Άννα Αγγελοπούλου: To φιλί στη ζωγραφική: Νικηφόρος Λύτρας, το φίλημα

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Τρίτη 12 Φεβρουαρίου 2013

To φιλί στη ζωγραφική: Νικηφόρος Λύτρας, το φίλημα

Ο έρωτας στη ζωγραφική: Νικηφόρος Λύτρας, το φίλημα

Είναι ασφαλώς μία σκηνή ηθογραφίας από έναν πίνακα του μεγάλου "δασκάλου" της νεοελληνικής ζωγραφικής, του Νικηφόρου Λύτρα. Η σκηνή είναι ερωτική και τολμηρή για την εποχή της, αφού απεικονίζει ερωτικό φιλί.

Μία νεαρή κοπέλα τεντώνεται για να φθάσει να φιλήσει το νεαρό αγόρι, το κεφάλι του οποίου προβάλλει μέσα από το ανοιχτό παράθυρο. Η σκηνή πρέπει να διαδραματίζεται στην εσωτερική αυλή ενός αγροτικού σπιτιού. Σκόρδα κρέμονται από ένα δοκάρι του ταβανιού, διακρίνουμε γλάστρες, ρούχα στοιβαγμένα, μία παντόφλα της ξυπόλητης κοπέλας στο δάπεδο. Η γλάστρα με τον ψηλόκορμο μίσχο του λευκού κρίνου βρίσκεται προφανώς σε άμεση αντιστοιχία με τη λυγερόκορμη κοπέλα και συμβολίζει την αγνότητά της.

Νικηφόρος Λύτρας, Το φίλημα. Πριν το 1878. Εθνική Πινακοθήκη Αθηνών.

Ο δεύτερος πίνακας απεικονίζει σε παραλλαγή το ίδιο θέμα. Η κοπέλα στέκεται στην ίδια θέση, ο λευκός κρίνος είναι δίπλα της, το παράθυρο είναι ανοιχτό, κοιτάζει...και περιμένει. άραγε ποιον; Προφανώς, τον αγαπημένο της. Ο πίνακας αφηγείται μια ιστορία, που ο κάθε θεατής μπορεί να συμπληρώσει. Αναμονή ονομάζεται το έργο.