Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2014

Οι Απόκριες στη ζωγραφική. Π. Σεζάν. Πιερρότος και Αρλεκίνος


Πιερρότος και Αρλεκίνος. Πίνακες του Π. Σεζάν

   Την περίοδο 1888-1890 ο Γάλλος ζωγράφος Πωλ Σεζάν ζωγράφισε τέσσερα έργα με θέμα εμπνευσμένο από τους ήρωες-τύπους της Commedia dell' Arte. Στον πρώτο πίνακα απεικονίζονται δύο χαρακτηριστικοί τύποι της ιταλικής παντομίμα που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς και στη Γαλλία, ο Πιερρότος (με τη λευκή στολή) και ο Αρλεκίνος.
  Στους τρείς άλλους πίνακες απεικονίζεται μόνος του ο Αρλεκίνος με τη χαρακτηριστική κοκκινόμαυρη μπαλωμένη στολή του.

Π. Σεζάν, Πιερρότος και Αρλεκίνος (Mardi Gras). 1888. Μουσείο Τέχνης Πούσκιν. Μόσχα.

    Ο Αρλεκίνος είναι ο μάλλον κουτοπόνηρος υπηρέτης που φορά συνήθως μία στολή με πολύχρωμα μπαλώματα. Ο Σεζάν, όμως, προτιμά να τον απεικονίσει με μία κόκκινη στολή με μαύρα μπαλώματα. Ο Αρλεκίνος θα καταφέρει να κερδίσει από τον Πιερρότο την αγαπημένη του Κολομπίνα.

Π. Σεζάν, Αρλεκίνος. 1888-1890. Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο.

Π. Σεζάν, Αρλεκίνος. 1888-1890. Eθνική Πινακοθήκη Τέχνης. Ουάσινγκτον.

Π. Σεζάν, Αρλεκίνος. 1888-1890. Ιδιωτική Συλλογή.



Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2014

Οι Απόκριες στη ζωγραφική. Πιερρότος. Πίνακες του Pablo Picasso

O Πιερρότος στα έργα του Pablo Picasso.

…Συνεχίζω με το "αποκριάτικο" θέμα του Πιερρότου. Ο Pablo Picasso έχει ζωγραφίσει μία σειρά έργων με θέμα τον Πιερρότο, τον ήρωα της Commedia dell' Arte. Ο Πιερρότος χορεύει με την αγαπημένη του Κολομπίνα, που, όμως, τελικά, θα την κερδίσει ο φίλος του, ο Αρλεκίνος.

P. Picasso, Πιερρότος και Κολομπίνα. 1900. Ιδιωτική Συλλογή.

Ο Πιερρότος κάθεται θλιμμένος, φορώντας μάσκα.

P. Picasso, Πιερρότος με μάσκα. 1918.

Ο Picasso ζωγραφίζει τον γιο του Paulo ντυμένο με τη στολή του Πιερρότου.

P. Picasso, Ο μικρός Πάολο ως Πιερρότος. 1925.

P. Picasso, Ο μικρός Πάολο ντυμένος ως πιερρότος με λουλούδια. 1929.

Ο Πιερρότος με τον φίλο του και ερωτικό ανταγωνιστή, τον Αρλεκίνο.

P. Picasso, Ο Πιερρότος και ο Αρλεκίνος στην ταράτσα ενός καφέ. 1920.

P. Picasso, Πιερρότος και Kόκκινος Αρλεκίνος. 1920. Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Ν. Υόρκη.

http://www.pablo-ruiz-picasso.net/theme-piero.php

Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Οι Απόκριες στη ζωγραφική. Πιερρότος. Έργα του J. Ant. Watteau

Πιερρότος. Πίνακες του Jean Antoine Watteau

   Θυμάμαι ότι, όταν ήμουν μικρή (when I was little girl), μια από τις πρώτες μου αποκριάτικες στολές  ήταν η στολή του Πιερρότου. Η μητέρα μου τη μια χρονιά μ' έντυσε Πιερρότο και την επόμενη χρονιά Κολομπίνα.
    O θλιμμένος Πιερρότος  υπήρξε αγαπημένος και ιδιαίτερα δημοφιλής ήρωας-χαρακτήρας από την ιταλική κωμωδία- παντομίμα, την  Commedia dell' Arte του 16ου-17ου αιώνα. Στα τέλη του 17ου αιώνα Ιταλοί θεατρίνοι μετέφεραν στο Παρίσι τις παραστάσεις της Commedia dell' Arte και την καθιέρωσαν με το όνομα Comédie-Italienne (Ιταλική Κωμωδία). Έτσι, ο Πιερρότος (Pierrot), το όνομα είναι υποκοριστικό του Πέτρου (Pierre), έγινε γνωστός χαρακτήρας-ήρωας στη Γαλλία. Ο Πιερρότος είναι ο θλιμμένος και μελαγχολικός κλόουν, ένας ευγενικός χαρακτήρας χαμηλών τόνων, που πεθαίνει από έρωτα για τη μοιραία Κολομπίνα. Αυτή όμως πάντα ραγίζει την καρδιά του  και τον εγκαταλείπει για τον ζωηρό και δυναμικό Αρλεκίνο, που είναι φίλος του Πιερρότου.
    Ο Γάλλος ζωγράφος του ροκοκό Jean Antoine Watteau (1684-1721) εμπνέεται από την ιστορία του Πιερρότου και τον ζωγραφίζει με τη χαρακτηριστική λευκή φαρδιά στολή του και το θλιμμένο πρόσωπό του. Στην άκρη δεξιά του πίνακα διακρίνουμε και άλλους ήρωες-τύπους της "Ιταλικής Κωμωδίας".

