Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Παρασκευή 29 Απριλίου 2011

String Quartet Tribute για τους Depeche Monde


Το βρετανικό συγκρότημα Depeche Monde είναι ασφαλώς από τα πιο σημαντικά συγκροτήματα ηλεκτρονικής μουσικής. Ιδρύθηκε το 1980 και μέχρι σήμερα παραμένει αρκετά δημοφιλές.

 Δεκατετράχρονα παιδιά συνεχίζουν ακόμα να ακούν τη μουσική που εμείς ακούγαμε πριν από τριάντα χρόνια...και μάλιστα να ακούν τη μουσική των Depeche Monde διασκευασμένη από κουαρτέτο εγχόρδων, από το Vitamin String Quartet, ένα κουαρτέτο εγχόρδων από το Λος Άντζελες που συνηθίζει να διασκευάζει γνωστά ροκ και ποπ μουσικά κομμάτια.

Αφιερώνω, λοιπόν, το "enjoy the silence" των Depeche Monde, διασκευασμένο από το Vitamin String Quartet Tribute,  στα παιδιά αυτά που ονειρεύονται, ακούγοντας ροκ μελωδίες από τσέλο...Φαίνεται ότι ο μπάσος ήχος του τσέλο γοητεύει για το δυναμισμό του και αποδίδει συγκλονιστικά τη ροκ μουσική....


 Πρώτος ο Βιβάλντι συνέθεσε κοντσέρτο για το τσέλο, που χρησιμοποιήθηκε κυρίως για τη μουσική δωματίου. Μπορεί ένα όργανο μουσικής δωματίου να αποδώσει ροκ μουσική; Ακούστε την παρακάτω διασκευή....
Γιατί, τελικά η κλασική μουσική θα παραμένει πάντα κλασική...και γιατί στην εποχή μας όλα είναι διασκευή των παλιών και σχεδόν τίποτα πραγματικά νέο δε δημιουργείται.





Πέμπτη 28 Απριλίου 2011

Το Μουσείο του Σοπέν


Το Μουσείο του Σοπέν στη Βαρσοβία στεγάζεται σ' ένα κομψό κτίριο, ένα παλάτι που χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, το παλάτι του Οστρόγκσκι. Το κτίριο καταστράφηκε κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αλλά ανακατασκευάστηκε τη μεταπολεμική περίοδο, όπως και σχεδόν όλα τα ιστορικά κτίρια της πόλης.
Στο υπέροχο, λοιπόν, αυτό κτίριο εκτίθενται προσωπικά αντικείμενα, χειρόγραφα, αυτόγραφα και επιστολές του διάσημου συνθέτη. Εκτίθενται, επίσης, έπιπλα, πίνακες ζωγραφικής και διάφορα άλλα αντικείμενα που συνδέονται με τη ζωή του Σοπέν και την εποχή του εθνικού ρομαντισμού που έζησε ο συνθέτης.
Ο τρόπος έκθεσης των αντικειμένων είναι πραγματικά μοντέρνος. Το Μουσείο, που λειτουργούσε από τη δεκαετία του 1930, εκσυγχρονίστηκε πρόσφατα και ξανάνοιξε τις πύλες του το 2010, προσφέροντας στους επισκέπτες του τη δυνατότητα για ένα μαγικό ταξίδι στον κόσμο της μουσικής του Σοπέν. Οι επισκέπτες, υπό τις μελωδίες γνωστών έργων του Σοπέν, ταξιδεύουν στο παρελθόν και ακολουθούν τα βήματα του συνθέτη από τα παιδικά του χρόνια στην Πολωνία έως τον πρόωρο θάνατό του στο Παρίσι. Μέσω των προσωπικών αντικειμένων του συνθέτη, αλλά και με τη βοήθεια των διαδραστικών πληροφοριών που δίνονται από οθόνες υπολογιστών, μεταφέρονται στο παρελθόν και μαθαίνουν για τη ζωή του συνθέτη, για σημαντικά γεγονότα της ιστορίας της Πολωνίας, για την κοινότητα των Πολωνών καλλιτεχνών που είχαν εγκατασταθεί στο Παρίσι και τις σχέσεις τους με τους Γάλλους και άλλους Ευρωπαίους μουσικούς, ζωγράφους και συγγραφείς του ρομαντισμού.

Φωτογραφία-δαγκεροτυπία του Σοπέν.  Η μοναδική φωτογραφία-μία σπάνια δαγκεροτυπία, πρώιμο είδος φωτογραφίας,  που απεικονίζει τον Σοπέν.

Αναπαράσταση δωματίου με αυθεντικά έπιπλα εποχής ενός σαλονιού της εποχής του Σοπέν στο Παρίσι τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Διακρίνεται το πιάνο όπου ο Σοπέν έπαιζε και συνέθετε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Χειρόγραφο σύνθεσης του Σοπέν



Ωρολόι με αφιέρωση στον Σοπέν για συναυλία που έδωσε στη Βαρσοβία το 1820, όταν ήταν δέκα ετών.

Για την ιστοσελίδα του Μουσείου του Σοπέν, βλ. http://chopin.museum/en


H εξέγερση της Βαρσοβίας (1944)

Η εξέγερση της Βαρσοβίας (Warsaw Uprising στην αγγλική βιβλιογραφία και Powstanie Warszawskie στα πολωνικά) είναι ένα από τα σχετικά άγνωστα γεγονότα της ιστορίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και συχνά συγχέεται με την εξέγερση των Εβραίων στο Γκέτο της Βαρσοβίας το 1943. Η εξέγερση της Βαρσοβίας προετοιμάστηκε από το πατριωτικό Πολωνικό Μέτωπο, μία από τις κυριότερες οργανώσεις της Πολωνικής Αντίστασης, η οποία ήδη από το 1939, όταν κατακτήθηκε η Πολωνία από τους Γερμανούς και τους Σοβιετικούς είχε αρχίσει να οργανώνει ένα είδος παράνομου εσωτερικού στρατού, την Πατριωτική Στρατιά με σκοπό την αντίσταση στους κατακτητές. Η Πατριωτική Στρατιά είχε αναλάβει την οργάνωση και εκτέλεση πολλών αντιστασιακών ένοπλων ενεργειών εναντίον των γερμανικών στρατευμάτων Κατοχής.
To σύμβολο της αντιστασιακής Πολωνικής πατριωτικής οργάνωσης που ήλεγχε την Πολωνική Στρατιά, τις παράνομες στρατιωτικές δυνάμεις που συμμετείχαν μαζί με πολίτες στην εξέγερση της Βαρσοβίας το 1944.

 Πολλές Πολωνέζες συμμετείχαν στην Πατριωτική Στρατιά και αγωνίστηκαν ηρωικά στην εξέγερση της Βαρσοβίας.





Σκηνές από την εξέγερση της Βαρσοβίας. Φωτογράφοι και κινηματογραφιστές της Πολωνικής αντίστασης φωτογράφισαν και κινηματογράφησαν την εξέγερση, διασώζοντας έτσι στιγμές της ιστορίας...και οι Γερμανοί επίσης κατέγραψαν φωτογραφικά τα γεγονότα

