Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015

Ποιήματα για τη βροχή. Ποιήματα της Κικής Δημουλά

Ποιήματα για τη βροχή

   Βρέχει σήμερα δυνατά και ραγδαία. Ας θυμηθούμε, λοιπόν, ποιήματα της Κικής Δημουλά για τη βροχή. Η παρουσία της βροχής υπάρχει σε πολλά ποιήματα της ποιήτριας, ως στοιχείο του φυσικού και ψυχικού τοπίου. Από τα πολλά, διαλέγω τρία.
  Αρχίζω από το υπέροχο ποίημα Μια μετέωρη κυρία. Η μοναχική γυναίκα στο μπαλκόνι κοιτάζει τη βροχή…και καθώς κοιτάζει τη βροχή, γίνεται βροχή…Το σώμα της γίνεται σταγόνα της βροχής…η βροχή "σωματοποιείται" στη γυναίκα και διεισδύει στην ψυχή της…

Edvard Munch, Γυναίκα σε βεράντα. 1924. Ιδιωτική Συλλογή.

Κική Δημουλά, Μια μετέωρη κυρία

Βρέχει…
Μια κυρία εξέχει στη βροχή
μόνη
πάνω σ' ένα ακυβέρνητο μπαλκόνι
Κι είναι η βροχή σαν οίκτος
κι είναι η κυρία αυτή
σαν ράγισμα στη γυάλινη βροχή.
Το βλέμμα της βαδίζει στη βροχή,
βαριές πατημασιές καημού
τον βρόχινό του δρόμο
γεμίζοντας. Κοιτάζει…
Κι όλο αλλάζει στάση,
σαν κάτι πιο μεγάλο της,
ένα ανυπέρβλητο,
νά' χει σταθεί
μπροστά σ' εκείνο να κοιτάζει.
Γέρνει λοξά το σώμα
παίρνει την κλίση της βροχής
-χοντρή σταγόνα μοιάζει-
όμως το ανυπέρβλητο μπροστά της πάντα.
Κι είναι η βροχή σαν τύψη.
Κοιτάζει…
Ρίχνει τα χέρια έξω απ' τα κάγκελα
τα δίνει στη βροχή
πιάνει σταγόνες
φαίνεται καθαρά η ανάγκη
για πράγματα χειροπιαστά.
Κοιτάζει…
Και, ξαφνικά,
σαν κάποιος να της έγνεψε "όχι",
κάνει να πάει μέσα.
Πού μέσα-
μετέωρη ως εξείχε στη βροχή
και μόνη
πάνω σ' ένα ακυβένητο μπαλκόνι.
Από την ποιητική συλλογή "Επί τα ίχνη" (1963)

Edvard Munch, Βροχή. 1902. Εθνική Πινακοθήκη της Νορβηγίας. Όσλο.

    Στο παρακάτω ποίημα το ποιητικό υποκείμενο εύχεται το απραγματοποίητο: η βροχή να γινόταν η  πρόφαση μίας ερωτικής συνάντησης...

Κική Δημουλά, Πλάγιος τρόπος

Να έπεφτε η βροχή ραγδαία,
ευχόμουν. Να ξεσπάσει.
Θα μέναμ' έτσι πιο πολύ
μέσα στη στοά. Στην προφαση.

Στο βάθος "Μπαρ"
καφέδες, ποτά,
πίκρες εν μέθη.
Πιο εκεί "Ραφείον",
καλλιτεχνικά της ζωής σας
γυρίσματα,
μαντάρισμα του κενού σας
άψογο.
"Γραφείο μεσιτικό" πιο πέρα,
πωλήσεις, αγορές
ευκαρίες αισθημάτων,
αιωνιότητες.
Κι εδώ, που πιο πολύ σταθήκαμε,
της κάθε ανάγκης η βιτρίνα:
Χρωματιστά σαπούνια,
κορνίζες για διαρκείας πρόσωπα,
αλυσιδίτσες να τις σπάζει το ασυγκράτητο,
φανταχτεροί αναπτήρες
προσάναμμα στο βλέμμα σου,
κι άφθονα καθρεπτάκια
νά' χω το πρόσωπό σου
ισάριθμες φορές.

Γι' αυτό ευχόμουν…

Μα η βροχή κι εσύ
ενάντια στην ευχή μου
πέφτατε.
Από την ποιητική συλλογή "Επί τα ίχνη" (1963)


Edvard Munch, Κοπέλα στο παράθυρο. 1923. Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο.

   …Kαι βεβαια το "απόλυτο" ποίημα για τη βροχή. Η βροχή ως ήχος μνήμης του ερωτικού εσύ, ο ήχος της βροχής που ταυτίζεται με το απωλεσθέν εσύ.

Κική Δημουλά, Τα πάθη της βροχής

Εν μέσω λογισμών και παραλογισμών
άρχισε κι η βροχή να λιώνει τα μεσάνυχτα
μ' αυτόν τον πάντα νικημένο ήχο
σι, σι, σι.
Ήχος συρτός, συλλογιστός, συνέρημος,
ήχος κανονικός, κανονικής βροχής.

