Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Δευτέρα 29 Ιουνίου 2015

Κώστας Ουράνης. Ποιήματα

Δύο ποιήματα του Κώστα Ουράνη

Η ποίηση και γενικά οι τέχνες είναι "καταφύγιο", ανακούφιση ψυχής. Για αυτό, δύο ποιήματα του αγαπημένου Κώστα Ουράνη-ξέρω ότι τον αγαπάτε-, για να μας "ταξιδέψουν"  μακριά...

Κώστας Ουράνης (1890-1953). Τα ποιήματα του Ουράνη, με εμφανείς επιρροές από την ποίηση του Μπωντλέρ και το κίνημα του συμβολισμού, διακρίνονται για τους χαμηλούς τόνους, τη συγκρατημένη θλίψη, τη νοσταλγική διάθεση και την αίσθηση φυγής... 

  
James Tissot, Η κόρη του καπετάνιου. 1873. Ιδιωτική Συλλογή.

Κώστας Ουράνης, Πάψετε πια...

Πάψετε πια να εκπέμπετε το σήμα του κινδύνου,
τους γόους της υστερικής σειρήνας σταματήστε,
κι αφήστε το πηδάλιο στης τρικυμίας τα χέρια:
το πιο φρικτό ναυάγιο θα ήταν να σωθούμε!

Τι; Πάλι να γυρίσουμε στη βαρετήν Ιθάκη
στις μίζερες τις έγνοιες μας και τις φτηνές χαρές μας
και στην πιστή τη σύντροφο, που σαν ιστόν αράχνης 
ύφαινε την αγάπη της γύρω από τη ζωή μας;

Πάλι να ξέρουμε από πριν το αύριο τι θά' ναι
και να μη νιώθουμε καμιά λαχτάρα να ανατείλει,
πάλι σαν τους ανήλιαστους καρπούς που μαραζώνουν
και πέφτουν σάπιοι καταγής να μοιάζουν τα όνειρά μας;

H τόλμη αφού μας έλειψε (και θα μας λείπει πάντα!)
να βγούμε, μόνοι, απ' τη στενή και τη στρωτή μας κοίτη,
κι ελεύτεροι, σαν άνθρωποι στη χαραυγή του κόσμου,
τους αγνώστους να πάρουμε και τους μεγάλους δρόμους,

μ' ανάλαφρη περπατησιά σαν του πουλιού στο χώμα
και την ψυχή μας ριγηλή σα φυλλωσιά στην αύρα,
τουλάχιστο ας μη χάσουμε την ευκαιρία τώρα
το παίγνιο να γίνουμε των άγριων κυμάτων

κι όπου το φέρει! Ως πλόκαμοι μπορούν να μας τραβήξουν
τα κύματα στης θάλασσας τα σκοτεινά τα βάθη,
μια και μπορούν, στη φόρα τους, να μας σηκώσουν τόσο
ψηλά-που με το μέτωπο ν' αγγίξουμε τ' αστέρια!...

Winslow Homer, Σκιες από σύννεφα. 1890. Μουσείο Tέχνης Spencer. Πανεπιστήμιο του Cancas. Lawrence.

Κώστας Ουράνη, Πότε θ' ανοίξουμε πανιά

Πότε θ' ανοίξουμε πανιά για τα Νησιά του Νότου,
πότε το ρου θ' ανέβουμε του ποταμού Αμαζόνα;
-Καιρός μας πια να πάψουμε να βλέπουμε μπροστά μας
των ίδιων πάντα λιμανιών τη νυσταγμένη εικόνα!

Ας σβήσει η νέα μας ορμή (σα βήματα στον άμμο
από το κύμα) την παλιάν, ασάλευτη ψυχή μας!
Σημαία υψώστε την ψυχή στο πιο αψηλό κατάρτι:
δεν είναι αλήθεια ότι ήρθαμε αργά στην εποχή μας!

Μπορούμε ακόμα μια ζωή να ζήσουμε καινούργια,
αντίς να μαραζώνουμε σαν τον κομμένο δυόσμο:
φτάνει να κάνουμε πανιά σαν τους Θαλασσοπόρους
που, μια πατρίδα αφήνοντας-έβρισκαν έναν κόσμο!


James Tissot (1836-1902), Σχέδιο για τον πίνακα "Η κόρη του καπετάνιου". Ιδιωτική Συλλογή.


Βλ. Κώστας Ουράνης, Ποιήματα (Εκλογή), επιμέλεια Σιδέρη Αλόη, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2008.

Διαβάστε και άλλα ποιήματα του Κ. Ουράνη 

Το "Πότε θ' ανοίξουμε πανιά" έχει μελωποιηθεί, βλ.





2 σχόλια:

  1. Λιγότερο γνωστά τα σημερινά ποιήματα του Ουράνη μεν, πολύ ωραία δε. Και εύστοχα.

    Αν και η πρώτη σκέψη μου ήταν "Το ναυάγιο" του Αναγνωστάκη με την στιβαρή ερμηνεία του Πέτρου Πανδή, εντούτοις, παραθέτω τον Ελύτη που με γυροφέρνει (και τον γυροφέρνω).


    Ad Libitum
    1.
    Είμαι άλφα χρονών κι Ευρωπαίος ως τη μέση
    των Άλπεων ή των Πυρηναίων
    το χιόνι μήτε που άγγιξα ποτέ
    δεν υπάρχει ούτ’ ένας που να μ’ εκπροσωπεί
    πόλεμος και ειρήνη μ’ έφαγαν από τις δυο μεριές
    ό, τι απομένει αντέχει ακόμη
    ως πότε
    φίλοι
    θα σηκώνουμε το αφορεσμένο παρελθόν
    γιομάτο βασιλιάδες και υπηκόους
    προσωπικά
    νιώθω σαν αποπλανημένο κυπαρίσσι
    που δεν του ‘μεινε καν μια πλάκα τάφου
    μόνον άδεια οικόπεδα κοτρόνια μάντρες
    κι ο απαρηγόρητος βοριάς
    χτυπώντας πέρα στα ψηλά τα τείχη των εργοστασίων
    έγκλειστοι όλοι μας εκεί δουλεύουμε όπως
    άλλοτε μέσα στην Ιστορία
    τα
    Επερχόμενα
    χρόνια χυμένα θα ‘λεγες ακάθαρτο πετρέλαιο
    που το βάλανε φωτιά
    βοήθεια
    Rintrah roars and shakes
    his fires in the burden’ d’ air
    δύστυχο καταμόναχο ένα μου
    τι θ’ απογίνεις
    θα σε φάνε από το πλάι πέντε- εξ μηδενικά
    και πάει τετέλεσται
    να τηνε από τώρα κιόλας
    ντύνεται Μοίρα η Εξουσία και σου σφυράει
    Ad libitum.”

    Οδυσσέας Ελύτης, Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πολύ εύγλωττη και καίρια η ποιητική σου παρέμβαση με το κείμενο του Οδ. Ελύτη. Πόσο "σοφοί" αποδεικνύονται οι ποιητές μας!

      Διαγραφή