενώ πίσω της βρίσκεται ένας καταρράκτης.

Marie Bashkirtseva, Κοπέλα διαβάζει δίπλα σε καταρράκτη. 1882. Ιδιωτική Συλλογή.

   Δύο κοπέλες  διαβάζουν στην εξοχή. Μια εικόνα ανάγνωσης στον καθαρό αέρα από τον Ελβετό Luizi Rossi (1853-1923).

Luigi Rossi (1853-1923), Στην εξοχή. Ιδιωτική Συλλογή.

...και μία καλοκαιρινή σκηνή  στην παραλία. Δύο κοπέλες με μπανιερά του Μεσοπολέμου κάνουν ηλιοθεραπεία στην αμμουδιά. Η μία έχει βυθιστεί στην ανάγνωση του βιβλίου της...

Harold Harvey, Στην αμμουδιά. 1929. Ιδιωτική Συλλογή. 

http://americanart.si.edu/collections/search/artwork/?id=22195
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bashkirtseff,_Marie_(1858-1884)_Girl_Reading_by_a_Waterfall.jpg
http://www.artnet.com/artists/luigi-rossi/plein-air-09M5nLuVeyT6veFXqzX3sA2
http://www.artnet.com/artists/harold-harvey/on-the-sands-QvZkHnmM_vmItKVVqkJblg2
http://www.artnet.com/artists/james-archer/the-picnic-Zoc94i32nhmVFjaNnb29RQ2

Κράτα τοΚράτα το

Στη θάλασσα το καλοκαίρι. Πίνακες του Ν. Λύτρα Στη θάλασσα το καλοκαίρι με πίνακες του Νίκου Λύτρα.

Στη θάλασσα

   Μεσούντος του καλοκαιριού και καθώς ο Αύγουστος είναι καθ 'οδόν, σκέφτηκα θαλασσινούς πίνακες ενός μεγάλου εκπροσώπου της νεοελληνικής ζωγραφικής, του Νικολάου (Nίκου) Λύτρα (1883-1927), ο οποίος ήταν γιος του Νικηφόρου. Ο Νίκος Λύτρας κατάφερε να απομακρυνθεί από τον ρομαντισμό και τον ακαδημαϊσμό του 19ου αιώνα, παρά το ότι σπούδασε στην Ακαδημία Τεχνών του Μονάχου, όπως και ο πατέρας του. Εισήγαγε στη νεοελληνική ζωγραφική στοιχεία του μοντερνισμού, τα οποία είναι εμφανή στους πίνακες που επέλεξα.

Ν. Λύτρας (1883-1927), Στο καράβι. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα. Δύο κομψές κυρίες ταξιδεύουν με καράβι. Πίσω τους απλώνεται η θάλασσα.

Ν. Λύτρας, Στη βάρκα. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα. Υπέροχες φωτοσκιάσεις και έντονα χρώματα που θεωρούνται στοιχεία του εξπρεσιονισμού.

Νικηφόρος Βρεττάκος, «Άπλωνα, θάλασσα»

Άπλωνα, θάλασσα, τα χέρια παντού,

Ζητώντας απ’ όλα βοήθεια κι αγάπη.

Όλα μου έδωσαν. Κ’ εκτός από τον

ομιλούντα σου φλοίσβο και τον

ρυακίζοντα ουρανό, η ψυχή μου

πήρε απ’ όλα, θησαύρισε

πράγματα. Κ’ έγινε ομοίωση,

σώμα μικρό του παντός. Η φωνή του

φωνή μου, φως μου το φως του.

Η ψυχή μου, ο κόσμος που γίνεται

λόγος. Η ψυχή μου, ο λόγος

που γίνεται κόσμος.

