Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2018

Αποχαιρετώντας τον Νοέμβριο. Ο σπορέας του Vincent Van Gogh και του J. François Millet,

Ο  Σπορέας

   Ας αποχαιρετήσουμε τον Νοέμβριο και ας υποδεχτούμε τον Δεκέμβριο, τον τελευταίο μήνα του έτους, με μία ελληνική παροιμία:
 Δεκέμβρης και δεν έσπειρες, λίγο σιτάρι θα ’χεις. 
  Η σπορά! αρχέγονη αγροτική εργασία του ανθρώπου που μεριμνά για την κάλυψη της πιο βασικής και στοιχειώδους ανάγκης, της τροφής. Η παροιμία αυτή μου θύμισε την απεικόνιση του σπορέα από τον γνωστό Ολανδό ζωγράφο Vincent Van Gogh.  Μία φιγούρα αγρότη σπέρνει δίπλα σ'ένα δέντρο, έχοντας πίσω του τον ήλιο την ώρα της Δύσης... Στο βάθος μόλις διακρίνονται τα σπίτια του χωριού.

Vincent Van Gogh, Ο σπορέας. 1888. Μουσείο Βαν Γκογκ. Άμστερνταμ.

Τον Νοέμβριο του 1888 ο Van Gogh ζωγραφίζει σε διάφορες παραλλαγές την εικόνα του σπορέα, που συχνά έβλεπε στους περιπάτους του στα περίχωρα της αγροτικής κωμόπολης Arl όπου ζούσε...

Vincent Van Gogh, Ο σπορέας. 1888. Ίδρυμα Ε. G. Bührle. Zυρίχη.

Vincent Van Gogh, O σπορέας στα περίχωρα του Αρλ. 1888. Armand Hammer Μουσείο Τέχνης. Λος Άντζελες.

Vincent Van Gogh, O σπορέας. 1888. Kröller-Müller Museum
 Μουσείο Τέχνης.

Vincent Van Gogh, Σπορέας στη Δύση του Ήλιου. 1888.

Vincent Van Gogh, Ο σπορέας. 1888. Μουσείο Βαν Γκογκ. Άμστερνταμ.

   Στον παρακάτω πίνακα η σπορά απεικονίζεται με τη σκοτεινή φιγούρα του αγρότη που σπέρνει το χωράφι από τον Γάλλο ζωγράφο Jean François Millet. Η εξαιρετική ρεαλιστική εικόνα του σπορέα του Millet θεωρείται ότι ενέπνευσε τον Van Gogh.

J. François Millet, Ο σπορέας, 1850. Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης.

Πέμπτη 29 Νοεμβρίου 2018

Το Φθινόπωρο στην ποίηση και τη ζωγραφική. Γυναίκες σε φθινοπωρινά τοπία. Μέρος Δεύτερο

Τα χειρόγραφα του Φθινοπώρου. Ένα ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη και εικόνες με γυναίκες σε φθινοπωρινά τοπία

  Τελειώνει το Φθινόπωρο για ακόμη μια χρονιά. Αγαπημένη εποχή για ποιητές και ζωγράφους. Ο Νοέμβριος διανύει τις τελευταίες μέρες του. Ας το αποχαιρετήσουμε μ' ένα απόσπασμα από την ποιητική συλλογή του Τάσου Λειβαδίτη, Τα χειρόγραφα του Φθινοπώρου, μαζί με αγαπημένους πίνακες ζωγραφικής που απεικονίζουν γυναίκες σε φθινοπωρινά τοπία.

Carl Larsson, Φθινόπωρο. 1884.


Marry Cassatt, Φθινόπωρο ή το προφίλ της Λυδίας Cassatt (αδελφής της ζωγράφου). 1880. Musée du Petit Palais. Paris.

Φθινόπωρο
…καθένας μας έχει μια μυστική περιουσία από ξεχασμένες ταπεινώσεις.
 «Φθινόπωρο».
Ονειρεύομαι ένα άγαλμα να κλαίει μες στην ομίχλη,
έναν φυλακισμένο να τραγουδά,
μια γυναίκα να μην κλέβει τα χρόνια της,
ένα παιδί που να μη ρωτά.


George Henry (Scottish, 1858-1943), Φθινόπωρο.

Το φθινόπωρο θα μαζέψω όλα τα φύλλα στην πόρτα μου
να γείρει η χαμένη ζωή μου.
 «Φθινοπωρινό σούρουπο».
Από τα Χειρόγραφα του Φθινοπώρου του Τάσου Λειβαδίτη


Henri Le Sidaner, Ένα φθινοπωρινό απόγευμα. 1895.  Museo Thyssen Bornemisza. Madrid.


Carl Larsson, H Karin το Φθινόπωρο. 1884.


George Henry (1858-1943), Φθινόπωρο. Paisley Museum and Art Galleries.

George Henry (1858-1943), Φθινόπωρο, 1889.  Kelvingrove Art Gallery and Museum. Glasgow.

https://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=108
https://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=4094
https://artuk.org/discover/artworks/search/actor:henry-george-18581943/page/5
http://www.artnet.com/artists/george-henry/
https://www.museothyssen.org/en/collection/artists/sidaner-henri/autumn-evening
http://www.the-athenaeum.org/art/detail.php?ID=8448

Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2018

Ο Άνεμος του Φθινοπώρου. Νίκος Εγγονόπουλος και Lucien Lévy-Dhurmer

Το Φθινόπωρο στην ποίηση και τη ζωγραφική. Ο άνεμος του Φθινοπώρου.
Ένα ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου και πίνακες ζωγραφικής του Lucien Lévy-Dhurmer


   Καθώς προχωράμε στο Φθινόπωρο, ο καιρός αγριεύει. 
Φυσάει σήμερα δυνατά και βρέχει. Φθινοπωρινή καταιγίδα και ανεμοθύελλα. Ουρλιάζουν οι ριπές των ανέμων και κυριαρχούν στο τοπίο...

Lucien Lévy-Dhurmer (1865-1933), Φθινόπωρο.

Ο άνεμος στροβιλίζει και σαρώνει τα ξερά κιτρινοκόκκινα πεσμένα στο έδαφος φύλλα... Φθινοπωρινά φύλλα παντού για να μας θυμίζουν τον κύκλο των εποχών και τον κύκλο της ζωής, τη φθορά και την αναγέννηση.
  Για αυτό σκέφθηκα τις ατμοσφαιρικές φθινοπωρινές εικόνες του Γάλλου συμβολιστή καλλιτέχνη Lucien Lévy-Dhurmer και το ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου "Περί ανέμων, υδάτων και άλλων πολλών".


Lucien Lévy-Dhurmer (1865-1933), Φθινόπωρο. Καταιγίδα. 1896.


Νίκος Εγγονόπουλος, Περί Ανέμων και Υδάτων και άλλων πολλών

…balancant le feston et l’ourlet…
                     CH. BAUDELAIRE
φυσάει ο άνεμος
του φθινοπώρου
και σαρώνει

πάνω στο πλακόστρωτο της αυλής
τα ξερά φύλλα
που επέσαν απ’ τα δέντρα
σκισμένες επιστολές
κουρέλια
πόθους
ελπίδες
όνειρα



Lucien Lévy-Dhurmer (1865-1933), Η ανεμοθύελλα ή η ριπή του ανέμου. 1896.


Lucien Lévy-Dhurmer (1865-1933), Η ανεμοθύελλα ή η ριπή του ανέμου. 1896.

άλλοτε ο άνεμος φυσά
κι’ ανοίγει τρύπες στο νερό
απ’ όπου αναβλύζουν
τα δάκρυα των ψαριών
λουλούδια
φραντζόλες
πόθοι
ελπίδες
όνειρα
Lucien Lévy-Dhurmer (1865-1933), Η ανεμοθύελλα. 1897.


κι’ άλλοτε ο άνεμος φυσά
και σε όχι πολύ παρωχημένες εποχές
«μούντερνε» κάτω από τις μακρυές τις φούστες
των ωραίων γυναικών
κι’ έφτανε μέχρι
τα ευγενικά τους κάλλη
τα μυστικά
Από το βιβλίο του Νίκου Εγγονόπουλου, Στην κοιλάδα με τους ροδώνες




Lucien Lévy-Dhurmer (1865-1933), Πορτρέτο νεαρής κοπέλας σε φθινοπωρινό 
τοπίο. 1896.

Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2018

Το Πολυτεχνείο στην τέχνη. Πίνακες ζωγραφικής του Κώστα Μαλάμου και ένα ποίημα του Τάκη Σινόπουλου

Για την Επέτειο του Πολυτεχνείου

   Αυτές τις μέρες, κάθε χρόνο, θυμόμαστε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 και τον αγώνα εναντίον της Δικτατορίας του 1967-1974. Σαρανταπέντε χρόνια από την 17η Νοεμβρίου του 1973 έχουν πια περάσει. Όσοι υπήρξαμε παιδιά εκείνη την εποχή έχουμε μεγαλώσει και έχουμε μπει στην ηλικία της ωριμότητας, ενώ όσοι ήταν νέοι έχουν μάλλον γεράσει... Συνοδεύω αυτή την ανάρτηση μνήμης με έργα τέχνης της εποχής εμπνευσμένα από το ιστορικό γεγονός και ένα απόσπασμα από τον ποιητή Τάκη Σινόπουλο.
  Δεν ξέρω πια τι σημαίνει η επέτειος του Πολυτεχνείου για τους νεότερους και ποιο είναι το περιεχόμενο του εορτασμού. 
Ασφαλώς, όμως, πάντα μας γοητεύουν, μας συναρπάζουν οι εικόνες νέων ανθρώπων που εξεγείρονται και αγωνίζονται εναντίον της αυταρχικής εξουσίας των δικτατορικών καθεστώτων... Οι εικόνες της επόμενων ημερών και χρόνων του αγώνα είναι ίσως λιγότερο συναρπαστικές...

Κώστας Μαλάμος (1913-2007), Την άλλη μέρα. 1976.

Τάκη Σινόπουλου,  XVI, από το Δοκίμιο του 73-74

7/10/74
Η Ελλάδα ταξιδεύει χρόνια μέσα στην Ελλάδα ακολουθώντας το χυμένο αίμα
το σπαταλημένο.
Αίμα σταλαματιές κυλάνε στάζουν κάτω στον Άδη
Πέφτουν απάνω στους νεκρούς οι σκοτωμένοι αλλάζουν θέση δεν ξυπνάνε.
Μόνο το χέρι τους υψώνεται και δείχνει τη μεριά που περπατάνε οι δολοφόνοι.
Η Ελλάδα ταξιδεύει χρόνια ανάμεσα στους δολοφόνους.

Από την Ποιητική Συλλογή Το χρονικό (1975)