Άννα Αγγελοπούλου: Η Πεντηκοστή στην Αναγέννηση. Giotto, Η Πεντηκοστή

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Δευτέρα 24 Ιουνίου 2013

Η Πεντηκοστή στην Αναγέννηση. Giotto, Η Πεντηκοστή

H Πεντηκοστή στη ζωγραφική της Αναγέννησης.

Giotto, Η Πεντηκοστή

Το γεγονός της Πεντηκοστής, δηλαδή της επιφοίτησης του Αγ. Πνεύματος στους Αποστόλους του Χριστού την 50η ημέρα μετά την Ανάσταση και δέκα μέρες μετά την Ανάληψη του Κυρίου, περιγράφεται από τις Πράξεις των Αποστόλων (βλ. Πράξ. 2,1-13). Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτό κείμενο, οι ένδεκα μαθητές του Χριστού (ο Ιούδας, μετανιωμένος για την προδοσία του δασκάλου, είχε αυτοκτονήσει), συγκεντρώθηκαν μαζί με άλλους πιστούς και την Παναγία σ´ένα σπίτι στα Ιεροσόλυμα όπου δέχτηκαν την "επίσκεψη" του Αγ. Πνεύματος. Ξαφνικά ακούστηκε μία δυνατή βοή από τον ουρανό και η χάρη του Αγ. Πνεύματος μοιράστηκε στους Αγ. Αποστόλους και τους φώτισε το νου, δίνοντας δύναμη και την ικανότητα να διδάξουν το λόγο του Κυρίου σε διάφορες ξένες γλώσσες και σε διάφορους λαούς. Την ίδια ημέρα εκλέχθηκε και ο δωδέκατος Απόστολος, ο Ματθίας, στη θέση του Ιούδα.

Συνήθως στην εικονογραφία η σκηνή της επιφοίτησης του Αγ. Πνεύματος παρουσιάζει τους μαθητές, έχοντας στο κέντρο την Παναγία, να κάθονται στο υπερώο του σπιτιού, ενώ ψηλά και στο κέντρο της εικόνας ίπταται ένα λευκό περιστέρι που συμβολίζει το Άγ. Πνεύμα. Η επιφοίτηση του Αγ. Πνεύματος απεικονίζεται ως πύρινες γλώσσες πάνω από τα κεφάλια των Αποστόλων.

Στις τρεις παρακάτω εικόνες, που προέρχονται από τοιχογραφίες ναών, βλέπουμε την παράσταση της σκηνής της επιφοίτησης του Αγ. Πνεύματος από τον Giotto di Bondone (1266-1337), ο οποίος θεωρείται ένας από τους πιο ταλαντούχους ζωγράφους της Πρώιμης Αναγέννησης και εκπρόσωπος της Σχολής της Φλωρεντίας.