Φως και χρώμα ελληνικό. Τα ελληνικά τοπία της Σοφίας Λασκαρίδου
Η Σοφία Λασκαρίδου ήταν η πρώτη γυναίκα καλλιτέχνης που φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας την περίοδο 1903-1907 με δασκάλους τους γνωστούς ζωγράφους Κωνσταντίνο Βολανάκη, Γεώργιο Ροϊλό, Νικηφόρο Λύτρα και Γεώργιο Ιακωβίδη. Μαθήτευσε επίσης κοντά στον Σπυρίδωνα Βικάτο και με υποτροφία συνέχισε τις σπουδές της στο Μόναχο. Εγκαταστάθηκε για κάποιο διάστημα στο Παρίσι όπου παρουσίασε έργα της σε διάφορες εκθέσεις, ενώ το 1916 επέστρεψε στην Ελλάδα και συνέχισε την καλλιτεχνική της δραστηριότητα, εκθέτοντας έργα σε διάφορες ομαδικές και ατομικές εκθέσεις.
Τα θέματά της ήταν κυρίως τοπία της ελληνικής υπαίθρου όπου κυριαρχούσε το ελληνικό φως, προσωπογραφίες και ηθογραφικές σκηνές.
Η Σοφία Λασκαρίδου στο ατελιέ της. Ήταν από τις πρώτες Ελληνίδες ζωγράφους, μαζί με τη Θάλεια Φλωρά Καραβία, που έγινε γνωστή για τα έργα της. Η ζωή της ήταν μοναχική και αντισυμβατική.
Η Σοφία Λασκαρίδου (1882-1965). Η πρώτη Ελληνίδα με σπουδές στη Σχολή Καλών Τεχνών και καλλιτεχνικό έργο που κατέχει σημαντική θέση στη νεοελληνική ζωγραφική. Καταγόταν από μεγαλοαστική εύπορη οικογένεια με ευρωπαϊκή παιδεία που της επέτρεψε να ασχοληθεί με τη ζωγραφική και να σπουδάσει στο εξωτερικό. Συνήθιζε να κάνει περιπάτους στην ύπαιθρο και να ζωγραφίζει τοπία με εμφανείς επιδράσεις από τον ιμπρεσιονισμό.
Ο ελληνολάτρης συγγραφέας και δοκιμιογράφος Περικλής Γιαννόπουλος (1869-1910). Του άρεζε να περιπλανιέται στην Αττική ύπαιθρο και στους αρχαιολογικούς χώρους. Σ' έναν από τους περιπάτους του συναντήθηκε τυχαία με τη ζωγράφο Σοφία Λασκαρίδου και φαίνεται ότι ερωτεύτηκαν. Στο ημερολόγιό της η Σοφία Λασκαρίδου σημειώνει για τη συνάντησή τους: "Ἐρχόταν ἀντίθετα ἀπὸ μένα, λίγα βήματα μᾶς χώριζαν. Στάθηκε ἄθελα, στάθηκα καὶ ἐγώ. Τὰ μάτια μας συναντήθηκαν. Ἔβγαλε τὸ καπέλλο. Σὰν φωτοστέφανος ἔλαμψαν τὰ χρυσά του μαλλιά γύρω ἀπὸ τὸ ἀγγελικὸ κεφάλι μὲ τὸν γαλάζιο οὐρανὸ στὰ μάτια. Τὸν κύτταξα ἀχόρταγα μὰ κι αὐτὸς δὲν ξεκολλοῦσε τὰ μάτια του ἀπὸ τὰ δικά μου..."(Bλ. Σοφία Λασκαρίδου, «Ἀπό τὸ ἡμερολόγιό μου - Συμπλήρωμα: Μιὰ ἀγάπη μεγάλη», 1960, σελ. 35). Ο έρωτάς τους, όμως, δεν εμπόδισε τη Σοφία να ασχοληθεί με το πάθος της ζωγραφικής και να φύγει στο εξωτερικό για να συνεχίσει τις σπουδές της, εγκαταλείποντας τον Γιαννόπουλο στην αγαπημένη του "Αττική Γη". Το 1910 ο Γιαννόπουλος αυτοκτόνησε με δραματικό τρόπο στη θάλασσα του Σκαραμαγκά (μπήκε στη θάλασσα ιππεύοντας ένα λευκό άλογο και αυτοπυροβολήθηκε), αιφνιδιάζοντας τους λογοτεχνικούς και καλλιτεχνικούς κύκλους της αθηναϊκής κοινωνίας και προκαλώντας συγκίνηση...
Σας παρουσιάζω μία σειρά από έργα της Σοφίας Λασκαρίδου με θέματα από την ελληνική ύπαιθρο, χαρακτηριστικά για το ελληνικό φως και χρώμα.
Σοφία Λασκαρίδου, Χωρικόσπιτα. 1901.
Σοφία Λασκαρίδου, Αγροικία.
Σοφία Λασκαρίδου, Δειλινό. 1902.
