Άννα Αγγελοπούλου: Εικόνες από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Τρίτη 22 Οκτωβρίου 2013

Εικόνες από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940

Αφίσες και παλιές φωτογραφίες για τον πόλεμο του 1940

Πλησιάζει η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940...Για αυτό, ιδού μια επετειακή ανάρτηση. Πρόκειται για πολεμικές αφίσες της περιόδου 1940-41 που απεικονίζουν έργα καλλιτεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών, του Κ. Γραμματόπουλου, του Έκτορα Δούκα και του Γ. Γουναρόπουλου. Βλ. και http://annagelopoulou.blogspot.gr/2011/10/1940_30.html

"Εμπρός, της Ελλάδος παιδιά"! Το παραινετικό και ενθουσιώδες μήνυμα δια στόματος ενός Έλληνα φαντάρου αποτελεί το θέμα της πρώτης και πιο γνωστής αφίσας δια χειρός του χαράκτη Κ. Γραμματόπουλου.

Κ. Γραμματόπουλος, Εμπρός της Ελλάδος παιδιά. Χρωμολιθογραφία. Αφίσα. 1940-41. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών

Βούλα Παπαϊωάννου, Πολεμικές αφίσες. 1940-1941. Φωτογραφικά αρχεία του Μουσείου Μπενάκη

Μία πραγματικά σπάνια φωτογραφία. Η γνωστή φωτογράφος Βούλα Παπαϊωάννου φωτογραφίζει έναν τοίχο από δρόμο της Αθήνας όπου βλέπουμε τις αφίσες του Γραμματόπουλου. Η αφίσα του Γραμματόπουλου με τον Έλληνα φαντάρο κυκλοφόρησε και στην παρακάτω εκδοχή. "Έλα να τα πάρεις", δηλαδή "Mολών Λαβέ", αναφωνεί o Έλληνας φαντάρος εύζωνας στον εχθρό.

Κ. Γραμματόπουλος, Έλα να τα πάρεις. Χρωμολιθογραφία. Αφίσα. 1940-41. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών

Έκτορα Δούκα, Οι γυναίκες της Πίνδου. Ελαιογραφία. 1940. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών.

Γ. Γουναρόπουλου, Η Παναγιά μαζί του. Χρωμολιθογραφία. Αφίσα. 1940-41. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών.

Η παραπάνω αφίσα του Γ. Γουναρόπουλου με τον τίτλο Η Παναγιά μαζί του απεικονίζει την Παναγία να προστατεύει τον Έλληνα φαντάρο. Η πίστη είναι η καλύτερη και ασφαλέστερη προστασία για τους αγωνιστές στα πεδία των μαχών. Η αφίσα αυτή μου θύμισε μία συγκινητική φωτογραφία της Βούλας Παπαϊωάννου. Η μαυροντυμένη και μαντηλοφορούσα γιαγιά αποχαιρετά τον νεαρό φαντάρο, που προφανώς φεύγει για το μέτωπο, δίνοντάς του να φιλήσει ένα μικρό εικόνισμα. Άραγε είναι γιος, εγγονός ή απλά ένας περαστικός άγνωστος φαντάρος;

Βούλα Παπαϊωάννου, Επιστράτευση. 1940. Φωτογραφικά αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

Oι αφίσες αυτές, κυρίως λιθογραφίες, ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου και ο κόσμος τις αγόραζε για να κοσμήσουν τους τοίχους των σπιτιών και χώρων εργασίας. Στην παρακάτω φωτογραφία η Βούλα Παπαϊωάννου αποθανατίζει με το φακό της μία υπαίθρια έκθεση λιθογραφιών του αλβανικού μετώπου με τους περαστικούς να βλέπουν τα έργα.