Jean Antoine Watteau, Πιερρότος ή ο επονομαζόμενος Gilles. 1717-19. Μουσείο Λούβρο.

   Ο Watteau έχει απεικονίσει και άλλες σκηνές με ήρωες της "Ιταλικής Κωμωδίας" που μόλις είχε φθάσει στο Παρίσι και είχε γίνει της μόδας. Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε πάλι τον λευκοφορεμένο Πιερρότο χαμογελαστό να κάθεται ανάμεσα σε μια χαρούμενη συντροφιά από ήρωες της Commedia dell' Arte. Η μία γυναίκα στα αριστερά του παίζει κιθάρα.

Jean Antoine Watteau, Πιερρότος ευχαριστημένος. 1712. Μουσείο Thyssen Bornemisza. Μαδρίτη.

   Στον παρακάτω πίνακα Ιταλοί ηθοποιοί με κοστούμια ηρώων της Commedia dell' Arte. Στη μέση της παρέας στέκεται ο Πιερρότος και δίπλα του είναι η Κολομπίνα.


Jean Ant. Watteau, Iταλοί ηθοποιοί. Γύρω στα 1720. National Gallery of Art. Washington.

Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2014

Η βροχή στη ζωγραφική. Ένας πίνακας του G. Fr. Watts


Έβρεχε όλη μέρα σήμερα

   Έβρεχε σήμερα…Για αυτό, ιδού ένας πίνακας του Βρετανού ζωγράφου George Fr. Watts της Βικτωριανής εποχής, ο οποίος επηρεάστηκε από την κίνηση των Προραφαηλιτών ζωγράφων.

G. Fr. Watts. Βροχή. Βρέχει όλη μέρα. 1883. Μάλλον σε Ιδιωτική Συλλογή.

   Το παράθυρο δε διακρίνεται στην άκρη αριστερά του πίνακα, όμως μπορούμε να το φανταστούμε. Η νεαρή γυναίκα, ξαπλωμένη στην πολυθρόνα, κοιτάζει τη βροχή από το παράθυρο. Έχει αφήσει το βιβλίο και το κέντημά της…Έχει αφεθεί στην ανία...


http://www.mystudios.com/artgallery/G/George-Frederick-Watts/The-Rain-It-Raineth-Every-Day,-1883.html

Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2014

Προσωπίδες. Ένα ποίημα του Ν. Λαπαθιώτη

Ν. Λαπαθιώτης, Προσωπίδες

    Είναι ένα ποίημα του Ν. Λαπαθιώτη με "αποκριάτικο" θέμα. Βέβαια, η "εικόνα" της αποκριάτικης βραδιάς που αποτυπώνει αποπνέει καθαρά ατμόσφαιρα του συμβολισμού.

Βάναμε τις παλιές προσωπίδες, και πάμε, τραγουδώντας, 
στο χορό.
Ένας πιερότος σου μιλεί. Γελάς.
Γνέφεις κρυφά σε κάποιον αρλεκίνο. Σου ρίχνει ένα μά-
τσο μενεξέδες.
Ωστόσο παίζουν πάντα τα βιολιά.
Ένας ιππότης κάτι ψιθυρίζει.
Καθώς περνάμε δίπλα στον μπουφέ, πέφτει μπροστά σου
ένα λευκό ρόδο. Δε μάθαμε ποτέ ποιος το' χει ρίξει...
Ωστόσο παίζουν πάντα τα βιολιά...
Κάνει ζέστη...πετώ τη μάσκα.
Συ, όμως, δεν τη βγάζεις-τη φορείς.
Και τότε, ξαφνικά, χωρίς να θέλω,-γεννιέται πάλι, μέσα
μου, μια σκέψη: Νομίζω τη φορούσες από πάντα-νομίζω 
δεν την έβγαλες ποτέ!
Η μάσκα που μου κρύβει τη μορφή σου βρίσκεται πιο πο-
λύ μες στην ψυχή σου...

Περιοδικό Μπουκέτο, 16-05-1929.

