Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2016

Τα φτωχά παιδιά των δρόμων μπροστά σε βιτρίνες παιχνιδιών. Εικόνες φτώχειας και παιδικής εργασίας από πίνακες ζωγραφικής και παλιές φωτογραφίες της Βικτωριανής εποχής

Η φτώχεια και η παιδική εργασία στη ζωγραφική. Εικόνες με φτωχά παιδιά των δρόμων 

    Οι εορταστικές ημέρες των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων έχουν πια τελειώσει…Μαζεύουμε τα χριστουγεννιάτικα στολίδια και τακτοποιούμε τα δώρα που μας χάρισαν…Σκέφτομαι, όμως, τα παιδιά που δεν πέρασαν εορταστικά αυτές τις ημέρες, που δεν έλαβαν δώρα και που δεν χάρηκαν τη θαλπωρή της οικογένειας γύρω από το τραπέζι των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
   Για αυτό, μία ανάρτηση με πίνακες από τη Βικτωριανή και Μεταβικτωριανή εποχή (19ος αιώνας-αρχές του 20ού αιώνα) που απεικονίζουν σκηνές και στιγμιότυπα με φτωχά παιδιά του Λονδίνου. Σκηνές που θυμίζουν τα κείμενα του Βρεττανού συγγραφέα Κ. Ντίκενς, ο οποίος έζησε την ίδια εποχή.
    Δεν γιόρταζαν όλοι με χαρά τα Χριστούγεννα όπως δείχνουν οι πίνακες που ακολουθούν.

Viggo Johanson, Χαρούμενα Χριστούγεννα γύρω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο ή η Άγια Νύχτα. 1891. Τα πεινασμένα παιδιά των δρόμων του Λονδίνου ονειρεύονταν ένα τέτοιο χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Albert Chevallier Tayler, Χριστουγεννιάτικο δέντρο. 1911.

    Στο Λονδίνο της Βικτωριανής εποχής και της βιομηχανικής επανάστασης υπήρχαν οι πλούσιοι και οι φτωχοί…και οι φτωχοί ήταν ασφαλώς πολύ περισσότεροι.

William Powell Frith, Πλούτος και φτώχεια. 1888. Ιδιωτική Συλλογή. Σ' ένα δρόμο του Λονδίνου δύο παράλληλοι κόσμοι συναντώνται. Στην αριστερή πλευρά του πίνακα απεικονίζεται μία σκηνή με τους πλούσιους και στη δεξιά μία σκηνή με τους φτωχούς.

Ο Βρεττανός ζωγράφος Augustus Edwin Mulready (1844-1904) έχει ζωγραφίσει μεγάλο αριθμό έργων που απεικονίζουν σκηνές με φτωχά παιδιά στους δρόμους του Λονδίνου (βλ. και http://annagelopoulou.blogspot.gr/2014/05/augustus-edwin-mulready.html). Οι περισσότεροι πίνακες βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές.

Augustus Edwing Mulready, Το κατάστημα με τις κούκλες. 1873. Η μικρούλα έχει αφήσει το καλάθι με την πραμάτειά της και κοιτάζει τις κούκλες στη βιτρίνα. Θα ήθελε δώρο για τα Χριστούγεννα μία κούκλα.

Augustus Edwing Mulready, Έξω στο κρύο.  

   Παιδιά βιοπαλαιστές των δρόμων του Λονδίνου προσπαθούν να δουν από τα φωτισμένα παράθυρα των ζεστών σπιτιών. Κάνει κρύο και θα ήθελαν να βρίσκονται σ' ένα ζεστό δωμάτιο.

Augustus Edwing Mulready, Οι μικροί κατάσκοποι. 1886.

Thomas Kennington, Το κατάστημα παιχνιδιών. 1891. Ο Kennington ζωγραφίζει μία ομάδα παιδιών να κοιτάζουν τη βιτρίνα ενός καταστήματος παιχνιδιών. Άραγε θα τους χαρίσει κάποιος ένα δώρο, έστω και μικρό;

Timoleon Lobrichon (1831-1914), H βιτρίνα του καταστήματος παιχνιδιών. Ένα συγκινητικό στιγμιότυπο. Προσωπάκια και χεράκια μικρών και μεγαλύτερων παιδιών, κολλημένα στο τζάμι της βιτρίνας ενός καταστήματος παιχνιδιών.

Κατάστημα παιχνιδιών της Βικτωριανής εποχής. Ο πατέρας και η μητέρα έχουν την οικονομική ευχέρεια να αγοράσουν δώρα για τα παιδιά τους. Πολλοί γονείς, όμως, δεν είχαν δυνατότητα για δώρα...

Ηenri Jules Jean Jeoffroy (1853-1924), Η βιτρίνα. Κοιτάζουν τα παιχνίδια…Άραγε, θα αποκτήσουν κάποιο από αυτά;

   Ο Augustus Edwing Mulready έχει ζωγραφίσει πολλές σκηνές με μικρά παιδιά-βιοπαλαιστές στους δρόμους του Λονδίνου. Η παιδική εργασία δεν ήταν απαγορευμένη. Παιδιά και έφηβοι-αγόρια και κορίτσια-πολλές φορές ξυπόλητα προσπαθούσαν να κερδίσουν λιγοστά χρήματα, πουλώντας λουλούδια, εφημερίδες και διάφορα μικροπράγματα, παίζοντας μουσική, καθαρίζοντας δρόμους και καμινάδες…Πολλές φορές το πεζοδρόμιο ήταν το σπίτι τους.

Augustus Edwing Mulready,  Οι μικρές πωλήτριες λουλουδιών. 1887.

Augustus Edwing Mulready,  Χωρίς φροντίδα. 1871. "Ο θρίαμβος του Χριστιανισμού" γράφει η επιγραφή στον τοίχο.

Augustus Edwing Mulready,  Θυμήσου τις χαρές που έχουν περάσει. 1873. Δύο βιοπαλαιστές βλέπουν μία αφίσα που διαφημίζει χριστουγεννιάτικα θεάματα. Χιονίζει και κάνει κρύο.

Augustus Edwing Mulready,  Η μικρή πωλήτρια λουλουδιών. 1873.

Augustus Edwing Mulready,  Περιπλανώμενοι μουσικοί. 1876.

Augustus Edwing Mulready,  Από το πρωί έως το βράδυ. 1889.

 Augustus Edwing Mulready,  Μία πωλήτρια λουλουδιών. 1885.

Augustus Edwing Mulready,  Σκηνή του δρόμου. 1900.

Augustus Edwing Mulready,  Κοπέλα που πουλά λουλούδια στο χιόνι.

Τα πεινασμένα παιδάκια μοιράζονται το λιγοστό φαγητό τους…

Augustus Edwing Mulready,  Μοιρασιά μίας φλούδας. 1871. Μουσεία του Sheffield.

Augustus Edwing Mulready,  Ταΐζοντας τα πουλιά. 1882.

Augustus Edwing Mulready,  Το πληγωμένο πουλάκι. 1900-1901.

Augustus Edwing Mulready,  Η γωνία στο Drury Lane. 1888.  Διάφοροι βιοπαλαιστές έχουν σταθεί στη γωνιά του δρόμου. Κορίτσια που πωλούν λουλούδια, ένα αγόρι με το κασελάκι του λούστρου, ένα αγόρι με εφημερίδες...

Augustus Edwing Mulready, Δρόμοι του Λονδίνου. Πλούσιοι και φτωχοί. Πεζοδρόμιο και χαντάκι. Οι παράλληλοι κόσμοι συναντώνται τυχαία στο δρόμο...

Augustus Edwing Mulready,  Ο καλός μας ξάδελφος. Κάνουν περίπατο, έχοντας στη μέση τον ξάδελφό τους που κρατά ένα σκυλάκι. Στην άκρη του δρόμου ένα κοριτσάκι, που πουλά λουλούδια, δεν προσελκύει την προσοχή της χαρούμενης παρέας. 

William Benjamin Frith, Οδοκαθαριστής με πλούσια κυρία. 1858. Μουσείο της πόλης του Λονδίνου.

Ο Frith ζωγραφίζει το ίδιο θέμα σε δύο παραλλαγές. Μία καλοντυμένη κυρία και ένα ξυπόλητο παιδί του δρόμου με σκούπα. Τα παιδιά-οδοκαθαριστές καθάριζαν τα σημεία του δρόμου ή του πεζοδρομίου που θα πατούσαν τα παπούτσια των  κομψών κυριών. Οι δρόμοι του Λονδίνου ήταν βρώμικοι κυρίως από τα άλογα των αμαξιών.

William Benjamin Frith, Οδοκαθαριστής με πλούσια κυρία. 1893. Mουσείο της Κυβέρνησης. Λονδίνο.

    Δύο συγκινητικοί πίνακες του Thomas Benjamin Kennington που αποτυπώνουν σκηνές φτώχειας στους δρόμους του Λονδίνου. Θλιμμένα πρόσωπα, κουρασμένα και εξουθενωμένα...

Thomas Benjamin Kennington, Το ματσάκι της φτώχειας. 1891. Μουσείο Foudling. Λονδίνο.

Thomas Benjamin Kennington, Τα ορφανά. 1885. Πινακοθήκη Βρεττανική Tate. Λονδίνο.

   Η επιλογή από φωτογραφίες με στιγμιότυπα από τους δρόμους του Λονδίνου της Βικτωριανής εποχής αποδεικνύουν το ρεαλισμό των ζωγραφικών απεικονίσεων. Πολλές από τις φωτογραφίες θυμίζουν τις εικόνες που είδαμε στους παραπάνω πίνακες. 

Παιδί που καθαρίζει τις καμινάδες. Μουτζουρωμένο πρόσωπο και πόδια χωρίς παπούτσια.

