Το καράβι στην ποίηση. Ποιήματα φυγής του Κώστα Ουράνη και του Κώστα Καρυωτάκη και πίνακες του Κωνσταντίνου Βολανάκη

Κώστα Ουράνη, Ένα καράβι φεύγει,  
Ταξίδι στα Κύθηρα, Είναι κάποια νησιά

  Αυτή την εποχή διαβάζω ξανά τα ποιήματα του Κώστα Ουράνη και  διαπιστώνω για ακόμη μία φορά πόσο έντονη είναι η διάθεση της νοσταλγίας, η επιθυμία για ταξίδι φυγής στο όνειρο, πόσο συχνά χρησιμοποιεί το μοτίβο της θάλασσας, των θαλασσινών ταξιδιών, του καραβιού, των ναυτικών και του ναυαγίου.
  Επιλέγω να μοιρασθώ μαζί σας κάποια από τα ποίηματά του, στα οποία το "καράβι" λειτουργεί ως σύμβολο που εκφράζει τη διάθεση για "ταξίδι" φυγής από την πραγματικότητα και τη δύσκολη καθημερινότητα. Ποιήματα που "επικοινωνούν" διακειμενικά με αγαπημένο ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη, το "Τελευταίο ταξίδι".

Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907), Στην αποβάθρα. 1869-1875. Ιδιωτική Συλλογή.

Κώστα Ουράνη, Ένα καράβι φεύγει

Ἕνα μεγάλο τετρακάταρτο καράβι

                                            ἀφήνει ἀγάλια τὸ λιμάνι -πρὸς τὸ βράδυ.

Ἡ νηνεμία τῶν νερῶν, καθὼς τὴ σχίζει,

                                             μ᾿ ἀντιφεγγίσματα λευκῶν πανιῶν γεμίζει.

Εἶν᾿ ἕνα ξενικὸ καράβι, στὰ πλευρά του

                                             μὲ κόπο συλλαβίζει ὁ κόσμος τ᾿ ὄνομά του.

Ἀπὸ ποιὰ μακρινὰ ἔχει ἔρθει μέρη

                                                 καὶ τὸ ποῦ πάει κανένας δὲν τὸ ξέρει.

Οὔτ᾿ ἕνα ἄσπρο μαντήλι δὲν τὸ χαιρετάει,

                                            τώρα ποὺ ἀπ᾿ τ᾿ ἀκρολίμανο σιγὰ περνάει.

 Μόνο οἱ γυναῖκες τὸ κοιτᾶν ἀπ᾿ τὰ μπαλκόνια,

                                         σὰ ν᾿ ἀπολησμονήθηκαν ἐκεῖ ἀπὸ χρόνια.

Ὡστόσο ἀφήνοντας γιὰ πάντα τὸ λιμάνι,

                                              ἕνα τεράστιο ψυχρὸ κενὸ ἔχει κάνει.

Καὶ τώρα ποὺ στὸ πέλαγο ἀρμενίζει

                                                  κι ὁ δειλινὸς ὁ ἥλιος τὸ φωτίζει,

-λάμπουν ἀπὸ χρυσάφι τὰ κατάρτια,

                                                  πορφύρες κυματίζουνε στὰ ξάρτια-,

οἱ ἀνθρῶποι ποὺ κοιτᾶν στὴν παραλία

                                             νοιώθουν πιὸ ἄδεια, πιὸ στενὴ τὴν πολιτεία

καὶ πιὸ γυμνὴ ὁ καθένας τὴ ζωή του

                                                   -σὰν κάτι νὰ τοὺς ἔφυγε μαζί του...

Από την ποιητική συλλογή Αποδημίες

Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907), Η αναχώρηση. Ιδιωτική Συλλογή.

Κώστας Ουράνη, Ταξίδι στα Κύθηρα

Τ᾿ ὡραῖο καράβι, ἕτοιμο στὸ χαρωπὸ λιμάνι,

                                         γιορταστικὰ μὲ γιασεμιὰ καὶ ρόδα στολισμένο,

             μὲ τὶς παντιέρες του ἁλαφριὲς στὴν ἀνοιξιάτικη αὔρα

      καὶ τ᾿ Ὄνειρό μας στὸ χρυσὸ πηδάλιο καθισμένο,

  μᾶς πῆρε γιὰ τὰ Κύθηρα, τὰ θρυλικά, ὅπου μέσα

                                       σὲ δέντρα καὶ λούλουδα καὶ γάργαρα νερά
                                      ὑψώνεται ὁ μαρμάρινος ναὸς γιὰ τὴ λατρεία
                                      τῆς Ἀφροδίτης - τοῦ ἔρωτα τὴ θριαμβικὴ θεά.

   Μὰ τὸ ταξίδι ἦταν μακρὺ κ᾿ ἡ χειμωνιὰ μᾶς βρῆκε!...

                                     Οἱ φανταχτερὲς κι ἀνάλαφρες παντιέρες μουσκευτῆκαν
                                     τὰ χρώματα ξεβάψανε καὶ τ᾿ ἄνθη ἐμαραθῆκαν

    καί, κάτου ἀπὸ τοὺς ἄξενους τοὺς οὐρανούς, τὸ πλοῖο

                                   ἀπόμεινε ἀκυβέρνητο στὸ κῦμα τ᾿ ἀφρισμένο

                                   μὲ τὸ φτωχό μας Ὄνειρο στὴν πρύμνη πεθαμένο.

Από την ποιητική συλλογή Vixit

Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907), Ηλιοβασίλεμα και καράβια. Ιδιωτική Συλλογή.

Kώστας Ουράνης, Είναι κάποια νησιά...

Είναι κάποια νησιά που σαν πλοία

μέσ' στα πέλαγα, λεν, ταξιδεύουν:

όσοι τα' δανε, μάταια πλέον

να τα δούνε ξανά τα γυρεύουν˙

είναι κάποια νησιά που ακόμα

πόδι ανθρώπου δεν έχει πατήσει:

-Πώς τα βρήκες, Ψυχή μου, και πήγες

κι από τότες δεν έχεις γυρίσει;

Από την ποιητική συλλογή Νοσταλγίες

Κωνσταντίνος Βολανάκης, Ηλιοβασίλεμα. Ιδιωτική Συλλογή.

Κώστα Καρυωτάκη, Τελευταίο ταξίδι

Καλό ταξίδι, αλαργινό καράβι μου, στου απείρουκαι στης νυχτός την αγκαλιά, με τα χρυσά σου φώτα!Να ’μουν στην πλώρη σου ήθελα, για να κοιτάζω γύρουσε λιτανεία να περνούν τα ονείρατα τα πρώτα. 5Η τρικυμία στο πέλαγος και στη ζωή να παύει,μακριά μαζί σου φεύγοντας πέτρα να ρίχνω πίσω,να μου λικνίζεις την αιώνια θλίψη μου, καράβι,δίχως να ξέρω πού με πας και δίχως να γυρίσω!Από την ποιητική συλλογή Ελεγεία και σάτιρες Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907), Καράβι 1, Ιδιωτική Συλλογή.

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/kwstas_oyranhs_poems.htm
http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=6&text_id=1036
https://paletaart.wordpress.com/2012/07/07/βολανάκης-κωνσταντίνος-konstantinos-volanakis-1837-1907/