Η εξέγερση της Βαρσοβίας εκδηλώθηκε στις 1 Αυγούστου του 1944 και διήρκεσε δύο μήνες, Αύγουστο-Σεπτέμβριο. Σε μία εποχή που ήταν φανερό πως η ναζιστική Γερμανία κατέρρεε,  αφού είχε γίνει με επιτυχία η απόβαση στη Νορμανδία και οι Σύμμαχικές Δυνάμεις προέλαυναν νικηφόρα,  οι Πολωνοί αντιστασιακοί της Εθνικής Στρατιάς κατόρθωσαν να ξεσηκώσουν τους κατοίκους της πρωτεύουσας εναντίον των Γερμανών, να κρατήσουν υπό τον έλεγχό τους για εξήντα τρεις μέρες το κέντρο της πόλης και ευρύτερες περιοχές γύρω από αυτό, εγκαθιδρύοντας ουσιαστικά ελεύθερη διοίκηση στη Βαρσοβία. Μαζί και στο πλευρό των οργανωμένων αντιστασιακών αγωνίστηκαν με ηρωισμό και πραγματική αυτοθυσία-όπως μπορούσε ο καθένας-μεγάλος αριθμός κατοίκων της Βαρσοβίας, άνδρες, γυναίκες, ακόμα και παιδιά. Επικεφαλής των δυνάμεων της Πατριωτικής Στρατιάς της εξέγερσης της Βαρσοβίας, που αριθμούσαν περίπου 40.000, ήταν ο στρατηγός Ταντέους Κομορόφσκι, γνωστός ως Μπορ. Η οργάνωση της πολωνικής Αντίστασης που οργάνωσε την εξέγερση της Βαρσοβίας διατηρούσε επαφές με την εξόριστη από το 1939 πολωνική κυβέρνηση στο Λονδίνο.
Η Βαρσοβία θα μπορούσε να είναι μία από τις πρώτες ευρωπαϊκές  πρωτεύουσες που απελευθερώθηκαν και μάλιστα να είχε απελευθερωθεί με τον αγώνα των ίδιων της των πολιτών εναντίον του γερμανικών στρατιωτικών δυνάμεων κατοχής, εάν ο Σοβιετικός Στρατός που ήδη είχε φθάσει στη δεξιά όχθη του ποταμού Βιστούλα, στο προάστιο Πράγκα, δεν παρέμεινε αδρανής κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Παρά το ότι οι παράνομες δυνάμεις της Πατριωτικής Στρατιάς είχαν βοηθήσει τις σοβιετικές στρατιωτικές δυνάμεις που κατευθύνονταν από ανατολικά προς τη Βαρσοβία και μολονότι οι Σοβιετικοί αρχικά ενθάρρυναν την εξέγερση εναντίον των Γερμανών, φαίνεται, ωστόσο, ότι ο σοβιετικός στρατός δεν κινήθηκε για βοήθεια, ενώ είχε φθάσει τόσο κοντά στην πόλη.  Από την άλλη πλευρά, λέγεται ότι η σοβιετική κυβέρνηση δεν επέτρεψε τους Δυτ. Συμμάχους να χρησιμοποιήσουν τα σοβιετικά αεροδρόμια για να στείλουν εφόδια στους εξεγερμένους.
Οι Γερμανοί, βομβαρδίζοντας την πόλη συνεχώς, κατέστειλαν τελικά την εξέγερση. Μετά την εξάντληση των εφοδίων οι πατριωτικές δυνάμεις αντίστασης αναγκάστηκαν να παραδοθούν. 200.000 Πολωνοί σκοτώθηκαν, ενώ 700000 κάτοικοι της Βαρσοβίας εκτοπίσθηκαν από τους Γερμανούς. Η πόλη ερημώθηκε και ερειπώθηκε κυριολεκτικά. Μετά την παράδοση των Αντιστασιακών, ο Χίτλερ διέταξε την ολοκληρωτική καταστροφή. Ελάχιστοι κάτοικοι παρέμειναν υπό άθλιες συνθήκες στα ερείπια. Η ταινία Ο πιανίστας του Ρομάν Πολάνσκι δείχνει στιγμιότυπα από την εξέγερση της Βαρσοβίας και την ερήμωση της πόλης.
Τελικά, όταν ο σοβιετικός στρατός μπήκε στη Βαρσοβία, βρήκε μία ερημωμένη και ερειπωμένη πρωτεύουσα.

 Οι Πολωνοί αντιστασιακοί αναγκάστηκαν να διαφύγουν μέσα από τους υπονόμους της πόλης για να μη συλληφθούν από τους Γερμανούς. Κάποιοι όμως δυστυχώς έπεφταν στα χέρια των Γερμανών.
Οι βομβαρδισμοί κατέστρεψαν την πόλη.

Η μνήμη για τις χιλιάδες θύματα και τις  σκληρές στιγμές της παράδοσης και της καταστροφής της πόλης, αλλά και η υπερηφάνεια για τον  ηρωικό αγώνα αντίστασης μαζί με την πικρία για τη στάση των Ρώσων παρέμειναν στη συλλογική συνείδηση των Πολωνών, παρά το ότι στην εποχή της κομμουνιστικής διακυβέρνησης αποφεύγονταν οι αναφορές στα γεγονότα της εξέγερσης


H είσοδος του Μουσείου της Εξέγερσης στην Κρακοβία. Ιδρύθηκε το 2004.
Ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά μουσεία που έχω επισκεφθεί. Στεγάζεται σε μια παλιά αποθήκη Τραμ. Παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον ο τρόπος έκθεσης των αντικειμένων. Πρόκειται για ένα μουσείο με σκοπό τη διατήρηση αλλά και την "κατασκευή" μνήμης για μία σκοτεινή σελίδα της Ιστορίας των Πολωνών. Αναβιώνει το χρονικό των 63 ημερών της εξέγερσης της Βαρσοβίας ώρα με την ώρα και μέρα με τη μέρα. Φωτογραφίες παλιές, αντικειμένα και προσωπικά είδη των ανθρώπων που συμμετείχαν στην εξέγερση, παλιές εφημερίδες και έντυπα, και πολλά άλλα εκτίθενται με αριστοτεχνικό τρόπο. Κάποιες αίθουσες αναβιώνουν την εποχή και την ατμόσφαιρά της, ενώ αναπαραστώνται ως σκοτεινοί διάδρομοι ακόμα και οι υπόνομοι μέσω των οποίων διέφυγαν πολλοί εξεγερμένοι. Προβάλλονται, επίσης, τα διασωθέντα φιλμ με σκηνές από την εξέγερση. 
Το Μουσείο εστιάζει κυρίως στις προσωπικές ιστορίες των ατόμων που συμμετείχαν στην εξέγερση και βρέθηκαν στη δίνη των γεγονότων της ιστορίας.
 Έντονος είναι ο αντισοβιετικός χαρακτήρας και το αντικομμουνιστικό πνεύμα του Μουσείου, που δικαιολογείται, αν δεχτούμε ότι ο σοβιετικός στρατός δε βοήθησε την εξέγερση. Το ζήτημα είναι εάν πράγματι έγιναν έτσι τα πράγματα. Πάντως, η ηγεσία της εξέγερσης υποστήριζε τη μη κομμουνιστική εξόριστη πολωνική κυβέρνηση του Λονδίνου και προφανώς δεν ήθελε να παραδοθεί η πόλη και η χώρα στους Σοβιετικούς...Αλλά και οι Σοβιετικοί προφανώς δεν ήθελαν μία τόσο μεγάλη εθνική επιτυχία, όπως η απελευθέρωση της Βαρσοβίας, να  αποδοθεί σε μία αντιστασιακή οργάνωση που δεν ήταν υπό το δικό τους έλεγχο... 

Όμως, οι αποφάσεις για την μεταπολεμική τύχη κάποιων κρατών και λαών είχαν ήδη ληφθεί από τους ηγέτες των Μ. Δυνάμεων. Οι αγώνες αντίστασης των λαών δε θα λαμβάνονταν υπόψη...




Μετά την πτώση της κομμουνιστικής διακυβέρνησης  αναγέρθηκε στην πλατεία Κρασίνσκι το Μνημείο της Εξέγερσης της Βαρσοβίας. Το επικό έργο του γλύπτη Kucma είναι πράγματι εντυπωσιακό. Πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι η εικόνα ενός οδυνηρού γεγονότος για τη συλλογική συνείδηση ανασύρθηκε από τις σκιές της λήθης με σκοπό τη μυθοποίηση και την εξιδανίκευση στη μνήμη που οι Πολωνοί επιχειρούν να διατηρήσουν στη νέα εποχή της ιστορίας τους.

Δείτε το πολωνικό βιντεάκι που στηρίζεται αποκλειστικά σε φωτογραφικό υλικό από την εξέγερση της Βαρσοβίας.






Δείτε, επίσης, κινηματογραφημένα στιγμιότυπα από την εξέγερση της Βαρσοβίας







Για την εξέγερση της Βαρσοβίας, βλ. http://www.warsawuprising.com/
(περιέχει πολλές φωτογραφίες από την εξέγερση και πολλά ντοκουμέντα και πηγές σχετικά με το γεγονός).
Βλ. επίσης την ιστοσελίδα του Μουσείου της Εξέγερσης  http://www.1944.pl/en/
και http://el.wikipedia.org/wiki/Μνημείο_Εξέγερσης_της_Βαρσοβίας



Πέμπτη 21 Απριλίου 2011

Κρακοβία

Σε λίγες ώρες, αν όλα πάνε καλά, θα βρίσκομαι στην καρδιά της Πολωνίας, στην πιο ιστορική πόλη της χώρας, πρωτεύουσα στο παρελθόν και δεύτερη πόλη στο παρόν,  στην Κρακοβία. H Kρακοβία είναι μία από τις παλιότερες πόλεις της Κεντρικής Ευρώπης. Πρέπει να υπήρχε ήδη από τον 7ο αιώνα.
Πρωτεύουσα του πολωνικού βασιλείου τον 11ο αιώνα, έχασε την πρωτοκαθεδρία, όταν ένας Σιγισμούνδος, νομίζω ο Γ΄, μετέφερε την πρωτεύουσα στη Βαρσοβία το 1609. Στα τέλη του 18ου αιώνα έγινε τμήμα της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων, της Αυστρίας. Το 1809 ο Ναπολέων αφαίρεσε τα πολωνικά εδάφη από την Αυστρία και έδωσε την περιοχή της πόλης στο Δουκάτο της Βαρσοβίας. Στη συνέχεια, για λίγα χρόνια αποτέλεσε ανεξάρτητη δημοκρατία (1814-1846) υπό τη ρωσική κυριαρχία, για να προσαρτηθεί και πάλι στην Αυστρία το 1846. Το 1866, όμως, μετά τον Αυστροπρωσικό πόλεμο, η Αυστρία αναγκάστηκε να παραχωρήσει καθεστώς αυτονομίας στην περιοχή της Γαλικίας και έτσι η Κρακοβία έγινε το κέντρο της πολωνικής εθνικής αναγέννησης, μία πόλη σύμβολο του εθνικού πολωνικού κινήματος, στην οποία εγκαταστάθηκαν Πολωνοί λόγιοι και καλλιτέχνες. Μετά τον πρώτο παγκόσμιο και την ήττα της άλλοτε ισχυρής Αυτοκρατορίας των Αψβούργων, η Κρακοβία πέρασε και πάλι στην Πολωνία.

Μεσαιωνικές πλατείες και κτίσματα, ρωμανικοί και γοτθικοί ναοί, αλλά κυρίως αναγεννησιακά και μπαρόκ κτίρια και εκκλησίες επιβιώνουν σε μια πόλη που δεν καταστράφηκε στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μετά τη γερμανική εισβολή του 1939, οι Γερμανοί έκαναν την πόλη πρωτεύουσα της Γενικής Κυβέρνησης και επέβαλαν ένα είδος αποικιοκρατικού καθεστώτος κατοχής. Συνέλαβαν την πνευματική ηγεσία της πόλης και την έστειλαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.


Εικόνα από το ιστορικό Πανεπιστήμιο των Γιαγκιελόνων, το οποίο ιδρύθηκε το 1364 στην Κρακοβία. Είναι το δεύτερο παλιότερο πανεπιστήμιο της Ευρώπης. Το πρώτο ιδρύθηκε το 1349 στην Πράγα. Για την ιστορία του Πανεπιστημίου της Κρακοβίας, βλ.
           http://www.uj.edu.pl/uniwersytet/historia

Στην Κρακοβία υπήρχε και μια από τις πιο ακμαίες εβραϊκές κοινότητες της Πολωνίας με σημαντική πνευματική και πολιτιστική ζωή. Εννοείται ότι μετά την εισβολή των Γερμανών ο εβραϊκός πληθυσμός της πόλης περιορίστηκε σε γκέτο και αργότερα εξοντώθηκε στα γνωστά στρατόπεδα.

                                                   H Πύλη του Γκέτο της Κρακοβίας
                          Εβραίοι πηγαίνουν να εγκατασταθούν στο Γκέτο της Κρακοβίας

Ο Πολωνοεβραίος σκηνοθέτης Ρομάν Πολάνσκι, όταν ήταν παιδί,  κατάφερε να δραπετεύσει από το Γκέτο της Κρακοβίας.
Η ταινία του Πολάνσκι "Ο Πιανίστας" παρουσιάζει την αγωνιώδη προσπάθεια ενός νεαρού Πολωνοεβραίου πιανίστα να επιβιώσει στο Γκέτο της Βαρσοβίας και στην ερειπωμένη πρωτεύουσα της Πολωνίας. Για την ταινία, όμως, αυτή θα μιλήσουμε μια άλλη φορά.

http://www.krakow-poland.com/a/Krakow-Ghetto,ehc
hhttp://www.krakow-info.com/
http://trans.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_taxworld_1_20/02/2008_222660

Η "Λίστα του Σίντλερ"

 Η "Λίστα του Σίντλερ"! Μπορεί ένας κατάλογος να οδηγήσει στη σωτηρία;

Η "Λίστα του Σίντλερ" (1993) είναι ένα από τα αριστουργήματα του κινηματογράφου, μία από τις καλύτερες ταινίες του σκηνοθέτη Στ. Σπήλμπεργκ. Άψογη κινηματογραφική αφήγηση μίας ιστορίας με βαθύτατα ανθρωπιστικό περιεχόμενο. Ο Γερμανός βιομήχανος Σίντλερ προσπαθεί να σώσει τους Πολωνούς Εβραίους εργάτες του από την εξόντωση. Δεν ξέρω αν πράγματι υπήρξε η λίστα (ο κατάλογος) του Σίντλερ και αν ο αινιγματικός Σίντλερ διακρινόταν πράγματι από ανθρωπιστικά αισθήματα ή ήταν ένας τυχοδιώκτης...Η ταινία, όμως, είναι υπέροχη...Προσφέρει το μήνυμα ελπίδας και ανθρωπιάς σ' ένα χώρο σκοτεινό και εφιαλτικό, όπως θα ήταν τα γκέτο των Εβραίων της Πολωνίας. Στην πραγματικότητα, εκεί δεν υπήρχε ελπίδα...Στην ταινία, όμως, υπάρχει...

Μία ταινία που αποδεικνύει ότι η εμπορικότητα (κέρδισε 7 Όσκαρ) μπορεί να συμβαδίσει και με την ποιότητα.

Ο Ρ. Φάινς στο ρόλο του "κακού" Αυστριακού αξιωματικού του γκέτο της Κρακοβίας...καταπληκτική ερμηνεία. Μέχρι το τέλος περίμενα να αναγνωρίσει, να παραδεχθεί και να εκφράσει τα αισθήματά του στην Εβραιοπούλα που είχε ερωτευθεί, να τη σώσει και να σωθεί μαζί της, να επιβιώσουν και να ζήσουν ευτυχισμένοι και αγαπημένοι μαζί μετά τη λήξη του πολέμου. Όμως, η ταινία δεν είναι παραμύθι. Λατρεύω τη σκηνή που κοιτάει τα παγωμένα χέρια της Εβραιοπούλας, που τη βλέπει να τρέμει από το κρύο και την επιλέγει για υπηρέτρια του.

Μόνο ένας ιδιοφυής σκηνοθέτης θα μπορούσε να συλλάβει την τέλεια απεικόνιση ενός συμβολισμού. Στο ασπρόμαυρο φιλμ μια κόκκινη πινελιά! Ανάμεσα στο ασπρόμαυρο πλήθος των Εβραίων και των Γερμανών του Πολωνικού γκέτο το κοριτσάκι με το κόκκινο παλτό περπατά...

Για την ταινία δείτε http://www.cine.gr/film.asp?id=575&page=4 http://el.wikipedia.org/wiki/Η_Λίστα_του_Σίντλερ


Βλέπω και ξαναβλέπω την ταινία και κάθε φορά ανακαλύπτω και κάτι διαφορετικό...






Η υπόθεση της ταινίας διαδραματίζεται στην Κρακοβία...Εκεί κοντά βρίσκεται, άλλωστε,  το Άουσβιτς. Διάβασα ότι στην Κρακοβία υπάρχει και η Βιομηχανία του Σίντλερ ως Μουσείο.

Τετάρτη 20 Απριλίου 2011

Σοπέν

Ενόψει του ταξιδιού μου στην Πολωνία, λίγα λόγια για τον Σοπέν

Πορτρέτο του Σοπέν από τον Ντελακρουά
Ο ρομαντικός ζωγράφος ζωγραφίζει το ρομαντικό μουσικό


Γεννήθηκε το 1810 στην Πολωνία και πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στη Βαρσοβία. Η μητέρα του ήταν Πολωνίδα και ο πατέρας του Γάλλος εμιγκρέ που δίδασκε στην Πολωνία τη γαλλική γλώσσα. Είναι αναμφισβήτητα ένας από τους κύριους εκπροσώπους του εθνικού ρομαντισμού στη μουσική και το όνομά του συνδέθηκε με τη δημιουργία μεγάλου αριθμού μουσικών συνθέσεων αποκλειστικά για πιάνο. Ήδη από την ηλικία των 8 ετών έδινε δημόσια κοντσέρτα για πιάνο -στη Βαρσοβία τον θεωρούσαν "δεύτερο Μότσαρτ"-και  στα είκοσι χρόνια του είχε κερδίσει τη φήμη του εξαιρετικού πιανίστα στην Ευρώπη, αφού έδινε με επιτυχία συναυλίες στην πρωτεύουσα της μουσικής, στη Βιέννη. Μετά την επανάσταση κατά της εξουσίας του Τσάρου στην Πολωνία, το 1830, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και έγινε, όπως ο πατέρας του, και αυτός ένας εμιγκρέ. Μόνο που ο πατέρας του ήταν ένας Γάλλος εμιγκρέ στην Πολωνία, ενώ αυτός έγινε ένας Πολωνός εμιγκρέ στη Γαλλία.
Στο Παρίσι κινήθηκε στους καλλιτεχνικούς κύκλους και στο περιβάλλον ποιητών, ζωγράφων, μουσικών. Συνδέθηκε με  διάσημους καλλιτέχνες, όπως ο  Ντελακρουά, ο Μπερλιόζ, ο Μπαλζάκ, ο Λίστ και διάφορους άλλους.  Τα σαλόνια των φιλότεχνων αριστοκρατικών οικογενειών της γαλλικής πρωτεύουσας υποδέχτηκαν θερμά τον αισθαντικό, ευαίσθητο και τρυφερό μουσικοσυνθέτη, ενώ πολλές ήταν οι θαυμάστριές του, οι οποίες ήθελαν να γίνουν και μαθήτριες του. Δεν τις γοήτευε μόνο η μουσική του, αλλά και η εύθραυστη εικόνα του. Φαίνεται ότι η ευάλωτη υγεία του-είχε φυματίωση-και ο φόβος του για τα πλήθη-δεν του άρεσε να εκτίθεται σε μεγάλο κοινό-τον έκαναν ιδιαίτερα ελκυστικό.Σίγουρα, μία καθοριστική σχέση για τη ζωή του ήταν η γνωριμία του με την εκκεντρική ποιήτρια Γεωργία Σάνδη. Έζησε μαζί της μία θυελλώδη σχέση που κράτησε εννέα χρόνια, αν και βέβαια δεν ήταν ο μοναδικός του έρωτας.
Το 1838 εγκαταστάθηκε με τη Σάνδη και το γιο της στην ισπανική Μαγιόρκα, πιστεύοντας ότι το μεσογειακό κλίμα θα βελτίωνε την ασθενή υγεία του. Όμως, εκείνα τα χρόνια η φυματίωση δεν αντιμετωπιζόταν. Πέθανε το 1849 στο Παρίσι, αφού την προηγούμενη χρονιά, αν και ήταν βαριά άρρωστος, είχε ταξιδέψει στην Αγγλία και τη Σκωτία για συναυλίες.