Νικηφόρος Βρεττάκος

Ν. Λύτρας, Αγοράκι στην παραλία. Ιδιωτική Συλλογή

Ν. Λύτρας, Ηλιοθεραπεία. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=60622
http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?artid=147

https://paletaart.wordpress.com/2012/07/29/%CE%BB%CF%8D%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%82-%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82-lytras-nikolaos-1883-1927/https://paletaart.wordpress.com/2012/07/29/%CE%BB%CF%8D%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%82-%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82-lytras-nikolaos-1883-1927/

Παιδιά στην παραλία.

Κορίτσι που διαβάζει στην παραλία

   Νοσταλγώ τις στιγμές ανάγνωσης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού των παιδικών μου χρόνων. Περίμενα να τελειώσει το σχολείο, για να "ριχτώ" στο διάβασμα βιβλίων που με ταξίδευαν πέρα μακριά. Ταξίδια νοερά, φανταστικά, μαγικά. 

   Ο Βρετανός εικονογράφος της Βικτωριανής περιόδου William Stephen Coleman (1829-1904) απεικονίζει ένα στιγμιότυπο στην παραλία. Το κοριτσάκι, ντυμένο σύμφωνα με τα πρότυπα της Βικτωριανής εποχής, κάθεται στο βράχο της παραλίας και διαβάζει ένα βιβλίο, στις σελίδες του οποίου διακρίνεται έγχρωμη εικονογράφηση. Ο καλλιτέχνης υπογραμμίζει την αναγνωστική συνήθεια, προσθέτοντας μία λεπτομέρεια: Στην άμμο στα πόδια του κοριτσιού βλέπουμε εγκαταλελειμμένο ένα κουβαδάκι με το φτυάρι του. Είναι πραγματικά ένας πίνακας φιλαναγνωσίας!

  

William Stephen Coleman (1829-1904), Μία ενδιαφέρουσα ιστορία. Ιδιωτική Συλλογή. Προτιμά το διάβασμα του βιβλίου από το παιχνίδι. Είναι σαφές ότι διαβάζει μία "ενδιαφέρουσα ιστορία". Το παιχνίδι στην άμμο μπορεί να περιμένει, η ανάγκη για ανάγνωση είναι πιο επιτακτική.

   Ο William Stephen Coleman εργαζόταν ως εικονογράφος βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων. Οι επιλεγμένες εικόνες σχεδιάστηκαν για να διακοσμήσουν παιδικά βιβλία. Στις παρακάτω εικόνες απεικονίζονται παιχνίδια στην παραλία. Παιδιά που χτίζουν κάστρα στην άμμο...ένα αγαπημένο κλασικό παιχνίδι...Το κοριτσάκι έχει διακόψει το παιχνίδι του στην άμμο για να διαβάσει το βιβλίο του, για να "ταξιδέψει" με το βιβλίο του.

William Stephen Coleman, Ο πύργος από άμμο. Ιδιωτική Συλλογή. Οι πύργοι στην άμμο γκρεμίζονται εύκολα από τον αέρα και το κύμα...τα όνειρα όμως που φανταζόμαστε με την ανάγνωση ενός βιβλίου διαρκούν περισσότερο...Ας θυμηθούμε τα πρώτα βιβλία που διαβάσαμε, όταν ήμαστε παιδιά,  τα βιβλία που μας συνάρπασαν...

William Stephen Coleman, Χτίζοντας πύργους στην άμμο. Ιδιωτική Συλλογή. Οι πύργοι, όμως, γκρεμίζονται εύκολα.

http://maherartgallery.blogspot.gr/2012/08/william-stephen-coleman-1829-190-english.html

http://books0977.tumblr.com/post/49514241259/an-interesting-story-william-stephen-coleman

https://biblioklept.org/2014/01/15/an-interesting-story-william-stephen-coleman/

Ένα σπιτάκι απόμερο. Ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη.

Κώστα Καρυωτάκη,  {Ένα σπιτάκι απόμερο}

Σοφία Λασκαρίδου (1882-1965), Αγροικία. 

...Συνεχίζω με ένα ακόμα ποίημα που αναφέρεται στην απομόνωση και την ήρεμη ζωή της εξοχής. Είναι ένα ποίημα που είχα πρωτογνωρίσει στην Γ' Γυμνασίου όταν ήμουν μαθήτρια και αργότερα το δίδαξα και εγώ στους μαθητές μου. "Ένα σπιτάκι απόμερο, στο δείλι, στον ελαιώνα..." αναπολεί ή ονειρεύεται το ποιητικό υποκείμενο που μένει "κρυμμένο" και απρόσωπο. Ποιος είναι άραγε αυτός που ονειρεύεται;
 Πρόκειται για ένα άτιτλο τετράστιχο που ανήκει στην ποιητική συλλογή "Ελεγεία και Σάτιρες" (1927) και συγκεκριμένα στην "Πρώτη Σειρά. Ελεγεία". Ο Καρυωτάκης περιγράφει με συγκρατημένο λυρισμό και υπολανθάνοντα ρομαντισμό μια εικόνα που καταλήγει σε επιφώνημα-συλλογισμό...

Μιχάλης Οικονόμου (1888-1933), Σπίτι στον ελαιώνα. Ιδιωτική Συλλογή. Κώστα Καρυωτάκη,  {Ένα σπιτάκι απόμερο} Μ. Π. Ένα σπιτάκι απόμερο, στο δείλι, στον ελαιώνα, μια καμαρούλα φτωχική, μια βαθιά πολυθρόνα, μια κόρη που στοχαστικά τον ουρανό κοιτάει, ω, μια ζωή που χάνεται και με τον ήλιο πάει!  P. Aug. Renoir, Κοπέλα στην εξοχή. 1874. Sterline and Clark Art Institute. Θάλεια Φλωρά Καραβία (1871-1960),  Στην εξοχή. Ιδιωτική Συλλογή. http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=8&text_id=1044 http://www.nikias.gr/view_artist_additional.php?mode=fullpainting&mtag=1&prod_id=1176&ptid=1427112636&page=24 https://paletaart.wordpress.com/2012/09/12/λασκαρίδου-σοφία-lascaridou-sofia-1882-1965/λασκαρίδου-σοφία-αγροικία/ http://www.clarkart.edu/Collection/3298 http://www.nikias.gr/view_artist_additional.php?mode=fullpainting&mtag=&prod_id=1414&ptid=22357&page=7 http://karyotakis.awardspace.com/poems/elegeia/elegeia.htm

Κράτα τοΚράτα το

Σπιτάκι στην εξοχή. Ένα ποίημα της Μαρίας Πολυδούρη και πίνακες του Konstantin Korovin

Στην εξοχή το καλοκαίρι

    Αυτός ο πίνακας του αγαπημένου Ρώσου ιμπρεσιονιστή Konstanin Korovin (1861-1939) με γοητεύει. Μέσα από την ανοιχτή εξώπορτα της εξοχικής αγροικίας διακρίνουμε μία γυναικεία φιγούρα μάλλον να ποτίζει...η βλάστηση είναι πυκνή και το χρώμα της έρχεται σε αντίθεση με το σκοτεινό χρώμα του ξύλινου του εσωτερικού σπιτιού. Απεικονίζεται η ιδιωτική στιγμή της οικιακής εργασίας μίας τρυφερής γυναικείας μορφής, της οποίας το πρόσωπο δεν αποκαλύπτεται. Αίσθηση γλυκύτητας, απόλυτης ηρεμίας και γαλήνης αποπνέει η εικόνα και ίσως μυστηρίου... Παρακολουθούμε το βλέμμα ενός άγνωστου θεατή, κρυμμένου στο εσωτερικό του σκοτεινού δωματίου.

Konstantin Korovin, Καλοκαίρι στο χωριό. 1895. Πινακοθήκη Tretyakov. Μόσχα. Υπέροχες φωτοσκιάσεις και παιχνίδι χρωμάτων...Το φως από την ανοιχτή πόρτα φωτίζει το δάπεδο του δωματίου και αφήνει να διαγραφούν λεπτομέρειες από την απλή επίπλωση του σπιτιού.

