Άννα Αγγελοπούλου: Ένα ποίημα του Νίκου Καρούζου για το Πάσχα και πίνακες του Κωνσταντίνου Παρθένη

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Σάββατο 30 Απριλίου 2016

Ένα ποίημα του Νίκου Καρούζου για το Πάσχα και πίνακες του Κωνσταντίνου Παρθένη

Ο Κ. Παρθένης και ο Ν. Καρούζος για τα Πάθη και την Ανάσταση του Κυρίου

Καθώς πλησιάζει για ακόμη μία χρονιά ο εορτασμός της Ανάστασης του Κυρίου, σκέφτηκα τους ατμοσφαιρικούς, σχεδόν ονειρικούς, θρησκευτικούς πίνακες ενός από τους σημαντικότερους ζωγράφους της νεοελληνικής ζωγραφικής που υπήρξε από τους εισηγητές του μοντερνισμού, του Κωνσταντίνου Παρθένη (1878-1967).
Με τις εικόνες, λοιπόν, του Παρθένη και μ' ένα αγαπημένο ποίημα, "Το Πάσχα των Πιστών" του Νίκου Καρούζου (1926-1990), εύχομαι ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!

Κ. Παρθένης, Το όρος των ελαιών.

Κ. Παρθένης, Παναγία με το θείο βρέφος-Σταύρωση. 1940-42. Εθνική Πινακοθήκη. Οι δύο κορυφαίες στιγμές της Παναγίας. Η γέννηση του Χριστού και η Σταύρωση Του. Η χαρά και ο πόνος-η οδύνη της μάνας.

Κ. Παρθένης, Θρήνος ή η Αποκαθήλωση. 1917-1920.

Κ. Παρθένης, Η Αποκαθήλωση. Χαρακτικό. Λιθογραφική απεικόνιση-αντιγραφή του προηγούμενου έργου. Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Συλλογή Κατσίγρα.

Κ. Παρθένης, Πιετά. Εθνική Πινακοθήκη.

Ν. Καρούζος, Το Πάσχα των Πιστών

Θα σε σκεπάσω με γιρλάντες και τρόπαια

των ηττών μου...Θα σε περιμένω στη σκιά
κι όταν θα σου αρέσει, Κύριε, έλα σιγά
και κάθησε κοντά μου
Ταγκόρ

Κύριε λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής.

Άστρα και χώμα σε βαστάζουν.

Μεριάζουν άφωνα τα σκότη και διαβαίνεις,

ανέγγιχτη τον κόσμον αγγίζει μουσική

και της καρδιάς τα πέταλα ροδίζουν,

άνθος όμορφο ζεσταίνεται στον ήλιο.

Λευκάνθηκαν οι άνθρωποι στο αίμα του αρνίου.

Θεέ μου ανέρχεσαι λυπημένος,

αν και για όραση εξακολουθείς να έχεις τη συγχώρηση.

Ω θλίψη των ματιών του Κυρίου μου,

της αιωνιότητας ο κάματος,

έχω πολύ συνεργήσει για να υπάρχεις,

είναι πολύ σ᾽ εμένα το μερίδιο της ανομίας.

Ανοίγει ένα τριαντάφυλλο, πάω και το ρωτώ:

Πού έκρυψαν τον ήλιο;

Πλησιάζω τη θάλασσα και της λέω:

Είσαι βαθειά και με τα μυστικά μεγάλη σου η σχέση.

Λυτρώνεται ο άνθρωπος;

Απαντά το λουλούδι: «Θα χαθούμε»

κι η θάλασσα με αχ αναταράζεται.
Βλ. Νίκος Καρούζος, Οιδίπους τυραννούμενος και άλλα ποιήματα, φιλολογική επιμέλεια Μαρία Αρμυρά, Ίκαρος 2014, 67-68.