Άννα Αγγελοπούλου: Η μητρότητα στη ζωγραφική: Filippo Lippi, Madona και παιδί

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Τρίτη 6 Μαΐου 2014

Η μητρότητα στη ζωγραφική: Filippo Lippi, Madona και παιδί

Μητέρα και παιδί στη ζωγραφική: Filippο Lippi, Madona και παιδί

Η αρχετυπική εικόνα της νεαρής μητέρας, που κρατά με τρυφερότητα και στοργή στην αγκαλιά το βρέφος παιδί της, είναι η εικόνα της Παναγίας με τον Χριστό. Ιδού, λοιπόν, κάποια από τις υπέροχες δημιουργίες του Αναγεννησιακού ζωγράφου από τη Φλωρεντία Filippo Lippi (1406-1469), που απεικονίζουν γλυκύτατες Mαντόνες, ντυμένες και χτενισμένες ως Αναγεννησιακές Δεσποσύνες του 15ου αιώνα.
Μελαγχολική και θλιμμένη η πρώτη Mαντόνα κοιτάζει πέρα μακριά στο άπειρο...

Filippo Lippi, Madona και παιδί. 1440. Εθνική Πινακοθήκη της Τέχνης. Ουάσιγκτον.

Ο μικρός Χριστός προσπαθεί μάταια να αποσπάσει την προσοχή της σοβαρής μητέρας του.

Filippo Lippi, Madona και παιδί. 1460. Παλαιά Πινακοθήκη. Μόναχο.

Filippo Lippi, Madona και παιδί με δύο αγγέλους. 1465. Πινακοθήκη Uffizi. Φλωρεντία.

Στον παραπάνω υπέροχο πίνακα η πανέμορφη Mαντόνα προσεύχεται. Δεν κρατά τον Χριστό. Τον έχει εμπιστευθεί στα θεία χέρια δύο αγγέλων. Πίσω στο βάθος ένα τοπίο που θυμίζει Φλαμανδούς ζωγράφους.

Filippo Lippi, Madona και παιδί με δύο αγγέλους. Λεπτομέρεια. Οι δύο άγγελοι κρατούν το βρέφος Χριστό.

Filippo Lippi, Madona και παιδί με δύο αγγέλους. Λεπτομέρεια. Η Mαντόνα είναι γλυκύτατη. Φορά στα μαλιά ένα διαφανές βέλος με μαργαριτάρια. Το αγγελάκι χαμογελά στους θεατές.

Η επίσης υπέροχη Μαντόνα του παρακάτω πίνακα, με το εκτυφλωτικό μπλε μανδύα και το ουρανί βέλος στα μαλιά, έχει εναποθέσει το θείο βρέφος πάνω σ' ένα βιβλίο.