...και θυμήθηκα ένα μάλλον "άγνωστο" ποίημα της Μαρίας Πολυδούρη για το σπίτι μίας φίλης. Από τα ανέκδοτα ποιήματα της Πολυδούρη.

Μαρία Πολυδούρη, Το σπιτάκι της

(Στὴν ἀλησμόνητη Κα Μαρία Ἁγιοβλασίτου)

Μακριὰ ᾿π᾿ τοῦ κόσμου τὴ βοή,

τὸ κύμα ἀγνάντια ποὺ γελᾶ,

τῆς ἐξοχῆς κεῖ ποὺ ἡ ζωὴ

γλυκιά, γαλήνια ἀργοκυλᾶ,

Σὰ μιὰ ζωὴ τῆς ἐξοχῆς,

σὰν τῆς ζωῆς παλμὸς κρυφός,

μέσ᾿ στοὺς ἀνθοὺς κάθ᾿ ἐποχῆς,

καμαρωτό, λευκὸ στὸ φῶς,

ζεῖ τὸ σπιτάκι της. Ζεστὸ

σὰ μία καλόδεχτη ἀγκαλιά,

σὰν ἕνα στόμα γελαστό,

χαϊδευτικὴ σὰ μιὰ μιλιά.

Ἐκεῖ ἡ ζωή της σιωπηλὴ

σκορπιέται γύρω καὶ περνᾶ.

Κάθε στολίδι διαλαλεῖ

τὴ χάρη ποὺ τὸ κυβερνᾶ.

Κ᾿ ἡ καλωσύνη της ψυχὴ

ἀχνὴ σὰν κρίνων εὐωδιὰ

κι᾿ ὁ κάθε λόγος της εὐχὴ

σὰ ν᾿ ἀνεβαίνη ἀπ᾿ τὴν καρδιὰ

Konstantin Korovin, Καλοκαίρι. Πασχαλιά. 1895. Πινακοθήκη Tretyakov. Μόσχα. Η αυλή του σπιτιού του πρώτου πίνακα θα μπορούσε να είναι αυτή η εικόνα. Η γυναίκα μυρίζει ένα λουλούδι...

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/maria_polydoyrh/anekdota_poihmata.htm

https://el.wikisource.org/wiki/Το_σπιτάκι_της

http://www.tretyakovgallery.ru/en/collection/_show/image/_id/278

http://www.tretyakovgallery.ru/en/collection/_show/author/_id/98

http://www.wikiart.org/en/konstantin-korovin

Η ελεγεία των λουλουδιών. Ένα ποίημα του Κ. Καβάφη για τα καλοκαιρινά λουλούδια

Κ. Καβάφης, Η ελεγεία των λουλουδιών

   Είναι ένα από τα ποιήματα του Καβάφη που αιφνιδιάζει τον αναγνώστη. Ανήκει στα Αποκηρυγμένα. 

P. Aug. Renoir, Ανάμεσα στα τριαντάφυλλα. 1882. Ιδιωτική Συλλογή.

Όσα λουλούδια υπάρχουν, το καλοκαίρι ανθίζουν

        Κι’ απ’ όλα τα λουλούδια του κάμπου φαίνεται
        η νεότης πιο ωραία. Aλλά μαραίνεται
        γρήγορα, και σαν πάει δεν ξαναγένεται·
η πασχαλι[αίς] με της δροσιάς τα δάκρυα την ραντίζουν.

Όσα λουλούδια υπάρχουν, το καλοκαίρι ανθίζουν.
        Aλλά τα ίδια μάτια δεν τα κυττάζουνε.
        Και άλλα χέρια σ’ άλλα στήθεια τα βάζουνε.
        Έρχοντ’ οι ίδιοι μήνες, πλην ξένοι μοιάζουνε·
τα πρόσωπα αλλάξαν και δεν τ’ αναγνωρίζουν.