K. Somov, Κυρία και Πιερότος. 1910. Πινακοθήκη Οδησσού.





Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2014

Γυναίκες που διαβάζουν. Ποίηση του William Affleck

Ποίηση. Ένας πίνακας του William Affleck

  Σ' ένα πραγματικά ονειρικό τοπίο, στον ανθισμένο κήπο μιας παραμυθένιας εξοχικής κατοικίας, η γλυκύτατη κοπέλα διαβάζει με αφοσίωση το βιβλίο της. Μια γυναίκα διαβάζει ποίηση στον κήπο.
 Φοράει υπέροχο αιθέριο φόρεμα με μαντήλα δεμένη στο λαιμό και κορδέλα στα μαλλιά της. Είναι ένας πίνακας του Βρετανού ζωγράφου William Affleck (1869-1943) που αποτυπώνει μία εξιδανικευμένη εικόνα της ύστατης Βικτωριανής εποχής. Ποιητική η ατμόσφαιρα του πίνακα και ίσως η κοπέλα να διαβάζει ποίηση… Για αυτό,  ο τίτλος του έργου είναι Ποίηση.
  Ας διαβάζουμε, λοιπόν, ποίηση και ας μάθουμε να ζούμε "ποιητικά".

William Affleck, Ποίηση. Γύρω στα 1920. Μάλλον σε Ιδιωτική Συλλογή.


Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2014

Ένα ακόμα ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου. Άνθη



Νίκος Εγγονόπουλος, Άνθη

Ένα ακόμα ποίημα του Ν. Εγγονόπουλου, ολιγόστιχο, απλό, λιτό, σχεδόν δωρικό. Το αγαπώ πολύ!
Άνθη

μάτια που πλέον δεν βλέπετε
βλέμματα όπου δεν 
σας ελκύει πια η μορφή του κόσμου

είσαστε αστέρια

φωτίζετε

Από την ποιητική συλλογή του Νίκου Εγγονόπουλου, Στην κοιλάδα με τους ροδώνες

Valentin Serov, Κορίτσι στις ηλιαχτίδες (Αυτοπροσωπογραφία της Μαρίας Σιμόνοβιτς). 1888. Πινακοθήκη Tretyakov.







Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2014

Γυναίκες που διαβάζουν. Ένας πίνακας του Leopold Augustus Egg

Γυναίκα που διαβάζει στην άμαξα

   Είναι η τελευταία μου "ανακάλυψη" αυτός ο πίνακας και βιάζομαι να μοιρασθώ μαζί σας την αίσθηση που αποπνέει η εικόνα του.  Δύο κομψές κυρίες της Βικτωριανής εποχής συνταξιδεύουν σε μια άμαξα. Η μία βρίσκεται απέναντι από την άλλη στον περιορισμένο χώρο της άμαξας. Ντυμένες με πανομοιότυπα φορέματα, τα οποία απεικονίζονται με κάθε λεπτομέρεια από τον ζωγράφο. Ίσως, είναι αδελφές. Η μία ρεμβάζει τη θέα του τοπίου όπως διακρίνεται από το πάραθυρο. Η άλλη διαβάζει με αφοσίωση το βιβλίο της. Η κίνηση της άμαξας φαίνεται από την ταλάντωση της φούντας που κρέμεται στη μέση του παράθυρου.
  Ο Βρετανός ζωγράφος Leopold Augustus Egg (1816-1863) αποτυπώνει συναρπαστικά μία στιγμή ενός ταξιδιού. To τοπίο που διακρίνεται από το παράθυρο είναι η όψη μιας ηλιόλουστης ακτής κοντά στο Meudon της Νότιας Γαλλίας. Ο Egg έπασχε από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, για αυτό περνούσε μεγάλο διάστημα του χρόνου μακριά από το υγρό κλίμα της Αγγλίας. Ταξίδευε συχνά στη Γαλλική και Ιταλική Ριβιέρα και προφανώς είχε δει το τοπίο που απεικονίζει.

L. Augustus Egg, Συνταξιδιώτισσες. 1862. Birmigham Museums and Gallery. Προσέξτε τις λεπτομέρειες. Το καλάθι με τα τρόφιμα, τα λουλούδια, τη διακόσμηση του βαγονιού.

   Ο Egg είχε ζωγραφίσει θέματα από τη λογοτεχνία (από έργα του Σκοτ και του Σαίξπηρ) και είχε επηρεασθεί από τους Προραφαηλίτες ζωγράφους.


Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014

Ο έρωτας στη ζωγραφική. Ερωτευμένα ζευγάρια

Ερωτευμένα ζευγάρια

   Ερωτευμένοι τον 19ο αιώνα, σκέφτομαι! Οι παρακάτω πίνακες απεικονίζουν ερωτευμένα ζευγάρια και αποτυπώνουν την ιδανική "εικόνα" για τους ερωτευμένους κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Απόλυτη προσήλωση και αφοσίωση και φυσικά ο άνδρας να κρατά με τρυφερότητα το χέρι της γυναίκας.

G. Courbet, Ερωτευμένοι στην εξοχή ή οι ευτυχισμένοι ερωτευμένοι. 1844. Musée des Beaux Arts Lyon.

Ο Γάλλος ζωγράφος Courbet απεικονίζει τον εαυτό του με την αγαπημένη του στην εξοχή. Την αγκαλιάζει και κρατά το χέρι της. Αυτή έχει παραδοθεί στον έρωτά της. Είναι ευτυχισμένοι!

Fr. Leighton, Ο μήνας του μέλιτος του ζωγράφου. 1864. Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης.

  Ο παραπάνω πίνακας είναι από τους αγαπημένους μου. Ο Βρετανός Βικτωριανός ζωγράφος Fr. Leighton απεικονίζει τον εαυτό του εν ώρα εργασίας. Σχεδιάζει, ενώ δίπλα κάθεται η γλυκύτατη γυναίκα του, η οποία έχει σκύψει με προσήλωση πάνω στο έργο του. Ο ζωγράφος με το ένα χέρι σχεδιάζει και με το άλλο κρατά με τρυφερότητα το χέρι της γυναίκας του. Πίσω από την κοπέλα, στην άκρη δεξιά, διακρίνουμε τη γλάστρα με μια ροδιά, σύμβολο της ευτυχίας του νιόπαντρου ζευγαριού.

H. Tuck, Η υπόσχεση. 1888. Εθνική Πινακοθήκη Σκοτίας. Συλλογή Walker. Μουσεία του Λίβερπουλ.

   Ο Βρετανός Βικτωριανός ζωγράφος Henry Tuck ζωγραφίζει ένα νεαρό ερωτευμένο ζευγάρι υπό τη σκέπη ενός ανθισμένου δένδρου που ίσως συμβολίζει τον έρωτά τους. Το αγόρι, που φαίνεται ότι ανήκει στην εργατική τάξη, κοιτά με έντονο βλέμμα την κοπέλα. Κρατά σφιχτά το χέρι της. Ίσως, της υπόσχεται αιώνια πίστη και αγάπη. Πρόκειται να φύγει και να την αφήσει;

Ch. Webster Howthorn (1872-1930), Oι ερωτευμένοι. Γύρω στα 1900.

…Ο Αμερικανός ζωγράφος Ch. Webster Howthorn απεικονίζει ένα ερωτευμένο ζευγάρι στην εξοχή. Εκείνη κρατά με το ένα χέρι ένα άνθος, ενώ ο άνδρας κρατά το άλλο της χέρι. Και οι δύο σοβαροί και βυθισμένοι ο ένας στην παρουσία του άλλου...


http://fr.wikipedia.org/wiki/Gustave_Courbet
http://www.larousse.fr/encyclopedie/images/Gustave_Courbet_les_Amants_dans_la_campagne/1002639
http://www.gustavecourbet.org/The-Lovers-in-the-Countryside,-after-1844.html
http://www.mfa.org/collections/object/painter-s-honeymoon-34445
http://en.wikipedia.org/wiki/File:Leighton_The_Painter-s_Honeymoon_1864.jpg
http://www.liverpoolmuseums.org.uk/walker/collections/19c/tuke.aspx
http://polarbearstale.blogspot.nl/2010/06/charles-webster-hawthorne-1872-1930.html

Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2014

Η αγάπη στην ποίηση. Ένα ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου

Η αγάπη στην ποίηση: Νίκος Εγγονόπουλος, Η ΑΔΕΛΑΪΣ ΤΩΝ ΥΠΟΦΗΤΩΝ

Το άκρον άωτον της επιστήμης ή της υπερευαισθησίας: η
αγάπη.
Του άκρου άωτου της ευαισθησίας; Πάλε η αγάπη!
Βέβαια, κι' η ατέρμονη προσδοκία, στη ζωή, της έρημης 
χαράς.
Βάλε και τα μάτια: μυριάδες μάτια,
σωροί ματιώνε,
άπειρα ζεύγη ματιών,
με τη γοητεία τους, το καθένα,
το χρώμα τους, το βλέμμα τους, τη γλώσσα τους
και το γλωσσάριό τους,
το γέλιο τους, τα δάκρυα και τη θλίψη τους, τον έρωτά τους,
ή και την αδιαφορία τους ακόμη.
Μάτια ορθάνοιχτα, σφαλιχτά, μάτια που κρατούμε κρυφά,
φανερά,
μυστικά, μέσα στα ίδια μας τα μάτια, πάντα, πάντα.
Μάτια γυναικών, πουλιών, παιδιών,
μάτια όπου δεν είδαμε, κι' όπου μας είπανε πολλά γι' αυτά.
Μάτια γλαρά, νυσταγμένα, μάτια γιομάτα πόθους:
άστρα σπινθηροβόλα, υπέρλαμπρα, ατέλειωτα πάνω 
στον στοργικό ατέλειωτο νυκτερινό μας ουρανό.

Κι' όμως: φιλιά στα μάτια δεν είναι χωρι-
σμός.

Η ζωή, η γνώση
η γνώση της ζωής (των ματιών πάντα)
νάναι τροφή ονείρου απαλού,
ή μήπως παραλήρημα;

Λέω,
για τις κληρομαντείες,
υπόλογοι
θάν' οι υποφήται του Ναού
της ζωής (της δόξας) των ματιών.

