Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Κυριακή 8 Μαΐου 2016

Μπέρτολτ Μπρεχτ, ποιήματα για τη μητέρα και πίνακες του Πάμπλο Πικάσο

Για τη μητέρα

  Από την πληθώρα των ποιημάτων με θέμα τη μητέρα επιλέγω δύο ποιήματα του Μπέρτολτ Μπρεχτ. τα οποία με συγκινούν πολύ. Τα πλαισιώνω με πίνακες του Πάμπλο Πικάσσο που ανήκουν στην Μπλε Περίοδο του έργου του καλλιτέχνη.

Πάμπλο Πικάσο, Μητρότητα. 1902.


Μπέρτολτ Μπρεχτ, Τραγούδι για τη μητέρα μου

Τη μορφή της δεν τη θυμάμαι πια πώς ήταν πριν οι πόνοι της
αρχίσουν. Αποκαμωμένη, ανασήκωνε τα μαύρα τα μαλλιά της
απ’ το ξεσαρκωμένο μέτωπό της – το βλέπω ακόμα κείνο το
χέρι να σαλεύει.

Χειμώνες είκοσι τη φοβερίσαν, τα βάσανά της δεν είχαν σω-
σμό, κι ο θάνατος ντρεπόταν σαν τη ζύγωνε. Και τότε πέθανε, και
το κορμί της ήτανε σαν παιδιού κορμί.

Στο δάσος είχε μεγαλώσει.

Πέθανε ανάμεσα σε πρόσωπα που ‘χαν τραχύνει βλέποντάς
την τόσο καιρό να ξεψυχάει. Τη συγχωρέσαμε που έτσι βα-
σανίστηκε, μα κείνη είχε χαθεί ανάμεσα στα πρόσωπά μας, προτού
να σβήσει ολότελα.

Τόσοι και τόσοι μας αφήνουνε, χωρίς να τους κρατήσουμε.
Έχουμε πει το καθετί, τίποτα πια δεν έχει απομείνει ανάμεσα σε
μας κι εκείνους, σκληραίνουνε τα πρόσωπά μας σαν χωρίζουμε.
Κι όμως, το πιο σπουδαίο δεν το είπαμε, τόσο αναμασούσαμε τ’
ασήμαντα.

Ω, γιατί τα πιο σπουδαία να μην τα πούμε, ήτανε τόσο εύκολο,
και τώρα θα κολαστούμε για τη σιωπή μας. Εύκολες ήταν λέξεις, 
σφίγγονταν πίσω από τα δόντια μας. Καθώς γελούσαμε έπεσαν,
και τώρα το λαιμό μας πνίγουν.

Το δείλι, χτες, πρωτομαγιά, πέθανε η μητέρα μου! Και δε
μπορώ, από τη γη να τήνε ξεριζώσω με τα νύχια μου!”


Πάμπλο Πικάσο, Μητέρα και παιδί. 1903.

Μπ. Μπρεχτ, στη μητέρα μου

Κι όταν έσβησε, την αποθέσανε στη γη.
Άνθη φυτρώνουν, πεταλούδες παιχνιδίζουν πάνωθέ της…
Ήτανε τόσο ελαφριά που μόλις βάραινε το χώμα.
Πόσος πόνος χρειάστηκε για να την κάνει τόσο ανάλαφρη!”


Βλ. Μπ. Μπρεχτ, Ποιήματα, μτφ. Μάριος Πλωρίτης, Θεμέλιο

Πάμπλο Πικάσο, Η σούπα. 1902-1903. Μουσείο Τέχνης του Οντάριο. Καναδάς.

2 σχόλια:

  1. Μου αρέσει πολύ η μπλε περίοδος του Πικάσο. Νομίζω πως κρύβει περισσότερο συναίσθημα από άλλες. Ιδιαίτερα στους πίνακες που έχετε επιλέξει.

    ΕΙΧΑ ΑΣΧΗΜΗ ΜΑΝΑ

    Εμένα η μάνα μου είχε πρησμένα χέρια
    από την κορδέλα του εργοστασίου:
    εξήντα καπάκια το λεπτό
    και πέντε στόματα στο σπίτι μαζί με το δικό της
    έπρεπε να κλείσει.
    Δεν με έπαιρνε ποτέ αγκαλιά
    ανάμεσα στα δωδεκάωρα,
    ούτε και φρόντιζε ποτέ τον εαυτό της.
    Είχε ξανθά μαλλιά και γαλάζια μάτια,
    αλλά το είχε ξεχάσει,
    δεν απάτησε ποτέ τον πατέρα μου,
    δεν έβγαλε ποτέ φωτογραφία
    κι η τελευταία της κουβέντα
    ήταν πως με αγαπά.

    Χωρέστε, λοιπόν, στις αναμνήσεις σας,
    στο κουτί με τις ξεθωριασμένες εικόνες –
    εγώ χωράω σε ένα κορμί
    κι ας με στενεύει.

    ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΤΑΚΗΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή