Άννα Αγγελοπούλου: Πιερρότος και Κολομπίνα στο ποίημα του Γιάννη Σκαρίμπα, Χαλκίδα

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Κυριακή 10 Μαρτίου 2019

Πιερρότος και Κολομπίνα στο ποίημα του Γιάννη Σκαρίμπα, Χαλκίδα

Γιάννης Σκαρίμπας, Χαλκίδα και πίνακες με Πιερρότους και Κολομπίνες

Τελευταία Κυριακή της Αποκριάς...Για αυτό, μία ανάρτηση με αποκριάτικο άρωμα.

Πίνακες ζωγραφικής με δύο φιγούρες του ιταλικού λαϊκού θεάτρου του Δρόμου, της γνωστής Ιταλικής Κομέντια Ντελ Άρτε, τον Πιερρότο και την Κολομπίνα. Τα κοστούμια του Πιερρότου και της Κολομπίνα ήταν από τις πιο δημοφιλείς στολές μεταμφίεσης της Αποκριάς.

Πάμπλο Πικάσσο, Πιερρότος και Κολομπίνα. 1900. Ιδιωτική Συλλογή. Ο θλιμμένος Πιερρότος ερωτεύτηκε την Κολομπίνα, η οποία όμως θα τον εγκαταλείψει για τον Αρλεκίνο.

Ο χαρακτήρας του Πιερρότου ενέπνευσε πολλούς ζωγράφους και ποιητές. Ο ιδιότυπος ποιητής Γιάννης Σκαρίμπας αναφέρεται στον Πιερρότο και την Κολομπίνα στο ποίημά του Χαλκίδα από τη συλλογή Ουλαλούμ. ταυτίζεται στο ποίημά του "Χαλκίδα" με τον λυπημένο Πιερρότο που θρηνεί τη χαμένη του αγάπη, την Κολομπίνα.

Zinaida Serabryakova, Αυτοπροσωπογραφία ως Πιερρότος. 1911.

Γιάννης Σκαρίμπας, Χαλκίδα

Νάν' σπασμένοι οι δρόμοι, νά φυσάει ο νότος
κι εγώ καταμονάχος καί νά λέω: τί πόλη!
νά μήν ξέρω άν είμαι –μέσα στήν ασβόλη–
ένας λυπημένος πιερότος!

Φύσαε –είπα– ο νότος κι έλεγα: Η Χαλκίδα,
ώ Χαλκίδα –πόλη (έλεγα) καί φέτος
ήμουν –στ' όνειρό μου είδα– Περικλέτος,
πάλι Περικλέτος ήμουν –είδα…

Edoardo Tofano (1838-1920), Κολομπίνα.

Έτσι έλεγα! Ήσαν μάταιοι μου οι κόποι
πάν' σέ ξύλο κούφιο, πρόστυχο, ανάρια,
Ως θερία, ως δέντρα –αναγλυμένοι– ως ψάρια
τά όνειρά μου (μούμιες) κι οι ανθρώποι.

Τώρα; Πόλη, τρέμω τά γητέματά σου
κι είμαι ακόμα ωραίος σάν τό Μάη μήνα,
κρίμα, λέω, θλιμμένη νάσαι κολομπίνα
καί νά κλαίω εγώ στά γόνατά σου.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Έτσι νάν' σπασμένοι, νά φυσά απ' τό νότο

καί μέ πίλο κλόουν νά γελάς, Χαλκίδα:

Άχ, νεκρόν στό χώμα –νά φωνάζεις– είδα

έναν μου ακόμη πιερότο! . . .

Από τη συλλογή "Ουλαλούμ"