Όσα λουλούδια υπάρχουν,το καλοκαίρι ανθίζουν.
        Aλλά με την χαρά μας πάντα δεν μένουνε.
        Aυτά οπού ευφραίνουν, αυτά πικραίνουνε·
        κ’ επάνω εις τους τάφους, που κλαίμε, βγαίνουνε,
καθώς τους γελαστούς μας τους κάμπους χρωματίζουν.

Cl. Monet, H Cammille Monet (η πρώτη σύζυγος του ζωγράφου) στο παράθυρο. 1873. Ιδιωτική Συλλογή.

P. Aug. Renoir, Καλοκαιρινό τοπίο. 1875. Ιδιωτική Συλλογή.

Πάλ’ ήλθε καλοκαίρι κ’ οι κάμποι όλοι ανθίζουν.
        Aλλ’ απ’ το παραθύρι δύσκολα φθάνεται.
        Και το υαλί μικραίνει-μικραίνει, χάνεται.
        Το πονεμένο μάτι θολώνει, πιάνεται.
Βαρυά τα κουρασμένα πόδια, δεν μας στηρίζουν.

Για μας δεν είναι φέτος που οι κάμποι όλοι ανθίζουν.
        Λησμονημένου Aυγούστου κρίνοι μάς στέφουνε,
        τ’ αλλοτεινά μας χρόνια γοργά επιστρέφουνε,
        σκιαίς αγαπημέναις γλυκά μάς γνέφουνε
και την φτωχή μας την καρδιά γλυκά αποκοιμίζουν. 

 Cl. Monet, Στον κήπο. 1895. 

http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=167&author_id=60 http://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=102441
http://www.wikiart.org/en/claude-monet/camille-monet-at-the-window-argentuile
http://www.wikiart.org/en/pierre-auguste-renoir/summer-landscape-1875

Καλοκαιρινές ημέρες: Πίνακες του Αυστραλού Rupert Bunny

Στην καλοκαιριανή λιακάδα. Σκηνές από πίνακες του Rupert Bunny

   Μέρες καλοκαιριού...Εποχή για να χαρούμε το φως του ήλιου, να ονειρευτούμε και να περάσουμε ώρες ραστώνης στις λιακάδες. Χθες και σήμερα ξεχάστηκα βλέποντας τις ηλιόλουστες σκηνές ενός Αυστραλού ζωγράφου του Rupert Bunny (1864-1947), ο οποίος είχε σπουδάσει ζωγραφική στο Λονδίνο και το Παρίσι. Στη γαλλική πρωτεύουσα έζησε πολλά χρόνια και έγινε γνωστός για τις ειδυλλιακές εικόνες με αιθέριες γυναικείες μορφές σε ονειρικά φυσικά τοπία, καθώς και για τα πορτρέτα κομψών γυναικών της Belle Epoque.

Rupert Bunny, Καλοκαιρινό πρωί. 1897. Πινακοθήκη της Νοτίου Αυστραλίας. Αδελαϊδα. Μία ειδυλλιακή σκηνή!

Rupert Bunny, Οι κοιμώμενες. 1904. Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης της Βικτόρια. Μελβούρνη. Κοιμώνται υπό το φως του ήλιου σ' ένα ειδυλλιακό τοπίο. Απόλυτη γαλήνη και ηρεμία! Άραγε τι ονειρεύονται;

Rupert Bunny, Ωραίο απόγευμα στο Royan. 1910. Ιδιωτική Συλλογή. Κομψές κυρίες με ομπρέλες και ψάθινα καπέλα στην παραλία της γαλλικής Royan. Μία κυρία χτενίζει τα μαλλιά ενός κοριτσιού...

Rupert Bunny, Ψαρεύοντας γαρίδες στο St. John. 1910. Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης της Βικτόρια. Μελβούρνη.

