Πάμπλο Πικάσο, τα πορτρέτα της Ντόρα Μάαρ

Προσωπογραφίες της Ντόρα Μάαρ από τον Πάμπλο Πικάσο.

    Η ερωτική σχέση του Πάμπλο Πικάσο με τη φωτογράφο Ντόρα Μάαρ κατά την περίοδο 1935/36-1944 είχε σημαντικό ρόλο για το έργο του μεγάλου ζωγράφου, αφού η Μάαρ υπήρξε για μια περίπου δεκαετία (όλα τα χρόνια που κράτησε ο δεσμός τους) η μούσα και το μοντέλο για μεγάλο αριθμό έργων του, ενώ η ίδια αποτύπωσε με το φωτογραφικό της φακό πολλά στιγμιότυπα από τα στάδια της δημιουργίας του διάσημου αντιπολεμικού έργου του Πικάσο Γκερνίκα το Μάιο του 1937. Άλλωστε, η αρχή και η ανάπτυξη του ερωτικού δεσμού των δύο καλλιτεχνών συνέπεσε με την έμπνευση και τη δημιουργία της Γκερνίκα από τον Πικάσο. Η Μάαρ, η οποία έμενε μαζί με τον Πικάσο σ᾽ένα διαμέρισμα δίπλα στο ατελιέ του, παρακολούθησε από κοντά όλες τις φάσεις της εξέλιξης και της δημιουργίας του έργου (βλ. http://annagelopoulou.blogspot.gr/2013/05/blog-post_24.html). 

   Η ίδια υπήρξε επίσης το μοντέλο για μία από τις εμβληματικές μορφές της Γκερνίκα, της γυναίκας που δακρύζει και ουρλιάζει με τρόμο και οργή, κρατώντας το νεκρό παιδί της. Ο Πικάσο ζωγράφισε μία σειρά έργων μ´αυτό το θέμα με μοντέλο του πάντα την Ντόρα Μάαρ. Εκτός, όμως, από το θέμα της "γυναίκας που δακρύζει", o Πικάσο ζωγράφισε πολλές φορές το πρόσωπο της Ντόρας Μάαρ καθώς και τη μορφή της ως "καθισμένη γυναίκα" σε διάφορες παραλλαγές.

Π. Πικάσο, προσωπογραφία της Ντόρα Μάαρ. 1936. Ιδιωτική Συλλογή. Είναι μία από τις πρώτες προσωπογραφίες της Μάαρ από τον Πικάσο. 

Π. Πικάσο, Προσωπογραφία της Ντόρα Μάαρ ως πουλί. 1936.

     Ο Πικάσο συνάντησε για πρώτη φορά την Μάαρ το Φθινόπωρο του 1935 και από το 1936- τότε ξεκίνησε και η ερωτική τους σχέση- άρχισε να τη ζωγραφίζει με μανία. Φαίνεται ότι το εκφραστικό πρόσωπο με το μυστηριώδες και θλιμένο βλέμμα της νεαρής γυναίκας, που συχνά έπεφτε σε κατάθλιψη,  είχε γίνει εμμονή στον ώριμο καλλιτέχνη (ήταν πενήντα πέντε χρονών και εκείνη 29 χρονών όταν άρχισε η σχέση τους).

Φωτογραφία της Ντόρα Μάαρ από τον Πικάσο. 

    Η Ντόρα Μάαρ (1907-1997) είχε γεννηθεί στο Παρίσι από μητέρα Γαλλίδα και πατέρα Κροατικής καταγωγής. Σπούδασε ζωγραφική και φωτογραφία και εργάστηκε κυρίως ως φωτογράφος μόδας, ενώ παράλληλα τραβούσε και φωτογραφίες σύμφωνα με το πνεύμα του υπερρεαλισμού. Βρέθηκε υπό την επιρροή των κηρυγμάτων των Γάλλων υπερρεαλιστών και κινήθηκε στους καλλιτεχνικούς κύκλους της γαλλικής πρωτοπορίας. Συνδέθηκε με γνωστούς υπερρεαλιστές, όπως ο Ελυάρ (λένε ότι ο Ελυάρ τη γνώρισε με τον Πικάσο), ο Μπρετόν, ο Ρέι κ.ά.

Φωτογραφία του Πικάσο από τη Ντόρα Μάαρ. 1935. Συλλογή του Κέντρου Πομπιντού. Παρίσι.

Υπερρεαλιστικό φωτογραφικό πορτρέτο του Πικάσο από τη Ντόρα Μάαρ. 1936. Συλλογή του Κέντρου Πομπιντού. Παρίσι.

