Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2016

Της μοναξιάς. Ένα ποίημα του Νίκου Γκάτσου για το φεγγάρι και πίνακας ζωγραφικής του Ilya Repin

Nίκος Γκάτσος, Της μοναξιάς

Της μοναξιάς είναι ένα από τα "αθησαύριστα" πρώιμα ποιήματα του Νίκου Γκάτσου. Ανήκει στο  πρό της Αμοργού εποχής ποιητικό του έργο (1931-1933).  Ίσως το βρείτε πολύ διαφορετικό από τα γνωστά μελοποιημένα ποιήματα του Γκάτσου. Είναι μάλλον πολύ "ρομαντικό" και "παλαιομοδίτικο". Όμως μου αρέσει η δεύτερη στροφή που αναφέρεται στο φεγγάρι.  Μοναξιά, μελαγχολική διάθεση και θλίψη, νοσταλγία για τα χρόνια που πέρασαν, αισθάνεται το ποιητικό υποκείμενο βλέποντας το φεγγάρι.
   Ο πίνακας του Ρώσου ζωγράφου Ilya Repin νομίζω πως ταιριάζει στην ποιητική ατμόσφαιρα.

Ilya Repin, Nύχτα με φεγγάρι. 1896. Ιδιωτική Συλλογή.

Nίκος Γκάτσος, Της μοναξιάς

Ἐσὺ βραδιά, ποὺ ἄπλωσες γύρω τὰ μαῦρα σου φτερά,
κι’ εἶσαι μονάχος σύντροφος στοῦ κήπου τὴ βεράντα,
ἔλα νὰ κλάψουμε μαζὶ τὰ νιᾶτα σὰν τὰ κρύα τὰ νερὰ
ποὺ εἶχα δικά μου κάποτες καὶ τἄχασα γιὰ πάντα!

Κι’ ἐσύ, φεγγάρι, ποὺ περνᾶς μέσα στὰ σύννεφα γοργά,
κι’ ὅλα τὰ λούζεις στὸ ἄϋλο φῶς καὶ στὰ ἀσημένια κάλλη
Κάποιας ζωῆς ἀπόκοσμης, τώρα, ποὺ ἡ νύχτα ἀναριγᾶ,
πές μου, φεγγάρι, τὰ παλιὰ δὲ θὰ ξανάρθουν πάλι;

Γύρω τριγύρω μου ἐρημιά… Σὲ νιώθω, τῆς ψυχῆς μου καημέ,
τόσο, ποὺ μέσα στὴ ζωὴ δὲ σ’ ἔνιωσα ποτέ μου!…
Εἶσαι μιὰ θλίψη ὁλότρεμη καὶ μιὰ πικρὴ λαχτάρα, –ὠϊμέ!–
σὰ σιγανὸ μὲς στὰ κλαριὰ ψιθύρισμα τοῦ ἀνέμου…

Τίποτα! Μόνο ἐρείπια μιανῆς χαρᾶς πολὺ γοργῆς
κι’ ἕνα τραγοῦδι μακρυνὸ στῆς νύχτας τὸ μυστήριο…
Καὶ συλλογιέμαι, τί μπορεῖ ἄλλο σ’ αὐτὴ τὴ μάταιη γῆς
ἔτσι βαθιά μου ν’ ἀντηχεῖ, –σαν πένθιμο ἐμβατήριο!

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέα Εστία, τχ. 119-120, 1 & 15 Δεκ. 1931, σελ. 1255.

2 σχόλια:

  1. Η ΣΕΛΗΝΗ (1935)

    Ως πότε θα γυρνάς στ’ ουρανού τα πλάτη, αργυρή,
    πασίφαη, πλησίφαη, γεμάτη, μισή, σα δρεπάνι,
    σα μαγεία φωτεινή, δέσμη φώτων, σφυρί
    που αργάζει, χρυσή, μια φεγγόρροη στεφάνη;

    Προαιώνια, πρόκοσμη, προκατακλυσμιαία,
    νύμφη ωραία, τροπικών μαγεμένη φροντίδα,
    κεκαυμένων ζωνών αφοσίωση ακμαία,
    φλογερών, μαύρων πλασμάτων αχτίδα.

    Βεδουίνων, Αφρικάνων θρησκεία
    και λατρεία υψωμένων καρδιών και τραχήλων,
    στο ανέσπερο φέγγος που πλέει σα σχεδία
    στα ωκεάνεια πλάτη και στα μήκη των θρύλων.

    Έκπαγλη, θεία, γλυκιά και καλή, φωτισμένη
    σα μετέωρο θέλγητρο, σα μέγα μπαλόνι,
    φάρε, κόσμημα και τιάρα γλυμμένη
    σ’ ένα πρότυπο λίθων, ερώτων ακόνι.

    Οπτασία, φευγαλέα ομορφιά, Οφηλία,
    γοητεία των άστρων, Σαλώμη, κραιπάλη,
    των ηρώων μυθική ερωμένη, ομιλία,
    Ήρα, Λήδα, Σεμέλη, Κλεοπάτρα, Ομφάλη.

    Ρώμος Φιλύρας, Γαβριηλίδης, 1999

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αγαπάμε τον Ρώμο Φιλύρα. Ευχαριστώ που μου τον θυμίσατε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή