Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Τρίτη 4 Αυγούστου 2015

Καίσαρ Εμμανουήλ, Το γαλάζιο κιόσκι

Καίσαρ Εμμανουήλ, Το γαλάζιο κιόσκι


Ο ποιητής Καίσαρ Εμμανουήλ (1902-1970). Μία ιδιότυπη ποιητική φωνή του νεοελληνικού λυρισμού. Το ποιητικό του έργο, άγνωστο στο ευρύ κοινό,  κινείται στη "σκοτεινή" ατμόσφαιρα της γενιάς του Μεσοπολέμου με επιρροές κυρίως του νεορομαντισμού και συμβολισμού. Μοναχικός και "φιλέρημος", όπως τα παιδιά του παρακάτω ποιήματος, ονειρευόταν ταξίδια φυγής από την πραγματικότητα. Ο ίδιος υπήρξε κοσμοπολίτης και είχε την τύχη να ταξιδέψει πραγματικά (αφού για πολλά χρόνια έζησε σε διάφορες χώρες), αλλά και νοερά μέσω των στίχων του. Υπήρξε επίσης εξαίρετος μεταφραστής και μας άφησε μία αριστοτεχνική μετάφραση του έργου "Το κοράκι" του Έντγκαρ Άλλαν Πόε καθώς και μεταφράσεις του ποιητικού έργου του Γάλλου ποιητή Μαλαρμέ.

Κοντά στη θάλασσα αγαπώ ένα γαλάζιο κιόσκι.

Γύρω απ' αυτό το ειρηνικό παραθαλάσσιο κιόσκι
τα μεσημέρια στάζουνε κόμπους ζεστό χρυσάφι
δίχτυα απλωμένα αντίστροφα σ' ωριμασμένους ήλιους.

Το δείλι, όταν το σχήμα του βυθίζεται στους ίσκιους,
βρίσκουν εκεί καταφυγή φιλέρημα παιδιά,
που επάνω από τ' αντίφεγγα τα δυσμικά του πόντου
αφήνουν βάρκες χάρτινες να φεύγουν σιωπηλά.



Max Liebermann, Παιδιά που κολυμβούν. 1902. Ιδιωτική Συλλογή.

Konstantin Korovin, Παραλία στην Κριμαία. 1909. Πινακοθήκη Tretyakov. Μόσχα.

Εκεί το αγιόκλημα άλλοτε με την πολύοσμη κόμη
παλαιών εμύρωνε κυριών την ανθηρή ομιλία,
καθώς στο θάλπος των νυκτών του Αυγούστου η ωχρή σελήνη
στάλαζε φίλτρα ερωτικά από μια ανάερη κρήνη.

Τώρα το κιόσκι το παλιό με την εράσμια φρίζα
θρυμματισμένη απ' τη σκληρή της χειμωνιάς αξίνη,
όταν οσιώνεται το φως το ακόλαστο της μέρας,
περνάει στη νύχτα παίρνοντας το μύρο απ' την αιφνίδια
μελαγχολία των σιωπηλών, φιλέρημων εφήβων,
που με το δείλι χάνουνε τις βάρκες, τις ψυχές τους
επάνω από τ' αντίφεγγα τα δυσμικά του πόντου. 



Joseph Israëls (1824-1911, παιδιά που παίζουν στη θάλασσα. Ιδιωτική Συλλογή. 


Konstantin Korovin (1881-1939), Στη Mαύρη θάλασσα. Ιδιωτική Συλλογή.

http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=380&author_id=80
http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=171
http://www.christies.com/LotFinder/lot_details.aspx?intObjectID=5496581
www.the-athenaeum.org/art/list.php?s=du&m=a&aid=1762&p=1
http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=2434
http://www.tretyakovgallery.ru/en/collection/_show/search/?string=Korovin&collection=&period=&gogogo=Find
http://kkorovin.ru/korovin_jivopis3.php

2 σχόλια:

  1. TAEDIUM VITAE (του Καίσαρα Εμμανουήλ)

    Φαίνεται πια πως τίποτα – τίποτα δε μας σώζει.

    Του δωματίου σου η χλιδή, η ευωδιαστή ατμοσφαίρα,
    το σώμα σου, ένα αμάλγαμα από σμάλτο και κοράλλι,
    που ως τρόπαιο, ακόλαστη, όρθωσες μπροστά μου αχτινοβόλο,
    λυτή την άγρια αφήνοντας αγέλη των ιμέρων,
    όπλα σκληρά είναι που χτυπούν απελπισμένα απόψε
    τα σινικά της πλήξης μας τα τείχη!

    Προς τη Σιωπή με τα πικρά και σφραγισμένα χείλη
    έχω, οδοιπόρος που η σκληρή θύελλα μαστίζει, στρέψει.
    Σ’ αυτή την επικίνδυνη και σκοτεινή καμπύλη,
    όταν ωραία θα φλέγεσαι, μαρμάρινη εσύ στήλη,
    μη με ζητήσεις: μιά κλειστή θα κρούεις και ξένη πύλη!

    Φαίνεται πια πως τίποτα – τίποτα δε μας σώζει.

    Από μια κούραση βαθιά θανατωμένες πέφτουν,
    πέφτουν και σήπονται σωρό των στοχασμών οι αλκυόνες
    μες στου κρανίου μας τις βουβές και νυχτωμένες κόχες.

    Κάτω απ’ αυτό το αχάτινο του πολυελαίου μας φέγγος
    (σα να θρηνεί στην οροφή μια τρυφερή σελήνη!)
    μες στην πυκνή κι ευωδιαστή της κοίτης σου ατμοσφαίρα,
    όπου η ηδονή σα θάνατος φενακισμένος έρπει,
    μια μέθη αλλόκοτη η θολή γεύεται απόψε σκέψη:
    πως ρόδα εβένινα ο ουρανός από ψηλά κυλώντας,
    μια πομπική, νεκρώσιμη μας ετοιμάζει στέψη!

    Καίσαρ Εμμανουήλ “Taedim Vitae” [Κουρασμένος από τη ζωή] δημοσιεύτηκε στη ποιητική συλλογή “Stillae sanguinis” [Σταγόνες αίματος] το 1951


    ΥΓ1. “Taedim Vitae” [Κουρασμένος από τη ζωή] είναι το ποίημα που στους στίχους του
    “Φαίνεται πια πως τίποτα – τίποτα δε μας σώζει”,
    απαντά ο Νίκος Καββαδίας στο δικό του ποίημα
    “Ξέρω εγώ κάτι που μπορούσε, Καίσαρ, να σας σώσει…”

    ΥΓ2. Υπέροχο Το γαλάζιο κιόσκι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ναι πράγματι είναι πολύ όμορφο το Γαλάζιο Κίοσκι, όπως και όλα τα ποιήματά του. Κρίμα που ο Καίσαρ Εμμανουήλ δεν έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό. Πόσοι γνωρίζουν, άραγε, ότι το γνωστό ποίημα-τραγούδι του Καββαδία αναφέρεται σ' αυτόν;

    ΑπάντησηΔιαγραφή