Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2016

Το Φθινόπωρο στην ποίηση. Ποιήματα της Κικής Δημουλά για τον Σεπτέμβριο και πίνακες ζωγραφικής του Paul Émile Chabas

Σεπτέμβριος

   Τελικά, μάλλον αργά αργά το Καλοκαίρι αναχωρεί. "Άρχισε ψύχρα", όπως λέει η Κική Δημουλά. Ευτυχώς, εδώ δεν έβρεξε πολύ...  Όμως, το Φθινόπωρο επανέρχεται ...
   Τα χρώματα της θάλασσας αρχίζουν να αλλάζουν, γίνονται γκρίζα, ο ουρανός χάνει τη διαύγεια και το δυνατό γαλάζιο χρώμα του καλύπτεται από σύννεφα, οι παραλίες θα  αδειάσουν...
    Ας δεχτούμε, λοιπόν, τον κύκλο των εποχών, την αναχώρηση και την επάνοδο...
    Δύο ποιήματα της Κικής Δημουλά για τον μήνα Σεπτέμβριο και πίνακες του Γάλλου Paul Émile Chabas (1869-1937). Γυναίκες μόνες στην ερημική παραλία. Το Καλοκαίρι έχει περάσει.

Paul Émile Chabas (1869-1937, Γυναίκα στην παραλία. 1890. Ιδιωτική Συλλογή.

Κική Δημουλά, Οι Αποδημητικές καλημέρες


Ἄρχισε ψύχρα.
Τὸ γύρισε ὁ καιρὸς σὲ ἀναχώρηση.

Ἡ πρώτη μέρα τοῦ Σεπτέμβρη
ξοδεύτηκε σὲ κάποια ὑδρορροή.
Ὡς χθὲς ἀκόμα ὅλα ἔρχονταν.
Ζέστες, ἡ διάθεση γιὰ φῶς,
λόγια, πουλιά,
πλαστογραφία ζωῆς.
Γονιμοποιοῦνταν κάθε βράδυ τὰ φεγγάρια,
πολλοὶ διάττοντες ἔρωτες
ἦρθαν στὸν κόσμο τὸν περασμένο μήνα.

Τώρα ἡ γνωστὴ ψύχρα
κι ὅλα νὰ φεύγουν.

Ζέστες, πουλιά, ἡ διάθεση γιὰ φῶς.
Φεύγουν τὰ πουλιά, ἀκολουθοῦν τὰ λόγια
ἡ μία ἐρήμωση τραβάει πίσω τῆς τὴν ἄλλη
μὲ λύπη αὐτοδίδακτη.
Ἤδη ἀποσυνδέθηκε τὸ φῶς ἀπὸ τὴν ἐπανάπαυση
κι ἀπὸ τὶς καλημέρες σου.
Τὰ παράθυρα ἐνδίδουν.
Τὸ χέρι τοῦ μεταβλητοῦ κλείνει τὰ τζάμια,
ἄλλοι λὲν ὡς τὴν ἄνοιξη,
ἄλλοι φοβοῦνται διὰ βίου.

Κι ἐσὺ τί κάθεσαι;
Καιρὸς νὰ μπεῖς κι ἐσὺ στὰ ἀλλαγμένα.
Νὰ γίνεις ὅτι ἀναρωτιόμουν πέρυσι:
«ποιὸς ξέρει τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο;».
Καιρὸς νὰ γίνεις «τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο».
Ἄρχισε ψύχρα.
Ρῖξε στὴν πλάτη σου ἕνα ροῦχο ἀποδημίας.


Paul Émile Chabas (1869-1937),  Πορτρέτο γυναίκας μπροστά στη θάλασσα. Iδιωτική Συλλογή.




Κική Δημουλά, Βροχή επιστροφής

θα γίνω Σεπτέμβριος έλεγε ο Αύγουστος.
Έβρεξε δω λιγάκι.