Όμως ο παρολογισμός
άλλη γραφή κι άλλην ανάγνωση
μού' μαθε για τους ήχους.
Κι όλη τη νύχτα ακούω και διαβάζω τη βροχή,
σίγμα πλάι σε γιώτα, γιώτα κοντά στο σίγμα,
κρυστάλλινα ψηφία που τσουγκρίζουν
και μουρμουρίζουν ένα εσύ, εσύ, εσύ.
Και κάθε σταγόνα κι ένα εσύ,
όλη τη νύχτα
ο ίδιος παρεξηγημένος ήχος,
αξημέρωτος ήχος,
αξημέρωτη ανάγκη εσύ,
βραδύγλωσση βροχή,
σαν πρόθεση ναυαγισμένη
κάτι μακρύ να διηγηθεί
και λέει μόνο εσύ, εσύ, εσύ,
νοσταλγία δισύλλαβη,
ένταση μονολεκτική,
το ένα εσύ σαν μνήμη,
το άλλο σαν μομφή
και σαν μοιρολατρία,
τόση βροχή για μια απουσία,
τόση αγρύπνια για μια λέξη,
πολύ με ζάλισε απόψε η βροχή
μ΄αυτή της τη μεροληψία
όλο εσύ, εσύ, εσύ,
σαν όλα τ' άλλα νά' ναι αμελητέα
και μόνο εσύ, εσύ, εσύ.
Από τη συλλογή "Το λίγο του κόσμου" (1971)

Edvard Munch, Άνδρας και Γυναίκα. ΙΙ. 1912. Μουσείο του Munch.

http://www.wikiart.org/en/edvard-munch/woman-on-the-verandah-1924
http://www.artic.edu/aic/collections/artwork/154235
http://www.wikiart.org/en/edvard-munch/rain-1902
http://www.edvardmunch.org/edvard-munch-paintings.jsp#prettyPhoto[paintings]/69/
ww.snhell.gr/anthology/content.asp?id=507&author_id=69
sers.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kikh_dhmoyla/various.htm#ΜΙΑ_ΜΕΤΕΩΡΗ_ΚΥΡΙΑ

4 σχόλια:

  1. ...και χιόνια, πάγος και βροχή, Πολλή βροχή. Λειώνει τα χιόνια. Καταπίνει τον πάγο.Κρύα η έσω θύελλα. Δίχως ζέστα. Δίχως φλόγα...
    Υιώτα Στρατή
    "αστοριανή",
    ΝΥ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ για τους όμορφους στίχους, Αστοριανή. Καλό μας Σαββατοκύριακο, με βροχή ή χωρίς βροχή.

      Διαγραφή
    2. Με λιακάδα σήμερα, ψάχνοντας τον Σέιμους Χίνι, βρήκα ένα ωραίο ποίημά του. Δυστυχώς, δεν βρήκα ποιος έκανε τη μετάφραση.

      Η βροχή

      Νεροποντή, κι ύστερα ακούς
      Μια μουσική που αλλιώς ποτέ δεν θα την ένιωθες
      Να την αναζητήσεις. Στον κορμό ενός κάκτου

      Βροχή δυνατή, ανακάτωμα από νερά αποχέτευσης, λασπόνερα
      και βούρκος
      Ξεχύνονται. Εσύ στέκεις εκεί σαν μια φλογέρα
      Αφημένη στο παιχνίδισμα του νερού, που το τινάζεις ξανά απαλά

      Και χαμηλώνοντας οι ήχοι κυλούν απ’ όλες τις κλίμακες
      Σαν μια υδρορροή που σταματάει να στάζει. Και να τώρα έρχεται
      Το πιτσίλισμα από τα δροσισμένα φύλλα,

      Υγρασία ανεπαίσθητη από χλόη και μαργαρίτες·
      Ύστερα λαμπύρισμα ψιχάλας, ανέμου ανάσες απαλές.
      Δυναμώνει ξανά η βροχή. Αυτό που συμβαίνει μετά

      Δεν λιγοστεύει κι ας έχει συμβεί μια φορά,
      Δύο, δέκα, χιλιάδες φορές πριν.
      Ποιος νοιάζεται αν όλη η μουσική που αποκαλύπτεται

      Μοιάζει με το πέσιμο της άμμου ή των ξερών σπόρων του κάκτου;
      Εσύ γίνεσαι ο εκλεκτός που μπαίνει στον παράδεισο
      Μέσα από τ’ αυτί μιας ψιχάλας. Άκου τώρα ξανά.

      Seamus Heaney, Aπό τη συλλογή ''Spirit Levell'' 1996

      Διαγραφή
    3. Πολύ όμορφο! Αισθησιακό, θα έλεγα! Η αίσθηση που προκαλεί η βροχή μέσω της ακουής και της αφής. Ακουστικές και απτικές εικόνες μαζί. Ακούς και νιώθεις το άγγιγμα της υγρασίας της βροχής.
      Ευχαριστώ για ακόμη μια φορά για την παρέμβαση.
      Καλή συνέχεια του Σαββατοκύριακου!

      Διαγραφή