                                                           Η Γεωργία Σάνδη
                                                    Γνώρισε τον Σοπέν από τον Λιστ


Διαβάστε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο για τη Σάνδη στο http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=2628182&publDate=19/12/2004 


Για τον Σοπέν διαβάστε http://www.sansimera.gr/biographies/403  και http://sfrang.com/selides/mm1/html/Chopin.htm


Μαζούρκες, Πολωνέζες και μπαλάντες, εμπνευσμένες από τη λαϊκή μουσική της αγαπημένης του Πολωνίας, αριστοτεχνικές σπουδές για πιάνο, χαρούμενα και διασκεδαστικά βαλς για χορούς, αισθαντικές Φαντασίες και Βαρκαρόλες, λυρικά πρελούδια, μελωδικές σονάτες, κοντσέρτα που πρωταγωνιστεί το πιάνο είναι κάποια από τα έργα του γλυκύτατου Σοπέν που πέθανε στα 39 του χρόνια, ενώ η Σάνδη έφθασε έως τα 72.


                      Όμως, αυτά που αγαπώ ιδιαίτερα είναι τα Νυχτερινά του...
              Σας αφιερώνω, λοιπόν, κάτι από τα Νυχτερινά του Σοπέν (19 έγραψε). 
              Είναι υπέροχο...Και καλή νύχτα!





                  










Βαρσοβία-Πολωνία

Επειδή σε λίγες μέρες θα ταξιδέψω για την Πολωνία, άρχισα να διαβάζω για τη χώρα.
Βρήκα,  λοιπόν, αυτόν τον πίνακα του Bernardo Belotto που απεικονίζει μία άποψη της Βαρσοβίας. Ο πίνακας είναι του 1770. Ο Belotto ήταν Βενετός, μαθητής και ανεψιός του γνωστού ζωγράφου Canaletto. Όπως και ο θείος του, συνήθιζε να ζωγραφίζει τοπία, κυρίως όψεις πόλεων. Tαξίδευε και ζωγράφιζε τις ευρωπαϊκές πόλεις που επισκεπτόταν. Το 1768 έγινε ζωγράφος της αυλής του τελευταίου βασιλιά της Πολωνίας, του Στανισλάφ Πονιατόφσκι. Ζωγράφισε πίνακες με όψεις της Βαρσοβίας που κοσμούν το Βασιλικό Κάστρο. Βρίσκονται στο Δωμάτιο του Καναλέτο, γιατί ο ανεψιός υπέγραφε με το όνομα του διάσημου θείου του.
Ο ποταμός που απεικονίζεται στον πίνακα είναι ο Βιστούλας, ο ποταμός της Βαρσοβίας. Ξέρετε ότι κάθε ευρωπαϊκή πόλη, που σέβεται τον εαυτό της, έχει και ένα ποτάμι. Η Βαρσοβία καταστράφηκε ολοσχερώς κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και οι Πολωνοί έχτισαν το ιστορικό κέντρο ξανά από την αρχή με βάση παλιά σχέδια, πίνακες και φωτογραφίες. Λένε ότι για την αναπαλαίωση της πόλης χρησιμοποίησαν και τους πίνακες του Belotto-Canaletto.
Σκέφτομαι ότι το ίδιο ακριβώς έκαναν και οι εχθροί τους, οι Γερμανοί. Οι περισσότερες γερμανικές πόλεις καταστράφηκαν ολοκληρωτικά και τις έχτισαν ξανά...
Τώρα αναρωτιέμαι τι ετικέτα να βάλω σ' αυτό το κείμενο. Θα βάλω ιστορία, γιατί η ιστορία της πόλης μ' ενδιαφέρει και όχι ο πίνακας...



Φωτογραφία με εικόνα  από το ερειπωμένο ιστορικό κέντρο της Βαρσοβίας


Φωτογραφία από το ιστορικό κέντρο της Βαρσοβίας, όπως το έχτισαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο

Τρίτη 19 Απριλίου 2011

Ο τροχονόμος του Λευκού Πύργου

Τη λατρεύω αυτή τη φωτογραφία. Είναι βέβαια μία εξιδανικευμένη εικόνα της Θεσσαλονίκης, της δεκαετίας του 1950, μιας πραγματικά σκληρής εποχής για την πόλη και όλη την Ελλάδα. Δίκες, εκτελέσεις και θάνατος, εξορίες, φόβος, πόνος, μίσος... Την ίδια εποχή δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι στην πόλη υπήρχαν και οι φυλακές του Γεντί Κουλέ (Επταπυργίου). Όμως, για αυτά θα μιλήσουμε μια άλλη φορά. Την ίδια εποχή οι γονείς μου ήταν νέοι, πολύ νέοι,  και ονειρεύονταν... Ακόμα οι δρόμοι τους δεν είχαν συναντηθεί, αν και θα είχαν περάσει από το σημείο που απεικονίζει η φωτογραφία.

Η φωτογραφία μας, λοιπόν,  έχει κάτι το λυρικό.  Συμφωνείτε;  Έχει μια καθαρότητα και διαύγεια, αισιοδοξία για το μέλλον. Όλα θα πάνε καλά. Βρισκόμαστε σ' ένα σταυροδρόμι. Υπάρχει κάποιος να δείξει το δρόμο...

'Οπως θα έχετε καταλάβει, μ' αρέσουν οι εξιδανικεύσεις.

Σωκράτης Ιορδανίδης, Ο τροχονόμος του Λευκού Πύργου, περίπου 1950-1958 (Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης) από το φωτογραφικό λεύκωμα Ματιές στην πόλη, Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης στον 20ο αιώνα, επιμέλεια Στ. Καράβατος, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2005.  Από αυτό το λεύκωμα θα σας αφιερώσω και άλλες φωτογραφίες. Η φωτογραφία κυκλοφορεί και σε κάρτα. Την είχα βρει στο Μουσείο.
Για το Μουσείο Φωτογραφίας της Θεσσαλονίκης, βλ. http://www.thmphoto.gr/index.asp


Δευτέρα 18 Απριλίου 2011

Παλιά Θεσσαλονίκη

Τα τελευταία χρόνια συλλέγω φωτογραφίες-εικόνες συλλογικής μνήμης  από την παλιά Θεσσαλονίκη. Ξέρω ότι φυσικά δεν είμαι η μόνη που κάνει κάτι τέτοιο. Μια απλή έρευνα στο διαδίκτυο και ανακαλύπτεις ότι υπάρχουν και άλλοι που έχουν την ίδια μανία με σένα...

Πάντως, μου αρέσει να περπατώ στους δρόμους της πόλης και να προσπαθώ να αναγνωρίσω δείκτες του παρελθόντος, αυτό που έχει απομείνει ή το παλιό που κρύβεται από το νέο. Το κέντρο της Θεσσαλονίκης και οι παλιές της γειτονιές με γοητεύουν, γιατί κρύβουν πολλά μυστικά μεταμορφώσεων της παλιάς Θεσσαλονίκης σε νεότερη...
Μπορείτε να δείτε τη συλλογή καρτ ποστάλ από την παλιά Θεσσαλονίκη του Κέντρου Ιστορίας στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.thessaloniki.gr/portal/page/portal/DioikitikesYpiresies/PolitistikesYpiresies/DnsiBibliothikwn/TmimaKentrIstorias/CartPost

Επίσης, μπορείτε να δείτε φωτογραφίες από την παλιά και νεότερη Θεσσαλονίκη στις ηλεκτρονικές διεύθυνσεις http://www.thessaloniki.gr/portal/page/portal/PhotoGallery
και http://www.facebook.com/group.php?gid=8080169598&v=photos

Σας αφιερώνω, λοιπόν, κάποιες εικόνες της πόλης από το παρελθόν...και έπεται συνέχεια!

Οι δύο πρώτες είναι καρτ ποστάλ από τη συλλογή του Κέντρου Ιστορίας της Θεσσαλονίκης και η τρίτη προέρχεται από το βιβλίο Ζαφείρης Χρ., Παπατζήκας Αρ., Εν Θεσσαλονίκη 1900-1960, εκδ. Εξάντας, Αθήνα 1999.
                
                   H Καμάρα το 1908















Η οδός Ελ. Βενιζέλου και η πλατεία Ελευθερίας το 1916












                                     Εικόνα από τη μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης

Παλιά Θεσσαλονίκη

Τα τελευταία χρόνια συλλέγω φωτογραφίες-εικόνες συλλογικής μνήμης  από την παλιά Θεσσαλονίκη.
Μου αρέσει να περπατώ στους δρόμους της πόλης και να προσπαθώ να αναγνωρίσω δείκτες του παρελθόντος.
Το βιβλίο της Μαρίας Π. Μικρή Μεγάλη Εβδομάδα αφύπνισε το ενδιαφέρον μου.




Μπορείτε να δείτε τη συλλογή καρτ ποστάλ από την παλιά Θεσσαλονίκη του Κέντρου Ιστορίας στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.thessaloniki.gr/portal/page/portal/DioikitikesYpiresies/PolitistikesYpiresies/DnsiBibliothikwn/TmimaKentrIstorias/CartPost

Επίσης, μπορείτε να δείτε φωτογραφίες από την παλιά και νεότερη Θεσσαλονίκη στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.thessaloniki.gr/portal/page/portal/PhotoGallery

Σας αφιερώνω, λοιπόν, κάποιες εικόνες της πόλης από το παρελθόν...και έπεται συνέχεια!

                    H Καμάρα το 1908















Η οδός Ελ. Βενιζέλου και η πλατεία Ελευθερίας το 1916




















Ε. Χόπερ, "Τα νυχτοπούλια" ("The nighthawks")

   Ο Χόπερ είναι ένας από τους αγαπημένους μου ζωγράφους. Κάποια στιγμή θα σας μιλήσω περισσότερο για αυτόν.

        
Αυτή την εικόνα βλέπω κάθε φορά που ανοίγω τον υπολογιστή μου.
          O πίνακας λέγεται "Nighthawks"(1942).   "Nighthawks" σημαίνει "Νυχτοπούλια".
Ένα στιγμιότυπο από μπαρ: Ο χρόνος έχει σταματήσει. Μόνοι και ξένοι μέσα στη νύχτα, καθισμένοι δίπλα και απέναντι, κοντά και μακριά ταυτόχρονα, σχεδόν αγγίζονται, βυθισμένοι στον εαυτό τους...Μήπως δεν είναι τελικά τόσο μόνοι, όσο νομίζουμε.
Ο πίνακας βρίσκεται στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο. Μάλλον απίθανο να τον δω από κοντά.

Ένας πίνακας που έχει γίνει μουσική...
O Tom Waits εμπνεύστηκε από τον πίνακα για τους στίχους των τραγουδιών του δίσκου του "Nighthawks at the Dinner" και η S. Vega τραγούδησε για τους μοναχικούς νυχτόβιους της μεγάλης πόλης.

        







Νταχάου-Άουσβιτς-Γκέτο της Βαρσοβίας


Τα τελευταία χρόνια ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα για το ναζισμό και τους λόγους της ανόδου του στη Γερμανία. Προσπαθώ να εξηγήσω το ανεξήγητο της φρίκης...
Έχω ταξιδέψει αρκετές φορές στο Μόναχο που είναι μία από τις αγαπημένες μου ευρωπαϊκές πόλεις. Για το Μόναχο, όμως, θα μιλήσω μια άλλη ή πολλές άλλες φορές. Τώρα θα πω μόνο ότι σ' ένα από τα ταξίδια μου στο Μόναχο επισκέφτηκα το Νταχάου και τη Νυρεμβέργη, την πόλη-σύμβολο των Ναζί όπου γίνονταν οι ανατριχιαστικές συγκεντρώσεις και τελετές τους. ...Και για τη Νυρεμβέργη πρέπει να σας μιλήσω μια άλλη φορά...ήταν και η πόλη του Ντύρερ...
Τώρα ο κύκλος αυτός της ταξιδιωτικής περιήγησης στη φρίκη θα κλείσει με την επίσκεψη στο Άουσβιτς και τη Βαρσοβία.

Επειδή, λοιπόν, σε λίγες μέρες θα πάω ένα σύντομο ταξίδι στην Πολωνία, στην Κρακοβία και Βαρσοβία, αναρτώ τα παρακάτω στοιχεία, τα οποία έδινα σε μία φωτοτυπία διπλής όψης στους μαθητές μου στο μάθημα της Ιστορίας Γενικής Παιδείας της Γ' Λυκείου στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

...Και να μην ξεχνάμε ότι οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης έζησαν τη φρίκη στο Άουσβιτς...




“Η εργασία απελευθερώνει”: To σύνθημα αυτό διάβαζαν στις πύλες των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, όταν έφθαναν οι κρατούμενοι. Το σύνθημα παραμένει ακόμα στις πύλες των στρατόπεδων Νταχάου και Άουσβιτς που σήμερα είναι μουσεία μνήμης. Κάτω: παλιά φωτογραφία από το Άουσβιτς, όταν αυτό λειτουργούσε.
        
Νταχάου: Στις 22 Μαρτίου 1933, λίγες εβδομάδες αφότου ο Αδόλφος Χίτλερ είχε διορισθεί καγκελάριος, ιδρύθηκε στο Νταχάου, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Μόναχο, το πρώτο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης για πολιτικούς κρατούμενους. Χρησιμοποιήθηκε ως μοντέλο και πρότυπο οργάνωσης για όλα τα μεταγενέστερα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης κι αποτέλεσε τη “Σχολή Βίας” για τους άνδρες των Ες-Ες, οι οποίοι το είχαν υπό την εξουσία τους. Στο Νταχάου μεταφέρθηκαν αρχικά οι Γερμανοί αντιφρονούντες και αντίπαλοι του ναζιστικού καθεστώτος: Κομμουνιστές, Σοσιαλδημοκράτες και γενικά δημοκρατικοί πολίτες που τόλμησαν να εκφράσουν ανοιχτά την αντίθεσή τους προς τον Χίτλερ, δημοσιογράφοι, συγγραφείς, καλλιτέχνες, διανοούμενοι. Λίγο αργότερα μεταφέρθηκαν Τσιγγάνοι Ρομά και ομοφυλόφιλοι. Επίσης μεταφέρθηκαν προσωρινά και λίγες χιλιάδες Γερμανοί και Αυστριακοί Εβραίοι. Στο Νταχάου “φιλοξενήθηκαν” και περίπου 3000 Γερμανοί ιερείς και θεολόγοι που αντιτάχθηκαν στο καθεστώς. Εκεί μεταφέρθηκαν και Έλληνες αγωνιστές, ανάμεσά τους ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης. Το Νταχάου δεν ήταν στρατόπεδο εξόντωσης, όμως καταγράφηκαν επίσημα 31000 θάνατοι, λόγω των άθλιων συνθηκών διαβίωσης, των βασανιστηρίων και των εκτελέσεων από τους δεσμοφύλακες. Δεν καταγράφηκαν επίσημα ποτέ οι εκτελέσεις των Σοβιετικών αιχμαλώτων και τα θύματα των ιατρικών πειραμάτων. Το στρατόπεδο απελευθερώθηκε επίσημα από τους Αμερικανούς στις 28 Απριλίου του 1945. Το θέαμα που αντίκρυσαν οι Αμερικανοί στρατιώτες, όταν μπήκαν στο στρατόπεδο, ήταν φρικτό. Οι επιζήσαντες κρατούμενοι δεν απελευθερώθηκαν αμέσως λόγω του φόβου μετάδοσης επιδημίας τύφου.


Αριστερά: η κύρια είσοδος του Άουσβιτς ΙΙ Μπιρκενάου. Οι γραμμές του τρένου έφθαναν μέσα στο στρατόπεδο. Με βαγόνια μεταφέρθηκαν χιλιάδες Εβραίοι για την τελική εξόντωσή τους. Κέντρο: σκελετωμένοι επιζήσαντες που βρήκαν οι Αμερικανοί στο Νταχάου. Δεξιά: κοιτώνες κρατουμένων στο Άουσβιτς.

Άουσβιτς: Ήταν το μεγαλύτερο στρατόπεδο  συγκέντρωσης κρατουμένων για εξόντωση. Βρίσκεται περίπου 60 χλμ δυτικά της Κρακοβίας, στην Πολωνία. Στην πραγματικότητα το Άουσβιτς ήταν συγκρότημα στρατοπέδων. Αποτελούνταν από 3 κύρια στρατόπεδα και 39 δευτερεύοντα. Συνολικά εκτοπίστηκαν 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι στο Άουσβιτς από τους οποίους εξοντώθηκαν περίπου 1,1 εκατομμύρια. Οι κρατούμενοι φορούσαν διακριτικά σήματα ανάλογα με την κατηγορία που τους κατέτασσαν. Οι κατηγορίες κρατουμένων ήταν οι εξής: - Οι Εβραίοι: ήταν η πολυαριθμότερη ομάδα. Φορούσαν ως σήμα το εξάκτινο αστέρι. Εδώ μεταφέρθηκαν και 55000 Έλληνες Εβραίοι. –Οι πολιτικοί κρατούμενοι. Φορούσαν κόκκινο αστέρι. Στην πλειονότητά τους ήταν Πολωνοί, μέλη αντιστασιακών και πολιτικών οργανώσεων.-Οι Πολωνοί. Ήταν η πολυαριθμότερη ομάδα μετά τους Εβραίους. Φορούσαν σήμα με το γράμμα P πάνω σε κόκκινο τρίγωνο. –Οι Αθίγγανοι και οι κοινωνικά απροσάρμοστοι. Φορούσαν μαύρο αστέρι. –Ποινικοί κρατούμενοι. Φορούσαν πράσινο τρίγωνο. –Οι Ομοφυλόφιλοι (ροζ αστέρι)-Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά (μωβ τρίγωνο), κ. ά.  Ο Σοβιετικός στρατός κατέλαβε το Άουσβιτς στις 27 Ιανουαρίου 1945.
Το γκέτο της Βαρσοβίας: Από το 1940 οι Γερμανοί άρχισαν να συγκεντρώνουν τους Εβραίους της Πολωνίας σε γκέτο μεγάλων πόλεων. Το μεγαλύτερο από αυτά ήταν το γκέτο της Βαρσοβίας, ένας τόπος εγκλεισμού σε μία περιορισμένη κεντρική περιοχή της Βαρσοβίας. Στην περιοχή αυτή περιορίστηκαν περίπου  300.000-400.000 Εβραίοι. Στην πρώτη φωτογραφία κατασκευάζεται ο τοίχος που διαχώριζε το γκέτο από την υπόλοιπη Βαρσοβία. Στη δεύτερη φωτογραφία σκηνή από την εξέγερση του γκέτο.

Την περίοδο Ιούλιος-Σεπτέμβριος του 1942 οι Γερμανοί άρχισαν την επιχείρηση εκκένωσης του γκέτο, μεταφέροντας τους Εβραίους στο στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα για εξόντωση. Αρχικά η εβραϊκή κοινότητα και τα μέλη του εβραϊκού κινήματος αντίστασης αποφάσισαν να μην εναντιωθούν στη “μετεγκατάσταση στα ανατολικά”, όπως ονόμαζαν οι Γερμανοί την αποστολή, γιατί πίστευαν ότι θα τους έστελναν σε στρατόπεδο εργασίας και όχι σε στρατόπεδο εξόντωσης. Στα τέλη όμως του 1942 οι εναπομείναντες στο γκέτο άρχισαν να συνειδητοποιούν την πραγματικότητα. Όταν τον Ιανουάριο του 1943 οι Γερμανοί άρχισαν τη νέα επιχείρηση μεταφοράς Εβραίων, η εβραϊκή αντιστασιακή οργάνωση κήρυξε την πρώτη ένοπλη εξέγερση στο γκέτο και σημείωσε σημαντικές επιτυχίες. Οι Εβραίοι οχυρωμένοι χρησιμοποιούσαν αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς και βόμβες μολότωφ, προκαλώντας απώλειες στους Γερμανούς. Η εβραϊκή αντιστασιακή οργάνωση τον Απρίλιο του 1943 κατόρθωσε να πάρει υπό τον έλεγχό της το γκέτο της Βαρσοβίας. Οι Εβραίοι διατηρούσαν επαφές με Πολωνούς αντιστασιακούς, οι οποίοι τους εφοδίαζαν με όπλα. Το Μάιο όμως του 1943 ο Γερμανός διοικητής Σρόοπ εξαπέλυσε μεγάλη επίθεση εναντίον των Εβραίων, έβαλε φωτιά στα σπίτια του γκέτο και κατέπνιξε την εξέγερση. Ελάχιστοι Εβραίοι μπόρεσαν να αποδράσουν και να ενωθούν με την Πολωνική Αντίσταση. Οι εναπομείναντες Εβραίοι κατέφυγαν σε αυτοσχέδια “αμπριά” που έσκαψαν κάτω από τα σπίτια του γκέτο. Οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν σκυλιά για να εντοπίσουν τα κρησφύγετα, έριχναν καπνογόνα και δηλητηριώδη αέρια για να αναγκάσουν τους Εβραίους να παραδοθούν. Περίπου 13.000 Εβραίοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Από τους εναπομείναντες 50.000 του γκέτο, περισσότεροι συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, κυρίως στην Τρεμπλίνκα. 




 Βλ.: http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=12128&subid=2&pubid=7542915
http://www.kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=43315
http://www.greeknewsonline.com/?p=11868

Κυριακή 17 Απριλίου 2011

Λεύκωμα του Πειραματικού Σχολείου

Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 1934-2009. 75 χρόνια Πειραματικό. Ο χρόνος επισκέπτεται αναλλοίωτος, Επιμέλεια: Γ. Καλλίνης, Ευσ. Χασάπη, Β. Χατζηβασιλείου, εκδ. Ιανός, Θεσσαλονίκη 2010
Ένα λεύκωμα-περιήγηση στις εικόνες της ιστορίας ενός εμβληματικού σχολείου της ιστορίας της νεοελληνικής εκπαίδευσης! Ένα σχολείο-"φαντασιακή" κοινότητα για τη Θεσσαλονίκη! Ελπίζω το λεύκωμα αυτό να μη σηματοδοτεί και το τέλος του ιστορικού σχολείου... Το 2010 ήταν η χειρότερη χρονιά που έζησα στο σχολείο...Είχε, όμως, ένα καλό: με έφερε πιο κοντά σε συναδέλφους με τους οποίους μοιραστήκαμε τις ίδιες αγωνίες...Αλλά, για το Πειραματικό θα μιλήσουμε μια άλλη φορά...Απλά και μόνο, σας διαβεβαιώνω ότι το Πειραματικό που εγώ γνώρισα ήταν πράγματι Σχολείο... Όμως, θα παραμείνει;

Έγραψα τη βιβλιοπαρουσίαση, που ακολουθεί, με αληθινή αγάπη για το σχολείο στο οποίο υπηρέτησα από τις 30 Ιουνίου του 2000 έως τις 25 Νοεμβρίου του 2010. Με αληθινή αγάπη επιμελήθηκαν το λεύκωμα και η Ευσ. Χασάπη, Γ. Καλλίνης και Βασ. Χατζηβασιλείου, τρεις φιλόλογοι που άφησαν το στίγμα τους στο σχολείο.

Η βιβλιοπαρουσίαση δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Φιλόλογος, τεύχος 142 (Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2010), σ. 685-689.



Άννα Αγγελοπούλου,

Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 1934-2009. 75 χρόνια Πειραματικό. Ο χρόνος επισκέπτεται αναλλοίωτος, επιμέλεια: Γ. Καλλίνης, Ευσ. Χασάπη, Β. Χατζηβασιλείου, Ιανός Εκδόσεις, Θεσσαλονίκη 2010.