Δοκιμαστικά, σαν έλεγχος
αν λειτουργούν καλά οι πτώσεις.
Όπως χτυπάνε κάθε τόσο
ξαφνικά οι σειρήνες, δοκιμαστικά,
αν λειτουργεί καλά
ο τρόμος του πολέμου.
Ελάχιστη βροχή,
ίσα που την πλατάγισε στο στόμα του
το χώμα τη σταγόνα
– καθώς δοκιμαστής κρασιών-,
μόλις που πρόλαβε η υγρόεσσα ευωδιά
παραπονιάρα να τριφτεί
πάνω στα περιβόλια.
Δέναν οι παραθεριστές
στις σχάρες των αυτοκινήτων την Αθήνα
μαρσάραν τις βαλίτσες τους και φεύγαν.
Πεθαίναν απ’ τη ζήλια τους τα σπίτια
κοιτώντας  τα τροχόσπιτα
στην Εθνική Οδό του Σεπτεμβρίου.
Απ’ τ’ ανοιχτά παραθυράκια τους
μικρά όσο ένα σάντουιτς ματιάς
κουρτινάκια φτερακίζαν κατά έξω,
νάιλον γλάροι εμπριμέ, δεμένοι.
Λοξά στημένη
νανούριζε τα τέλια της
μια κιθάρα ηλιοκαμένη.
Ευτυχώς βελτιώθηκε
το βιοτικό επίπεδο της βάρκας.
Γίνανε βάρκες κατοικίδιες
– αστυφιλία των σκαριών.
Αστραφτερές, εξωλέμβιες,
πάνω στα τρέιλερ κουρνιασμένες
ακολουθούν τ’ αφεντικά τους,
σκυλάκια ράτσας
χωρίς καθόλου τρίχωμα θαλάσσης.
Γαύροι πηδάνε κατά πάνω,
μια τελευταία ασημένια περιέργεια.
Κάτι θα την πονέσει απόψε τη βραδιά
γι’ αυτό το προς το τέλος.
Αν έχει ξαστεριά
θα πιει κάποιο παυσίπονο αστέρι.
Εγώ θα μείνω ακόμα λίγο.
Μήπως και ξαναβρέξει.
Να σε ξεπλύνω λίγο.
Είσαι μες στην αρμύρα και τ’ αλάτια
από τότε που ήμουνα θάλασσα.”


από την ποιητική συλλογή το δικό μου σώμα


Paul Émile Chabas (1869-1937), Νέα γυναίκα καθισμένη σε καρέκλα... Iδιωτική Συλλογή.

2 σχόλια:

  1. Λυόμενο

    Ένα ελαφρύ ξεβαφτικό
    περνιέται μόνη της η θάλασσα
    πέφτουν εκείνα τα σκληρά
    λέπια του βαθυγάλαζου

    Των βουνών οι κορυφές έχουν πιαστεί
    στα δίχτυα της αχλής.

    Βρίσκεται ο ουρανός σε αμηχανία
    Πώς να ξεκολλήσει από πάνω του
    το αίσθημα της γης πως τον κρατάει.

    Γύρισε και ο Σεπτέμβρης από τις διακοπές.
    Τελευταίος. Με το τελευταίο δρομολόγιο
    του κατάφορτου Αυγούστου: τσουμπλέκια
    ποδήλατα ψησταριές ψυγεία ονόματα
    ξεφούσκωτα κυμάτων αφρολέξ κελαρύσματα
    ορεινών χωριών δεμένα σε πτυσσόμενα πλατάνια.
    Και πολλά δέρματα. Τέλεια κατεργασμένα
    στον ήλιο. Για εξαγωγή.

    Μερικοί ξέχασαν τελείως να γυρίσουν.
    Οψόμεθα.
    Θα μάθω από την ηχώ τους τι συνέβη
    -τίποτα πονάκια πάλι η συνέπεια
    πάλι ανεμογκάστρι.

    Προς το παρόν οφείλω να ειδοποιήσω τη μικρή απώλεια
    Με τρόπο. Δεν θέλω να το μάθει
    από κανένα άγαρμπο συναίσθημα
    από καμία τερατολόγο διάσταση.

    Μικρή η απώλεια ευτυχώς.
    Μόνο οι σκαλωσιές είχαν στηθεί
    μια ασθενής περίφραξη -με φρύγανα-
    της οικοδομήσιμης μορφής
    κι είχα παραγγείλει τα υλικά
    τσιμέντο άμμο κάποιο φως και δυναμίτη.

    Όμως ας αναβάλουμε.
    Είναι ένας πόνος που καθόλου δεν επείγει.
    Φέγγει ακόμα, βλέπει η μέρα να απωθήσει.

    Θα' ρθουνε βράδια πιο κατάλληλα
    φτιαγμένα αποκλειστικά για χειμωνιάτικα.
    Αντιηχητικά Ας αναβάλλουμε για τότε
    την εκκωφαντική όσο να ναι ανατίναξη.

    Καλό παιδί το τέλος. Πρόθυμο
    αυτοδημιούργητο αυτεπάγγελτο ταχύ επινοητικό.
    Εσύ βάζεις μόνο το κεφάλαιο.

    Κική Δημουλά


    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Περίμενα να γράψεις ακριβώς αυτό το ποίημα της Κικής Δημουλά. Ήμουν σχεδόν σίγουρη ότι θα το έγραφες. Καλό μας, λοιπόν, Σεπτέμβριο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή