Άννα Αγγελοπούλου: Νωρίς πρωί την Κυριακή: ένας πίνακας του Χόπερ

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2012

Νωρίς πρωί την Κυριακή: ένας πίνακας του Χόπερ

Edward Hopper, Νωρίς πρωί την Κυριακή

Toν θυμήθηκα σήμερα το πρωί αυτόν τον πίνακα του αγαπημένου μου Έντουαρντ Χόπερ. Ίσως, γιατί σήμερα είναι Κυριακή. Τον είδα από κοντά στις αρχές του Ιουλίου, όταν πήγα στο Μουσείο Ουίτνεϊ στη Ν. Υόρκη. Ένα μουσείο που μόνο για τους πίνακες του Χόπερ επέλεξα να επισκεφθώ.

Σε μία οριζόντια γραμμή αναπτύσσεται το θέμα του πίνακα, που όμως σου δίνει την εντύπωση του τρισδιάστατου...Είναι η ποιητική φωτορεαλιστική-για μένα είναι στην πραγματικότητα υπερρεαλιστική- αναπαράσταση μίας εικόνας από την πολυσύχναστη και πολυθόρυβη Έβδομη Λεωφόρο στη Νέα Υόρκη του Μεσοπολέμου (1930)...Όμως, την Κυριακή, νωρίς το πρωί, επικρατεί απόλυτη ή σχεδόν ακινησία και σιωπή. Το πρωινό είναι εκτυφλωτικά φωτεινό, οι σκιές του φωτός πέφτουν στους τοίχους των σπιτιών και του δρόμου. Αίσθηση ερημιάς και ένας οριζόντιος γαλάζιος ουρανός που ακολουθεί τη γραμμή των χαμηλών σπιτιών που έρχονται σε αντίθεση με τους ουρανοξύστες που περιμένει κάποιος να δει σ᾽έναν κεντρικό δρόμο της Ν. Υόρκης. Ο δρόμος θα μπορούσε να βρίσκεται σε μια οποιαδήποτε μικρή επαρχιακή πόλη...

Ο καλλιτέχνης μεταφέρει την ψυχική κατάσταση της ερημιάς και της ακινησίας στο δρόμο. Καμιά ανθρώπινη παρουσία...μόνο οι σκιές του φωτός...Τα μικρά μαγαζιά άδεια και κλειστά, στα παράθυρα οι κουρτίνες κρύβουν τις ιδιωτικές ζωές. Λένε ότι ο Χόπερ στην αρχή ζωγράφισε μια ανθρώπινη φιγούρα να φαίνεται μέσα σε μία από τις βιτρίνες, αλλά στη συνέχεια την αφαίρεσε...Δεν ήθελε ούτε έναν υπαινιγμό της ανθρώπινης παρουσίας.

...Και όμως μέσα στην απόλυτη ακινησία και ερημιά, ο δρόμος μοιάζει να κινείται πάνω και πέρα από το χρόνο, εκτός χρόνου και τόπου...παντού και πάντα...Τελικά, κίνηση και δυναμισμό κρύβει αυτή η αναπαράσταση της "ακίνητης" εικόνας!