Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Κυριακή 16 Αυγούστου 2020

Ένα ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα για τα Ερημοκκλήσια

Λάμπρος Πορφύρας, Τὰ ἐρημοκκλήσια

Δεκαπενταύγουστος...και θυμήθηκα ένα ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα που με συγκινεί πολύ.  Μιλάει για ξεχασμένα ερημικά εκκλησάκια της εξοχής με σεμνές εικόνες της θλιμμένης Παναγίας, στολισμένες με αγριολούλουδα...

Νικόλαος Λύτρας (1883-1927, Το Παληό Εκκλησάκι.


Εἶναι στὰ ἐρημοκκλήσια ποὺ γκρεμίζονται
θλιμμένες Παναγίες, χλωμὲς εἰκόνες,
καὶ μοναχὰ ἀγαπᾶνε τὰ ἀγριολούλουδα -
κρινάκια, κυκλαμιές, σπάρτα, ἀνεμῶνες.

Σὰ θυμιατήρια ἀγροτικὰ κ᾿ ἐφήμερα,
σκόρπια ἢ δεμένα σ᾿ ἄτεχνο στεφάνι,
τὴν ἄνθινή τους τὴν ψυχὴ σκορπίζουνε
ψυχομαχώντας σ᾿ ἄυλο λιβάνι...

Θεόδωρος Ράλλης, Το λιβάνι, περίπου 1907. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.

Ἄχ, ὅποιος πάει ἐκεῖ μὲ τ᾿ ἀγριολούλουδα,
στὸ πρῶτον ἄγγιγμά του ἀνοίγει ἡ πόρτα,
ποὺ ὁλόγυρα οἱ φωλιὲς τὴν ἐπλουμίσανε,
τῆς λησμονιᾶς τὴν κέντησαν τὰ χόρτα.

Ἀνοίγει ἡ πόρτα ἔτσι ὅπου συνήθισε
νὰ τὴν ἀνοίγῃ μόνον ὁ ἀγέρας -
σάμπως νὰ τὴν ἀνοίγῃ ἡ Παναγιὰ
μὲ τὴν ἀνησυχία γλυκειᾶς μητέρας,

χαροκαμμένης γριᾶς, ποὺ τὴ λησμόνησαν
στὸ ἔρμο φτωχικό της καὶ προσμένει
κάποιους νἀρθοῦνε πέρ᾿ ἀπὸ μία θάλασσα
αἰώνια σκοτεινή, φουρτουνιασμένη...

Θεόδωρος Ράλλης (1852-1909), Κοπέλα στην εκκλησία.

Σπύρος Παπαλουκάς, Ξωκκλήσι στην Αίγινα, 1923.


  https://paletaart3.wordpress.com/2013/12/14/%CF%80%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BA%CE%AC%CF%82-%CF%83%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82-spyros-papaloukas-1892-1957-part-ii/#jp-carousel-4077

https://www.nationalgallery.gr/el/sulloges/collection/sulloges/to-libani.html

Δευτέρα 3 Αυγούστου 2020

Άλλο ένα Καλοκαίρι στην παραλία. Ένα ποίημα του Τίτου Πατρίκιου και πίνακες ζωγραφικής με θέμα "λουόμενους στην παραλία"

Άλλο ένα Καλοκαίρι στην παραλία

Κατακαλόκαιρο! Διανύουμε τις πρώτες ημέρες του Αύγουστου, ίσως, του πιο καλοκαιρινού, του πιο αισθησιακού μήνα. Προφτάσαμε άλλο ένα Καλοκαίρι, σκέφτομαι. Ζούμε ακόμα ένα Καλοκαίρι με τις αισθήσεις μας,  που πυροδοτούν τη σκέψη μας, ανακαλούν μνήμες και εγείρουν αναμνήσεις, προκαλούν τη φαντασία και επιτρέπουν τα όνειρα...
  Θυμάμαι το ποίημα "Άλλο ένα Καλοκαίρι" του Τίτου Πατρίκιου και το συνοδεύω με μία μικρή συλλογή από πίνακες ζωγραφικής, που έχουν ως θέμα τους "Μορφές λουόμενων στην παραλία"...

