Άννα Αγγελοπούλου: Γυναίκες μόνες σε καφέ και μπαρ. Πίνακες του Édouard Manet.

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2015

Γυναίκες μόνες σε καφέ και μπαρ. Πίνακες του Édouard Manet.

Γυναικεία πορτρέτα σε καφέ και μπαρ

Υπήρξε ασφαλώς ένας μεγάλος καλλιτέχνης ο Édouard Manet (1832-1883), ένας από τους εισηγητές της μοντέρνας τέχνης στη ζωγραφική, με μεγάλη συμβολή στη μετάβαση από το ρεαλισμό στον ιμπρεσιονισμό. Mία από τις πιο συνηθισμένες θεματολογίες του ήταν η απεικόνιση σκηνών από την καθημερινή ζωή στο Παρίσι, στους δρόμους και τα καφέ ή μπαρ της γαλλικής πρωτεύουσας.

Επιλέγω να σας παρουσιάσω τα παρακάτω έργα του Manet που απεικονίζουν προσωπογραφίες μοναχικών γυναικών σε καφέ και μπαρ.

Ο παρακάτω πίνακας είναι από τους αγαπημένους μου. Αποπνέει γλυκύτατη μελαγχολία και εκφράζει την απόλυτη μοναξιά. Μια νεαρή γυναίκα κάθεται μόνη σ' ένα καφέ. Φαίνεται θλιμμένη και δείχνει βυθισμένη στις σκέψεις της. Στηρίζει με περισυλλογή το κεφάλι στο ένα χέρι της, ενώ στο άλλο χέρι διακρίνουμε να κρατά ένα τσιγάρο. Μπροστά της ένα ποτήρι με δαμάσκηνο-μπράντυ, δημοφιλές ποτό της εποχής. Ποια είναι η ταυτότητά της; τι σκέφτεται, τι και ποιον περιμένει; Mία μόνη γυναίκα σ' ένα καφέ στα τέλη του 19ου αιώνα δεν μπορεί να ανήκει στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Είναι, το πιο πιθανόν, μια γυναίκα "ελευθέρων ηθών" ή μια γυναίκα της εργατικής τάξης, που ίσως εργάζεται ως πωλήτρια σε κάποιο κατάστημα ή…

Édouard Manet, το δαμάσκηνο μπράντυ. Γύρω στα 1877. Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης. Ουάσινγκτον.

Édouard Manet, δύο γυναίκες που πίνουν μπύρες. 1878. Συλλογή Burrell. Μουσεία Γλασκώβης.

Οι γυναίκες πίνουν μπύρες και στους δύο πίνακες. Μοναχικές παρουσίες μέσα στην πολυκοσμία των μπαρ.

Édouard Manet, Στο Καφέ Concert. 1879-1880. The Walters Art Museum. Βαλτιμόρη.

Ο παρακάτω πίνακας θεωρείται από τα πιο διάσημα έργα του Μανέ και είναι ο τελευταίος πίνακας του. Στο μπαρ των μέχρι σήμερα γνωστών Folies Bergére στέκεται μία νεαρή γυναίκα. Είναι εργαζόμενη και ακουμπά τα χέρια της στον πάγκο με τα ποτά και τα φρούτα. Πίσω της βρίσκεται ένας τεράστιος καθρέπτης, στον οποίο βλέπουμε ως αντανάκλαση τη σκηνή και τους θαμώνες του κέντρου που προφανώς περιμένουν να δουν τη χορευτική παράσταση. Φαίνεται τελείως απόμακρη από το περιβάλλον, βαθύτατα θλιμμένη, απόλυτα μόνη και μοναχική. Το βλέμμα της ταξιδεύει πέρα μακριά...