Rupert Bunny, Στην παραλία. 1908. Ιδιωτική Συλλογή. Πινακοθήκη της Νέας Νότιας Ουαλίας. Σίδνεϋ. Ήρεμες στιγμές στην παραλία με καπέλλα και ομπρέλες στην παραλία. Οι δύο γυναίκες διαβάζουν...

Rupert Bunny, Madge Currie. 1910. Ιδιωτική Συλλογή. Ένα υπέροχο πορτρέτο μίας κοπέλας σε περισυλλογή. 

Rupert Bunny  (1864-1947), Τελευταίες καλές ημέρες στο Royan. Ιδιωτική Συλλογή.

Rupert Bunny, Η ηλιόλουστη γωνιά. 1913. Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης της Βικτόρια. Μελβούρνη. Διαβάζει το βιβλίο της σε μία ηλιόλουστη γωνιά του κήπου υπό την προατασία της ομπρέλας.

Rupert Bunny, Κουβεντούλα. 1910-1915. Ιδιωτική Συλλογή. Κουβεντιάζουν στον ηλιόλουστο κήπο υπό τη σκια των ομπρέλων τους. 

Rupert Bunny, Καλοκαιρινό πρωινό. Το γράμμα. 1914-1915. Πινακοθήκη της Νέας Νότιας Ουαλίας. Σίδvεϋ. Ανάγνωση και ακρόαση γράμματος από τις δύο κυρίες που απολαμβάνουν τη λιακάδα στον κήπο.

Rupert Bunny (1864-1947), Δύο γυναίκες στον κήπο. Ιδιωτική Συλλογή.

Rupert Bunny, Στο παγκάκι του κήπου. 1915. Πινακοθήκη της Νέας Νότιας Ουαλίας. Με ψάθινα καπέλα στο παγκάκι του κήπου.

Rupert Bunny, Κοπέλα στη λιακάδα. 1913. Ιδιωτική Συλλογή. Υπό το φως του ήλιου και υπό την προσταστία της ομπρέλας μία κοπέλα διαβάζει το βιβλίο της στην εξοχή.

 Rupert Bunny, Στην παραλία. 1920. Ιδιωτική Συλλογή. Οικογενειακή σκηνή στην παραλία την εποχή του Μεσοπολέμου.

http://www.ngv.vic.gov.au/exhibition/rupert-bunny/
http://www.ngv.vic.gov.au/?type=collection&s=Rupert+Bunny
http://www.ngv.vic.gov.au/?type=collection&s=Rupert+Bunny&from=3
http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=4757
http://www.artgallery.nsw.gov.au/collection/works/?q=Rupert+Bunny
http://www.invaluable.com/auction-lot/rupert-bunny-1864-1947,-chatting,-c1910-15-8-c-c364749ca7
http://www.artgallery.nsw.gov.au/collection/works/666/
http://www.invaluable.com/catalog/searchLots.cfm?scp=m&ad=DESC&artistref=rykm5527ya&alf=1&issc=1&ord=2&shw=50&row=1
http://www.artgallery.sa.gov.au/agsa/home/Collection/detail.jsp?ecatKey=1215

Καλοκαιρινή αστροφεγγιά. Επτά νυχτερινά επτάστιχα του Οδυσσέα Ελύτη

Καλοκαιρινή φεγγαρόφωτη βραδιά και αστροφεγγιά

   Καθώς κοιτούσα τα αστέρια και το φεγγάρι από τη βεράντα του σπιτιού μου σήμερα το βράδυ, θυμήθηκα αγαπημένους στίχους της εφηβικής μου ηλικίας, από τα Νυχτερινά Επτάστιχα του Οδυσσέα Ελύτη.

Harold Brett (1880-1955), Καλοκαιρινή φεγγαρόφωτη βραδιά.  Ιδιωτική Συλλογή.

