Άννα Αγγελοπούλου: Περικλής Πανταζής και χιονισμένα τοπία: Πίνακες του Περικλή Πανταζή

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013

Περικλής Πανταζής και χιονισμένα τοπία: Πίνακες του Περικλή Πανταζή

Ο Χειμώνας στη ζωγραφική: Περικλής Πανταζής (Periclès Pantazis)

Σας παρουσιάζω πίνακες με χιονισμένα τοπία ενός αγαπημένου Έλληνα ζωγράφου ο οποίος ήταν περισσότερο γνωστός στο εξωτερικό παρά στην πατρίδα του, του Περικλή Πανταζή (1849-1884). Ο Πανταζής είναι από τους πρώτους Έλληνες ζωγράφους, ίσως και ο πρώτος, που αισθάνθηκε την ανάγκη να εγκαταλείψει τη νατουραλιστική αντικειμενική απεικόνιση της ακαδημαϊκής-ιδεαλιστικής ζωγραφική της Σχολής του Μονάχου, η οποία από τα μέσα του 19ου αιώνα κυριαρχούσε στην ελληνική ζωγραφική, και τόλμησε να περάσει σε πιο ελεύθερη υποκειμενική έκφραση και απεικόνιση της πραγματικότητας με την αποδοχή της επιρροής του γαλλικού υπαιθρισμού και ιμπρεσιονισμού. Από αυτή την άποψη, έχει θεωρηθεί ένας από τους πρώτους Έλληνες ζωγράφους, το έργο του οποίου βαθμιαία κινείται προς την ατμόσφαιρα του ιμπρεσιονισμού και του μοντερνισμού.

O Περικλής Πανταζής (Periclès Pantazis), αφού σπούδασε ζωγραφική στο Σχολείο Καλών Τεχνών στην Αθήνα όπου είχε δάσκαλο τον γνωστό Έλληνα ζωγράφο Νικηφόρο Λύτρα, συνέχισε τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου. Ο Ακαδημαϊσμός, όμως, και ο συντηρητισμός της Σχολής του Μονάχου φαίνεται ότι ενόχλησαν τον ανήσυχο νεαρό Έλληνα καλλιτέχνη. Για αυτό, συνέχισε τη μαθητεία του στη Γαλλία, πρώτα στη Μασσαλία και στη συνέχεια στο Παρίσι όπου γνώρισε από κοντά το έργο των Γάλλων υπαιθριστών ζωγράφων της Barbizon (Ευγ. Μπουντέν, Γκ. Κουρμπέ, Αντ. Σιντρέιγ, κ.ά.) και των γνωστών ιμπρεσιονιστών Μανέ, Ντεγκά και Πισαρό. Το 1873, ίσως κατόπιν σύστασης του Μανέ, εγκαθίσταται στη Βρυξέλλες όπου και παρέμεινε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του (πέθανε σε ηλικία 35 χρονών από φυματίωση) έχοντας ως "Μαικήνα" έναν πλούσιο Έλληνα έμπορο της βελγικής πρωτεύουσας, τον Ιωάννη Οικονόμου, ο οποίος παρήγγειλε πολλά έργα του ζωγράφου. Στο Βέλγιο ο Πανταζής συνδέθηκε με αντιακαδημαϊκούς κύκλους Βέλγων καλλιτεχνών της πρωτοπορίας στην τέχνη και δημιούργησε φιλική σχέση με τον ζωγράφο Γκ. Φόγκελς ο οποίος ασχολείτο με τη διακόσμηση κτιρίων. Το 1878 ο Πανταζής εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού και τα έργα του έλαβαν θετικές κριτικές.

Το έργο του Περικλή Πανταζή, το οποίο διακρίνεται για την αναζήτηση από τον δημιουργό του μίας πιο ελεύθερης και προσωπικής έκφρασης, αποτελεί ιδιότυπη περίπτωση και κατέχει ξεχωριστή θέση στην ελληνική ζωγραφική. Συνδυάζει στοιχεία ρεαλισμού των Γάλλων υπαιθριστών στην απεικόνιση της φύσης με την ελευθερία του ιμπρεσιονισμού στην απόδοση των χρωμάτων και των φωτοσκιάσεων.

Το χιονισμένο τοπίο, που ευτυχώς βρίσκεται σε μία Ελληνική πινακοθήκη, είναι από τα πιο αγαπημένα μου έργα. Το φως και οι φωτοσκιάσεις περιβάλλουν την όψη από ένα χιονισμένο χωριό και δημιουργούν πραγματικά ονειρική ατμόσφαιρα, σχεδόν απόκοσμη. Στο χιονισμένο μονοπάτι "χάνονται" δύο ανθρώπινες φιγούρες...