Από την ποιητική συλλογή του Νίκου Εγγονοπούλου, Στην κοιλάδα με τους ροδώνες
Προσωπογραφία (Υπατία).  Φαγιούμ. Αίγυπτος. 160-170 μ.Χ. Βρετανικό Μουσείο.


Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2014

Ο έρωτας στους Προραφαηλίτες ζωγράφους. Ph. H. Calderon, "Σπασμένοι" όρκοι

Ο έρωτας στη ζωγραφική. Ph. H. Calderon, "Σπασμένοι" όρκοι


   H διάψευση του έρωτα είναι από τα αγαπημένα θέματα των ζωγράφων της Βικτωριανής εποχής και ιδιαίτερα των Προραφαηλιτών. Στον παρακάτω πίνακα ο Ph. H. Calderon (1833-1898) απεικονίζει τον πόνο που προκαλεί η διάψευση στο πρόσωπο της νέας γυναίκας, η οποία στέκεται δίπλα στο φράκτη ενός κήπου όπου υπάρχουν χαραγμένα τα αρχικά του ονόματός της και του ονόματος του αγαπημένου της. Τα αρχικά όμως αυτά δεν είναι πια    μαρτυρία του έρωτα, αλλά της προδοσίας, αφού ακούει και βλέπει (από τη χαραμάδα του φράκτη) τον αγαπημένο της να φλερτάρει με μια άλλη γυναίκα. Ο αγαπημένος της έχει "σπάσει" τους όρκους της αιώνιας αγάπης που της είχε δώσει και προφανώς τώρα ορκίζεται για τον έρωτά του σε μια άλλη γυναίκα.
   Ο πίνακας έχει πολλά στοιχεία συμβολισμού που συνηθίζουν να χρησιμοποιούν οι Προραφαηλίτες ζωγράφοι, όπως ο κισσός που καλύπτει τον τοίχο συμβολίζει την πίστη και τη αυταπάτη της γυναίκας ότι ο έρωτάς της θα κρατούσε αιώνια. Τα μαραμένα λουλούδια στην άκρη αριστερά συμβολίζουν το τέλος του έρωτα...
    Οι λεπτομέρειες της ενδυμασίας της γυναίκας απεικονίζονται με πραγματική δεξιοτεχνία από τον καλλιτέχνη.

Ph. Herm. Calderon, Σπασμένοι όρκοι. 1856. Tate Gallery.

Ο Calderon ζωγράφισε και μια μικρότερη παραλλαγή του ίδιου πίνακα.

Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2014

Ρωμαίος και Ιουλιέτα: Πίνακες ζωγραφικής με θέμα την Ιουλιέτα

H Iουλιέτα στη ζωγραφική

   Η Ιουλιέτα, μία από τις πιο δημοφιλείς-ίσως και η δημοφιλέστερη-ηρωίδες του Σαίξπηρ, σύμβολο του αγνού, του απόλυτα εξιδανικευμένου έρωτα, υπήρξε αγαπημένο θέμα των Βρετανών ζωγράφων του 19ου αιώνα και κυρίως εκείνων των καλλιτεχνών που βρέθηκαν υπό την επιρροή των Προραφαηλιτών ζωγράφων. Άλλωστε, οι Προραφαηλίτες ζωγράφοι εμπνέονταν συχνά από έργα της λογοτεχνίας.
   Στο παρακάτω έργο ο Άγγλος (Γαλλοϊσπανικής καταγωγής) Philip Hermogenes Calderon (1833-1898), ο οποίος ακολούθησε την τεχνοτροπία των Προραφαηλιτών ζωγράφων, απεικονίζει την Ιουλιέτα να κάθεται στο περίφημο μπαλκόνι της και να κοιτάζει τον έναστρο ουρανό. 

Ph. Erm. Calderon, Ιουλιέτα. 1888. Η Ιουλιέτα, απόλυτα συνεπαρμένη και βυθισμένη στη μαγεία της νύχτας και του έρωτα, κοιτάζει τα αστέρια. Πρόκειται για έγχρωμη ξυλογραφία από σειρά με θέμα τις ηρωίδες των έργων του Σαίξπηρ, που τυπώθηκε από αγγλική εφημερίδα .



   Στον παρακάτω πίνακα ο J. W. Waterhouse (1849-1917), γνωστός για τα έργα του με  αιθέριες και μυστηριώδεις γυναικείες μορφές, απεικονίζει τη γλυκύτατη Ιουλιέτα να περπατά θλιμένη δίπλα σ' ένα κανάλι της Βενετίας. Φορά ένα υπέροχο αέρινο αναγεννησιακό φόρεμα, ενώ διακριτικά κοσμήματα στολίζουν τα μαλλιά και το λαιμό της.