Σοφία Λασκαρίδου, Η κόκκινη πόρτα. Εθνική Πινακοθήκη.
Σοφία Λασκαρίδου, Σπίτι στην ακροθαλασσιά. 1906.
Σοφία Λασκαρίδου, Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου. 1906. Εθνική Πινακοθήκη.
Σοφία Λασκαρίδου, Τοπίο Αιτωλικού. 1905-1906. Εθνική Πινακοθήκη.
Σοφία Λασκαρίδου, Πεύκα Βουλιαγμένης. 1907.
Σοφία Λασκαρίδου, Καταρράκτες της Αιδηψού. 1902.
Σοφία Λασκαρίδου, Κοιμωμένη της Πόρου.
Σοφία Λασκαρίδου, Νυχτερινή αποβίβαση. 1912.
Σοφία Λασκαρίδου, Τοπίο 1.
Σοφία Λασκαρίδου, Αθάνατη ελιά.
Σοφία Λασκαρίδου, Μονή της Καισαριανής.
Σοφία Λασκαρίδου, Περπατώντας στην ακροθαλασσιά.
Στα παρακάτω έργα η Λασκαρίδου απεικονίζει σκηνές από τα ταξίδια της στο εξωτερικό.
Σοφία Λασκαρίδου, 14η Ιουλίου. Παρίσι. Εθνική Πινακοθήκη.
Σοφία Λασκαρίδου, Δείπνο ψαράδων στη Βρεττάνη. 1911.
Σοφία Λασκαρίδου, Βάρκες στο κανάλι του Lido. 1908-1912. Eθνική Πινακοθήκη.
...και κάποιες από τις προσωπογραφίες που ζωγράφισε η Σοφία Λασκαρίδου.
Σοφία Λασκαρίδου, Εμπρός στο τζάκι. 1910-1912. Εθνική Πινακοθήκη.
Σοφία Λασκαρίδου, Η κυρία με τα γκρι. Εθνική Πινακοθήκη.
Σοφία Λασκαρίδου, Η κυρία με το μουαρέ φόρεμα. 1913-1915.
Σοφία Λασκαρίδου, Λα μπελ επόκ. 1910-1915. Εθνική Πινακοθήκη.
Σοφία Λασκαρίδου, Προσωπογραφία του Νικηφόρου Λύτρα. 1903. Εθνική Πινακοθήκη. Ο Λύτρας ήταν δάσκαλος της Σοφίας στη Σχολή Καλών Τεχνών.
Πολύ ενδιαφέρουσα η ζωγραφική της Σοφίας Λασκαρίδου, που είναι γνωστή κ α ι για τη σχέση της με τον αιθεροβάμονα Περικλή Γιαννόπουλο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα με τρία ποιήματα.
1. ΥΠΑΡΧΟΥΝΕ ΚΑΤΙ ΤΟΠΙΑ ΣΚΟΤΕΙΝΑ, τυφλών τοπία, που μόνο ψαύοντας τ’ ανακαλύπτεις. Με μάτια ανοιχτά, τρόπος για να τα δεις κανένας δεν υπάρχει, γιατί ’ναι μυστικά τοπία και το φως κρατούν μακριά απ’ την περιοχή τους. Μονάχα ψαύοντας μπορείς να τα χαρείς ή, μάλλον, ένα μέρος τους μονάχα να χαρείς μπορείς, γιατί ’ναι απέραντα τοπία, μυστικά, εσωτικά τυφλών τοπία.
Από το βιβλίο: Αργύρης Χιόνης, «Η φωνή της σιωπής. Ποιήματα 1966-2000». Νεφέλη, Αθήνα 2006
2. Τα τοπία που είδα (IX)
Αν και έχω δει άσπρα λουλούδια
Σε θαλασσινές πέτρες
Λουλούδια φυτρωμένα
Σε πέτρινα σπίτια
Που δεν κατοικούνται
Αν και έχω δει
Εξαίσιες μεταμορφώσεις
Της πέτρας που κυλάει το νερό
Όλες τις ώρες της ημέρας
Και της νύχτας
Μονάχη είναι η πέτρα
Μονάχο το λουλούδι
Το νερό άδειο
Η νύχτα μαύρη
Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου
3. "Ακίνητα τοπία"
Τοπία ακίνητα
Σαν παγερές φωτογραφίες
Στους φλοιούς των δέντρων συνοψίζεται το βάθος των χρόνων
Δρόμοι που έρημες μείναν ευθείες
Άδεια χωριά
Των τελευταίων
Των μόνων.
(ποίημα από την πρώτη ανέκδοτη ποιητική συλλογή "Νέφη" του Γιάννη Μιχαηλίδη, μέλους του μουσικού γκρουπ Δραμαμίνη)
Πολύ όμορφα και τα τρία ποιητικά τοπία. Χαίρομαι πάντα τις ποιητικές σου παρεμβάσεις. Καλή μας εβδομάδα, Rosa.
ΑπάντησηΔιαγραφή