Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Σάββατο 2 Απριλίου 2016

Απρίλιος. Αrt Nouveau εικόνεςγια τον Απρίλιο και ένα ποίημα της Μαρίας Πολυδούρη.

Απρίλιος


Ήλθε ο Απρίλιος σήμερα. Βρισκόμαστε στην καρδιά της Άνοιξης. Τον έχω συνδέσει περισσότερο από κάθε άλλο μήνα με εικόνες της art nouveau, ίσως γιατί το κύριο χαρακτηριστικό της είναι τα άνθη. Είναι η τέχνη των λουλουδιών...
   Στο ημερολόγιο του Eugène Grasset για το έτος 1896, ο μήνας Απρίλιος απεικονίζεται ως μία νεαρή γυναίκα να κρατά λουλούδια και να βρίσκεται σ' ένα κήπο με ανθισμένα δέντρα. Φορά ένα αέρινο φόρεμα με λουλούδια.

 Eugène Grasset (1841-1914), Απρίλιος. 1896. Το ημερολόγιο φέρει τον τίτλο "Η ωραία κηπουρός". Για κάθε μήνα αντιστοιχεί η εικόνα μίας κοπέλας στον κήπος. Ο κήπος και η ενδυμασία της κοπέλας αλλάζουν κάθε φορά ανάλογα με την εποχή του χρόνου. (Bλ. http://www.christina.com/art/belle-jardiniere-1896/)

Και ένα ποίημα βαθύτατο λυρικό και ερωτικό της Μαρίας Πολυδούρη για τον Απρίλιο με εικόνες art nouveau της εικονογράφου Elizabeth Sonrel (1876-1953). Η Sonrel δημιούργησε μεγάλο αριθμό διαφημιστικών αφισών και καρτ ποστάλ με υπέροχα πορτρέτα γυναικών. Το έργο της κινείται στην ονειρική ατμόσφαιρα των Προραφαηλιτών ζωγράφων και του συμβολισμού.

Μαρία Πολυδούρη, ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΣΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΜΙΑΣ ΝΥΧΤΕΡΙΝΗΣ ΚΙΘΑΡΑΣ


Ὁ Ἀπρίλης κ᾿ ἡ Σελήνη μέσα στὸ ἄλσος
σμίξαν. Τὸ μεσονύχτι μεθυσμένοι
περάσαν μ᾿ εὐθυμία.
Καὶ τώρα στὴ γαλήνη εἶνε ἁπλωμένη
ρεμβαστικὴ ματιά, ἡ μελαγχολία.


Δυὸ δέντρα ἀναπολοῦνε
μία νύχτα καταιγίδας, ποὺ οἱ κορφές τους
ἐρωτικὰ μπλεχτῆκαν
καὶ στὴν ἀνάμνησή τους ξεπετιέται
λυγμὸς ἀπὸ χορδὲς ποὺ δονηθῆκαν.


Elizabeth Sonrel (1876-1953), Απρίλης.


- Στὸν ὕπνο σου κόρη γλυκειά...
Ἕν᾿ ἀνοιχτὸ παράθυρο
στὸ ἁγιόκλημα πνιγμένο
κ᾿ ἡ κόρη κρίνο, μὲ τὸ φῶς
τοῦ φεγγαριοῦ ντυμένο.


- Τοῦ τραγουδιοῦ μου ἡ φωνή...
Κι᾿ ἀγγίζει στὸν ἀμύριστο
κάλυκα τῆς καρδιᾶς της
σὰν ὄνειρον ἀθώας χαρᾶς
ὁ πρῶτος ἔρωτάς της.


Καὶ λίγο λίγο σκοτεινιάζει τὸ ἄλσος.
Στὸ κυπαρίσσι στάθηκε ἡ Σελήνη
βαθιὰ συλλογισμένη.
Ὁ Ἀπρίλης πιὰ βαρέθηκε νὰ δίνη
φιλιά. Φεύγει κ᾿ ἡ Νύχτα κουρασμένη.


Ὅλα σιγῆσαν μόνο γιὰ νὰ μείνη
τὸ φλογερὸ παράπονο:


- Γιατί μ᾿ ἔχεις σ᾿ αἰώνια τυράννια...
τὸ κλάμα τῆς κιθάρας ποὺ ἀνεβαίνει
πρὸς τὴ χλωμὴ Σελήνη, πρὸς τὰ οὐράνια...

Από την ποιητική συλλογή Ηχώ στο χάος (1929)

Elizabeth Sonrel (1876-1953), Απρίλιος. Γύρω στα 1900.

8 σχόλια:

  1. Δεν ήξερα το ωραίο ποίημα της Πολυδούρη. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν τρελαινόμουνα με τη λυρική ποίηση. Όσο περνούν τα χρόνια όμως, δεν μπορώ να μην εκτιμήσω την ομορφιά της.
    Στο ίδιο πνεύμα λοιπόν παραθέτω το ποίημα που μου έστειλε χτες μια φίλη.


    Ο ΑΠΡΙΛΗΣ Κ' Η ΑΥΓΗ

    Ταίρι νιόνυφο προβαίνει
    Ο Απρίλης κι η Αυγή.
    Να του στρώσει το προσμένει
    Νυφικό κρεβάτι η Γη.