J. W. Waterhouse, Ιουλιέτα. 1898. Ιδιωτική Συλλογή. 

 Η Ιουλιέτα βρίσκεται σε περισυλλογή και αφηρημένη κρατά το μπλε περιδέραιο της (ο πίνακας ονομάζεται και το "μπλε περιδέραιο"). Πίσω της διακρίνουμε ένα κανάλι της Βενετίας. Ο Waterhouse κατατάσσεται στους όψιμους Προραφαηλίτες ζωγράφους.

http://shakespeare.emory.edu/illustrated_showimage.cfm?imageid=33
http://www.jwwaterhouse.com/view.cfm?recordid=89
http://www.artrenewal.org/pages/artist.php?artistid=550
http://www.artmagick.com/pictures/picture.aspx?id=5637&name=juliet-1898

Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2014

Γυναίκες που διαβάζουν. Πίνακες του Vilhelm Hammershoi

Γυναίκες που διαβάζουν. Πίνακες του Vilhelm Hammershoi
   
   Συνεχίζω με πίνακες του αγαπημένου μου Δανού ζωγράφου Vilhelm Hammershoi (1864-1913), που απεικονίζει γυναικείες μορφές σε κλειστούς χώρους να διαβάζουν. Ποιητικότητα και ονειρική ατμόσφαιρα χαρακτηρίζουν τους πίνακες του Hammershoi, του οποίου το έργο
τα τελευταία χρόνια έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των φιλότεχνων.
   Ο περίφημος πίνακας του Η Ίντα διαβάζει ένα γράμμα πουλήθηκε πανάκριβα σε δημοπρασία έργων τέχνης το 2012. Ο Hammershoi απεικονίζει στο εσωτερικό ενός δωματίου τη γυναίκα του Ίντα (η Ίντα υπήρξε το μοντέλο του για πολλά έργα του) να στέκεται πίσω από το τραπέζι διαβάζοντας με προσήλωση ένα γράμμα. Βλέπουμε δύο λευκές πόρτες στο δωμάτιο… η μία είναι κλειστή και η άλλη ανοιχτή. Λευκό τραπεζομάντηλο στο τραπέζι όπου διακρίνουμε μια καφετιέρα, ένα φλιτζάνι και ένα πιάτο. Η αίσθηση της απόλυτης σιωπής κυριαρχεί στο δωμάτιο…ένας υπέροχος πίνακας που αποτυπώνει την "ποίηση" μιας ιδιωτικής στιγμής, της στιγμής της ανάγνωσης ενός γράμματος. Πρόκειται από τα πρώτα του έργα που απεικονίζει το εσωτερικό  δωματίων της κατοικίας του στην οδό Strandgade 30. Τα δωμάτια αυτού του σπιτιού με τη μορφή κυρίως της γυναίκας του  Ida έχουν αποτελέσει πολλές φορές θέμα των έργων του.

V. Hammershoi, Η Ίντα διαβάζει ένα γράμμα. 1899. Ιδιωτική Συλλογή.

   Οι πίνακες του  Hammershoi θυμίζουν την ατμόσφαιρα των έργων του Ολλανδού ζωγράφου Βερμέερ.

                        V. Hammershoi, Εσωτερικό. 1893. Μουσείο Τέχνης Gothenburg. Σουηδία.

V. Hammershoi, Γυναίκα που διαβάζει στο φως του ήλιου. Οδός Strandgade 30. 1900. Ιδιωτική Συλλογή.

V. Hammershoi,  Eσωτερικό με γυναίκα που διαβάζει. 1900. Ιδιωτική Συλλογή.

V. Hammershoi, Εσωτερικό με γυναίκα που διαβάζει. 1908. Sonderjylland Μουσείο. 

V. Hammershoi, Γυναίκα που διαβάζει. Ιδιωτική Συλλογή.

 V. Hammershoi, Εσωτερικό δωματίου με γυναίκα που διαβάζει δίπλα στο πιάνο. 1907. Ιδιωτική Συλλογή.

http://files.shareholder.com/downloads/BID/0x0x554646/514ec38b-6348-4bf9-97da-0526112dfce5/554646.pdf
http://www.artrenewal.org/pages/artist.php?artistid=2405
http://www.wikipaintings.org/en/vilhelm-hammershoi/interior-with-a-reading-lady-1900
http://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=54090

Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2014

Ποιήματα για την αγάπη. Νίκου Εγγονόπουλου

Νίκος Εγγονόπουλος, Μερόπη

Ας συνεχίσουμε με ποιήματα για την αγάπη...

είναι των αδυνάτων αδύνατο
να νικηθή ο χρόνος

η αγάπη προϋποθέτει αγνότητα
κι' αυτή η φλογισμένη αγάπη
που δείξαμε
-που προσφέραμε-
εξελήφθη γι' αδυναμία κι' άλλα

τώρα: τα χρώματα

το γαλάζιο τ' ουρανού
το πράσινο των δέντρων
το μουντό των βουνών
τα στοιχεία συνθέσεως
για τον γοητευτικό
τον εξαίσιο
πίνακα της ζωής

Βλ. Νίκος Εγγονόπουλος, Στην κοιλάδα με τους ροδώνες, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1978.