Ανατολικό Λονδίνο. 1912. Το Ανατολικό Λονδίνο ήταν η φτωχότερη περιοχή του αγγλικής πρωτεύουσας. Στους βρώμικους δρόμους του κυκλοφορούσαν ρακένδυτα ξυπόλητα πεινασμένα παιδιά...

Μπροστά σε βιτρίνα παιχνιδιών. 1914. Κοιτάζει αυτά που δεν πρόκειται να αποκτήσει...

Παιδιά μπροστά από Χριστουγεννιάτικη βιτρίνα παιχνιδιών.

Φτωχά παιδιά σε δρόμο (πεζοδρόμιο) του Λονδίνου.

Φτωχοί του Λονδίνου. 1890.

Φτωχό κοριτσάκι. 1900. Είναι ξυπόλητο.

Φτωχά αγόρια του δρόμου. Κάποια από αυτά είναι ξυπόλητα.

Φτωχά παιδιά σε πεζοδρόμια του Λονδίνου. 1914.

Φτωχά ρακένδυτα ξυπόλητα και βρώμικα παιδιά στο δρόμο.

Φτωχά παιδιά στο πεζοδρόμιο.

Κοπέλες που πωλούν λουλούδια στο Covent Garden του Λονδίνου. 1877.


Φτωχές συνοικίες του Λονδίνου. 1890. Εδώ διαδραματίζονταν τα έργα του Ντίκενς.

Σκηνή δρόμου από φτωχογειτονιά του Λονδίνου. 1901. Στις γειτονιές αυτές οι πλούσιοι δεν θα συναντηθούν με τους φτωχούς, γιατί ποτέ δεν θα περάσουν από εκεί...

oldenagepaintings.blogspot.gr/2010/09/childhood-and-child-labour-in-british.html
https://gr.pinterest.com/bettyarmenaki/poverty-and-hardship-in-victorian-london/
https://gr.pinterest.com/lindentreethomp/victorian-poverty/
http://www.dailymail.co.uk/news/article-2897562/When-poverty-meant-poverty-Impoverished-Victorians-revealed-photographs-workhouse-residents-eating-dinner-coffin-beds-inside-shelter.html
http://victorianpeeper.blogspot.gr/2010/09/more-news-from-art-world.html
http://www.victorianweb.org/history/slums.html
http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/search/painted_by/augustus-edwin-mulready
https://gr.pinterest.com/krisdoman/augustus-edwin-mulready/
http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/2012/british-irish-art/lot.5.html
http://www.tuttartpitturasculturapoesiamusica.com/2013/10/Augustus-Edwin-Mulready.html
http://www.christies.com/lotfinder/paintings/augustus-edwin-mulready-from-morn-til-night-5536944-details.aspx
https://gr.pinterest.com/krisdoman/augustus-edwin-mulready/
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Augustus_Edwin_Mulready_Uncared_for_1871.jpg
http://www.theweald.org/N10.asp?NId=3892
http://www.artnet.com/artists/william-powell-frith/past-auction-results
http://www.leicestergalleries.com/19th-20th-century-paintings/d/poverty-and-wealth/12937
http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/search/painted_by/thomas-benjamin-kennington_artists
http://www.tate.org.uk/art/artworks/kennington-orphans-n01560
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Thomas_Kennington_The_Toy_Shop.jpg
https://gr.pinterest.com/pin/218354281910107204/
https://gr.pinterest.com/latham0457/victorian-toy-shop/
http://www.artnet.com/artists/augustus-edwin-mulready/past-auction-results

2 σχόλια:

  1. Τους πίνακες και τις εκπληκτικές φωτογραφίες λέω να συνοδεύσω σήμερα με το γνωστό ωραίο ποίημα του αγαπημένου Τόλη Νικηφόρου:

    ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ

    με το πρόσωπο κολλημένο στο τζάμι
    κοιτάζω εκστατικά
    πίσω απ' τις στάλες της βροχής
    ένα πολύχρωμο κόσμο

    κρύβω μέσα μου ένα παιδί
    με τις τσέπες γεμάτες μπίλιες
    μέσα στον χειμώνα
    ένα παιδί με δακρυσμένα μάτια
    για το γατάκι του που πέθανε
    για το λουλούδι που μαράθηκε
    για όσους έφυγαν χωρίς επιστροφή

    κρύβω μέσα μου ένα παιδί
    με τρύπιο παλτό
    που λαχταράει τα ζεστά κάστανα
    τη γειτονιά και τους φίλους
    την άνοιξη που θα ρθει

    κρύβω μέσα μου ένα παιδί
    που δεν δέχεται
    πως μπορώ να γελάω
    όταν τη ίδια στιγμή κάποιος κλαίει

    κρύβω μέσα μου ένα παιδί
    απαρηγόρητο
    που θα θελε να φτιάξει τη ζωή
    στα μέτρα της καρδιάς του

    ΤΟΛΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ, Από τη συλλογή “Τα Αναρχικά” (1979)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πολύ τρυφερό και συγκινητικό ποίημα! Τελικά, όλοι μας κρύβουμε ένα παιδί...Καλή εβδομάδα!

      Διαγραφή