Édouard  Manet, Στην παραλία, 1868. Detroit Institute of Arts (Ντητρόιτ Ινστιτούτο Τεχνών).

Isaak Israels, Στην παραλία. Δεκαετία 1920.

Joaquin Sorolla y Bastida, Το ροζ φόρεμα. Μετά το μπάνιο. 1916.  Μουσείο Sorolla.


Τίτος Πατρίκιος, Άλλο ένα Καλοκαίρι

     
                  Για σκέψου να μην πρόφταινα

κι αυτό το καλοκαίρι

να δω το φως ξανά εκτυφλωτικό

να νιώσω την αφή του ήλιου στο κορμί μου

να οσμιστώ δροσερές και χαλασμένες μυρωδιές

να γευτώ γλυκόξινες και πιπεράτες γεύσεις

ν’ ακούω τα τζιτζίκια ως τα κατάβαθα της νύχτας

να καταλαβαίνω τούς δικούς μου που αγαπώ

να μην αδημονώ μ’ αυτούς που με στηρίζουν

να σκέφτομαι κι εκείνους που θέλησα να ξεχάσω

να βρίσκω φίλους που έρχονται από μακριά

ν’ αφήνω κι άλλες ζωές να μπαίνουν στη δική μου

να κολυμπάω σε θάλασσες ζεστές

ν’ αντικρίζω φρέσκα σώματα γυμνά

ν’ αναπολήσω έρωτες, να ονειρευτώ καινούργιους

ν’ αντιληφθώ τα πράγματα που αλλάζουν.

After the Bath

Joaquin Sorolla y Bastida,  Μετά το μπάνιο, 1908.

Girls Bathing Painting by Paul Fischer

Paul  Gustav Ficher (1860-1934), Κοπέλλες που κολυμπούν.

ISAAC ISRAELS DUTCH, 1865-1934 - by Sotheby's

Isaak Israels, Κοπέλλες στην παραλία του Viareggio. Δεκαετία του 1920.

Isaak Israels, Κοπέλλες στην παραλία. Γύρω στα 1920.

Artwork by Isaac Israëls, A sunny day on the beach, Viareggio, Made of oil on canvas

Isaak Israels, Μία ηλιόλουστη μέρα στην παραλία του Viareggio. Δεκαετία του 1920.

Έτσι καθώς τα πρόφτασα αυτό το καλοκαίρι

λέω να ελπίζω για προσεχή Χριστούγεννα

για κάποια επόμενη Πρωτοχρονιά

– άσε να δούμε και για παραπέρα.

Georges Seurat, Λουόμενοι στο Asnieres. 1884. Εθνική Πινακοθήκη. Λονδίνο.

Edward Potthast (1857-1927), Λουόμενοι.

Edward Ηenry Potthast, Σκηνή στην παραλία, 1915. Μουσείο Thyssen Bornemisza.

Bathers by Paul Fischer on artnet
Paul  Gustav Ficher (1860-1934), Λουόμενες.

Paul Gustav Fischer (1860-1934), Μετά το μπάνιο.

Bathers, 1918 by Pablo Picasso
Pablo Picasso,  Οι λουόμενες, 1918.

Eustace Nash (1887-1969), Λουόμενες στο Swanage. Δεκαετία 1920. Poole Museum. Dorset.

Edouard Hopf, Λουόμενοι, 1925. Kunsthalle Hamburger (Πινακοθήκη. Aμβούργο)

Zinaida Serebriakova, Λουόμενες, 1927.

Zinaida Serebriakova (1884-1967), Menton. Παραλία με ομπρέλλες. 1931.

Edvard Munch, Κατακαλόκαιρο, ΙΙ, 1915.

Edvard Munch, Σκηνή από την παραλία του Åsgårdstrand, 1936.

Οdd Nerdrum, Καλοκαιρινή ημέρα, 1982.