Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Κυριακή 8 Μαρτίου 2015

Βροχερή μέρα. Ποιήματα και πίνακες για τη βροχή.

Βροχερή ημέρα. Μιχάλης Γκανάς και Δ. Ι. Αντωνίου, V. Hammershoi και P. V. Ilsted

...Θα συνεχίσω "βροχερά" και σήμερα, αφού συνεχίζει να βρέχει...Μια γυναίκα στέκεται διστακτική στο σιωπηλό σκοτεινό δωμάτιο. Δεν βλέπουμε το πρόσωπό της...ετοιμάζεται να κοιτάξει από τα παράθυρα. Έρχεται βροχή! "Ο βροχερός καιρός"! ένας πίνακας του Δανού ζωγράφου Vilhelm Hammershoi (1864-1916). Eσωτερικοί χώροι με ποιητική ατμόσφαιρα και γυναικείες φιγούρες, που συνήθως έχουν την πλάτη γυρισμένη στους θεατές, είναι τα θέματα των έργων του Hammershoi.
   Και ο πίνακας μου θύμισε ένα από τα "μονόξυλα", ένα από τα μονόστιχα ποιήματα του Μιχάλη Γκανά.

     "Έρχεται η βροχή ξυπόλυτη και όλο πίσω από τζάμια."
Από τα Μονόξυλα του Μιχάλη Γκανά

V. Hammershoi (1864-1916), Βροχερός καιρός. Ιδιωτική Συλλογή.

  Η ίδια ποιητική ατμόσφαιρα των σιωπηλών εσωτερικών χώρων με τις μυστηριώδεις γυναικείες παρουσίες και στα έργα του επίσης Δανού ζωγράφου Peter Vilhelm Ilsted.
Δύο λευκοφορεμένες κοπέλες κοιτάζουν πίσω από το τζάμι του παράθυρου τους τη βροχή. Τι μπορεί να βλέπουν; Ίσως την απάντηση δίνει ο Αντωνίου μ' ένα από τα τάνκα που έγραψε την περίοδο 1938-1962.

"Mε ανοιξιάτικη 
σε είδα βροχή να περνάς 
και τα χρώματα
του κόσμου χορεύοντας
μαζί μου σε πήρανε..."

Νο 5 "Τάνκα" του Δ. Ι. Αντωνίου


P. V. Ilsted, Δύο κορίτσια κοιτάζουν από το παράθυρο μία βροχερή ημέρα. 1924. Ιδιωτική Συλλογή.

P. V. Ilsted, Βροχερή μέρα. 1931. Ιδιωτική Συλλογή.

Για το "μονόξυλο" του Γκανά, βλ. Μιχάλης Γκανάς, Μαύρα λιθάρια", εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 1993, σ. 43.

Για το τάνκα του Δ. Ι. Αντωνίου, βλ. Δ. Ι. Αντωνίου, Χάι-κάι και Τάνκα, εκδ. Ερμής, Αθήνα 1972, σ. 63.
http://www.arcadja.com/auctions/en/ilsted_peter_vilhelm/artist/14254/
http://www.artnet.com/artists/peter-vilhelm-ilsted/past-auction-results
http://www.worldgallery.co.uk/art-print/vilhelm-hammershoi-rainy-weather-430860#430860-40-33-1

2 σχόλια:

  1. Ωραίοι πίνακες και ωραίοι στίχοι.
    Με πάνε στον πάντα σε περίσκεψη Αναγνωστάκη. Για προβληματισμό.


    ΜΑΝ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ - Άρχισε μια σιγανή βροχή…
    Έπεφτε μια κίτρινη παλιά βροχή…
    Γ. Κ.

    Άρχισε μια σιγανή βροχή αργά προς το βράδυ.
    Στις πολιτείες ο ουρανός φαίνεται μιαν απέραντη λασπωμένη πεδιάδα
    Κι η βροχή είναι μια καλοσύνη, όσο να πεις, δε μοιάζει διόλου με το θάνατο. Μπορείς να βαδίζεις κάποτε χωρίς κανένα σκοπό ή με σκοπό —σου είναι αδιάφορο—
    Μιαν εποχή μακρινή και νεκρή σα μια βίαια σκισμένη πολυτέλεια.
    Εγώ συλλογίζομαι πώς και γιατί άραγε μια βροχή μπορεί να σου θυμίζει τόσα πράγματα
    —Χωρίς αμφιβολία είναι τόσο ανόητο να τα στοχάζεσαι όλα αυτά μια τέτοιαν ώρα—
    Συλλογίζομαι όμως στις ζεστές χειμωνιάτικες κάμαρες μιαν αλλιώτικη μυρουδιά
    Ύστερα από τις 6 με τα κλειστά παραθυρόφυλλα και τ’ αναμμένο φως
    Ή μια γωνιά δίπλα στο τζάμι σ’ ένα μεγάλο καφενείο με τις αδιάφορες φωνές.
    Τα συλλογίζεσαι όλα αυτά με τον πιο απλούστερο τρόπο ολωσδιόλου παιδιάστικα
    Μπορείς να λησμονείς το κάθε τι, τί τάχα να γυρεύεις εδώ μια τέτοιαν ώρα Εσύ, ο διπλανός σου, όλος αυτός ο κόσμος που πορεύεται δίπλα σου μες στο σκοτάδι
    Αυτή η ανήσυχη σιωπή που πληγώνει περισσότερο κι απ’ το πιο κοφτερό λεπίδι
    Να λησμονείς για μιαν ελάχιστη στιγμή πως ίσως δεν τέλειωσε ούτε και απόψε για σένανε το κάθε τι
    Τόσο π’ αν τρίξει κάτι αναπάντεχα είναι να σου ξυπνήσει την ακριβήν υπόθεση μιας επιστροφής
    Τη χειμωνιάτικη ζεστή κάμαρα, το καφενείο με τις πολύχρωμες φωνές.

    …Έτσι βρέχει λοιπόν μια κίτρινη βροχή χωρίς τέλος.
    Μια κίτρινη παλιά βροχή, τη νύχτα, σα μαστίγιο.

    ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Υπέροχος για ακόμη μια φορά Μανόλης Αναγνωστάκης.
      Καλή Κυριακή και καλή μας εβδομάδα, με ή χωρίς βροχή.

      Διαγραφή