Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Τετάρτη 13 Απριλίου 2016

Αμυγδαλιά. Ποιήματα του Κώστα Καρυωτάκη και του Νικηφόρου Βρεττάκου με πίνακες του Henry Ryland

Ανθισμένη Αμυγδαλιά

   Έχω ξεχάσει ότι είναι ακόμα Άνοιξη...ότι βρισκόμαστε στην "καρδιά" της Άνοιξης. Οι αμυγδαλιές, όπως και άλλα δένδρα,  έχουν ανθίσει εδώ και εβδομάδες...
  Δύο πίνακες και δύο ποιήματα με αμυγδαλιές...
   Ο Βρεττανός ζωγράφος της Βικτωριανής εποχής Henry Ryland (1856-1924) ζωγραφίζει μία γλυκιά κοπέλα σε νεοκλασικό πλαίσιο να κρατά και κοιτάζει τρυφερά ένα κλαδί ανθισμένης αμυγδαλιας.

Henry Ryland, Άνθος αμυγδαλιάς. Γύρω στα 1890. Οι επιδρασεις του νεοκλασικισμού του S. L. Tadema και η ατμόσφαιρα των Προραφαηλιτών είναι εμφανείς

Ένα τρυφερό λυρικό ποίημα του Καρυωτάκη που αντανακλά γλυκιά θλίψη και εκφράζει νοσταλγία για το αγαπημένο πρόσωπο που έχει χαθεί. Το εγώ (ποιητικό υποκείμενο) εξομολογείται τον έρωτά του σε μία γυναίκα που έχει πεθάνει... Η ευαίσθητη και ευάλωτη αμυγδαλιά γίνεται σύμβολο της γυναικείας μορφής, του ερωτικού αντικείμενου πάθους του ποιητή.

Κ. Καρυωτάκη, Μυγδαλιά

Κι ακόμα δεν μπόρεσα να καταλάβω
πώς μπορεί να πεθάνει μια γυναίκα
που αγαπιέται.


Εχει στον κήπο μου μια μυγδαλιά φυτρώσει
κι είν' έτσι τρυφερή που μόλις ανασαίνει·
μα η κάθε μέρα, η κάθε αυγή τηνε μαραίνει
και τη χαρά του ανθού της δε θα μου δώσει.


Κι αλίμονό μου! εγώ της έχω αγάπη τόση...
Κάθε πρωί κοντά της πάω και γονατίζω
και με νεράκι και με δάκρυα την ποτίζω
τη μυγδαλιά που 'χει στον κήπο μου φυτρώσει.


Αχ, της ζωούλας της το ψέμα θα τελειώσει·
όσα δεν έχουν πέσει, θα της πέσουν φύλλα
και τα κλαράκια της θε ν' απομείνουν ξύλα.
Την άνοιξη του ανθού της δε θα μου δώσει


Κι όμως εγώ ο φτωχός της είχ' αγάπη τόση...

Κ. Δ. Καρυωτάκης, O πόνος των ανθρώπων και των πραγμάτων (1919)



   ΄Ενα ακόμα ποίημα-του Νικηφόρου Βρεττάκου)  με χαρούμενη ατμόσφαιρα και αισιόδοξη διάθεση. Η γυναικεία μορφή του ερωτικού αντικειμένου ταυτίζεται με το ανθισμένο δέντρο, την αμυγδαλιά.

Νικηφόρος Βρεττάκος, μια μυγδαλιά και δίπλα της εσύ


Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της, 
ἐσύ. Μὰ πότε ἀνθίσατε; 
Στέκομαι στὸ παράθυρο 
καὶ σᾶς κοιτῶ καὶ κλαίω.

Τόση χαρὰ δὲν τὴν μποροῦν 
τὰ μάτια.
Δός μου, Θεέ μου, 
ὅλες τὶς στέρνες τ' οὐρανοῦ 
νὰ στὶς γιομίσω.


Henry Ryland, Primavera (Άνοιξη). Με φόντο μία ανθισμένη αμυγδαλιά η γυναίκα δείχνει σε περισυλλογή. Τι να σκέφτεται, άραγε;


2 σχόλια:

  1. Συνεισφέρω δυο ποιήματα του Σαχτούρη για αμυγδαλιές, όχι πολύ γνωστά, στο δικό του ύφος και ήθος.

    Οι αμυγδαλιές

    Έκθαμβο σπίτι άσπρο και κόκκινο
    σε ποιο δωμάτιο ν' ανθίσαν οι αμυγδαλιές σου
    εγώ είχα ζήσει σ' όλες τις γωνιές
    στην κόκκινη και τη δυστυχισμένη
    στην τραγική την άσπρη πάνω στο πατάρι
    η αναπνοή σου θάμπωνε τα όνειρά μου
    πάνω στα τζάμια σου τρεμόσβηνε μια θάλασσα
    κήποι κρυφά χρυσάνθεμα μέσα στην έκστασή σου
    που έτρεχα ματωμένος και κυνηγός.

    Ένα μεγάλο δίχτυ περνούσε σύρριζα
    πάνω από το κεφάλι μου
    η δυστυχία είχε δόντια σιδερένια
    ο ήλιος φύτευε στους τοίχους κι άλλα περιβόλια
    το περιβόλι της μύγας το περιβόλι του χαρταετού
    το περιβόλι το μεγάλο της αγάπης
    το περιβόλι του μεγάλου πυρετού
    που μέσα του ολημέρα γύριζα με το τουφέκι μου
    με μια κορδέλα κόκκινη μέσα στο στόμα μου
    με μια κορδέλα κόκκινη μεσ' στα μαλλιά μου
    σαν τη γωνιά την κόκκινη και τη δυστυχισμένη
    σαν τη γωνιά την τραγική την άσπρη πάνω στο πατάρι
    εγώ είχα ζήσει σ' όλες τις γωνιές
    σε ποιά λοιπόν ανθίσαν οι αμυγδαλιές σου

    ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ, Παραλογαίς


    Ο άρχοντας

    Τ’ άγριο σκοτεινό παλάτι θα φωτίσω
    εκτυφλωτικά
    θα ρίξω χρώματα παντού
    σε μια γωνιά
    ο δράκος
    θα είναι
    ένα κλωνάρι
    ανθισμένη
    αμυγδαλιά

    γιατί εφέτος στ’ αλήθεια εφοβήθηκα
    την παγωνιά τη μοναξιά το κρύο
    κι αυτά τα ελάφια που περνούσαν ύπουλα
    τη νύχτα
    κάτω απ’ την ψυχή μου

    ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ, Ο περίπατος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πάντα καλοδεχούμενη η ποιητική συνεισφορά σου και την περιμένω με χαρά...
      "Δυνατά" και "σκληρά", όπως πάντα, και τα δύο ποιήματα του Σαχτούρη...Σκεφτόμουν να τα αναρτήσω σήμερα, αλλά τελικά επέλεξα κάτι πιο λυρικό.

      Διαγραφή