Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2014

Mε το βλέμμα στη θάλασσα. Πίνακες του Charles Hermans

Mε το βλέμμα στη θάλασσα

   Ποιητικές εικόνες με μυστηριώδεις γυναικείες μορφές, που ρεμβάζουν ή ονειροπολούν, κοιτάζοντας πέρα μακριά στη θάλασσα, είναι οι παρακάτω πίνακες του Βέλγου ζωγράφου Charles Hermans (1839-1924). Απεικονίζουν νεαρές κοπέλλες να ατενίζουν τη θάλασσα.
   Στην παραλία με συννεφιασμένο ουρανό, ίσως, μια φθινοπωρινή ημέρα, βλέπουμε την κομψότατη κοπέλλα με την ομπρέλα της να κάθεται στο βράχο και να κοιτάζει πέρα μακριά τα κύματα της θάλασσας. Τα μακριά λυτά μαλλιά της ανεμίζουν ελαφρά… 

 Charles Hermans, Kοιτάζοντας τη θάλασσα. Ιδιωτική Συλλογή.

Είναι μάλλον καλοκαίρι! Μια νεαρή κοπέλα, ανάμεσα στις περιπλοκάδες των λουλουδιών, κοιτάζει με περισυλλογή πέρα μακριά στη θάλασσα που ασημίζει.

                                Charles Hermans, Προσωπογραφία κοριτσιού (της κόρης του καλλιτέχνη).

Κάθεται στην αμμουδιά και κοιτάζει πέρα μακριά το καράβι που αρμενίζει στη θάλασσα. Τα  λυτά μαλλιά της ανεμίζουν με φόντο τα λευκά σύννεφα του ουρανού.

Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014

Παλιά επαγγέλματα. Φωτογραφίες από τους δρόμους της πόλης

Παλιές φωτογραφίες από τους δρόμους της πόλης

   Ξεφυλλίζω ένα λεύκωμα παλιών φωτογραφιών με εικόνες από την Ελλάδα του παρελθόντος, από την περίοδο 1900-1960... Αποτυπώνουν σκηνές με πλανόδιους πωλητές, βιοπαλαιστές, που γυρίζουν στους σκονισμένους δρόμους της Αθήνας, πουλώντας το εμπόρευμά τους. Επαγγέλματα που πια έχουν χαθεί...
    Και καθώς το φετινό καλοκαίρι έχει εκπνεύσει πια οριστικά, το βλέμμα μου σταματά σε δύο φωτογραφίες με καλοκαιρινές εικόνες από το Αρχείο, δύο παλιών φωτογράφων,  των Αδελφών Μεγαλοκονόμου. Πρόκειται για φωτογραφίες που απεικονίζουν σκηνές "δροσιάς".
      Στην πρώτη φωτογραφία ένας πλανόδιος πωλητής σερβίρει παγωμένη μπύρα ΦΙΞ σε μια κομψή κυρία. Η βαυαρικής καταγωγής και ονομασίας μπύρα ΦΙΞ έφθασε στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα μέσω της ζυθοποιίας του Βαυαρού Ιωάννη και Καρόλου Φιξ, μίας από τις πρώτες βιομηχανικές μονάδες του τότε νεοσύστατου ελληνικού κράτους. 

Σε μια εποχή που ακόμα η εφεύρεση του ηλεκτρικού ψυγείου δεν είχε διαδοθεί, η Βιομηχανία ΦΙΞ δεν ήταν μόνο βιομηχανία ζύθου, αλλά και βιομηχανία ψυγείων-παγοποιείων.

Μία από τις πρώτες διαφημίσεις της ζυθοποιίας ΦΙΞ. Ο πατέρας του Καρόλου Φιξ, Ιωάννης, ήταν ζυθοποιός από το Μόναχο. Ήρθε στην Ελλάδα το 1833, αμέσως μετά την εγκατάσταση του Όθωνα και των Βαυαρών συνοδών του. Τριάντα χρόνια αργότερα είχε επεκτείνει σημαντικά τη ζυθοποιία του. Το 1893 ο γιος του Κάρολος μετέτρεψε την οικογενειακή επιχείρηση σε βιομηχανική μονάδα.