…Στην πρώτη σειρά κάθονται και στη δεύτερη στέκονται οι καθηγητές, και ακριβώς πίσω τους βρίσκονται οι μαθητές. Όλοι φορούν κοστούμια. Το ύφος σοβαρό, καρφωμένο στο κενό. Ελάχιστοι από αυτούς φαίνεται ότι προσπαθούν να χαμογελάσουν. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει στην Ευρώπη…Είναι η επίσημη αναμνηστική φωτογραφία των πρώτων δεκαεννέα μαθητών-ήταν μόνο αγόρια- που αποφοίτησαν τον Ιούνιο του 1940 από το τότε εξατάξιο Γυμνάσιο του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ένα νέο ακόμα σχολείο, αφού είχε ιδρυθεί μόλις το 1934 από τον οραματιστή παιδαγωγό Αλ. Δελμούζο…
…Ο φιλόλογος Β. Δεδούσης με ατσαλάκωτο κοστούμι και γραβάτα, κρατώντας λευκό μαντήλι στο αριστερό χέρι, κάθεται στη βάρκα ανάμεσα σε μαθητές του Γυμνασίου, άλλοι από τους οποίους φορούν μαγιώ και άλλοι κοντά παντελονάκια. Ένα χαρούμενο στιγμιότυπο από καλοκαιρινή εκδρομή του σχολείου στην Κρήνη το 1944. Ο πόλεμος έχει τελειώσει για την Ελλάδα. Πλατιά τα χαμόγελα των παιδιών που ετοιμάζονται να βουτήξουν και να χαρούν τη θάλασσα, συγκρατημένο το μειδίαμα του καθηγητή…
…Φωτογραφία από την παράσταση του έργου Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη του φιλολόγου Δ. Καρασώτου για τη γιορτή της 25ης Μαρτίου 1949. Διακρίνονται τα σκηνικά, φιλοτεχνημένα από τους μαθητές υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Καλλιτεχνικών του Σχολείου και γνωστού ζωγράφου Πολύκλειτου Ρέγκου.
…Στιγμιότυπα από εκδρομές των τάξεων του Δημοτικού στην εξοχή κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960. Οι εικόνες μοιάζουν με πίνακες ιμπρεσιονισμού. Ανέμελα παιδιά σε λουλουδιασμένια λιβάδια και σε χωράφια της εποχής του θερισμού, χαρούμενες παιδικές παρέες υπό τη σκια των δένδρων, στεφάνια και μπουκέτα από αγριολούλουδα, ψάθινα καπέλα και καλάθια…
…Φωτογραφία από το ανθοκήπιο της πάνω αυλής του Σχολείου. Οι μαθήτριες και οι μαθητές της Β’ τάξης του Δημοτικού του σχολικού έτους 1951-52 χαρίζουν αθώα χαμόγελα στο φακό. Όλες και όλοι φορούν ποδιές και κρατούν ποτιστήρια. Κοντοκουρεμένα τα κεφάλια των αγοριών, λευκές κορδέλες στα μαλλιά των κοριτσιών…
… Μαθητές του Γυμνασίου παίζουν αμέριμνοι στη χιονισμένη αυλή του σχολείου. Οι σκηνές με τα παιχνίδια στο χιόνι, που έχει αποθανατίσει ο φακός το 1962, θυμίζουν εικόνες από τους πίνακες του Φλαμανδού ζωγράφου του 16ου αιώνα Π. Μπρέγκελ, του Πρεσβύτερου.
…Φωτογραφία από εκδρομή στη Θάσο το 1965. Ο νέος τότε φιλόλογος Χρ. Τσολάκης, που θα άφηνε το στίγμα του στην ιστορία του Σχολείου για τις χαρισματικές διδασκαλίες, κοιτάζει με ελπιδοφόρο χαμόγελο το φακό. Πίσω του απλώνεται η λαμπερή θάλασσα…
Τα παραπάνω είναι λίγα από τα πολλά φωτογραφικά στιγμιότυπα που θα συναντήσει ο αναγνώστης ξεφυλλίζοντας τον καλαίσθητο τόμο των εκδόσεων Ιανός με τον τίτλο 1934-2009. 75 χρόνια Πειραματικό. Ο χρόνος επισκέπτεται αναλλοίωτος. Και πράγματι στις σελίδες αυτής της έκδοσης ο χρόνος επισκέπτεται “αναλλοίωτος” και καλεί τον αναγνώστη σ’ ένα συναρπαστικό ταξίδι στο απώτερο και εγγύτερο παρελθόν ενός ιστορικού σχολείου, του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.  Η έκδοση περιέχει φωτογραφίες που αποτυπώνουν εικόνες από όλες τις πλευρές της πλούσιας σχολικής ζωής του Πειραματικού, εικόνες-ματιές στη δράση των μαθητών και των διδασκόντων μέσα και έξω από τις αίθουσες διδασκαλίας, εικόνες-βλέμματα στις διάφορες φάσεις της ιστορίας του Σχολείου, εικόνες-προσωπογραφίες εκπαιδευτικών που αφιέρωσαν τη ζωή τους στο παιδαγωγικό έργο, εικόνες που ακινητοποιούν τις στιγμές του παρελθόντος, εικόνες που διατηρούν αναλλοίωτο ό,τι χάνεται, αλλάζει, ή μεταμορφώνεται με το πέρασμα του χρόνου.
Οι τρεις επιμελητές της έκδοσης, ο φιλόλογος Βασίλης Χατζηβασιλείου-καθηγητής στο Σχολείο από το 1987 και διευθυντής από το 2000 έως το 2009-, η νυν σχολική σύμβουλος των φιλολόγων Ευσεβία Χασάπη-καθηγήτρια τις περιόδους 1988-1991, 1996-2003 και υποδιευθύντρια του Σχολείου από το 2003 έως το 2008-και ο φιλόλογος Γιώργος Καλλίνης που υπηρετεί στο Σχολείο από το 1999, αξιοποίησαν αριστοτεχνικά πλούσιο φωτογραφικό και εικονογραφικό υλικό με σκηνές της σχολικής ζωής και συνέθεσαν ένα εξαιρετικό έργο, στο οποίο “αιχμαλωτίζουν” το χρόνο και διασώζουν μνήμες από την κοινότητα ενός υποδειγματικού εκπαιδευτικού ιδρύματος.
Πιο συγκεκριμένα, στον ογκώδη τόμο της έκδοσης συμπεριλαμβάνονται: προσχέδια του σπουδαίου αρχιτέκτονα Δημ. Πικιώνη που σχεδίασε το κτίριο του Πειραματικού Σχολείου, ένα εμβληματικό οικοδόμημα για την ιστορία της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, και φωτογραφίες με τις επεκτάσεις του κτιρίου σε διάφορες χρονικές περιόδους, αναμνηστικές φωτογραφίες των τάξεων του σχολείου με τους μαθητές, δασκάλους και καθηγητές τους, εικόνες με τα εξώφυλλα και τις εκτυπωτικές μήτρες των πρώτων τευχών του περιοδικού του Σχολείου Χρονικά, της ιστορικής έκδοσης της πρώτης περιόδου (1947-1966) αλλά και τευχών της επανέκδοσης του περιοδικού (επανεκδόθηκε το 1992 και συνεχίζει να εκδίδεται έως σήμερα), φωτογραφίες από τις περίφημες θεατρικές παραστάσεις και διάφορες άλλες πολιτιστικές-καλλιτεχνικές δραστηριότητες του Σχολείου (μουσικές συναυλίες, χορωδίες, εκθέσεις ζωγραφικής), εικόνες από προγράμματα αυτών των εκδηλώσεων, ζωγραφιές και εικόνες από τετράδια μαθητών, φωτογραφίες από εκπαιδευτικές εξορμήσεις και εκδρομές σε ιστορικούς τόπους και πολιτιστικά μνημεία της Ελλάδας, φωτογραφίες από διάφορες όψεις της σχολικής ζωής (γιορτές, υποδειγματικές διδασκαλίες στους φοιτητές, τελετές αποφοίτησης, κ.ά.) και τέλος, φωτογραφίες από εκπαιδευτικούς και μαθητές του Σχολείου.
Τη βάση του υλικού που κοσμεί τις σελίδες της έκδοσης αποτέλεσαν κυρίως φωτογραφίες και εικόνες από το παρελθόν του Σχολείου. Οι επιμελητές ωστόσο επέλεξαν και αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες από τις σχολικές δραστηριότητες της σύγχρονης εποχής, της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, για να δείξουν ότι το Σχολείο συνεχίζει την παράδοση του παρελθόντος και πορεύεται με συνέπεια στο παρόν, προσπαθώντας να ανταποκριθεί στις ανάγκες των νέων συνθηκών.