    Χίλια δώρα ετοιμάζει
    Για το ταίρι π' αγαπά.
    Τα ξεθάφτει, και χαλάζι
    Πλούτη ατίμητα σκορπά.

    Εις τους κήπους άνθη χύνει
    Και πουλιά στις λαγκαδιές,
    Στα πουλιά τραγούδια δίνει,
    Και στα άνθη ευωδιές.

    Στο χλωρό χορτάρι αρνάκια
    Να χαρούνε προσκαλεί
    Και δυο τρία συννεφάκια
    Ντύνει με λευκή στολή.

    Τη δροσιά κάνει να λάμπει
    Σα διαμάντι στα κλαριά,
    Άνθος φτερωτό την κάμπη,
    Αεράκι το βοριά.

    Και τα δέντρα φουντωμένα,
    Πράσινα βαθιά, ανοιχτά,
    Μόλις βγήκαν νιοβαμμένα,
    Απ' τα χέρια της κι αυτά.

    Είν' η λίμνη πιο γαλάζια,
    Πιο καθάρια η ρεματιά,
    Πιο πολλά έχ' η κόρη νάζια,
    Και ο έρωτας ψευτιά...

    Ταίρι νιόνυφο προβαίνει
    Ο Απρίλης κι η Αυγή
    Να του στρώσει το προσμένει
    Νυφικό κρεβάτι η Γη.

    (Το έγραψε ο Κωστής Παλαμάς το 1881 και το δημοσίευσε η " Εστία" στις 23 Μαϊου 1882.)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συμφωνώ μαζί σου. Ούτε εγώ τρελαινόμουν με τη λυρική ποίηση. Τα θεωρούσα "μελιστάλιχτα" ποιήματα...Όσο όμως περνούν τα χρόνια, αρχίζω να τα εκτιμώ. Έχουν ιστορική αξία αλλά χαρακτηρίζονται και από γνήσιο συναίσθημα. Βιώνουν την πραγματικότητα ως συναίσθημα. Όσο για τον Παλαμά, δεν μου άρεζε... Τον απέφευγα. Δεν τον δίδασκα και στους μαθητές μου. Ωστόσο, πιστεύω ότι τον έχω "αδικήσει". Το ποίημα για τον Απρίλη που μου έστειλες, το γνωρίζω και σκεφτόμουν να το αναρτήσω κάποια άλλη μέρα του Απριλίου. Με πρόλαβες πάλι. Καλό μας Απρίλη, λοιπόν! Περίεργος μήνας!

      Διαγραφή
    2. Μόνο "Ο δωδεκάλογος του γύφτου" ήταν μέσα στα ενδιαφέροντά μου κι αυτό γύρω στα 22-23 μου χρόνια, νεοδιόριστη στο Κρανίδι. Μου έκανε εντύπωση που τον βρήκα ανάμεσα στα βιβλία ενός σεβάσμιου ιερέα, που έμενε δίπλα μου. Ο υπόλοιπος Παλαμάς μου ήταν αδιάφορος. Εκ των υστέρων, βέβαια, ξέρουμε και οι δυο μας ότι και ο Παλαμάς έχει την αξία του. Μόνο που έπρεπε να φάμε πολλά ψωμιά μέχρι να το δεχτούμε φυσικώ τω τρόπω.

      Διαγραφή
    3. Κι' έσκυψα προς την ψυχή μου
      σα στην άκρη πηγαδιού,
      κι έκραξα προς την ψυχή μου
      με το κράξιμο του νου
      κι' από το πηγάδι το βαθύ
      σαν από ταξίδια ξένη.
      προς εμένα ανεβασμένη
      ξαναγύρισε η φωνή.
      Νομίζω ότι είναι από το Δεύτερο Λόγο του Δωδεκάλογου.
      Στη Β τάξη Γυμνασίου ο φιλόλογός μου ανέθεσε σ' ολους τους μαθητές να διαβάσουν ένα βιβλίο και να το παρουσιάσουν στην τάξη. Σ' εμένα έτυχε ο Δωδεκάλογος του Γύφτου του Κ. Παλαμά.
      Θυμάμαι ότι μ' έβαζε να τον παρουσιάζω κατά Λόγο. Κάθε μέρα από ένα Λόγο. Δύο εβδομάδες κράτησε το "μαρτύριο".
      Σκέφτομαι, όμως,τι εμπνευσμένοι ήταν εκείνοι οι "παλαιομοδίτες" καθηγητές. Έβαζαν τους μαθητές τους να διαβάζουν ποίηση.
      Από τότε θυμάμαι τους παραπάνω στίχους. Μου εντυπώθηκαν...
      Ακόμα μία εξομολόγηση με νοσταλγική διάθεση. Μήπως γερνάμε;
      Καλό υπόλοιπο Κυριακής!

      Διαγραφή
  2. Πολύ όμορφη ανάρτηση !!!
    Καλό μήνα Άννα και καλή συνέχεια !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πανεμορφες αναρτησεις!! Μου αρεσε ιδιαιτερα και το εισαγωγικο σχολιο του ιστοτοπου! Καλο μηνα και καλη συνεχεια εμπνευσμενη!! Ευχαριστουμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλό Απρίλιο! Χαίρομαι που σας άρεσαν οι αναρτήσεις και επικοινωνήσατε μαζί μου!

      Διαγραφή