Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016

Το Φθινόπωρο στην ποίηση και τη ζωγραφική. Μελισσάνθη.

Φθινόπωρο. Ένα ποίημα της Μελισσάνθης

Η φθινοπωρινή φύση έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης πολλών καλλιτεχνών. Είναι πολυάριθμα τα λογοτεχνικά κείμενα-κυρίως ποιητικά- και τα έργα ζωγραφικής που έχουν ως θέμα τους το Φθινόπωρο.
Robert Lewis Reid (1862-1929), Φθινοπωρινή λιακάδα.

Robert Lewis Reid, Φθινοπωρινό τοπίο με εκκλησία. 1899.


Νομίζω πως βρισκόμαστε πια στην καρδιά του Φθινοπώρου...αγαπημένη μου εποχή... Νομίζω, λοιπόν, ότι ήρθε η ώρα για το ποίημα της Μελισσάνθης (ψευδώνυμο της Ήβης Κούγια Σκανδαλάκη, 1907-1990). 

Νεορομαντικός ποιητικός λόγος, λυρικές εικόνες από τη φθινοπωρινή φύση, στίχοι που υμνούν τις λειτουργίες της φύσης το Φθινόπωρο. Η ποιήτρια απομονώνει λεπτομέρειες του φθινοπωρινού φυσικού τοπίου και τις απεικονίζει σχεδόν μυσταγωγικά και με θρησκευτική λατρεία.

Edward Cucuel (1875-1964), Φθινοπωρινή μοναξιά.


Μελισσάνθη, Φθινόπωρο


Ώρα δειλινού.

Του φθινοπώρου τα νέφη στίβουν το φουστάνι

να στεγνώση τ’ ουρανού

και στου απόβροχου τη σκόλη

βγαίνουν για σεργιάνι

οι σαλίγκαροι όλοι

κάτω απ’ το ξεθωριασμένο παρασόλι

του ήλιου… Τώρα η λάμια

η γη λιάζει τα βρεγμένα της τα χράμια

με των κάμπων τα πλουμίδια

κι από τα χορτάρια
κι από τα ψιλά γρασίδια
οι σταλαματιές γλυστρούνε χάντρες
και μαργαριτάρια
από ουράνια δαχτυλίδια.
Τις μαζώνουν οι νεράιδες οι ανυφάντρες
μες στα υπόγεια τους σεράγια και στ’ ανήλια
πολυέλαιους κι αργυρά καντίλια
σε πλεμμάτια κρυσταλλένιες μπάλλες
μάγισσα γριά κι αράχνη τις κρεμάει μες στυς κουφάλες
και λογής-λογής
ένα-ένα όλα τα ζούδια
ξεφαντώνουν απ’ τη γης
κι απομέσα από τα φλούδια,
κ’ ένας μύρμηκας σκαλώνει σ’ ένα αγκάθι φουντωτό
ν’ αγναντέψη όλο τον κόσμον από τέτοιο λιακωτό!..
Να! Το αυλάκι
κάνει χάζι,
το άχυρο – σχεδία που αράζει
και το δρασκελούν βαθράκοι!..
Κόσμοι ολόκληροι, ζωύφια,
ταξιδεύουν με πιρόγιες τα κελύφια!..
(...Κρύα ανατριχίλα στα νερά
σαν πεταλουδιώνε σμάροι…
Τώρα ο σίφουνας θα πάρη
απ’ τα δέντρα όλα τα φύλλα τα ξερά!
Στα καλάμια τη φλογέρα του σφυράει,
κι όπως πάη, πάη, πάη,
ο άνεμος-τσοπάνος σαλαγάει
σ’ άλλα πια λημέρια –



σ' άλλο τώρα χειμαδιό τα καλοκαίρια!...


Εdward Cucuel, Νύμφη του δάσους.


Robert Lewis Reid (1862-1929), Φθινόπωρο.

Για την ποιήτρια Μελισσάνθη, βλ. https://www.sansimera.gr/biographies/560
https://americangallery20th.wordpress.com/2015/07/31/edward-cucuel-1875-1954-3/
http://www.artnet.com/artists/edward-cucuel/past-auction-results/4

2 σχόλια:

  1. Ένας πίνακας γεμάτος εικόνες το ποίημα της Μελισσάνθης.
    Σε αντίθεση με το μελαγχολικό Μήτσο Παπανικολάου, που τα βλέπει όλα μαύρα:


    Φθινοπωρινό σχεδίασμα

    Σαν πάντα το φθινόπωρο και σήμερα έχει έρθει
    Μοιράζει το χρυσάφι του, μοιράζει το μαράζι
    Και γύρω δέντρο, ούτε κλαρί χλωρό δεν θα βρεθεί
    Για ένα πουλί, για μια ψυχή, λιμάνι που αράζει.

    Και να, το βράδυ κι η βροχή το τζάμι μου χτυπάει
    Σα μια ερωμένη μου παλιά, μέσα σε τόσες άλλες,
    Μα είν’ η ψυχή μου αισθαντική και ξέρει ν’ αγαπάει
    Κάθε που κλαίει μες την ζωή και της βροχής οι στάλες.

    Κουβέντες μες στη σκοτεινιά, του ανέμου μοιρολόι,
    Ώρες μεγάλες κι αδειανές και νοσταλγία τόση,
    Μα, στη γωνιά, καθώς χτυπά τ’ αλύπητο ρολόι
    Θυμίζει τόσα πράματα που τα χει πια σκοτώσει.

    Σαν πάντα το φθινόπωρο και σήμερα έχει έρθει.
    Μοιράζει το χρυσάφι του, μοιράζει το μαράζι.
    Πώς να μπορέσει μια καρδιά κι αυτή να κρατηθεί
    Ως τον Απρίλη που θα ‘ρθει, σαν πάγος που δεν σπάζει;

    MHTΣΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πράγματι, απαισιόδοξος σ' όλα τα ποιήματά του ο Μήτσος Παπανικολάου. Όμως, τον αγαπάμε...

      Διαγραφή