Όπως μας πληροφορεί ο Β. Χατζηβασιλείου στον Πρόλογο του έργου, οι επιμελητές αναζήτησαν και ανακάλυψαν το μέχρι τώρα άγνωστο υλικό της έκδοσης στο αρχείο ή σε διάφορα σημεία του κτιριακού συγκροτήματος του Σχολείου, αλλά και στις προσωπικές συλλογές παλιών διδασκόντων και αποφοίτων. Το υλικό αποδείχτηκε πραγματικά σπάνιο και πολύτιμο. Για παράδειγμα, οι μικρού μήκους κινηματογραφικές ταινίες με σκηνές από τη σχολική ζωή της περιόδου 1958-1966, που βρέθηκαν τυχαία σε κιβώτια στο εργαστήριο της Φυσικής και της Χημείας και ψηφοποιήθηκαν με φροντίδα του Σχολείου. Κάποιες από τις σκηνές αυτών των ιστορικών ταινιών, οι οποίες αποτελούν ανεκτίμητο πρωτογενές υλικό για την ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης, συμπεριλαμβάνονται στον παρόντα τόμο. Ο ίδιος ωστόσο επισημαίνει ότι η έκδοση δεν επιδιώκει να παρουσιάσει με αντικειμενικό λόγο όλες τις φάσεις της ιστορίας του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το έργο, δηλαδή, δεν είναι μία διεξοδική ιστορική εργασία-μελέτη, αλλά αποτελεί κυρίως ένα φωτογραφικό λεύκωμα που μπορεί να γίνει αφετηρία και πηγή έρευνας για τους μελλοντικούς ιστορικούς.
Εκτός όμως από το πλούσιο φωτογραφικό και εικονογραφικό υλικό, ανθολογούνται και κείμενα ανθρώπων που είχαν ενεργό ρόλο στη ζωή και την ιστορία του Σχολείου. Πρόκειται για κείμενα που όχι μόνο εμπλουτίζουν και πιστοποιούν το φωτογραφικό υλικό, αλλά και κείμενα που σκιαγραφούν και μεταφέρουν αφηγηματικές “εικόνες” για τη δράση της σχολικής κοινότητας. Κείμενα που αφηγούνται στιγμές από το παρελθόν με την οπτική του συντάκτη τους, κείμενα που μιλούν για τους σκοπούς του Σχολείου και το παιδαγωγικό όραμα του ιδρυτή του, κείμενα που τονίζουν τη σημασία του κτιρίου ως έργο τέχνης, κείμενα-σχόλια που μεταφέρουν βιώματα και εμπειρίες διδασκόντων και μαθητών, κείμενα που μεταδίδουν συγκίνηση και ανακαλούν αναμνήσεις, ατομικές και συλλογικές, αποδεικνύοντας ότι το Πειραματικό υπήρξε και συνεχίζει να αποτελεί όχι μόνο ένα αληθινό Σχολείο, αλλά και μία “φαντασιακή κοινότητα” στην ιστορία της Θεσσαλονίκης. Τα περισσότερα από αυτά τα κείμενα αντλήθηκαν από το περιοδικό Χρονικά, κάποια γράφτηκαν ειδικά για την έκδοση ύστερα από πρόσκληση σε παλιούς μαθητές και διδάσκοντες, ενώ μόνο λίγα προέρχονται από τη σχετικά μικρή βιβλιογραφία για το Σχολείο.
Οι φωτογραφίες του λευκώματος και τα κείμενα ταξινομούνται από τους επιμελητές σε επτά θεματικές ενότητες που φέρουν ποιητικούς τίτλους για να θυμίζουν ότι η ποίηση είχε πάντα σημαντικό ρόλο στη ζωή του Σχολείου. Άλλωστε, οι ποιητές Γιώργος Θέμελης και Σαράντος Παυλέας ήταν από τους πρώτους φιλολόγους που δίδαξαν στο Σχολείο, ενώ κάποιοι από τους μαθητές τους έγιναν ποιητές, όπως ο Μανώλης Αναγνωστάκης και ο Αλέξης Νίκος Ασλάνογλου (ποιήματα και των τεσσάρων ανθολογούνται στην έκδοση).
 Η πρώτη ενότητα με τίτλο Ένας μεγάλος παιδαγωγός είναι αφιερωμένη στον ιδρυτή του Σχολείου, τον Αλέξανδρο Δελμούζο. Η δεύτερη ενότητα με τίτλο Ένα έργο τέχνης έχει ως θέμα το κτίριο του Σχολείου και τον αρχιτέκτονά του, τον Δημήτριο Πικιώνη. Η τρίτη ενότητα με ενδεικτικό τίτλο Το περιοδικό Χρονικά. Η αλληλουχία του χθες και του σήμερα αναφέρεται στην έκδοση του περιοδικού του Σχολείου. Η τέταρτη ενότητα με τίτλο Η ομορφιά της γνώσης περιέχει φωτογραφίες και κείμενα για τα μαθήματα και τις διδασκαλίες. Η πέμπτη ενότητα με τον τίτλο Τις ημέρες μου άθροισα παρουσιάζει στιγμές από διάφορες όψεις της σχολικής ζωής, κυρίως από θεατρικές παραστάσεις, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και εκδρομές του Σχολείου. Η έκτη ενότητα με τίτλο Υστερόγραφο. Σπουδή μνήμης περιλαμβάνει συγκινητικές αφηγήσεις με προσωπικά βιώματα και μαρτυρίες. Η έβδομη ενότητα με τίτλο Πρόσωπα περιέχει φωτογραφίες προσώπων και χρονολογικούς καταλόγους με τα ονόματα των εποπτών, των διευθυντών και όλων των διδασκόντων (νηπιαγωγοί, δάσκαλοι, καθηγητές) που υπηρέτησαν και συνεχίζουν να υπηρετούν στο Σχολείο, ενώ στο τέλος παρατίθεται και ένας κατάλογος με τα ονόματα των αποφοίτων του Σχολείου από το 1940 έως το 2009.
Θα ήταν επίσης παράλειψη να μην αναφέρουμε δύο ακόμα κείμενα που συμπεριλαμβάνονται στον παρόντα τόμο: Τo ένα κείμενο είναι το σύντομο, αλλά περιεκτικό ως προς την ουσία του νοήματος, προλογικό σημείωμα της Ζωής Παπαναούμ, καθηγήτριας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και σημερινής επόπτριας του Σχολείου. Το δεύτερο κείμενο είναι ο κατατοπιστικός Πρόλογος του Β. Χατζηβασιλείου, με τον οποίο οι αναγνώστες πληροφορούνται για τους σκοπούς και το σκεπτικό της παρούσας έκδοσης, μαθαίνουν για τη μέθοδο εργασίας και το υλικό που επελέχθηκε, αλλά κυρίως μοιράζονται τα δυνατά συναισθήματα των επιμελητών για το Σχολείο και την αγωνία τους για τυχόν ελλείψεις του έργου.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλοί κατανοούμε αυτό που επιμένει να υπογραμμίζει ο Β. Χατζηβασιλείου, ότι ένα φωτογραφικό λεύκωμα δεν μπορεί να περιέχει με αντικειμενικό τρόπο τα πάντα από τις δραστηριότητες της σχολικής ζωής στα 75 χρόνια ζωής του Πειραματικού Σχολείου, ούτε  είναι δυνατό να συμπεριλάβει φωτογραφίες με τα πρόσωπα όλων αυτών που αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν μέλη αυτής της ξεχωριστής κοινότητας. Δεν είναι άλλωστε αυτό το ζητούμενο. Ένα φωτογραφικό λεύκωμα είναι κυρίως αναπαραστάσεις από στιγμές του παρελθόντος, είναι αντανακλάσεις της ατομικής και συλλογικής μνήμης στη φαντασία, είναι ένας καθρέπτης, όπου οι παλιοί και νεότεροι, μαθητές και εκπαιδευτικοί, μπορούν να να αναγνωρίσουν και να θυμηθούν “εικόνες” από τη δική τους ζωή στο Σχολείο, ακόμα και αν στα φωτογραφικά στιγμιότυπα δεν παρουσιάζονται οι ίδιοι αλλά κάποιοι άλλοι.
Επομένως, το παρόν φωτογραφικό λεύκωμα είναι ένα συμβολικό αφιέρωμα στο παρελθόν, αλλά και μία υπόσχεση στο παρόν. Είναι όμως παράλληλα και μία ευχή ή ίσως και εντολή για το μέλλον της σχολικής κοινότητας. Είναι τελικά μία πρόσκληση προς εμάς τους νεότερους, που συνεχίζουμε να κινούμαστε στις ίδιες αίθουσες διδασκαλίας, να διατηρήσουμε “αναλλοίωτη” την ουσία του παιδαγωγικού έργου… Γιατί κάποιοι από εμάς οφείλουμε με συγκίνηση να ομολογήσουμε ότι πράγματι “ο χρόνος επισκέπτεται αναλλοίωτος” όχι μόνο στις σελίδες της έκδοσης, αλλά και στους χώρους του Σχολείου, όπου συχνά αισθανόμαστε τις σκιές των παλιών εκπαιδευτικών και μαθητών να παρακολουθούν την πορεία μας στο παρόν και το μέλλον, καλώντας μας να ακολουθήσουμε το δρόμο που πρώτοι αυτοί χάραξαν.
Η παρούσα όμως έκδοση δεν απευθύνεται μόνο σε όσους συνδέθηκαν ή συνδέονται με τη ζωή του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.  Απευθύνεται και στους αναγνώστες που ακόμα πιστεύουν στις αρχές και τις αξίες της αληθινής παιδείας, της ανθρωπιστικής παιδείας. Απευθύνεται, δηλαδή, κυρίως σε όσους ακόμα πιστεύουν ότι η αληθινή παιδεία είναι “ποίηση” και δημιουργία…



[1] Η Άννα Αγγελοπούλου είναι διδακτόρισα της ιστορίας και υπηρετεί ως φιλόλογος στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.