Διαφήμιση της μπύρας ΦΙΞ

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη διαφημίζει τη μπύρα ΦΙΞ σε ημερολόγιο του 1957.

   Η δεύτερη φωτογραφία απεικονίζει ένα αγοράκι να τρώει με λαχτάρα το παγωτό-ξυλάκι δίπλα σ' έναν πλανόδιο πωλητή παγωτών ΕΒΓΑ. Η γνωστή σ' όλους μας ΕΒΓΑ (Ελληνική Βιομηχανία Γάλακτος), η οποία ιδρύθηκε το 1934 από τους αδελφούς Σουραπά, εισήγαγε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη βιομηχανική παραγωγή παγωτού το 1936. Το παγωτό ξυλάκι ήταν ευρεσιτεχνία της ΕΒΓΑ.

Παγωτό ξυλάκι. Γεύση γλυκιά από κρέμα βανίλια που επικαλύπτεται με παγωμένη σοκαλάτα. Πλανόδιοι λευκοφορεμένοι παγωτατζήδες γυρνούσαν με τρίκυκλα καροτσάκια ψυγεία-παγοποιεία, πουλώντας παγωτά ΕΒΓΑ. Αρχικά το παγωτό ξυλάκι είχε μόνο γεύση βανίλια, αργότερα η βανίλια επικαλύφτηκε και από σοκολάτα. Τα παιδικά καλοκαίρια πολλών γενεών είχαν γεύση από παγωτό ξυλάκι.

Διαφήμιση της ΕΒΓΑ.


Για τις φωτογραφίες, βλ. το λεύκωμα 1900-1960. Η Ελλάδα του μόχθου. Συλλογή Νίκου Πολίτη. Ριζάρειον Ίδρυμα-Ίδρυμα Σταύρου Σ. Νιάρχου, σ. 62-63.

Για τις διαφημίσεις, βλ.

http://amaroussion.blogspot.gr/2010/05/blog-post.html
http://to-paliatzidiko.blogspot.gr/2012/05/blog-post_06.html
http://www.fix-beer.gr/index.aspx#fix-poia_na_sigkrithei_mazi_sou
http://www.tampouloukia.gr/2014/02/blog-post_7692.html


Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2014

Άφησες τα μαλλιά σου. Ένα ποίημα του Γιώργου Σαραντάρη

Γιώργος Σαραντάρης, Άφησες τα μαλλιά σου...

    Μ' αρέσει πολύ αυτό το ποίημα του Γιώργου Σαραντάρη, αγαπημένου μου ποιητή. Είναι δείγμα γνήσιου λυρισμού. 

Άφησες τα μαλλιά σου να τρέχουν
πάνω στη θάλασσα
Και τα κύματα τα χαϊδεύουν

Ο ήλιος έφυγε
Αλλά η μέρα σταμάτησε την πορεία της

Και κοιτάζει τα μαλλιά σου

Αγέρες κατεβαίνουν απ' το βουνό
Κάθονται στο γιαλό
Και γύρω κάνουν τις φωνές τους
Για να σε πιάσουν
Τώρα που ζυγώνεις τη στεριά
Και τρέμεις σαν το σύννεφο

Άφησε τη λαλιά σου να κελαηδήσει
Πάλι θ' αστράψουν οι βράχοι
Πάνω τους θα μαζευτεί η ζωή μας
Για να σε κλείσει στο στήθος.

Charles Hermans (1839-1924), Κοιτάζοντας πέρα στη θάλασσα. Ιδιωτική Συλλογή.

Γιώργος Σαραντάρης, Ποιήματα, εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 1998, σ. 330.

Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2014

Ώρα για τσάι. Πίνακες του Renoir


Πίνοντας τσάι. Πίνακες του Ρενουάρ

    Ένα ζευγάρι πίνει το τσάι του στην εξοχή. Ο Γάλλος ιμπρεσιονιστής ζωγράφος Πιερ Ογκύστ Ρενουάρ (1849-1911) αποτυπώνει στην παρακάτω σκηνή μια στιγμή ξεκούρασης και ραστώνης για το καλοντυμένο ζευγάρι της αστικής τάξης, αλλά ταυτόχρονα και μια στιγμή από την εργασιακή καθημερινότητα της γυναίκας που σερβίρει το τσάι


P. Aug. Renoir, Ένα φλιτζάνι τσαγιού. 1907. Ιδιωτική Συλλογή.

   Ένα φλιτζάνι τσάι σερβίρει και στον παρακάτω πίνακα...