Οδυσσέα Ελύτη, Επτά νυχτερινά επτάστιχα

Ι

Όνειρα κι όνειρα ήρθανε

Στα γενέθλια των γιασεμιών

Νύχτες και νύχτες στις λευκές

Αϋπνίες των κύκνων

Η δροσιά γεννιέται μες στα φύλλα

Όπως μες στον απέραντο ουρανό

Το ξάστερο συναίσθημα.

II

Ευνοϊκές αστροφεγγιές έφεραν τη σιωπή

Και πίσω απ’ τη σιωπή μια μελωδία παρείσαχτη

Ερωμένη

Αλλοτινών ήχων γόησσα

Μένει τώρα ο ίσκιος που ατονεί

Και η ραϊσμένη εμπιστοσύνη του

Και η αθεράπευτη σκοτοδίνη του — εκεί.

III

Όλα τα κυπαρίσσια δείχνουνε μεσάνυχτα

Όλα τα δάχτυλα

Σιωπή

Έξω από τ’ ανοιχτό παράθυρο του ονείρου

Σιγά σιγά ξετυλίγεται

Η εξομολόγηση

Και σαν θωριά λοξοδρομάει προς τ’ άστρα!

IV

Ένας ώμος ολόγυμνος

Σαν αλήθεια

Πληρώνει την ακρίβεια του

Στην άκρια τούτη της βραδιάς

Που φέγγει ολομόναχη

Κάτω απ’ τη μυστικιά ημισέληνο

Της νοσταλγίας μου.

V

Την αφρούρητη νυχτιά πήρανε θύμησες

Μαβιές

Κόκκινες

Κίτρινες

Τ’ ανοιχτά μπράτσα της γεμίσανε ύπνο

Τα ξεκούραστα μαλλιά της άνεμο

Τα μάτια της σιωπή.

VI

Ανεξιχνίαστη νύχτα πίκρα δίχως άκρη

Βλέφαρο ανύσταχτο

Πριν βρει αναφιλητό καίγεται ο πόνος

Πριν ζυγιαστεί γέρνει ο χαμός

Καρτέρι μελλοθάνατο

Σαν ο συλλογισμός από τον μάταιο μαίανδρο

Στην ποδιά της μοίρας του συντρίβεται.

VII

Το διάδημα του φεγγαριού στο μέτωπο της νύχτας

Όταν μοιράζονται οι σκιές την επιφάνεια

Της δράσης

Κι ο πόνος μετρημένος από εξασκημένο αυτί

Ακούσιος καταρρέει

Μες στην ιδέα που αχρηστεύεται απ’ το μελαγχολικό

Σιωπητήριο.

Από την ποιητική συλλογή "Προσανατολισμοί".

Edvard Munch, Φεγγαρόφωτη βραδιά. 1895. Εθνική Πινακοθήκη. Όσλο.

http://arthistory.about.com/od/from_exhibitions/ig/becoming_edvard_munch/bem_aic_09_14.htm

Στην ακρογιαλιά. Ποιήματα του Γιώργου Σαραντάρη για τη θάλασσα και πίνακες ζωγραφικής του Δανού Michael Peter Ancher

Η θάλασσα στην ποίηση. Γιώργος Σαραντάρης

  .. επιστρέφω για ακόμη μία φορά σ' έναν αγαπημένο ποιητή, τον γλυκύτατο και τρυφερό ιδεαλιστή Γιώργο Σαραντάρη.  Από τα πολλά ποιήματά του με αναφορές στη θάλασσα (βλ. παλιότερες αναρτήσεις με ποιήματα του Σαραντάρη)  επιλέγω δύο με θαλασσινές λυρικές εικόνες που μου θυμίζουν τους "θαλασσινούς" πίνακες του Δανού ζωγράφου Michael Peter Ancher (1849-1927)
.

Michael Peter Ancher, Στην ακρογιαλιά. 1914. Ιδιωτική Συλλογή.

   Ο Ancher έχει ζωγραφίσει πολλά θαλασσινά τοπία και σκηνές από την παραλία του Skagen, ψαροχώρι στο οποίο συγκεντρώνονταν πολλοί Δανοί ζωγράφοι για να ζωγραφίσουν θαλασσινές εικόνες.