Cari Melchers (1860-1932), Γυναίκα που διαβάζει δίπλα σ' ανοιχτό παράθυρο. 1885. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=39578&size=large

Νίκος Εγγονόπουλος, Ικεσία

Νίκος Εγγονόπουλος, Ικεσία

   Απόψε ας μιλήσουμε για αγάπη, ας εκφράσουμε μια ικεσία για αγάπη μέσω του υπερρεαλιστή Νίκου Εγγονόπουλου...έτσι, για να υπερβούμε την πραγματικότητα.

Jamew McNeill Whistler, Νυχτερινό. Μπλε και ασημί. Chelsea. 1871. Tate Πινακοθήκη.


   Η νύχτα διαδέχεται την ημέρα. Και ως η μέρα είναι η περιοχή των δέντρων και των λουλουδιών, έτσι κι' η νύχτα είναι η περιοχή των φαντασμάτων και των κρουνών. Τοποθετείς τη σκάλα στον τοίχο, και με πολλή πολλή προσοχή περνάς "από την άλλη μεριά". Αντιλαμβάνεσαι ψιθύρους, σαν θρόισμα νεκρών φύλλων, και το κελάρυσμα των νερών, τον σχεδόν ανεπαίσθητο θόρυβο που κάμνει η ρόδα του μύλου. Ένας τροχός, ένα αλέτρι, αστέρια, κι' αρχίζουν τα θαύματα και τα μάγια της νύχτας. Με τα χείλια κολλημένα στ' άσπρα της πόδια, στοχάσου καλά, λέγε μέσα σου πως δε θα πάψης ποτέ να ελπίζης, πως δε θα πάψης ποτέ να πιστεύης, πως δε θα πάψης ποτέ να ικετεύης, πως δε θα πάψης ποτέ να επιστρατεύης όλη την αγάπη, που έχεις μέσα σου κρυμμένη, ενάντια στις δυνάμεις του κακού.

Βλ. Νίκου Εγγονόπουλου, Στην κοιλάδα με τους ροδώνες, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 1978


James McNeill Whistler, Διαβάζοντας δίπλα στη λάμπα. 1858.


http://www.tate.org.uk/art/artworks/whistler-nocturne-blue-and-silver-chelsea-t01571
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:James_McNeill_Whistler_-_Reading_by_Lamplight_-_Google_Art_Project.jpg

Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 2014

Το σχολείο το χειμώνα. Πίνακες του Samuel S. Carr

Xειμωνιάτικες μέρες και σχολείο. Πίνακες του Αμερικανού ζωγράφου Samuel S. Carr

   Σας παρουσιάζω κάποιους πίνακες που αποτελούν σύνθεση δύο αγαπημένων μου θεμάτων: μαθητές και μαθήτριες κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το σχολείο, λοιπόν, το Χειμώνα μέσα από το βλέμμα του Αμερικανού ζωγράφου Samuel S. Carr (1837-1908). Γεννημένος στην Αγγλία, ο Carr εγκαταστάθηκε σε μεγάλη ηλικία στις ΗΠΑ (το 1865) και έζησε την υπόλοιπη ζωή του στο Μπρούκλιν της Ν. Υόρκης. Ήταν μάλλον αυτοδίδακτος ζωγράφος και ειδικεύτηκε σε σκηνές της καθημερινότητας.
    Ας δούμε κάποιες χειμωνιάτικες σκηνές από σχολεία της υπαίθρου, από αγροτικά σχολεία...

Samuel S. Carr, Μέρες σχολείου. 1872. Ιδιωτική Συλλογή.

Χιονοπόλεμος στην αυλή του σχολείου. Η μικρούλα, ντυμένη χειμωνιάτικα, με το παλτό, το σάλι, τη μαντήλα στα μαλλιά και τη σχολική τσάντα στο χέρι, έχει ξεφύγει από τις χιονομπάλες των συμμαθητών της. 

Samuel S. Carr, Το σχολείο σχολάει. 1882. Ιδιωτική Συλλογή.

   Το σχολείο έχει σχολάσει. Τα παιδιά παίζουν αμέριμνα στο χιόνι.

Samuel S. Carr, Το σχολείο έξω. 1889. Ιδιωτική Συλλογή.

Samuel S. Carr, Στον κρύο δρόμο για το σπίτι. Ιδιωτική Συλλογή.

Κάνει κρύο! Έχει χιονίσει! Τα δύο κορίτσια γυρίζουν από το σχολείο στο σπίτι.

Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2014

Ζωγραφίζοντας την ποίηση της σιωπής. Πίνακες του Vilhelm Hammershoi

H ποίηση της σιωπής των κλειστών χώρων. Πίνακες του Vilhelm Hammershoi

  Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για τον Δανό ζωγράφο Vilhelm Hammershoi (1864-1916) ή μάλλον να αφήσουμε το έργο του να μας μιλήσει για τη σιωπή των κλειστών χώρων, του εσωτερικού των δωματίων. Η ποίηση της σιωπής! Γιατί ποιητική είναι η ατμόσφαιρα των εικόνων του Hammershoi.
     Ο Hammershoi γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη όπου και έζησε όλη του ζωή. Ζωγράφισε ένα μεγάλο αριθμό έργων που απεικονίζουν κυρίως το εσωτερικό σκοτεινών δωματίων του σπιτιού, φωτισμένο αχνά από τις αχτίνες του ήλιου που διεισδύουν κρυφά από τα παράθυρα. Συχνά τοποθετεί μέσα στο χώρο γυναικείες μορφές, που τις περισσότερες φορές τις παρουσιάζει από πίσω, χωρίς να αποκαλύπτει το πρόσωπό τους ή αυτό που κάνουν. Άλλες φορές, πάλι, απεικονίζει γυναίκες να είναι απορροφημένες σε κάποια οικιακή ασχολία. Αποτυπώνει τη γοητεία μιας στιγμής κρυφής ιδιωτικής ζωής που συγκινεί με την απλότητα των χρωμάτων και των γραμμών, ενώ ταυτόχρονα συναρπάζει με το μυστήριο.

Φωτογραφία του Δανού ζωγράφου Hammershoi. 1889. Γεννήθηκε και έζησε στην Κοπεγχάγη. Σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία των Καλών Τεχνών της Δανίας. Τα πρώτα του έργα προκάλεσαν μάλλον αρνητικά σχόλια από τους καλλιτεχνικούς κύκλους της Κοπεγχάγης λόγω των σκοτεινών χρωμάτων και των συγκεχυμένων γραμμών που θύμιζαν περισσότερο σχέδιο παρά ζωγραφική. Στα έργα του Ηammershoi διακρίνεται αισθητά η επιρροή του Αγγλοαμερικανού ζωγράφου Whistler. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέψουμε και την επιρροή των Ολλανδών ζωγράφων του 17ου αίωνα, όπως για παράδειγμα του Βερμέερ. Ο Hammersoi ταξίδεψε στην Αγγλία και την Ολλανδία για να δει έργα τους.

V. Hammershoi, Η προσωπογραφία ενός κοριτσιού. 1885. Συλλογή Hirschsprung. Κοπεγχάγη. Είναι η Άννα, η αδελφή του ζωγράφου. Στα πρώτα έργα του χρησιμοποιούσε συχνά την αδελφή του ως μοντέλο.

V. Hammershoi, Υπνοδωμάτιο. 1890. Ιδιωτική Συλλογή. Το έργο απορρίφθηκε από την Ακαδημία. 

V. Hammershoi, Μορφές στο παράθυρο. 1895. Ιδιωτική Συλλογή.

V. Hammershoi, Στο υπνοδωμάτιο. 1896. Μουσείο Τέχνης Göteborgs.

   To 1898 μετακόμισε σ᾽ένα παλιό εμπορικό σπίτι, χτισμένο από το 1636, στην οδό Strandgade 30. Πολλά από τα έργα του (πάνω από εξήντα) απεικονίζουν εσωτερικούς χώρους αυτού του σπιτιού με μοντέλο τη γυναίκα του Ida με την οποία παντρεύτηκε το 1891.


V. Hammershoi. Εσωτερικό. 1898. Εθνικό Μουσείο. Στοκχόλμη.

V. Hammershoi, Εσωτερικό δωματίου. 1899.  Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο.

V. Hammershoi, Εσωτερικό με νεαρή γυναίκα που σκουπίζει. 1899.

V. Hammershoi, Εσωτερικό δωματίου με φως του ήλιου στο δάπεδο. 1900. Aarhus Μουσείο Τέχνης. Κοπεγχάγη.

V. Hammershoi, Εσωτερικό δωματίου με γυναίκα. 1901. Ίδρυμα Τεχνών του Ντητρόιτ.

V. Hammershoi, Νεαρή γυναίκα από πίσω. 1904. Randers Συλλογή. Κοπεγχάγη


V. Hammershoi, Ξεκούραση. 1905. Musée d' Orsay.

V. Hammershoi, Aνοιχτές πόρτες. 1906. Συλλογή David. Κοπεγχάγη.

V. Hammershoi, Εσωτερικό δωματίου με φως ήλιου. 1906. Πινακοθήκη Tate.

V. Hammershoi, Εσωτερικό δωματίου. Strandgade 30.  1908. Aarhus Mουσείο Τέχνης. Κοπεγχάγη.

V. Hammershoi, Γυναίκα στο εσωτερικό δωματίου. 1909. Μουσείο Καλών Τεχνών. Βοστόνη.

V. Hammershoi, Eσωτερικό. Οδός Strandgade 30. 1909. Ιδιωτική Συλλογή.

V. Hammershoi, Ψηλά παράθυρα. 1913. Μουσείο. Ordrupgaard, Charlottenlund. Δανία.

Φωτογραφία του Hammershoi με τη γυναίκα του Ida το 1913. Εθνική Πινακοθήκη. Κοπεγχάγη.