P. Aug. Renoir, Ώρα για τσάι. 1911. Ίδρυμα Barnes. Φιλαδέλφια.

Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2014

Έτος "El Greco". Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, πίνακες για το Τολέδο

El Greco, Άποψη του Τολέδο

…Ας συνεχίσω και σήμερα με έργα του Κρητικού Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (1541-1614), του επονομαζόμενου  με το ισπανικό προσωνύμιο El Greco (Ο Έλληνας), ενός από τους κυριότερους εκπροσώπους της ισπανικής αναγέννησης και του μανιερισμού. Και επειδή, εδώ που βρίσκομαι, ο ουρανός είναι κάπως "αλλόκοτα" συννεφιασμένος, θυμήθηκα δύο πίνακες που απεικονίζουν όψεις με συννεφιασμένο ουρανό από την Ισπανική πόλη Τολέδο. Στο Τολέδο ο Θεοτοκόπουλος εγκαταστάθηκε από το 1577 και έζησε εκεί ως το τέλος της ζωής του το 1614, δημιουργώντας και ολοκληρώνοντας το μεγαλύτερο μέρος των έργων του, κάποια από τα οποία είναι μοναδικά,  πραγματικά αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης.
     Η άποψη από το Τολέδο, όπως ονομάζεται, είναι ένα από τους δύο πίνακες του El Greco, που απεικονίζουν τοπία. Η απεικόνιση του συννεφιασμένου ουρανού προσδίδει μεταφυσικό χαρακτήρα και μαγική, υπερβατική ατμόσφαιρα στο έργο.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Άποψη του Τολέδο. 1597. Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Θεωρείται από τις πιο εντυπωσιακές απεικονίσεις ουρανού στη ζωγραφική. Κάποιοι θεωρούν ότι το έργο έχει και συμβολικό έργο.

   Μία ακόμα άποψη του Τολέδο μαζί και με σχέδιο της πόλης όπου έζησε και δημιούργησε ο μεγάλος καλλιτέχνης.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Άποψη και σχέδιο του Τολέδο. 1610. Mουσείο του El Greco. Τολέδο.

Ο El Greco  θεωρείται ο πρώτος ή έστω από τους πρώτους καλλιτέχνες της ισπανικής Αναγέννησης που ζωγράφισε τοπία.

http://en.wikipedia.org/wiki/View_of_Toledo
http://www.metmuseum.org/collection/the-collection-online/search/436575
http://www.wga.hu/support/viewer_m/z.html
http://en.museodelgreco.mcu.es/laColeccion/domus.html
http://www.wikiart.org/en/el-greco/view-and-plan-of-toledo

Έτος "El Greco". Έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην Ελλάδα


Έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην Ελλάδα

Με αφορμή την επέτειο για τα 400 χρόνια από το θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (γεννήθηκε το 1541 στη Βενετοκρατούμενη Κρήτη και πέθανε στο Τολέδο της Ισπανίας τον Απρίλιο του 1614), το 2014 ανακηρύχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως έτος "El Greco". Στην Ελλάδα βρίσκονται ελάχιστα έργα του μεγάλου καλλιτέχνη, που έγινε γνωστός με το χαρακτηριστικό όνομα "El Greco" ("Ο Έλληνας") και θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του μανιερισμού και της ισπανικής Αναγέννησης, αφού έζησε πολλά χρόνια στο Τολέδο της Ισπανίας όπου είχε το εργαστήριο του. Ανάμεσα στα έργα, που διασώζονται στην Ελλάδα, συμπεριλαμβάνονται τα πρώτα και το τελευταίο έργο του. Στη μόνιμη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης της Αθήνας υπάρχουν τρεις  πίνακες του Κρητικού δημιουργού και ένας από το Εργαστήριο του. 


Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Ο Άγιος Πέτρος. 1600-1607. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα. Η υπέροχη σεβάσμια μορφή του Πέτρου απεικονίζεται κρατώντας τα κλειδιά στο χέρι.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H ταφή του Χριστού. 1568-1570. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Η συναυλία των αγγέλων. 1608-1614. Εθνική Πινακοθήκη. Θεωρείται πιθανόν ένα από τα τελευταία έργα του ζωγράφου, ίσως και το τελευταίο του. Βλέπουμε μια "ουράνια" ορχήστρα αγγέλων με μουσικά όργανα της Αναγέννησης. Πρόκειται για πραγματικά "μοντέρνο" έργο που μάλλον έμεινε ημιτελές. Ατμόσφαιρα ονειρική με αιθέριες μορφές...

Εργαστήριο του El Greco, Η Σταύρωση. 17ος αιώνας. Εθνική Πινακοθήκη.

Στο Ιστορικό Μουσείο του Ηρακλείου εκτίθενται δύο έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H βάπτιση του Χριστού. 1600. Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Ηράκλειο.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H άποψη του Όρους και της Μονής του Σινά. 1570. Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Ηράκλειο.

Μία εικόνα "δια χειρός" του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου με θέμα την Κοίμηση της Θεοτόκου βρίσκεται στην ομώνυμη εκκλησία στη Σύρο, στη συνοικία των Ψαριανών. Θεωρείται, ίσως, το πρώτο γνωστό έργο του Θεοτοκόπουλου. Στο έργο είναι εμφανής η μεταβυζαντινή τεχνοτροπία της Κρητικής Σχολής. Ο Θεοτοκόπουλος ζωγράφισε το έργο σε νεανική ηλικία, προτού φύγει από την Κρήτη και πάει στη Βενετία όπου μαθήτευσε στο εργαστήριο του Τιτσιάνο.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H Kοίμησις της Θεοτόκου. 1562-1564. Εικόνα σε εκκλησία της Σύρου.

Από τις πρώτες δημιουργίες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου είναι και δύο έργα της Κρητικής περιόδου που βρίσκονται στη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Η προσκύνηση των μάγων. 1565. Μουσείο Μπενάκη.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Ο άγιος Λουκάς ζωγραφίζει την Παναγία. 1560-67. Μουσείο Μπενάκη.


http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=61176
http://www.historical-museum.gr/gr/collections/view/el-greco
http://www.syrostoday.gr/Churches/19-Koimisi-tis-Theotokoy.aspx
http://www.benaki.gr/eMP-Collection/eMuseumPlus?service=RedirectService&sp=Scollection&sp=SfieldValue&sp=0&sp=0&sp=2&sp=SdetailList&sp=0&sp=Sdetail&sp=0&sp=F

Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2014

Χρυσάνθεμα. Ένας πίνακας του Charles Courtney Curran

Τα χρυσάνθεμα στη ζωγραφική

Λουλούδια του Φθινοπώρου τα χρυσάνθεμα. Για αυτό, ιδού ένας πίνακας του Αμερικανού ζωγράφου Charles Courtney Curran (1861-1942) με θέμα τα χρυσάνθεμα. Μια γυναίκα και ένα κοριτσάκι κοιτάζουν τα πολύχρωμα χρυσάνθεμα σ' ένα θερμοκήπιο.

Charles Courtney Curran, Χρυσάνθεμα. 1890. Ιδιωτική Συλλογή.


Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2014

Παιχνίδια παιδικά. Παλιές φωτογραφίες

Παιδικά παιχνίδια. Φωτογραφίες της Βούλας Παπαϊωάννου και του Δημήτρη Χαρισιάδη


  ... Σκέφτομαι ότι για ακόμη μια χρονιά άρχισαν πάλι τα σχολεία. Για ακόμη μια χρονιά μικροί και μεγάλοι μαθητές άφησαν πίσω τους τις εικόνες του καλοκαιριού, την ξεγνοιασιά του παιχνιδιού και κλείστηκαν στις σχολικές αίθουσες, στις περίκλειστες με τοίχους αυλές των σχολείων.
     Ιδού, λοιπόν, με αφορμή τις σκέψεις αυτές, κάποιες παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες δύο σημαντικών φωτογράφων, της Βούλας Παπαϊωάννου (1898-1990) και του Δημήτρη Χαρισιάδη (1911-1993), που αποτυπώνουν σκηνές από καλοκαιρινά παιδικά παιχνίδια. Πρόκειται για εικόνες μιας άλλης εποχής, από τη Μεταπολεμική Ελλάδα. Ο φωτογραφικός φακός απεικονίζει  με "ανθρωπιστική ματιά" στιγμές ελευθερίας και ξεγνοιασιάς σε μία περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας που στην πραγματικότητα δεν ήταν τόσο φωτεινή και χαρούμενη όσο τα παιδικά πρόσωπα των φωτογραφιών…Γιατί, χωρίς αμφιβολία, στη Μεταπολεμική Ελλάδα του Εμφυλίου Πολέμου, η καθημερινότητα πολλών Ελλήνων δεν χαρακτηριζόταν από ελευθερία, χαρά και ξεγνοιασιά.