Διπλό φωτογραφικό πορτρέτο του Πικάσο από τη Ντόρα Μάαρ. 1936. Μουσείο Πικάσο. Παρίσι.

Π. Πικάσο, Προσωπογραφία της Ντόρα Μάαρ. 1937. Μουσείο Πικάσο. Παρίσι.

Π. Πικάσο, Προσωπογραφία της Ντόρα Μάαρ. 1937-1938.

Π. Πικάσο, Προσωπογραφία της καθισμένης Ντόρα Μάαρ. 1937. Μουσείο Πικάσο. Παρίσι.

Π. Πικάσο, Προσωπογραφία της Ντόρα Μάαρ. 1937. Μουσείο Πικάσο. Παρίσι.

Π. Πικάσο, Γυναίκα που δακρύζει. 1937. Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο.

Π. Πικάσο, Γυναίκα που δακρύζει. 1937. Εθνική Πινακοθήκη της Βικτόρια. Μελβούρνη.

Π. Πικάσο, Γυναίκα που δακρύζει. 1937. Eθνική Πινακοθήκη της Σκοτίας.

Π. Πικάσο, Η Ντόρα Μάαρ καθισμένη. 1938. Πινακοθήκη Tate. Λονδίνο.

 Π. Πικάσο, Γυναίκα καθισμένη σε πολυθρόνα. 1938. 

Π. Πικάσο, Η Ντόρα Μάαρ καθισμένη με κίτρινο πουκάμισο. 1939.

Π. Πικάσο, Η Ντόρα Μάαρ καθισμένη σε πολυθρόνα. 1939. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Ν. Υόρκη.

Π. Πικάσο, Γυναίκα που χτενίζει τα μαλλιά της. 1940. Μουσείο της Μοντέρνας Τέχνης στη Ν. Υόρκη. ΜΟΜΑ.

Π. Πικάσο, Η Ντόρα Μάαρ καθισμένη με μία γάτα. 1941. Ιδιωτική Συλλογή. Eίναι από τους πιο διάσημους και πιο "ακριβοπληρωμένους" πίνακες του Πικάσο με μοντέλο τη Ντόρα Μάαρ.

Π. Πικάσο, Η Ντόρα Μάαρ καθισμένη. 1941. Μουσείο Μοντέρνας Τέχης. Μόναχο.

Π. Πικάσο, Προσωπογραφία της Ντόρα Μάαρ. 1941. Εθνική Πινακοθήκη της Σκοτίας.

Π. Πικάσο, Προσωπογραφία της Ντόρα Μάαρ. 1942.

Π. Πικάσο, Προσωπογραφία της Ντόρα Μάαρ. 1943.

Ο Πικάσο και η Μάαρ φωτογραφίζονται καθισμένοι. 1941.

    Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου η ερωτική σχέση του Πικάσο με τη Μάαρ συνεχίστηκε για να λήξει το 1944. Η Μάαρ έπεσε σε βαριά κατάθλιψη, ενώ ο Πικάσο την αντικατέστησε με νέα μούσα και ερωμένη, την επίσης κατά πολλά χρόνια νεότερη του Fr. Gilot, με την οποία απέκτησε και δύο παιδιά. Η Μάαρ έζησε για κάποια χρόνια απομονωμένη, αλλά αργότερα επέστρεψε στην παλιά κοινωνική ζωή της, όμως, φαίνεται ότι ποτέ δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τη σχέση της με τον Πικάσο.

Βλ. διάφορους πίνακες του Πικάσο με μοντέλο τη Μάαρ στο http://www.pablo-ruiz-picasso.net/theme-doramaar.php

Βλ. επίσης:

http://www.all-art.org/art_20th_century/maar1.html
http://www.tate.org.uk/art/artworks/picasso-dora-maar-seated-t00341
http://www.tate.org.uk/art/artworks/picasso-weeping-woman-t05010
http://www.ngv.vic.gov.au/col/work/4256
http://picasso-paris.videomuseum.fr/Navigart/index.php?db=picasso&qs=1
http://en.wikipedia.org/wiki/Dora_Maar_au_Chat
http://www.nationalgalleries.org/collection/simple-
http://www.centrepompidou.fr/cpv/ressource.action?param.id=FR_R-bee596ee9d5fb3b52cc97c2a6e1aae9f&param.idSource=FR_O-f0b7f382c67315d260cdb3962a6a1845
http://www.centrepompidou.fr/cpv/ressource.action?param.id=FR_R-334ebaad3c013f04db8565f76d185&param.idSource=FR_O-603e869868dbf290e751c02ee3858eb2
http://www.metmuseum.org/collections/search-the-collections/210007255