Michael Peter Ancher, Κύματα που σπάνε στην ακρογιαλιά και δύο γλάροι. 1885. Ιδιωτική Συλλογή.

Γιώργος Σαραντάρης, Σβήνω τη μουσική του αγέρα 

Σβήνω τη μουσική του αγέρα
Και σε ακούω
Πλάση από τριαντάφυλλα
Κι από σύννεφα
Τώρα που μιλούν οι γλάροι
Και κρέμεται η θάλασσα
Σαν σφεντόνα
Πάνω σε μιά παροδικη
Απουσια

Η φωνή σου είναι το φως
που πέφτει σαν σκιά
Σαν να ήτανε
Βουνό θεόρατο
Ο ήλιος.

(1939)

Michael Peter Ancher (1847-1929), ξανθιά κοπέλα με μακρύ  γαλάζιο καλοκαιρινό φόρεμα στην ακρογιαλιά. Ιδιωτική Συλλογή.

Γιώργος Σαραντάρης, Η καρδιά μας

Η καρδιά μας είναι ένα κύμα που δεν σπάει
στην ακρογιαλιά. Ποιος μαντεύει τη θάλασσα,
απ' όπου βγαίνει η καρδιά μας; Αλλά είναι η
καρδιά μας ένα κύμα μυστικό, χωρίς αφρό.
Βουβά πιάνει μία στεριά. Και αθόρυβα σκαλίζει
το ανάγλυφο ενός πόθου που δεν ξέρει
απογοήτευση και αγνοεί την ησυχία.

Michael Peter Ancher (1847-1929), Νεαρή γυναίκα με λευκό φόρεμα περπατά στην ακρογιαλιά του Skagen.

http://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33768.0 http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/giwrgos_sarantarhs_poems.htm#Η_ΚΑΡΔΙΑ_ΜΑΣ http://www.artnet.com/artists/michael-peter-ancher/young-blond-girl-in-a-long-blue-summer-dress-on-jFqiOKlDT8tBY0C8n_StAg2
http://www.artnet.com/artists/michael-peter-ancher/young-girl-in-a-white-dress-walking-on-skagen-408FO7wuPbREHbxYTB9Ezg2
http://www.artnet.com/artists/michael-peter-ancher/breaking-the-waves-with-two-seagulls-1AcTeFb4kui_BefWklMeyw2
http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=2716

Ο πράσινος κήπος του Νικηφόρου Βρεττάκου

Νικηφόρος Βρεττάκος, Ο πράσινος κήπος

Ἔχω τρεῖς κόσμους. Μιὰ θάλασσα, ἕναν
οὐρανὸ κι ἕναν πράσινο κῆπο: τὰ μάτια σου.
Θὰ μποροῦσα ἂν τοὺς διάβαινα καὶ τοὺς τρεῖς, νὰ σᾶς ἔλεγα
ποῦ φτάνει ὁ καθένας τους. Ἡ θάλασσα, ξέρω.
Ὁ οὐρανός, ὑποψιάζομαι. Γιὰ τὸν πράσινο κῆπο μου,
μὴ μὲ ρωτήσετε.

Fr. Weston Benson, Ελεανόρ. 1907. Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης. Είναι κόρη του ζωγράφου μία καλοκαιρινή ημέρα στον κήπο του εξοχικού σπιτιού. Στο βάθος διακρίνεται η παραλία.

 Éd. Manet, Στο καφέ του La pere Lathuille. 1879. Μουσείο Καλών Τεχνών Tournai. Βέλγιο.

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/nikhforos_brettakos_poems.htm#Ο_ΠΡΑΣΙΝΟΣ_ΚΗΠΟΣ

http://www.manet.org/chez-le-pere-lathuille.jsp

http://www.mfa.org/collections/object/eleanor-31339