Βούλα Παπαϊωάννου, Κούνια στη θάλασσα. 1935-1950. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

…Η απόλυτη ελευθερία του να πετάς ψηλά με την κούνια στη θάλασσα ή με το παιχνίδι στην κατασκήνωση…

Βούλα Παπαϊωάννου, Παιχνίδι σε κατασκήνωση. 1945-1946. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

Βούλα Παπαϊωάννου, Παιχνίδι σε κατασκήνωση. 1945-1946. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

Βούλα Παπαϊωάννου, Κορίτσι σε παιδόπολη. 1949. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.


Βούλα Παπαϊωάννου, Αγόρια σε παιδόπολη. 1948. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

Η χαρά του να σκαρφαλώνεις σ' ένα δέντρο…

Βούλα Παπαϊωάννου, Παιχνίδια σε κατασκήνωση. 1946. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη

Δημήτριος Χαρισιάδης, Παιδόπολη Αγριάς "Αγία Σοφία". Βόλος 1949. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

Χαμογελαστός, όρθιος στην κούνια, ίπταται ψηλά, δίπλα στην πλούσια φυλλωσιά του δέντρου...

Αυτός και το πατίνι του, ελεύθερος και κυρίαρχος σ' ένα δρόμο άδειο από αυτοκίνητα...

Δημήτριος Χαρισιάδης, Δαφνί Αττικής, 1952. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

http://www.benaki.gr/index.asp?id=1020103&lang=gr
http://www.benaki.gr/eMP-Collection/eMuseumPlus?service=page/EntryPage

Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2014

Το Φθινόπωρο στη ζωγραφική και την ποίηση. Πίνακες του Edward Cucuel και ποιήματα του Κ. Χατζόπουλου

H μαγεία του Φθινοπώρου

   Γλυκιά φθινοπωρινή ημέρα η σημερινή. Λιακάδα με ελαφρό αεράκι. Οι ακτίνες, όμως, του ήλιου δεν είναι πια τόσο δυνατές...σα να έχουν γίνει πιο θαμπές, πιο "χλωμές"...έτσι, τουλάχιστον, νομίζω.
  "Μαγική" εποχή το Φθινόπωρο! Είναι η γέφυρα για το κρύο και το σκοτάδι του Χειμώνα. Για αυτό, λοιπόν, ιδού κάποιοι πίνακες του Αμερικανού ζωγράφου Edward Cucuel (1874-1945) που απεικονίζουν σκηνές με φθινοπωρινά θέματα στις αρχές του 20ού αιώνα. Πρόκειται για σκηνές με γυναικείες μορφές σε φθινοπωρινά τοπία της εξοχής. Κομψοντυμένες γυναίκες με αέρινα φορέματα απολαμβάνουν τη γαλήνη του φθινοπωρινού κήπου, περπατούν στην εξοχή και στο δάσος "λουσμένες" από το φως του φθινοπωρινού ήλιου, περιβάλλονται από τα καφεκοκκινοκίτρινα φύλλα των δέντρων του Φθινοπώρου...
 
...Και επειδή το Φθινόπωρο υπήρξε αγαπημένη εποχή των ποιητών του συμβολισμού. Θυμήθηκα κάποια ποιήματα του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, ενός από τους κύριους εκπροσώπους του συμβολισμού στη νεοελληνική ποίηση.

Edward Cucuel, Φθινοπωρινή μαγεία. 1912. Ιδιωτική Συλλογή.

Edward Cucuel, Φθινοπωρινή μαγεία. 1912. Ιδιωτική Συλλογή.

Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, Φθινόπωρο

Άσε το φθινόπωρο
γύρω σου να στρώσει
τ' άνθη τα στερνά˙
μια ζωή πεθαίνει
μια πνοή περνά-
τάχα σε προσμένει
μια άνοιξη ξανά;
Άσε το φθινόπωρο
γύρω σου ν' απλώσει
μια στερνή ευωδιά˙
μια φωνή σωπαίνει,
μια χαρά χαμένη
μέσα στην καρδιά-
τα στερνά τα φύλλα
παίρνει το φθινόπωρο
γύρω απ' τα κλαδιά.

Edward Cucuel, Στη φθινοπωρινή λιακάδα. Ιδιωτική Συλλογή.

Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, Μοναχή

Ίσκιοι γύρω εδώ,
ίσκιοι γύρω εκεί
και τα σκόρπια φύλλα˙
και περνάς εκεί
σα μια ανατριχίλα.

Ώρα μυστική!
Με τα σκόρπια φύλλα
έμεινες, ψυχή,
και είσαι μοναχή
με τα σκόρπια φύλλα.

Edward Cucuel, Φθινοπωρινός ήλιος. Ιδιωτική Συλλογή.

Edward Cucuel, Χρυσό Φθινόπωρο. Ιδιωτική Συλλογή.

Edward Cucuel, Φθινοπωρινός περίπατος. Ιδιωτική Συλλογή.

Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, Σ' ένα χλωμό φως

Κι έχει το φθινόπωρο
γύρω σου σταθεί˙
μια ζωή χαμένη
κι έχει αναστηθεί.
Πού να σε προσμένει
μια ζωή χαμένη;

Κι άκου σου λαλεί
κάπου σαν πουλί˙
σου λαλεί θλιμμένη,
σα να κλαίει σιγή
μέσα στη σιγή
κάποια πεθαμένη.

Και κυλά θολά,
σα νερό κυλά
στο ξερό λαγκάδι,
κι είναι η ώρα αργή,
κάτι σα ν' αργεί
γύρω στο λαγκάδι.

Σ' ένα φως χλωμό,
σαν περιπλοκάδι,
γύρω στον κορμό,
πλέχτηκες, ψυχή,
στο χλωμό φθινόπωρο
και στο αχνό, το βράδυ.

Edward Cucuel, Φθινοπωρινός περίπατος. Ιδιωτική Συλλογή.

Τα ποιήματα του Κ. Χατζόπουλου είναι από την ποιητική συλλογή "Βραδινοί θρύλοι".

Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2014

Το σχολείο στη ζωγραφική. Πίνακες του Harry Brooker

Ας παίξουμε σχολείο. Πίνακες του Harry Brooker

    Αφού άνοιξε το σχολείο σήμερα, ας δούμε μερικούς πίνακες του Βρετανού ζωγράφου Harry Brooker (1848-1940) με θέμα το σχολείο. Απεικονίζουν σκηνές με παιδιά που "παίζουν" σχολείο. Μου θυμίζουν ότι το αγαπημένο μου παιχνίδι, όταν ήμουν μικρή, ήταν να παίζω τη δασκάλα που κάνει μάθημα σε φανταστική τάξη με φανταστικούς μαθητές.
 
    

Harry Brooker, Παίζοντας σχολείο. 1893. Ιδιωτική Συλλογή.

Harry Brooker, Παίζοντας σχολείο. 1900. Ιδιωτική Συλλογή.

Harry Brooker, Η νέα μαθήτρια. 1907. Ιδιωτική Συλλογή.

 Ο Harry Brooker συνήθιζε να ζωγραφίζει σκηνές καθημερινότητας της Βικτωριανής εποχής με ήρωες μικρά παιδιά.


Το σχολείο στη ζωγραφική. Πηγαίνοντας στο σχολείο.

Πηγαίνοντας στο σχολείο. Πίνακες της Βικτωριανής εποχής

   Είναι ώρα για σχολείο! Αρχίζει ακόμα μία σχολική χρονιά. Μαθητές και εκπαιδευτικοί θα παίρνουν κάθε μέρα το δρόμο για το σχολείο….για σχολεία αστικά σε μεγάλα απρόσωπα συγκροτήματα, για σχολεία σε μικρότερες ή μεγαλύτερες πολιτείες, για σχολεία αγροτικά, του κάμπου και του βουνού, από τα παράθυρα των οποίων τα παιδιά βλέπουν τα δένδρα και ακούν το κελάηδημα των πουλιών, για σχολεία με αίθουσες φωτεινές και σκοτεινές, πλούσιες και φτωχές…δεν θέλω, όμως, να μιλήσω για υποδομές και συνθήκες…
   Όσοι επέλεξαν από πεποίθηση να είναι εκπαιδευτικοί, γνωρίζουν πολύ καλά ότι η καθημερινή διαδρομή τους, για το μεγαλύτερο ίσως μέρος της ζωής τους, θα καταλήγει στο σχολείο και θα περνά μέσα από το σχολείο… 
       Στο δρόμο για τα σχολεία, λοιπόν, από σήμερα! …και με αφορμή ότι σήμερα πολλοί θα βγουν στο δρόμο για τα σχολεία, ιδού κάποιοι πίνακες παλαιότερων εποχών με σχετικό θέμα.
      Στον παρακάτω πίνακα ο Αυστριακός George Waldamuller απεικονίζει μία τρυφερή σκηνή  με δύο παιδιά που γυρίζουν σπίτι από το σχολείο. Χωριατόπουλα της ορεινής Αυστρίας. Φτωχικά ντυμένα! Το μεγαλύτερο αγόρι κρατά προστατευτικά μικρότερο κοριτσάκι που είναι ξυπόλυτο. Πίσω τους διακρίνεται η εκκλησία του χωριού και υψηλές βουνοκορφές...

George Waldmuller, Παιδιά στο δρόμο από το σχολείο για το σπίτι. 1836. Μουσείο Καλών Τεχνών του Μόντρεαλ.

   Δύο κοριτσάκια της Βικτωριανής εποχής, ντυμένα με στολές, πηγαίνουν στο σχολείο. Από τα σπίτια του δρόμου μπορούμε να υποθέσουμε ότι πρόκειται για σχολείο του χωριού ή μιας κωμόπολης της αγγλικής υπαίθρου.

Newton Braby, Ώρα για σχολείο. Τέλη του 19ου αιώνα. Ιδιωτική Συλλογή.

Τρία αδέλφια πηγαίνουν στο σχολείο. Το μικρότερο μάλλον κλαίει. Στο βάθος διακρίνουμε το αγροτικό σπίτι και τους γονείς τους….Για τις αγροτικές οικογένειες η μόρφωση των παιδιών γεννούσε ελπίδες και προσδοκίες για καλύτερη ζωή.

William Hemsley (1819-1893), Πηγαίνοντας στο σχολείο. Ιδιωτική Συλλογή.

   

http://www.priory-fine-art.co.uk/Featured-Art/Going-to-School.aspx
http://artframe.blogspot.gr/2013/04/two-new-painting-at-montreal-museum-of.html
http://www.encore-editions.com/victorian-art-artist-newton-braby-time-for-school-original-size-21x25/framed-print

Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου 2014

Emily Dickinson, είναι ένα τόσο τίποτα να κλαις...

Ένα ποίημα της Emily Dickinson

…Για τις στιγμές που μπορεί να είναι "βαριά" η καρδιά σας, ένα ποίημα της Έμιλυ Ντίκινσον, έτσι…για να αλαφρώσουμε από το "βάρος"...

{189}
Είναι ένα τόσο τίποτα να κλαις-
Κάτι ένα τόσο σύντομο ν' αναστενάζεις-
Και όμως-σα νά'ναι Άνεμοι Αληγείς-
Μας εξοντώνει ο όγκος τους γυναίκες κι άντρες!

Edward Cucuel (1875-1954), Ανατολικός άνεμος. Ιδιωτική Συλλογή.

Βλ. Emily Dickinson, To ανεξάντλητα Σημαίνον. 91 Ποιήματα. Επιλογή-Μετάφραση-Πρόλογος Έλλη Συναδινού, σ. 73.



Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 2014

Το φθινόπωρο στην ποίηση και τη ζωγραφική: Κική Δημουλά, Οι αποδημητικές καλημέρες και John Singer Sargent, φθινοπωρινά φύλλα

Το Φθινόπωρο στην ποίηση και τη ζωγραφική


   Μου φαίνεται ότι άρχισε ψύχρα…ότι έχει αρχίσει η αναχώρηση του Καλοκαιριού…ότι σε λίγο θα αρχίσουν να πέφτουν τα φύλλα των δένδρων…
Ιδού, λοιπόν, ένα φθινοπωρινό ποίημα της Κικής Δημουλά και ένας φθινοπωρινός πίνακας του Αμερικανού John Singer Sargent.

Κική Δημουλά, Οι αποδημητικές καλημέρες


Ἄρχισε ψύχρα.
Τὸ γύρισε ὁ καιρὸς σὲ ἀναχώρηση.

Ἡ πρώτη μέρα τοῦ Σεπτέμβρη
ξοδεύτηκε σὲ κάποια ὑδρορροή.
Ὡς χθὲς ἀκόμα ὅλα ἔρχονταν.
Ζέστες, ἡ διάθεση γιὰ φῶς,
λόγια, πουλιά,
πλαστογραφία ζωῆς.
Γονιμοποιοῦνταν κάθε βράδυ τὰ φεγγάρια,
πολλοὶ διάττοντες ἔρωτες
ᾖρθαν στὸν κόσμο τὸν περασμένο μήνα.

Τώρα ἡ γνωστὴ ψύχρα
κι ὅλα νὰ φεύγουν.
Ζέστες, πουλιά, ἡ διάθεση γιὰ φῶς.

Φεύγουν τὰ πουλιά, ἀκολουθοῦν τὰ λόγια
ἡ μία ἐρήμωση τραβάει πίσω τῆς τὴν ἄλλη
μὲ λύπη αὐτοδίδακτη.
Ἤδη ἀποσυνδέθηκε τὸ φῶς ἀπὸ τὴν ἐπανάπαυση
κι ἀπὸ τὶς καλημέρες σου.
Τὰ παράθυρα ἐνδίδουν.
Τὸ χέρι τοῦ μεταβλητοῦ κλείνει τὰ τζάμια,
ἄλλοι λὲν ὡς τὴν ἄνοιξη,
ἄλλοι φοβοῦνται διὰ βίου.

Κι ἐσὺ τί κάθεσαι;
Καιρὸς νὰ μπεῖς κι ἐσὺ στὰ ἀλλαγμένα.
Νὰ γίνεις ὅτι ἀναρωτιόμουν πέρυσι:
«ποιὸς ξέρει τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο;».
Καιρὸς νὰ γίνεις «τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο».
Ἄρχισε ψύχρα.
Ρῖξε στὴν πλάτη σου ἕνα ροῦχο ἀποδημίας.

John Singer Sargent,   Φθινοπωρινά φύλλα. 1913. Εθνική Πινακοθήκη της Βικτώρια. Αυστραλία.


Βλ.


http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kikh_dhmoyla/various.htm#ΟΙ_ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΕΣ_ΚΑΛΗΜΕΡΕΣ

Ώρα για τσάι. Πίνακες Αμερικανών ιμπρεσιονιστών ζωγράφων

                              Αμερικανικός ιμπρεσιονισμός

  Οι παρακάτω πίνακες Αμερικανών ιμπρεσιονιστών ζωγράφων απεικονίζουν κομψές γυναίκες να πίνουν τσάι. Η "ώρα για τσάι" ήταν αγαπημένη συνήθεια της αστικής τάξης της Βικτωριανής εποχής και έχει απεικονισθεί πολύ συχνά από διάφορους ζωγράφους. 

Mary Cassatt, Το φλιτζάνι τσαγιού. 1879. Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης.

Mary Cassatt, To τσάι. 1880. Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης.

Mary Cassatt, Κυρία στο τραπέζι του τσαγιού. 1883-1885. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης.

Richard Miller, Απογευματινό τσάι. 1910. Μουσείο Τέχνης. Ινδιανάπολις.

Frederic Carl Frieseke, Απογευματινό τσάι στη βεράντα. 1906. Ιδιωτική Συλλογή.

Edward Cucuel (1875-1954), Τσάι στο πάρκο. Ιδιωτική Συλλογή.